“Nọ Yí Dagbe Do Gbawhàn Oylan Tọn” bo Nọ Duto Homẹgble Ji

“Mẹyiwanna lẹ emi, mì yiahọsu na mìde blo, ... ṣigba nọ yí dagbe do gbawhàn oylan tọn.”—LOM. 12:19, 21.

1, 2. Apajlẹ dagbe tẹwẹ Kunnudetọ delẹ he do agahun zedai?

KUNNUDETỌ Jehovah tọn 34 do agahun nado yì klandowiwe alahọ de tọn tẹnmẹ, ṣigba dile yé to yìyì maṣinu agahun lọ tọn do nuhahun bo hẹn yé gbọwhenu. Nuhahun he yé lẹndọ e na yí gànhiho dopo to yé si nado jẹte bo do amì maṣinu lọ mẹ wá lẹzun nuhahun gànhiho 44 tọn to agahun-glintẹn he to fie tin to olá de bọ núdùdù dagbe, osin, po afọdaitẹn dagbe lẹ po ma tin te. Agahun-dotọ susu gblehomẹ bo sìn-adán na mẹhe nọ wazọ́n to agahun-glintẹn lọ lẹ. Ṣigba, mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu lọ lẹ po fahomẹ.

² To godo mẹ, Kunnudetọ lọ lẹ jẹ fihe yé jei whẹpo adà godo tọn tito-to-whinnu klandowiwe lọ tọn do bẹjẹeji. Dile etlẹ yindọ nuṣikọna yé, yé nọte to vivọnu tito-to-whinnu lọ tọn nado duvivi gbẹdido mẹmẹsunnu lẹ tọn. To godo mẹ, yé wá sè dọ gbẹtọ lẹ doayi apajlẹ homẹfa po mawazẹjlẹgo po tọn yetọn go. Dopo to agahun-dotọ devo lẹ mẹ dọhlan azọ́nwhé he tindo agahun lọ dọ, “Eyin e ma yin Klistiani 34 lẹ tọn wutu wẹ, gufinfọn de na ko wá aimẹ to agahun-glintẹn lọ.”

Mí to Gbẹnọ to Gbẹtọ He Nọ Yawu Gblehomẹ lẹ Ṣẹnṣẹn

3, 4. (a) Whetẹnu wẹ homẹgble po danuwiwa po ko to tukla fọndote to gbẹtọvi lẹ ṣẹnṣẹn, podọ gbọnna? (b) Be Kaini sọgan ko duto homẹgble etọn ji ya? Basi zẹẹmẹ.

³ Kọgbidinamẹnu he tin to aihọn ylankan ehe mẹ lẹ sọgan hẹn gbẹtọ lẹ nado nọ yawu gblehomẹ. (Yẹwh. 7:7) Homẹgble ehe nọ saba dekọtọn do wangbẹna po danuwiwa po mẹ. Wiwọ́ lẹ nọ fọ́n nuhahun dote to whẹndo susu mẹ, to whenuena awhàn nọ tin to otò lẹ mẹ podọ to otò voovo lẹ ṣẹnṣẹn. Whenu dindẹn die wẹ homẹgble po danuwiwa mọnkọtọn po bẹjẹeji. Kaini he yin visunnu tintan Adam po Evi po tọn hù nọvisunnu etọn Abẹli na e whànwu bo gblehomẹ wutu. Kaini wà onú ylankan ehe dile etlẹ yindọ Jehovah ko dotuhomẹna ẹn nado dava numọtolanmẹ etọn lẹ bosọ dopà nado dona ẹn eyin e wàmọ.—Hia Gẹnẹsisi 4:6-8.

⁴ Dile etlẹ yindọ Kaini dugu mape tọn, e tindo nugopipe nado basi nudide to whẹho ehe mẹ. E sọgan dava homẹgble etọn. Nuhewutu e do mọ whẹgbledomẹ gigọ́ yí na danuwiwa etọn niyẹn. Mọdopolọ, mapenọ-yinyin mítọn nọ hẹn ẹn vẹawuna mí nado dapana homẹgble po nuyiwa homẹgble tọn lẹ po. Podọ nuhahun devo lẹ nọ yidogọna kọgbidinamẹnu lẹ to “ojlẹ awusinyẹn tọn” ehelẹ mẹ. (2 Tim. 3:1) Di apajlẹ, nuhahun akuẹzinzan tọn lẹ sọgan yinuwado numọtolanmẹ mítọn ji to aliho agọ̀ mẹ. Ponọ lẹ po titobasinanu he nọ gọalọna whẹndo lẹ po doayi e go dọ nuhahun akuẹzinzan tọn wẹ nọ zọ́n bọ homẹgble gbẹtọ lẹ tọn po danuwiwa to whẹndo mẹ po do fọ́n bo to jijideji.

