Nuhewutu Ylanwiwa Ma Ko Doalọte

“DODONỌ wẹ OKLUNỌ to aliho etọn lẹpo ji,” wẹ Biblu dọ. (Psalm 145:17; Osọhia 15:3) Yẹwhegán Mose dọ gando ewọ go dọmọ: “Osé lọ, pipé wẹ azọ́n etọn na whẹdida wẹ ali etọn lẹpo: Jiwheyẹwhe nugbowa tọn de, podọ, matin kunnuhu, dodonọ podọ jlọjẹnọ wẹ ewọ.” (Deutelonomi 32:4) “Awuvẹmẹtọ wẹ [Jehovah], lẹblanu etọn sọ bọ̀,” wẹ Jakobu 5:11 dọ. Jiwheyẹwhe ma sọgan podọ e ma nọ hẹn ylanwiwa wá.

Devi Jakobu wlan dọmọ: “Whenuena yè whlé mẹde pọ́n, e dọmọ Jiwheyẹwhe dè wẹ yè whlé e pọ́n sọn blo: na yè ma sọgan yí oylan do whlé Jiwheyẹwhe pọ́n gba, mọ e masọ nọ whlé mẹdepope pọ́n.” (Jakobu 1:13) Jehovah Jiwheyẹwhe ma nọ yí ylanwiwa do tẹ́n gbẹtọvi lẹ pọ́n mọjanwẹ e ma nọ sisẹ́ yé nado wà onú ylankan lẹ do niyẹn. To whelọnu lo, mẹnu wẹ dona yin whẹgbledo na ylanwiwa po yajiji he e nọ hẹnwa lẹ po?

Mẹnu Wẹ Dona Yin Whẹgbledo?

Biblu-kàntọ Jakobu dohia dọ owhẹ̀ ylanwiwa tọn dona yin gbigble do gbẹtọvi lẹ jẹ obá de mẹ. E dọmọ: “Omẹ dopodopo wẹ yè whlepọn, whenuena yè gbọn wantuntun etọn titi dali dọ̀n ẹn yì, bọ yè sọ doyẹklọ ẹ. Whenẹnu, wantuntun, whenuena e mọhò, e ji ylando: podọ ylando, whenuena yè basi i pó, e ji okú.” (Jakobu 1:14, 15) Gbẹtọ lẹ sọgan yinuwa sọgbe hẹ ojlo ylankan yetọn lẹ. Sọ lẹnnupọndo ogú ylando tọn he gbẹtọ dù ji. Nuyiwadomẹji ylando tọn sọgan yidogọna ojlo ylankan lẹ bo hẹn kọdetọn vẹadi lẹ wá. (Lomunu lẹ 7:21-23) Na nugbo tọn, ylando he mí dugu etọn ko “duahọlu” do gbẹtọvi lẹ ji, bo nọ hẹn yé nado wà onú ylankan he nọ hẹn yajiji susu wá lẹ. (Lomunu lẹ 5:21) Humọ, mẹylankan lẹ sọgan hẹn mẹdevo lẹ gblezọn.—Howhinwhẹn lẹ 1:10-16.

Nalete, mẹhe dona yin whẹgbledo hugan na ylanwiwa wẹ Satani Lẹgba. Ewọ wẹ hẹn ylanwiwa biọ aihọn mẹ. Jesu Klisti ylọ Satani dọ “danunọ” podọ “ahọvi aihọn” kavi gbẹtọvi mawadodonọ lẹ tọn. Gbẹtọvi lẹ to paa mẹ nọ setonuna Satani gbọn hihodo anademẹ etọn lẹ nado gbẹkọ aliho jijlọ Jehovah Jiwheyẹwhe tọn lẹ go dali. (Matiu 6:13; Johanu 14:30; 1 Johanu 2:15-17) “Aihọn lẹpo . . . mlọnai to mẹylankan lọ mẹ,” wẹ 1 Johanu 5:19 dọ. Na nugbo tọn, Satani po angẹli etọn lẹ po “to aihọn lẹpo klọ” bo to “dindọn” kẹdẹ hẹnwa. (Osọhia 12:9, 12) Enẹwutu, Satani Lẹgba wẹ owhẹ̀ ylanwiwa tọn dona yin gbigble do hugan.

