Jehovah Nọ Pọ́n Mí Na Dagbe Mítọn
“Nukun [Jehovah] tọn lẹ to godo po nukọn po yì lẹdo aigba lẹpo pete, nado do ede hia huhlọnnọ na ayiha yé mẹhetọn yin pipé hlan e dè lẹ tọn.”—2 OTAN. 16:9.
1. Naegbọn Jehovah do nọ gbeje mí pọ́n?
JEHOVAH wẹ Otọ́ dagbe hugan lọ. E yọ́n mí ganji sọmọ bọ e tlẹ nọ doayi “aṣàvà linlẹn tọn” kavi ayilinlẹn mítọn lẹ go. (1 Otan. 28:9) Ṣigba, e ma nọ gbeje mí pọ́n nado doayi nuṣiwa mítọn lẹ go gba. (Ps. 11:4; 130:3) Kakatimọ, e nọ gbọn owanyi dali jlo nado basi hihọ́na mí sọn nudepope he sọgan hẹn haṣinṣan he mí tindo hẹ ẹ gble kavi hẹn todido ogbẹ̀ madopodo tọn mítọn bu mẹ.—Ps. 25:8-10, 12, 13.
2. Mẹnu lẹ tamẹ wẹ Jehovah nọ do huhlọn etọn hia do?
2 Jehovah wẹ Ganhunupotọ lọ podọ nude ma whlá do e. Enẹwutu, e sọgan gọalọna nugbonọ etọn lẹ to whedepopenu he yé dawhá ylọ ẹ, podọ e sọgan nọgodona yé to whlepọn yetọn lẹ mẹ. “Nukun [Jehovah] tọn lẹ to godo po nukọn po yì lẹdo aigba lẹpo pete, nado do ede hia huhlọnnọ na ayiha yé mẹhetọn yin pipé hlan e dè lẹ tọn,” wẹ 2 Otannugbo lẹ 16:9 dọ. Doayi e go dọ Jehovah nọ yí huhlọn etọn zan do mẹhe to sinsẹ̀n ẹn po ahun pipé de po lẹ tamẹ, yèdọ mẹhe ahun yetọn wé bosọ gọ́ na mẹwhinwhàn dagbe lẹ. E ma nọ do mẹtọnhopọn mọnkọtọn hia mẹklọtọ kavi yẹnuwatọ lẹ gba.—Jọṣ. 7:1, 20, 21, 25; Howh. 1:23-33.
Nọ Zinzọnlin hẹ Jiwheyẹwhe
3, 4. Etẹwẹ e zẹẹmẹdo nado nọ “zinzọnlin hẹ Jiwheyẹwhe” podọ apajlẹ Biblu tọn tẹlẹ wẹ hẹn ehe họnwun?
3 E nọ vẹawuna mẹsusu nado yise dọ Didatọ wẹkẹ gblagada ehe tọn na dotẹnmẹ gbẹtọvi lẹ nado zinzọnlin hẹ ẹ to gbigbọ-liho. Ṣigba, nuhe Jehovah jlo dọ mí ni wà lọ pẹpẹ niyẹn. To ojlẹ Biblu tọn mẹ, Enọku po Noa po “zinzọnlin hẹ Jiwheyẹwhe.” (Gẹn. 5:24; 6:9) Mose “doakọnna [po tenọgli po] taidi e mọ ewọ he yin mamọ lọ.” (Heb. 11:27) Ahọlu Davidi mọ ede taidi mẹhe to zọnlinzin to Otọ́ olọn mẹ tọn etọn pá po whiwhẹ po. E dọmọ: “Na [Jehovah] tin to adusi ṣie mẹ wutu, yè ma na diọtẹnna mi.”—Ps. 16:8.