5, 6. Gbigbọ aihọn lọ tọn gando homẹgble go tẹwẹ sọgan yinuwado mí ji?

⁵ Humọ, susu gbẹtọ he mí nọ dukosọ hẹ lẹ tọn wẹ yin “wanyina mẹdetiti tọ́,” “saklanọ” podọ etlẹ yin “kanylantọ.” E bọawu taun dọ jijọ ylankan ehelẹ nkọ ni yinuwado mí ji bo hẹn mí gblehomẹ. (2 Tim. 3:2-5) Na taun tọn, sinima po tito-to-whinnu televiziọn ji tọn lẹ po nọ do mẹhe nọ yiahọsu lẹ hia taidi mẹdagbe podọ danuwiwa hia taidi nuhe sọgbe bosọ yin aliho dagbe de nado didẹ nuhahun lẹ. To paa mẹ, aihundida televiziọn ji tọn lẹ nọ hẹn gbẹtọ lẹ nado to nukọnpọnhlan ojlẹ he mẹ mẹhe fọ́n nuhahun dote lọ na “mọ oyà he jẹ yí” to alọ mẹhe yin awhàngbatọ lọ tọn mẹ—he nọ saba zẹẹmẹdo mẹlọ hùhù po kanyinylan po.

⁶ Nujijla mọnkọtọn lẹ ma nọ nọgodona aliho Jehovah tọn lẹ gba, ṣigba “gbigbọ aihọn tọn” po ogán etọn Satani he to homẹgble ji po tọn. (1 Kọl. 2:12; Efe. 2:2; Osọ. 12:12) Gbigbọ enẹ nọ nọgodona pekọ hinhẹnwa na ojlo agbasa mape tọn lẹ podọ e jẹagọ mlẹnmlẹn do gbigbọ wiwe Jiwheyẹwhe tọn po sinsẹ́n etọn po. Na nugbo tọn, dopo to nuplọnmẹ tangan sinsẹ̀n Klistiani tọn lẹ mẹ wẹ yindọ, mí ma nado nọ yiahọsu to whenue mẹde hẹn mí gblehomẹ. (Hia Matiu 5:39, 44, 45.) To whelọnu lo, nawẹ mí sọgan yí nuplọnmẹ Jesu tọn lẹ do yizan mẹ to gigọ́ mẹ gbọn?

Apajlẹ Dagbe lẹ po Ylankan Po

7. Etẹwẹ yin kọdetọn lọ to whenue Simeọni po Levi po ma duto homẹgble yetọn ji?

⁷ Biblu bẹ ayinamẹ susu hẹn he na gọalọna mí nado duto homẹgble ji, podọ e sọ bẹ apajlẹ yọ́n-na-yizan lẹ hẹn gando nuhe sọgan jọ eyin mí duto homẹgble ji kavi ma wàmọ go. Lẹnnupọndo nuhe jọ ji to whenue visunnu Jakọbu tọn lẹ Simeọni po Levi po yiahọsu to Ṣẹkẹmi go na e zanhẹ nọviyọnnu yetọn Dina wutu. ‘Adi do yé bọ yé sọ gblehomẹ tlala.’ (Gẹn. 34:7) Enẹgodo, visunnu Jakọbu tọn devo lẹ tọ́nawhàn tòdaho Ṣẹkẹmi tọn bo bẹ gblannu etọn lẹpo bosọ bẹ ovi po asi yetọn lẹ po sọyi taidi kanlinmọ. E ma yin Dina tọn kẹdẹ wutu wẹ yé wà ehe lẹpo gba, ṣigba vlavo na gigo, kavi masin he nujijọ ehe kọ̀n do oyín yetọn go wutu. Yé tindo numọtolanmẹ dọ Ṣẹkẹmi ṣinuwa do yé po otọ́ yetọn Jakọbu po. Ṣigba, etẹwẹ Jakọbu lẹn gando nuyiwa yetọn go?