Yẹwhehodọtọ 9:11 do nudevo he nọ hẹn awufiẹsa kavi yajiji wá hia dọmọ: “Ojlẹ po kosọ po mẹ wẹ onú te na [mímẹpo].” Jesu Klisti donù nugbajẹmẹji he wá omẹ 18 he yin hùhù to whenuena atọ̀họ̀ de họ́ jẹ yé ji go. (Luku 13:4) Yé jiya, na yé tin to fihe ma sọgbe to ojlẹ he ma jẹ mẹ wutu. Onú mọnkọtọn lẹ nọ jọ to egbehe. Di apajlẹ, adó petlezìn de tọn sọgan zẹ̀ sọn aga bo họ́ jẹ aligbọntọ de ji. Be Jiwheyẹwhe wẹ mí na dowhẹ ya? Lala. Nujijọ madonukun he wá aimẹ gbọn kosọ dali de wẹ. Nudopolọ sọgan yin didọ to whenuena azọ̀n gbànú to whédo de mẹ kavi whenuena tatọ́ whẹndo tọn de kú to ajiji mẹ bo jo asuṣiọsi po tọṣiọvi lẹ po do.

Enẹwutu, e họnwun dọ e ma yin Jiwheyẹwhe wẹ nọ hẹn ylanwiwa kavi yajiji wá. Kakatimọ, lẹndai Jehovah tọn wẹ nado de ylanwiwa po mẹylankan lẹ po sẹ̀. (Howhinwhẹn lẹ 2:22) Na nugbo tọn, e na wà nususu humọ. Owe-wiwe dọ dọ lẹndai Jiwheyẹwhe tọn wẹ nado “gbà azọ́n Lẹgba tọn sudo” gbọn Klisti gblamẹ. (1 Johanu 3:8) To whenẹnu, aihọn ylankan he mẹ nukunkẹn, wangbẹna po danuwiwa po gbayipe te ehe na ko yin vivasudo. Jiwheyẹwhe na tlẹ sọ “súnsún dasin lẹpo sẹ̀ sọn nukun [mẹlẹpo tọn] mẹ,” bo gbọnmọ dali doalọtena yajiji. (Osọhia 21:4) Ṣigba hiẹ sọgan kanse dọ: ‘Naegbọn Jiwheyẹwhe ma ko wà ehe kakajẹ din? Naegbọn e jotẹnna ylanwiwa po yajiji po nado zindonukọn kakajẹ azán mítọn gbè?’ Nuhe na gọalọna mí nado mọ gblọndo lọ tin to kandai Biblu tọn mẹ gando Adam po Evi po go.

Whẹho Titengbe de Yin Finfọndote

Whẹwhinwhẹ́n he wutu Jiwheyẹwhe jotẹnna ylanwiwa nado zindonukọn kakajẹ azán mítọn gbè gando nujijọ he wá aimẹ to bẹjẹeji whenuho gbẹtọvi tọn mẹ lẹ go. Nuhe jọ to whenẹnu fọ́n whẹho titengbe de dote gando Mẹdatọ lọ go tlọlọ—yèdọ whẹho de he ma sọgan yin dididẹ to afọdopolọji kavi po awubibọ po. Mì gbọ mí ni yí sọwhiwhe do gbadopọnna nuhe jọ lọ.

Jehovah Jiwheyẹwhe dá sunnu po yọnnu tintan lọ po to pipé mẹ bo ze yé do Paladisi mẹ. Yé tindo nunina de he hẹn yé gbọnvo na kanlin lẹ—yèdọ nunina mẹdekannujẹ nudide bibasi tọn. (Gẹnẹsisi 1:28; 2:15, 19) Taidi nudida he tindo mẹdekannujẹ lẹ, Adam po Evi po sọgan yí nugopipe nulẹnpọn tọn yetọn zan nado de nado yiwanna Mẹdatọ yetọn bo sẹ̀n ẹn bosọ setonuna ẹn. Kavi yé sọgan de nado nọ̀ yedekannu sọn anademẹ Jiwheyẹwhe tọn glọ bo vẹtolina ẹn sọn ojlo mẹ.