4 Nugbo wẹ dọ mí ma sọgan hẹn alọ Jehovah tọn go bo zinzọnlin hẹ ẹ to paa mẹ gba. Ṣigba mí sọgan wàmọ to yẹhiadonu-liho. Gbọnna? Psalm-kàntọ Asafi wlan dọmọ: “Yẹn tin dè we to whepoponu: hiẹ sọ hẹn adusilọ ṣie go gligli. Hiẹ na yí hónamẹ towe do do aliho hia mi.” (Ps. 73:23, 24) Do glido, mí nọ zinzọnlin hẹ Jehovah eyin mí hodo ayinamẹ etọn, he mí nọ mọyi sọn Ohó etọn mẹ podọ gbọn “afanumẹ nugbonọ, nuyọnẹntọ” lọ gblamẹ lẹ pẹkipẹki.—Mat. 24:45; 2 Tim. 3:16.
5. Nawẹ Jehovah nọ ze nukun do nugbonọ etọn lẹ ji taidi Otọ́ owanyinọ de gbọn, podọ nukun tẹwẹ mí dona nọ yí do pọ́n ẹn?
5 Na Jehovah nọ yí nukun nujọnu tọn do pọ́n mẹhe to zọnlinzin hẹ ẹ lẹ wutu, e nọ ze nukun etọn do yé ji taidi otọ́ owanyinọ de, nọ penukundo yé go, bo nọ basi hihọ́na yé bosọ nọ plọn yé. “Yẹn na plọn we, yẹn nasọ yí afọ towe do ali he ji hiẹ na gbọn: yẹn na yí nukun ṣie do dewé hẹ we,” wẹ Jiwheyẹwhe dọ. (Ps. 32:8) Kanse dewe dọ: ‘Be yẹn nọ mọ dee taidi mẹhe to zọnlinzin alọ to alọ mẹ hẹ Jehovah to yẹhiadonu-liho bo nọ yí nuyọnẹn sọn e dè bosọ nọ yọnẹn dọ nukun owanyinọ etọn tin to ji e ya? Be yinyọnẹn dọ ewọ tin to apá ṣie nọ yinuwado linlẹn, hogbe po nuyiwa ṣie lẹ po ji ya? Podọ eyin n’ṣinuwa, be n’nọ mọ Jehovah taidi Otọ́ owanyinọ po lẹblanunọ po he jlo na gọalọna mẹhe lẹnvọjọ lẹ nado lẹkọwa alọ etọn mẹ kakati nido yin Jiwheyẹwhe fifiẹtọ he ma yọ́n dọnsẹpọ de ya?’—Ps. 51:17.
6. Etẹwẹ Jehovah yí do hugan mẹjitọ gbẹtọvi de?
6 To whedelẹnu, Jehovah sọgan gọalọna mí whẹpo mí na tlẹ do doalọ to nuylankan de mẹ. Di apajlẹ, e sọgan doayi e go dọ ahun mítọn he nọ jọ klenọ to whedelẹnu ko jẹ ojlo tindo na nuhe ma sọgbe lẹ ji. (Jẹl. 17:9) To ninọmẹ mọnkọtọn mẹ, e tlẹ sọgan yawu yinuwa hugan lehe mẹjitọ gbẹtọvi de sọgan wà do na “nukun” etọn penugo nado mọnú jẹ ohò mítọn mẹ dọ́n bo gbeje linlẹn mítọn lẹ pọ́n kitokito. (Ps. 11:4; 139:4; Jẹl. 17:10) Pọ́n lehe Jiwheyẹwhe yinuwa do to whenuena ninọmẹ de sọawuhia to gbẹzan Baluki tọn mẹ, yèdọ wekantọ podọ họntọn vivẹ yẹwhegán Jẹlemia tọn.
E Do Ede Hia Taidi Otọ́ Nujọnu Tọn de Na Baluki
7, 8. (a) Mẹnu wẹ Baluki yin, podọ ojlo he ma sọgbe tẹlẹ wẹ e sọgan ko jẹ awuwlena ji to ahun etọn mẹ? (b) Nawẹ Jehovah do mẹtọnhopọn hia Baluki taidi otọ́ de gbọn?
