Etẹwẹ Yin Pọngbọ Na Nuvẹun Akọ̀ Tọn?

TO BỌLU hihò de whenu to Espagne, mẹhe to vánkún lọ doalọtena bọlu hòtọ lẹ na ojlẹ de. Etẹwutu? Na susu nupọntọ lẹ tọn to bọlu hòtọ he wá sọn Cameroun de zùn sọmọ bọ e gblehomẹ bo jlo na tọ́n. To Russie, danuwiwa gbayipe sọta Aflikanu lẹ, Asie-nu lẹ po omẹ Amérique Latine tọn lẹ po; to 2004, nuwiwa mẹgbeyinyan akọ̀ ṣinṣinyan tọn lẹ jideji whla 55 to kanweko ji, bo yiaga jẹ 394 to 2005. To Grande-Bretagne, madatọ̀n Asie-nu po mẹyuu he yin hokanse to dodinnanu de whenu lẹ tọn po dọ dọ yé ko hẹn agbasazọ́n bu na whẹho akọ̀ ṣinṣinyan tọn wutu. Apajlẹ ehelẹ do nuhe to jijọ lẹdo aihọn pé hia.

Obá voovo mẹ wẹ nuvẹun akọ̀ tọn nọ sinyẹn jẹ—yèdọ sọn hogbe mẹzunzun kavi vọdonamẹ tọn lẹ ji jẹ vivẹnudido nado hù akọ̀ sudo to dodonu osẹ́n otò tọn ji.a Etẹwẹ yin adọ̀ nuvẹun akọ̀ tọn? Nawẹ mí sọgan dapana ẹn gbọn? Be e sọgbe hẹ lẹnpọn dagbe nado donukun dọ whẹndo gbẹtọvi tọn lẹpo na wá nọpọ́ to jijọho mẹ to gbèdopo ya? Biblu hẹn mí mọnukunnujẹ whẹho ehelẹ mẹ hezeheze.

Kọgbidinamẹ po Wangbẹna Po

“Ayilinlẹn ayiha gbẹtọ tọn mẹ tọn oylan wẹ sọn ovu etọn,” wẹ Biblu dọ. (Gẹnẹsisi 8:21) Enẹwutu, mẹdelẹ nọ mọ awuvivi to kọgbidina mẹdevo lẹ mẹ. Biblu dọ yinukọn dogọ dọmọ: “Pọ́n dasin yé he yè to awusinyẹn na lẹ tọn, yé masọ tindo homẹmiọnnamẹtọ; podọ to awusinyẹnnamẹtọ yetọn si wẹ huhlọn te.”—Yẹwhehodọtọ 4:1.

Biblu sọ dohia dọ wangbẹna akọ̀ tọn ko bẹjẹeji sọn ojlẹ dindẹn die. Di apajlẹ, to hugan owhe 3 700 lẹ die, Falo Egipti tọn de basi oylọna dawe Heblu lọ Jakobu po whẹndo daho etọn po nado wá sawhé do Egipti. Ṣigba, to nukọn mẹ, Falo devo wá mọ dọ owù de wẹ pipli daho wáṣinu ehelẹ tọn yin. Taidi kọdetọn de, kandai lọ dọmọ: “Ewọ sọ dọhlan omẹ etọn lẹ, Doayi e go, omẹ ovi Islaeli tọn lẹ tọn to susu bosọ to huhlọnnọ yin hú míwlẹ: mì wá, gbọ mí ni yí nuyọnẹn do zan hẹ yé; yé nikaa jìgbà . . . Enẹwutu wẹ yé de azọ́ngán lẹ do yé ji nado yí agbàn yetọn lẹ do bianukunna yé.” (Eksọdusi 1:9-11) Egiptinu lẹ tlẹ degbè dọ visunnu depope he yin jiji sọn kúnkan Jakobu tọn mẹ dona yin hùhù.—Eksọdusi 1:15, 16.

Etẹwẹ Yin Adọ̀ Lọ?