Jiwheyẹwhe nugbo lọ hùn dotẹnmẹ dote na Adam po Evi po nado do owanyi he yé tindo na ẹn hia gbọn osẹ́n de didona yé dali. E degbena Adam dọmọ: “Atin he tin to jipa mẹ lẹpo hiẹ sọgan yí ojlo do dù sọn e mẹ. Ṣigba sọn atin yinyọ́n dagbe po oylan po lọ tọn mẹ hiẹ ma na dù: gbeegbe hiẹ dù enẹ tọn mẹ hiẹ na kú dandan.” (Gẹnẹsisi 2:16, 17) Nado duvivi nukundagbe Jiwheyẹwhe tọn kakadoi, podọ na dagbe yetọn po whẹndo sọgodo tọn yetọn po tọn, Adam po Evi po ma dona dù sọn sinsẹ́n atin dopo akàn enẹ tọn mẹ. Be yé na setonu ya?

Biblu dọ nuhe jọ lọ na mí. Gbọn odàn de yiyizan taidi hoyidọtọ etọn dali, Satani Lẹgba dọnsẹpọ Evi bo dọmọ: “Ojé, Jiwheyẹwhe ko dọmọ mì ma na dù to atin lẹ mẹ he tin to jipa mẹ lẹ depope?” To whenuena Evi vọ́ gbedide he Jiwheyẹwhe na yé dọ, Satani dọna ẹn dọmọ: “Mì ma na kú dandan gba: na Jiwheyẹwhe yọnẹn dọ azán he gbè mìwlẹ dù to e mẹ te, whenẹnu wẹ yè na hùn nukun mìtọn, bọ mìwlẹ na tin di Jiwheyẹwhe, bo nọ yọ́n onú dagbe po oylan po.” Taidi kọdetọn de, atin lọ taidi nuhe yọnwhanpẹ to Evi nukunmẹ sọmọ bọ “e yí sọn sinsẹ́n etọn mẹ, bo dù.” Kandai lọ zindonukọn dọmọ: ‘Enẹgodo e sọ na asu etọn to whenuena e tin po e po, ewọ sọ dù.’ (Gẹnẹsisi 3:1-6) Gbọnmọ dali, Adam po Evi po ṣì mẹdekannujẹ nudide bibasi tọn yetọn zan bo waylando gbọn tolivivẹ na Jiwheyẹwhe dali.

Be hiẹ mọ lehe nuhe jọ lọ sinyẹn do ya? Lẹgba jẹagọdo nuhe Jiwheyẹwhe ko dọna Adam. Nuhe Satani dọ dohia dọ Adam po Evi po ma na tindo nuhudo alọgọ Jehovah tọn nado de dagbe po oylan po. Gbọnmọ dali, avùnnukundiọsọmẹ Satani tọn fọ́n ayihaawe dote gando jlọjẹ po aṣẹ he Jehovah tindo nado dugán do gbẹtọvi lẹ ji po go. Enẹwutu, whẹho tangan he Satani fọndote lọ wẹ yindọ: be Jehovah tindo jlọjẹ nado dugán do gbẹtọvi lẹ ji ya? Nawẹ Jiwheyẹwhe nugbo lọ na gblọndo avùnnukundiọsọmẹ lọ tọn gbọn?

Whẹho lọ Biọ Whenu

Jehovah tindo huhlọn nado và atẹṣitọ atọ̀n lọ lẹ sudo—yèdọ Satani, Adam, po Evi po. Ayihaawe ma tin dọ Jiwheyẹwhe tindo huhlọn hugan yé. Ṣigba Satani ma dọnnu dọ Jiwheyẹwhe ma tindo huhlọn gba. Kakatimọ, e fọ́n ayihaawe dote gando jlọjẹ Jehovah tọn nado dugán go. Whẹho lọ gando nudida he tindo mẹdekannujẹ nudide bibasi tọn lẹpo go. Yé dona mọnukunnujẹemẹ dọ nunina mẹdekannujẹ tọn ehe dona yin yiyizan to aliho he sọgbe mẹ—bo ma dona zẹ̀ dogbó anademẹ he Jiwheyẹwhe zedai lẹ tọn go to agbasa-liho, walọyizan-liho, podọ to gbigbọ-liho. Eyin e ma yinmọ, e na dekọtọn do awugble mẹ kẹdẹdile mẹhe lọ́n sọn họta aga fiofio wá odò bo gbẹkọ osẹ́n nudọnwado tọn go na gbleawu taun do. (Galatianu lẹ 6:7, 8) Nudida nuyọnẹntọ lẹpo sọgan mọaleyi eyin yé mọ kọdetọn ylankan he mẹdekannujẹ dindin sọn anademẹ Jiwheyẹwhe tọn glọ nọ hẹnwa. Ehe biọ whenu.