7 Baluki yin wekantọ azọ́nyọnẹntọ de he sẹ̀n po nugbonọ-yinyin po to pọmẹ hẹ Jẹlemia to nuhe wá lẹzun azọ́ndenamẹ sinsinyẹn de mẹ—enẹ wẹ nado lá whẹdida Jehovah tọn lẹ na Juda. (Jẹl. 1:18, 19) E wá jẹ ojlẹ de mẹ bọ Baluki, he sọgan ko wá sọn whẹndo nukundeji de mẹ, jẹ “onú dahodaho lẹ” dín na ede ji. Vlavo e ko jẹ awuwlena ojlo zogbe kavi ojlo agbasanu lẹ tọn ji. Depope he whẹho lọ yin, Jehovah mọdọ linlẹn he sọgan hẹn Baluki biọ owù mẹ ehe ko jẹ awuwle ji to ahun etọn mẹ. Gbọn Jẹlemia gblamẹ, Jehovah yawu penukundo whẹho lọ go, bo dọna Baluki dọmọ: “Hiẹ dọmọ, Dindọn wẹ yẹn dinvie! Na OKLUNỌ ko sọ de awubla dogọ awufiẹsa ṣie; yẹn yin gbẹ́donọ po winwẹ̀n ṣie po, yẹn masọ mọ gbọjẹ de.” Enẹgodo Jiwheyẹwhe dọmọ: “Be hiẹ to onú dahodaho lẹ dín na dewe wẹ? A dín yé blo.”—Jẹl. 45:1-5.
8 Dile Jehovah ma tlẹ joalọdokọji na Baluki, E ma yinuwa hẹ ẹ po homẹgble po, ṣigba po mẹtọnhopọn po taidi otọ́ owanyinọ de. Na nugbo tọn, Jiwheyẹwhe mọdọ ojlo he Baluki tindo lẹ ma wá sọn ahun ylankan kavi mẹkiklọ tọn mẹ gba. Jehovah sọ yọnẹn dọ Jelusalẹm po Juda po tin to azán godo tọn yetọn lẹ mẹ to whenẹnu podọ e ma jlo dọ Baluki ni jai to ojlẹ sinsinyẹn enẹ mẹ. Enẹwutu, nado sọgan hẹn devizọnwatọ etọn gọ̀ biọ ede mẹ, Jiwheyẹwhe flinnu in dọ Emi “na hẹn oylan wá agbasalan lẹpo ji,” bo yidogọ dọ eyin Baluki yinuwa po nuyọnẹn po, e na nọgbẹ̀. (Jẹl. 45:5) To hogbe devo mẹ, nuhe dọ Jiwheyẹwhe te wẹ yindọ: ‘Baluki, ṣọ́ dewe. Ma wọn nuhe na jọ do Juda po Jelusalẹm ylanwatọ lọ po go to madẹnmẹ blo. Hẹn nugbonọ-yinyin towe go bo nọgbẹ̀! Yẹn na basi hihọ́na we.’ E họnwun dọ Jehovah jẹ ahun Baluki tọn mẹ, na e yinuwado ayinamẹ lọ lẹ ji bo lùn vasudo Jelusalẹm tọn he wá to owhe 17 godo lọ tọ́n.