Sinsẹ̀n aihọn tọn lẹ ma nọ saba gọalọ nado glọnalina nuvẹun akọ̀ tọn. Nugbo wẹ dọ mẹdopodopo delẹ ko yí adọgbigbo do diọnukunsọ kọgbidinamẹ, ṣigba sinsẹ̀n lẹ to pọmẹ nọ saba nọgodona kọgbidinamẹtọ lẹ. Nuhe jọ to États-Unis niyẹn, fie osẹ́n nagbè te nado paṣẹ do mẹyuu lẹ ji bo tlẹ hù yé podọ gbedide he gbẹ́ alọwle to mẹyuu po yovo po ṣẹnṣẹn lẹ zindonukọn kakajẹ 1967. Nudopolọ wẹ gando Afrique du Sud go to ojlẹ akọ̀ kinklan tọn whenu, whenuena pipli kleun de tẹnpọn nado hẹn ogántẹn yetọn go gbọn osẹ́n lẹ didoai dali, ehe bẹ gbigbẹ́ alọwle to akọ̀ voovo lẹ ṣẹnṣẹn dai hẹn. To whẹho ehe lẹpo mẹ, delẹ to pipli akọ̀ he to nuvẹun zedaga lọ lẹ mẹ yin sinsẹ̀nnọ akonka lẹ.

Nalete, Biblu dohia dọ adọ̀ nuvẹun akọ̀ tọn sọ siso humọ. E basi zẹẹmẹ nuhewutu akọ̀ delẹ nọ gbidikọna devo lẹ. E dọmọ: “Ewọ he ma yiwanna omẹ, ma yọ́n Jiwheyẹwhe gba; na Jiwheyẹwhe wẹ owanyi. Eyin mẹde dọ, Yẹn yiwanna Jiwheyẹwhe, bo gbẹwanna mẹmẹsunnu etọn, lalonọ wẹ ewọ: na ewọ he ma yiwanna mẹmẹsunnu etọn he e mọ, nawẹ e na yiwanna Jiwheyẹwhe mẹhe e ma mọ do?” (1 Johanu 4:8, 20) Hodidọ ehe do adọ̀ nuvẹun akọ̀ tọn hia. Gbẹtọ lẹ nọ do nuvẹun ehe hia—vlavo yé sọalọakọ́n nado yin sinsẹ̀nnọ kavi lala—na yé ma ko plọn nado yọ́n kavi yiwanna Jiwheyẹwhe wutu.

Oyọnẹn Jiwheyẹwhe Tọn—Dodonu Kọndopọ Akọ̀ lẹ Tọn

Nawẹ yinyọ́n Jiwheyẹwhe po owanyina ẹn po nọ hẹn kọndopọ wá to akọ̀ lẹ ṣẹnṣẹn gbọn? Oyọnẹn tẹwẹ Ohó Jiwheyẹwhe tọn dehia he nọ glọnalina gbẹtọ lẹ ma nado gbleawuna mẹhe e taidi dọ yé gbọnvo lẹ? Biblu dohia dọ Jehovah wẹ Otọ́ gbẹtọvi lẹpo tọn. E dọmọ: “Jiwheyẹwhe dopo wẹ tin, Otọ́, mẹhe dè onú lẹpo sọn.” (1 Kọlintinu lẹ 8:6) Humọ, Biblu dọ dọ: “E yí ohùn dopo do dá akọta gbẹtọ lẹpo tọn.” (Owalọ lẹ 17:26) Enẹwutu, nado dọ hójọhó, nọvi-nọvi wẹ mímẹpo yin.

Pipli akọ̀ lẹpo tọn sọgan doawagun dọ yé ko mọ ogbẹ̀ yí sọn Jiwheyẹwhe dè, ṣigba nude tin he dona nọ vẹna yemẹpo gando tọgbo yetọn lẹ go. Wekantọ Biblu tọn Paulu dọmọ: “Ylando gbọ̀n mẹdopo dè biọ aihọn mẹ.” Enẹwutu, “omẹ popo wẹ waylan bosọ whete do gigo Jiwheyẹwhe tọn go.” (Lomunu lẹ 3:23; 5:12) Jehovah yin Jiwheyẹwhe de he yiwanna wunmẹ voovo onú lẹ tọn—nudida awe ma tin he taidi yedelẹ pẹpẹ. Ṣogan, e ma na dodonu akọ̀ depope nado mọ dọ yé yiaga hú mẹdevo lẹ. Numọtolanmẹ he gbayipe lọ dọ akọ̀ mẹde tọn pọnte hú mẹdevo lẹ tọn jẹagọdo nuhe Owe-wiwe dọ lẹ. E họnwun dọ, oyọnẹn he mí mọyi sọn Jiwheyẹwhe dè nọ ze kọndopọ akọ̀ tọn daga.