Nugbo lọ dọ e nọ biọ whenu nado didẹ whẹho delẹ sọgan yin didohia to aliho ehe mẹ: Mí ni dọ dọ tatọ́ whẹndo de tọn tọ́navùn tatọ́ whẹndo devo tọn bo sọalọakọ́n dọ emi tindo huhlọn hugan ẹn. Whẹho ehe sọgan yin dididẹ to afọdopolọji. Yé sọgan ze osé lẹ daga nado yọ́n mẹhe tindo huhlọn. Mẹhe ze osé he pẹ̀n hugan daga wẹ dohuhlọn hugan. Ṣigba mí ni dọ dọ nudindọn lọ gando otọ́ he yiwanna visunnu po viyọnnu etọn lẹ po taun go podọ vlavo eyin ovi lọ lẹ yiwanna ewọ lọsu. Kavi etẹwẹ eyin whẹho lọ fọ́n ayihaawe dote gando otọ́ he nọ yinuwa hẹ whẹndo etọn to aliho dagbe hugan mẹ go? Dohia huhlọn tọn kavi hodidọ poun ma ko pé. E na biọ whenu susu po ayidonugo sọwhiwhe tọn po, podọ tadona he sọgbe lẹ kọ̀n dona yin wiwá nado sọgan didẹ whẹho lọ mlẹnmlẹn.

Nuhe Ojlẹ He Wayi lẹ Dohia

Nudi owhe 6 000 ko juwayi sọn whenue Satani fọ́n ayihaawe dote gando jlọjẹ Jiwheyẹwhe tọn nado dugán go. Etẹwẹ whenuho ko dohia? Lẹnnupọndo adà awe whẹsadokọnamẹ Satani tọn sọta Jiwheyẹwhe ji. Satani yí adọgbigbo do dọna Evi dọmọ: “Mì ma na kú dandan gba.” (Gẹnẹsisi 3:4) Na nugbo tọn, gbọn didọna Adam po Evi po dọ yé ma na kú eyin yé dù atin-sinsẹ́n he yin gbigbẹna yé lọ dali, Satani to Jehovah ylọdọ lalonọ. Whẹsadokọnamẹ sinsinyẹn nankọ die! Eyin Jiwheyẹwhe ma dọ nugbo to whẹho ehe mẹ, nawẹ ewọ sọgan yin jidedego to nudevo depope mẹ gbọn? Nalete, etẹwẹ ojlẹ he wayi lẹ dohia?

Azọ̀n, awufiẹsa, gọna yọnhowhe sayana Adam po Evi po bọ yé wá kú to godo mẹ. “Azán Adam tọn lẹpo sọ yin owhe fẹnẹ-kantọ̀n-ao: e sọ kú,” wẹ Biblu dọ. (Gẹnẹsisi 3:19; 5:5) Podọ gbẹtọvi lẹpo ko dugu ylankan ehe sọn Adam dè. (Lomunu lẹ 5:12) Ojlẹ he wayi lẹ ko do Satani hia nado yin ‘lalonọ podọ otọ́ lalo tọn’ bo ko sọ do Jehovah hia nado yin “Jiwheyẹwhe nugbo tọn.”—Johanu 8:44; Psalm 31:5.

Satani sọ dọna Evi dọmọ: “Jiwheyẹwhe yọnẹn dọ azán he gbè mìwlẹ dù to [atin-sinsẹ́n he yin gbigbẹ́ lọ] mẹ te, whenẹnu wẹ yè na hùn nukun mìtọn, bọ mìwlẹ [Adam po Evi po] na tin di Jiwheyẹwhe, bo nọ yọ́n onú dagbe po oylan po.” (Gẹnẹsisi 3:5) Po hodidọ oklọ tọn enẹlẹ po, Satani ze dotẹnmẹ hundote lalo tọn donukọnna gbẹtọvi lẹ nado deanana yede. Satani gbọn oklọ dali dohia dọ ninọmẹ gbẹtọvi lẹ tọn na pọnte hugan eyin yé ma nọ̀ anademẹ Jiwheyẹwhe tọn glọ. Be ehe ko sọawuhia nado yin nugbo ya?