9. Nawẹ hiẹ na na gblọndo kanbiọ he fọ́n to hukan lọ mẹ lẹ tọn gbọn?
9 Dile hiẹ to dogbapọnna kandai Baluki tọn, lẹnnupọndo kanbiọ po wefọ he bọdego ehelẹ po ji: Etẹwẹ aliho he mẹ Jiwheyẹwhe yinuwa hẹ Baluki te dohia gando Jehovah po numọtolanmẹ he e nọ tindo na devizọnwatọ etọn lẹ po go? (Hia Heblu lẹ 12:9.) Po ojlẹ awusinyẹn tọn he mẹ mí to gbẹnọ te ehelẹ po, etẹwẹ mí sọgan plọn sọn ayinamẹ he Jiwheyẹwhe na Baluki lẹ po aliho he mẹ Baluki yinuwa te po mẹ? (Hia Luku 21:34-36.) To apajlẹ Jẹlemia tọn hihodo mẹ, nawẹ mẹho agun tọn lẹ sọgan nọ do mẹtọnhopọn he Jehovah tindo na devizọnwatọ Etọn lẹ hia gbọn?—Hia Galatianu lẹ 6:1.
Ovi lọ Do Owanyi Otọ́ Etọn Tọn Hia
10. Nawẹ Jesu yin hinhẹn pegan na otẹn etọn taidi Ota agun Klistiani tọn gbọn?
10 Jẹnukọnna ojlẹ Klistiani tọn, owanyi he Jehovah tindo na omẹ etọn lẹ yin didohia gbọn yẹwhegán etọn lẹ po devizọnwatọ nugbonọ devo lẹ po dali. To egbehe, mẹhe nọ do owanyi enẹ hia hugan wẹ Ota agun Klistiani tọn lọ, Jesu Klisti. (Efe. 1:22, 23) Abajọ to owe Osọhia tọn mẹ, Jesu yin alọdlẹndo taidi lẹngbọvu de “po nukun ṣinawe po, he yin [gbigbọ] ṣinawe Jiwheyẹwhe tọn lẹ he yè dohlan yì aigba lẹpo ji.” (Osọhia 5:6) Mọwẹ, na gbigbọ wiwe Jiwheyẹwhe tọn ko na huhlọn Jesu to gigọ́ mẹ wutu, e tindo wuntuntun he jiawu. Ewọ lọsu nọ mọ nuhe mí yin to homẹ, podọ nude ma whlá do e.
11. Adà tẹwẹ Klisti nọ yiwà, podọ nawẹ nukun he e nọ yí do pọ́n mí taidi Otọ́ etọn tọn gbọn?
11 Ṣigba taidi Jehovah, Jesu ma yin ponọ olọn mẹ tọn de gba. Nukun owanyi tọn wẹ e do nọ gbeje mí pọ́n. Dopo to tẹnmẹ-yinkọ Jesu tọn lẹ mẹ he yin “Otọ́ Madopodo” nọ flin mí adà he e na yiwà nado na ogbẹ̀ madopodo mẹhe do yise hia to ewọ mẹ lẹpo. (Isa. 9:6) Humọ, taidi Ota agun Klistiani tọn, Klisti sọgan whàn Klistiani ojlo dagbenọ he whèwhín to gbigbọ mẹ lẹ, titengbe mẹho agun tọn lẹ nado na ayinamẹ kavi miọnhomẹna mẹhe tindo nuhudo etọn lẹ.—1 Tẹs. 5:14; 2 Tim. 4:1, 2.
12. (a) Etẹwẹ wekanhlanmẹ he yin didohlan agun ṣinawe Asia Pẹvi tọn lẹ dohia gando Jesu go? (b) Nawẹ mẹho agun tọn lẹ nọ do pọndohlan Klisti tọn hia gando lẹngbọpa Jiwheyẹwhe tọn go gbọn?