Jiwheyẹwhe Nọ Hò Akọta Lẹpo Tọn Pọ́n

Mẹdelẹ nọ kanse yede eyin Jiwheyẹwhe ma nọgodona nuvẹun akọ̀ tọn to whenuena e do nukundagbe hia Islaelivi lẹ bo plọn yé nado klan yede sọn akọta devo lẹ go. (Eksọdusi 34:12) To ojlẹ de mẹ, Jiwheyẹwhe de akọta Islaeli tọn taidi nutindo vonọtaun etọn na yise ayidego tọn he tọgbo Islaeli tọn Ablaham dohia wutu. Jiwheyẹwhe lọsu wẹ nọ deanana Islaeli hohowhenu tọn tlọlọ, bo nọ de gandutọ etọn lẹ bosọ wleawu todohukanji osẹ́n tọn de na yé. To ojlẹ he mẹ Islaeli kẹalọyi tito ehe, akọta devo lẹ sọgan mọ kọdetọn gandudu Jiwheyẹwhe tọn lẹ to vogbingbọn mẹ na kọdetọn gandudu gbẹtọvi tọn he tin to fidevo lẹ. To ojlẹ enẹ mẹ, Jehovah sọ plọn Islaeli dọ yé tindo nuhudo avọ́sinsan de tọn he na hẹn gbẹtọvi lẹ gọwá haṣinṣan dagbe mẹ hẹ Jiwheyẹwhe. Enẹwutu, akọta lẹpo wẹ mọaleyi sọn nuyiwa Jehovah tọn hẹ Islaeli mẹ. Enẹ tin to kọndopọ mẹ hẹ nuhe ewọ ko dọna Ablaham dọmọ: “To okún towe mẹ wẹ yè na dona akọta aigba ji tọn lẹpo: na hiẹ yí ogbè ṣie sè wutu.”—Gẹnẹsisi 22:18.

To yidogọ mẹ, Ju lẹ tindo lẹblanulọkẹyi lọ nado mọ ohó wiwe Jiwheyẹwhe tọn lẹ yí podọ nado yin akọta he mẹ Mẹssia lọ yin jiji do. Ṣigba, enẹ lọsu jọ domọ na akọta lẹpo nido mọaleyi sọn e mẹ. Owe-wiwe Heblu tọn he yin nina Ju lẹ bẹ zẹẹmẹ ojlofọndotenamẹ tọn de hẹn gando ojlẹ he mẹ akọ̀ lẹpo na mọ dona susugege yí te go dọmọ: “Akọta susu bo nasọ yì bo dọmọ, Mì wá, bosọ gbọ mí ni jẹte yì jẹ osó OKLUNỌ tọn kọ̀n, podọ jẹ ohọ̀ Jiwheyẹwhe Jakobu tọn tọn lọ kọ̀n; ewọ bo nasọ plọn mí sọn aliho etọn lẹ mẹ . . . Akọta ma nasọ ze ohí daga do akọta ji, mọ yé ma nasọ plọn awhàn gbede ba. Ṣigba yé na sinai omẹ dopodopo to vẹntin etọn glọ podọ to ovòtin etọn glọ; podọ mẹde ma nasọ hẹn yé savò gba.”—Mika 4:2-4.