To whenuho gblamẹ, ahọluigba lẹ ko wá bo ko busẹ. Wunmẹ gandudu gbẹtọvi tọn he sọgan yin nulẹnpọndeji lẹpo wẹ ko yin tintẹnpọn. Etomọṣo, nujijọ he dobu lẹ ko jọ do whẹndo gbẹtọvi tọn go pludopludo. To owhe 3 000 lẹ die wayi, Biblu-kàntọ de wá tadona nuyọnẹn tọn kọ̀n dọmọ: “Mẹde to gandu do omẹ awetọ ji . . . na awugble etọn.” (Yẹwhehodọtọ 8:9) “E ma tin to mẹhe to zọnlinzin mẹ nado do afọdide etọn lẹ gba,” wẹ yẹwhegán Jẹlemia wlan. (Jẹlemia 10:23) Nukọnyiyi azọ́n wintinwintin lẹnunnuyọnẹn owhe agọe tọn lẹ tọn ma tlẹ jẹagọdo nugbo-yinyin ohó enẹlẹ tọn gba. Kakatimọ ojlẹ he wayi lẹ ko do ehelẹ hia nado yin nugbo.

Etẹwẹ Hiẹ Na Wà?

Ojlẹ he Jiwheyẹwhe jodo ko do Satani hia taidi lalonọ gando whẹho jlọjẹ Jehovah tọn nado dugán go. Jehovah Jiwheyẹwhe wẹ Nupojipetọ daho hugan wẹkẹ lọ tọn. E tindo jlọjẹ nado dugán do nudida etọn lẹ ji, podọ aliho gandudu etọn tọn wẹ yọ́n hugan. Nudida olọn mẹ tọn he ko yí owhe susu do nọgbẹ̀ to gandudu Jiwheyẹwhe tọn glọ lẹ kẹalọyi nugbo ehe bo dọmọ: “[Jehovah] mítọn podọ Jiwheyẹwhe mítọn, hiẹ wẹ jẹ nado yí gigo, yẹyi, po huhlọn po: na hiẹ wẹ dá onú popo, podọ to ojlo towe mẹ wẹ yé do tin, bọ yè sọ do dá yé.”—Osọhia 4:11.

Etẹwẹ hiẹ lẹn dogbọn whẹho he fọndote gando jlọjẹ Jiwheyẹwhe tọn nado dugán go dali? Be hiẹ yigbe dọ Jiwheyẹwhe wẹ jẹ nado dugán do jiwe ya? Eyin hiẹ wàmọ, be a dona kẹalọyi nupojipetọ-yinyin Jehovah tọn. A sọgan wàmọ gbọn yíyí nugbo jiawu po ayinamẹ he tin to Ohó etọn, Biblu mẹ lẹ po zan to adà gbẹzan towe tọn lẹpo mẹ dali. “Jiwheyẹwhe wẹ owanyi,” podọ osẹ́n po gbedide etọn lẹ po sinai do owanyi he e tindo na nudida etọn lẹ ji. (1 Johanu 4:8) Jehovah ma tẹ̀ onú dagbe depope mí. Enẹwutu, hiẹ sọgan yí ayinamẹ Biblu tọn ehe do ahun mẹ dọmọ: “Yí ayiha towe do dotudo OKLUNỌ go; a dẹ́ hlan dewe tọn dali blo. Yọnẹn to aliho towe lẹpo ji, ewọ nasọ jlọ omọ́ towe.”—Howhinwhẹn lẹ 3:5, 6.

[Yẹdide to weda 7]

Hiẹ sọgan de gandudu Jiwheyẹwhe tọn gbọn Biblu pinplọn po nuhe e dọ lẹ yiyido yizan mẹ po dali

[Asisa Yẹdide tọn to weda 4]

© Jeroen Oerlemans/Panos Pictures