12 Ojlo sisosiso he Klisti tindo to lẹngbọpa lọ mẹ sọawuhia to wekanhlanmẹ he yin didohlan mẹho agun ṣinawe he tin to Asia Pẹvi tọn lẹ mẹ. (Osọhia 2:1–3:22) To wekanhlanmẹ lọ lẹ mẹ, Jesu dohia dọ e yọ́n nuhe to yìyì to agun dopodopo mẹ bosọ do obá he mẹ e tindo ojlo to hodotọ etọn lẹ mẹ jẹ hia. Nudopolọ yin nugbo to egbehe hugan gbede pọ́n na numimọ Osọhia tọn lọ to hẹndi mọ to “azán Oklunọ tọn gbè.”a (Osọhia 1:10) Owanyi Klisti tọn nọ saba yin didohia gbọn mẹho he to sinsẹ̀n taidi lẹngbọhọtọ agun lọ tọn lẹ dali. E sọgan whàn ‘nunina to sunnu mẹ’ ehelẹ nado wleawu homẹmimiọn po tulinamẹ po tọn kavi na mí ayinamẹ eyin e biọ domọ. (Efe. 4:8; Owalọ 20:28; hia Isaia 32:1, 2.) Be hiẹ nọ mọ vivẹnudido yetọn lẹ taidi dohia ojlo he Klisti tindo na we tọn ya?
E Nọ Gọalọ to Ojlẹ Sisọ Mẹ
13-15. Nawẹ Jiwheyẹwhe sọgan de nado na gblọndo odẹ̀ mítọn lẹ gbọn? Na apajlẹ delẹ.
13 Be e ko jọ pọ́n bọ hiẹ hodẹ̀ vẹkuvẹku nado biọ alọgọ bo wá mọ dlapọn mẹjlọdote tọn he Klistiani he whèwhín to gbigbọmẹ de basi na we taidi gblọndo odẹ̀ towe tọn ya? (Jak. 5:14-16) Kavi e sọgan yindọ hodidọ he yin zizedonukọnnamẹ to opli Klistiani tọn de ji kavi nudọnamẹ he sọawuhia to dopo to owe mítọn lẹ mẹ wẹ yin gblọndo na odẹ̀ towe. Jehovah nọ saba na gblọndo odẹ̀ lẹ tọn to aliho ehelẹ mẹ. Di apajlẹ, to hodidọ mẹho agun tọn de tọn godo, mẹmẹyọnnu de, he jiya whẹdida mawadodo sinsinyẹn de tọn to osẹ delẹ jẹnukọnna hodidọ lọ, dọnsẹpọ mẹho lọ. Kakati nado wule gando nuhahun etọn go, mẹmẹyọnnu lọ do pinpẹn-nutọn-yinyọnẹn ahundopo tọn etọn hia na nuagokun Owe-wiwe tọn delẹ he yin nùzindeji to hodidọ lọ mẹ. Nuagokun lọ lẹ gando ninọmẹ etọn go bosọ miọnhomẹna ẹn taun. Lehe homẹ etọn hùn dọ e yì opli enẹ do sọ!
14 Gando alọgọ he mí nọ mọyi sọn odẹ̀ mẹ go, lẹnnupọndo apajlẹ gàntọ atọ̀n delẹ tọn ji, he mọ nugbo to ganmẹ bo wá lẹzun wẹnlatọ he ma ko yí baptẹm. Na danuwiwa de wutu, jlọjẹ delẹ yin hihòyi sọn gàntọ lẹpo si to ganpa lọ mẹ. Enẹ dọ̀n gufinfọn wá. Gàntọ lọ lẹ dogbepọ dọ to núdùdù afọnnu tọn godo to wunkẹngbe, yé ma na gọ̀ núdù-panu yetọn lẹ jo nado do homẹgble yetọn hia. Wẹnlatọ atọ̀n lọ lẹ biọ bẹwlu mẹ. Eyin yé kọnawudopọ to gufinfọn lọ mẹ, yé na tùnafọ ayinamẹ Jehovah tọn he tin to Lomunu lẹ 13:1 mẹ ji. Eyin yé ma kọnawudopọ, homẹ sọgan gble gàntọ he pò lẹ bọ yé na sayana yé.