Dile etlẹ yindọ Jesu Klisti lọsu dọyẹwheho na Ju lẹ, e sọ dọmọ: “Yè nasọ dọyẹwheho wẹndagbe ahọludu tọn helẹ to aigba fininọ lẹpo mẹ na okunnu de hlan akọta lẹpo.” (Matiu 24:14) Akọta de ma na gọ̀n ma sè wẹndagbe lọ. Enẹwutu, Jehovah ze apajlẹ pipé dai to nuyiwa hẹ akọ̀ lẹpo mẹ matin mẹnukuntahihopọn. “Jiwheyẹwhe ma yin mẹnukuntahopọntọ gba: ṣigba to akọta lẹpo mẹ, mẹhe dibusi i, bo wazọ́n dodo, wẹ yè kẹalọyi to e dè.”—Owalọ lẹ 10:34, 35.

Osẹ́n he Jiwheyẹwhe na akọta Islaeli hohowhenu tọn lẹ sọ dohia dọ e nọ hò akọta lẹpo tọn pọ́n. Doayi e go dọ Osẹ́n lọ biọ nususu hugan nado kẹalọyi jonọ he tin to otò lọ mẹ lẹ poun, na e dọmọ: ‘Jonọ he wáwáṣi to mì dè lọ na tin hlan mì di owhé-vi lọ to mì ṣẹnṣẹn, hiẹ nasọ yiwanna ẹn di dewe; na mìwlẹ ko yin jonọ to aigba Egipti tọn lọ mẹ.’ (Levitiku 19:34) Susu osẹ́n Jiwheyẹwhe tọn lẹ tọn plọn Islaelivi lẹ nado nọ do homẹdagbe hia jonọ lẹ. Enẹwutu, whenuena Boazi he yin tọgbo Jesu tọn de, mọ yọnnu jonọ agbátọnọ de to wélu wé, e yinuwa sọgbe hẹ nuhe e plọn sọn Jiwheyẹwhe dè lẹ to whenuena e hẹn ẹn diun dọ jibẹwawhétọ etọn lẹ jo jinukun susu dai na ẹn nado ṣinyan.—Luti 2:1, 10, 16.

Jesu Plọnmẹ Homẹdagbe

Jesu do oyọnẹn Jiwheyẹwhe tọn hia hugan mẹdevo depope. E dohia hodotọ etọn lẹ lehe yé na yin homẹdagbenọ hlan mẹhe gbọnvo na yé lẹ do. To gbèdopo, e bẹ hodọdopọ jẹeji hẹ yọnnu Samalianu de. Samalianu lẹ yin akọ̀ de he susu Ju lẹ tọn nọ dovọ́na, enẹwutu e paṣa yọnnu lọ. To hodọdopọ ehe whenu, Jesu gbọn homẹdagbe dali gọalọna nawe lọ nado yọ́n lehe e sọgan mọ ogbẹ̀ madopodo yí do.—Johanu 4:7-14.

Jesu sọ plọn mí lehe mí dona yinuwa hẹ mẹhe wá sọn akọ̀ devo mẹ lẹ gbọn to whenuena e na apajlẹ de gando Samalianu he yin kọmẹnu dagbe de go. Dawe ehe dukosọ hẹ Ju de he ajotọ lẹ gbò e bo gbleawuna ẹn sinsinyẹn. E bọawu dọ Samalianu lọ ni lẹn to ede mẹ dọ: ‘Naegbọn n’nado gọalọna Ju de? Ju lẹ ma nọ hia mí gọ́ nude.’ Ṣigba, Jesu dohia dọ nukun he Samalianu lọ nọ yí do pọ́n jonọ lẹ gbọnvo pete. Dile etlẹ yindọ gbejizọnlinzintọ devo lẹ ko gbọ̀n finẹ wayi, bo ma pọ́n dawe he yin awugblena lọ dè, “lẹblanu wà” Samalianu lọ bọ e gọalọna ẹn tlala. Jesu dotana oló ehe dọ mẹdepope he jlo na mọ nukundagbe Jiwheyẹwhe tọn yí dona wà nudopolọ.—Luku 10:30-37.