15 To whenuena e yindọ yé omẹ atọ̀n lẹ ma sọgan mọ yede nado dọhodopọ, dopodopo yetọn biọ nuyọnẹn to odẹ̀ mẹ. To wunkẹngbe, yé omẹ atọ̀n lẹ mọdọ tadona dopolọ pẹpẹ kọ̀n wẹ yé wá—enẹ wẹ yindọ yé na gbẹ́ núdùdù afọnnu tọn lọ poun. Whenuena gàntọṣọtọ lẹ wá nado ṣinyan panu lẹ to godo mẹ, yé omẹ atọ̀n lẹ ma do panu de nado gọ̀ jo. Lehe homẹ yetọn hùn dọ ‘Sisetọ odẹ̀ tọn’ lọ tin po yé po do sọ!—Ps. 65:2.
Pọ́n Sọgodo Hlan po Jidide Po
16. Nawẹ azọ́n yẹwhehodidọ tọn lọ nọ do ojlo he Jehovah tindo to omẹ taidi lẹngbọ lẹ mẹ hia gbọn?
16 Onú devo he sọ nọ do ojlo he Jehovah tindo to ahunjijlọnọ lẹ mẹ hia, mahopọnna fidepope he yé nọ nọ̀, wẹ azọ́n yẹwhehodidọ lẹdo aihọn pé tọn lọ. (Gẹn. 18:25) Gbọn angẹli etọn lẹ yiyizan dali, Jehovah sọgan deanana devizọnwatọ etọn lẹ jẹ omẹ taidi lẹngbọ lẹ dè—eyin omẹ ehelẹ tlẹ tin to fie wẹndagbe lọ ma ko jẹ lẹ. (Osọhia 14:6, 7) Di apajlẹ, gbọn angẹli de gblamẹ, Jiwheyẹwhe deanana Filippi, wẹndagbe-jlatọ owhe kanweko tintan tọn de nado yì ahọluzọnwatọ Etiopianu de dè bo basi zẹẹmẹ Owe-wiwe tọn na ẹn. Etẹwẹ yin kọdetọn lọ? Dawe lọ kẹalọyi wẹndagbe lọ bo yí baptẹm taidi hodotọ Jesu tọn.b—Joh. 10:14; Owalọ 8:26-39.
17. Naegbọn mí ma dona nọ hanú zẹjlẹgo gando sọgodo go?
17 Dile opodo titonu ehe tọn to sisẹpọ, “nukunbibia” he yin didọdai lọ na zindonukọn. (Mat. 24:8) Di apajlẹ, núdùdù sọgan vẹahi dogọ na jideji sọha gbẹtọvi lẹ tọn, ninọmẹ aimẹ tọn he fọ́n bo to yinylan, kavi na nuhahun akuẹzinzan tọn lẹ wutu. Azọ́n mimọ sọgan vẹawu dogọ, podọ azọ́nwatọ lẹ sọgan mọ yede to dandannu glọ nado nọ wazọ́n na ganhiho susu dogọ. Mahopọnna nuhe na jọ, mẹhe ze gbigbọnu lẹ do otẹn tintan mẹ bo ‘hẹn nukun yetọn bọawu’ lẹ ma dona hanú zẹjlẹgo. Yé yọnẹn dọ Jiwheyẹwhe yiwanna yé bo nasọ penukundo yé go. (Mat. 6:22-34) Di apajlẹ, pọ́n lehe Jehovah penukundo Jẹlemia go do to ojlẹ hunyanhunyan tọn he jẹnukọnna vasudo Jelusalẹm tọn to 607 J.W.M.
18. Nawẹ Jehovah do owanyi etọn hia Jẹlemia to whenuena osla yin didó lẹdo Jelusalẹm gbọn?
18 Sẹpọ vivọnu osladido Babilọninu lẹ tọn lẹdo Jelusalẹm, Jẹlemia yin wiwle sú do Awánu Ogànwhé tọn mẹ. Nawẹ e na mọ núdùdù gbọn? Eyin e ma ko yin wiwle sú wẹ, e sọgan ko dín núdùdù na ede. Ṣigba, mẹhe lẹdo e lẹ go janwẹ e sọgan ganjẹ podọ suhugan yetọn ma yiwanna ẹn! Ṣogan, Jẹlemia ma ze jidide etọn do gbẹtọ mẹ adavo Jiwheyẹwhe mẹ, mẹhe dopagbe nado penukundego. Be Jehovah hẹn opagbe etọn di ya? Gbau! E hẹn ẹn diun dọ Jẹlemia nọ mọ “agó akla tọn dopo [yí] egbesọegbesọ . . . kaka yè do zan akla lẹpo to tòdaho lọ mẹ.” (Jẹl. 37:21) Jẹlemia, to pọmẹ hẹ Baluki, Ebẹdi-melẹki po mẹdevo lẹ po lùn ojlẹ huvẹ, azọ̀n po okú po tọn enẹ tọ́n.—Jẹl. 38:2; 39:15-18.
19. Dile mí to sọgodo pọnhlan, etẹwẹ dona yin gbemima mítọn?
19 Mọwẹ, “nukun [Jehovah] tọn tin to dodonọ lẹ go, otó etọn sọ hùn do odẹ̀ yetọn go.” (1 Pita 3:12) Be hiẹ nọ hùnhomẹ dọ Otọ́ olọn mẹ tọn towe to pinpọn we ya? Be hiẹ nọ voawu bo nọ mọ dewe to hihọ́ glọ na a yọnẹn dọ nukun etọn lẹ tin to jiwe na dagbe towe wutu ya? Eyin mọ wẹ, magbe nado zindonukọn to zọnlinzinzin hẹ Jiwheyẹwhe mẹ—mahopọnna nudepope he sọgan jọ to sọgodo. Mí sọgan deji dọ Jehovah ma na gboawupo gbede nado nọ ze nukun etọn do nugbonọ etọn lẹpo ji taidi otọ́ owanyinọ de.—Ps. 32:8; hia Isaia 41:13.
[Nudọnamẹ odò tọn lẹ]
a Dile etlẹ yindọ hodotọ yiamisisadode Klisti tọn lẹ go wẹ wekanhlanmẹ lọ lẹ gando jẹnukọn, yé yọ́n-na-yizan na devizọnwatọ Jiwheyẹwhe tọn lẹpo to paa mẹ.
b Apajlẹ anademẹ sọn olọn mẹ wá tọn devo sọgan yin mimọ to Owalọ lẹ 16:6-10 mẹ. Mí hia to finẹ dọ ‘gbigbọ wiwe kọ́ na’ Paulu po gbẹdohẹmẹtọ etọn lẹ po ma nado dọyẹwheho to Asia po Bitinia po. Kakatimọ, yé yin gbedena nado wazọ́n to Makedonia, fie homẹmimiọnnọ susu kẹalọyi wẹndagbe yetọn te.
Be Hiẹ Sọgan Na Gblọndo Ya?
• Nawẹ mí sọgan dohia dọ mí to ‘zọnlinzin hẹ Jiwheyẹwhe’ gbọn?
• Nawẹ Jehovah do owanyi etọn hia Baluki gbọn?
• Taidi Ota agun Klistiani tọn, nawẹ Jesu nọ do jẹhẹnu Otọ́ etọn tọn lẹ hia gbọn?
• Aliho tẹlẹ mẹ wẹ mí sọgan dohia te dọ mí dejido Jiwheyẹwhe go to ojlẹ awusinyẹn tọn ehelẹ mẹ?
[Yẹdide to weda 9]
Dile Jẹlemia gọalọna Baluki do, mẹho agun tọn lẹ nọ do mẹtọnhopọn Jehovah tọn hia to egbehe
[Yẹdide to weda 10]
Nawẹ Jehovah sọgan gọalọ to ojlẹ sisọ mẹ gbọn?