Apọsteli Paulu plọnnu mẹhe jlo na hẹn homẹ Jiwheyẹwhe tọn hùn lẹ nado diọ gbẹtọ-yinyin yetọn bo hodo aliho he mẹ Jiwheyẹwhe nọ yinuwa hẹ gbẹtọvi lẹ te. Paulu wlan dọmọ: ‘Mì klọ́n gbẹtọ hoho nẹ dai po azọ́n etọn po; bo ze dawe yọyọ nẹ dogo, ehe yè diọ zun yọyọ jẹ oyọnẹn mẹ kẹdẹdi apajlẹ mẹhe dá ẹ tọn: fie Glẹki kavi Ju, owhẹgbo kavi owhẹmagbo, akọmasegbe, Skitiatọ ma tin te. Otado onú he lẹpo tọn, mì ze owanyi dogo, ehe yin pọninọ gbesisọ tọn.’—Kọlọsinu lẹ 3:9-14.

Be Oyọnẹn Jiwheyẹwhe Tọn Nọ Diọ Gbẹtọ Ya?

Be yinyọ́n Jehovah Jiwheyẹwhe nọ diọ aliho he mẹ gbẹtọ lẹ nọ yinuwa hẹ mẹhe wá sọn akọ̀ devo mẹ lẹ te nugbonugbo ya? Lẹnnupọndo numimọ nawe Asie-nu he sẹtẹn wá Canada de tọn ji, mẹhe jẹflumẹ to whenuena e mọ dọ emi yin kinklandovo to finẹ. E dukosọ hẹ Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ bọ yé jẹ Biblu plọn hẹ ẹ ji. To godo mẹ, e wlan wekanhlanmẹ pinpẹn-nutọn-yinyọnẹn tọn de hlan yé, ehe mẹ e dọ te dọmọ: ‘Yovo homẹdagbenọ he jọmẹ taun wẹ mì yin. To whenuena n’mọ dọ mì gbọnvona yovo devo lẹ, n’kàn nuhe zọ́n sè dee. N’lẹnnupọn kaka bo wá tadona kọ̀n dọ Kunnudetọ Jiwheyẹwhe tọn lẹ wẹ mì yin. Nude dona tin to Biblu mẹ dandan. To opli mìtọn lẹ ji, n’mọ yovo, mẹyuu, po mẹhe tindo sinmẹ agbasa tọn voovo devo lẹ po he ahun yetọn lẹ tindo sinmẹ dopolọ—bọ yè sọgan mọnú jẹ e mẹ—na mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu po wẹ yé yin wutu. Todin, n’ko yọ́n mẹhe zọ́n bọ yé do jọmẹ sọmọ. Jiwheyẹwhe mìtọn wẹ.’

Ohó Jiwheyẹwhe tọn dọ dọdai ojlẹ de tọn whenue “aihọn na gọ́ na nuyọnẹn OKLUNỌ tọn.” (Isaia 11:9) Etlẹ yin todin, to hẹndi dọdai Biblu tọn mẹ, gbẹtọ susugege he sọha yetọn yì livi susu lẹ “sọn akọta lẹpo mẹ, sọn hẹnnu lẹpo mẹ, sọn gbẹtọ lẹpo mẹ, podọ sọn ogbè lẹpo mẹ” to yinyin kinkọndopọ to sinsẹ̀n-bibasi nugbo mẹ. (Osọhia 7:9) Yé to nukọnpọnhlan nado mọ whenue owanyi na diọtẹnna wangbẹna to pipli lẹdo aihọn pé tọn de mẹ he na hẹn lẹndai Jehovah tọn di to madẹnmẹ dile e yin didohia Ablaham do dọmọ: “Yè na dona hẹnnu aihọn tọn lẹpo.”—Owalọ lẹ 3:25.

[Nudọnamẹ Odò Tọn]

[Yẹdide to weda 4, 5]

Osẹ́n Jiwheyẹwhe tọn plọn Islaelivi lẹ nado nọ yiwanna wáṣinu lẹ

[Yẹdide to weda 5]

Etẹwẹ mí sọgan plọn sọn oló Samalianu he yin kọmẹnu dagbe lọ tọn mẹ?

[Yẹdide to weda 6]

Jiwheyẹwhe ma na whẹwhinwhẹ́n akọ̀ depope nado mọ dọ yé yiaga