8. Etẹwẹ kandai Simeọni po Levi po tọn dohia gando ahọsuyiyi go?

⁸ E họnwun dọ e na ko vẹna Jakọbu taun dọ onú ylankan ehe jọ do Dina go; etomọṣo e gblewhẹdo visunnu etọn lẹ na afọdide ahọsuyiyi tọn he yé ze wutu. Simeọni po Levi po tẹnpọn nado suwhẹna nuyiwa yetọn bo dọmọ: “Be ewọ ni zanhẹ nọviyọnnu mítọn di hẹ galọtọ de wẹ?” (Gẹn. 34:31) Ṣogan, whẹho lọ ma fó do finẹ gba, na nuyiwa yetọn ma hẹn homẹ Jehovah tọn hùn. To owhe susu godo, Jakọbu dọ dọdai dọ na homẹgble gọna danuwiwa Simeọni po Levi po tọn wutu, kúnkan yetọn ma na nọpọ́ to whẹndo Islaeli tọn lẹ mẹ. (Hia Gẹnẹsisi 49:5-7.) Yé hẹn nukundagbe Jiwheyẹwhe tọn po otọ́ yetọn po tọn bu, na yé ma duto homẹgble yetọn ji wutu.

9. Ninọmẹ tẹ mẹ wẹ Davidi dibla joawuna homẹgble te?

⁹ Ṣigba, Ahọlu Davidi yinuwa to aliho he gbọnvo mẹ. E mọ dotẹnmẹ hundote susu nado yiahọsu bo ma ka wàmọ. (1 Sam. 24:3-7) Etomọṣo, to nujijọ de whenu, e dibla joawuna homẹgble. Dawe adọkunnọ de he nọ yin Nabali zun omẹ etọn lẹ po adán po dile etlẹ yindọ yé ko basi hihọ́na lẹngbọpa po lẹngbọhọtọ etọn lẹ po. Vlavo nulọ na ko vẹna Davidi titengbe na omẹ etọn lẹ wutu bọ e wleawufo nado yiavunlọ. To whenue Davidi po omẹ etọn lẹ po to aliji jei nado tọ́nawhàn Nabali po whédo etọn po, sunnu jọja de hẹn nuhe jọ lọ zun yinyọnẹn na Abigaili, asi zinzintọ Nabali tọn bo dotuhomẹna ẹn nado yinuwa. Tlolo wẹ e do agbàn nunina susu tọn bo yì nado pé Davidi. Abigaili gbọn whiwhẹ dali vẹvẹna Davidi na nuyiwa lẹnpọn matindo tọn Nabali tọn bo whàn ẹn ma nado wọn obu Jehovah tọn. Davidi gọ̀ biọ ede mẹ bo dọmọ: “Donanọ hiẹ ni yin, he ko glọn mi to egbé sọn [hùnhọ́dudu] mẹ.”—1 Sam. 25:2-35.

Pọndohlan Klistiani Tọn

10. Pọndohlan tẹwẹ Klistiani lẹ dona tindo gando ahọsuyiyi go?

¹⁰ Nuhe jọ to whẹho Simeọni po Levi po tọn mẹ podọ to whẹho Davidi po Abigaili po tọn mẹ dohia to aliho he họnwun mẹ dọ Jehovah jẹagọdo homẹgble he yè ma dava po danuwiwa po, podọ e nọ dona vivẹnudido mítọn nado hẹn jijọho tin to aimẹ. Apọsteli Paulu wlan dọmọ: “Eyin e yọnbasi, dile mì penugo do, mì nọ nọ̀ jijọho mẹ hẹ gbẹtọ lẹpo. Mẹyiwanna lẹ emi, mì yiahọsu na mìde blo, ṣigba mì natẹn homẹgble Jiwheyẹwhe tọn; na e ko yin kinkandai dọmọ: ‘Ṣie wẹ ahọsuyi; yẹn na yiahọsu, wẹ Jehovah dọ.’ Ṣigba, ‘eyin huvẹ hù kẹntọ towe, na núdùdù i; eyin nugbla hù i, na ẹn nude nado nù; na gbọn ehe wiwà dali, hiẹ na bẹ akán he to jiji do ota na ẹn.’ A dike oylan gbawhàn towe blo, ṣigba nọ yí dagbe do gbawhàn oylan tọn.”—Lom. 12:18-21.a

11. Nawẹ mẹmẹyọnnu de plọn nado duto homẹgble ji gbọn?

¹¹ Mí sọgan yí ayinamẹ enẹ do yizan mẹ. Di apajlẹ, mẹmẹyọnnu de wule na mẹho agun tọn de gando ogán yọyọ etọn he yin yọnnu to azọ́nmẹ go. E dọ dọ ogán lọ ma jọmẹ bo ma nọ do homẹdagbe hia. Mẹmẹyọnnu lọ gblehomẹ do ogán lọ go bo jlo na jo azọ́n lọ do. Mẹho lọ dotuhomẹna ẹn ma nado basi nudide aplà. E doayi e go dọ nuyiwa homẹgble tọn mẹmẹyọnnu lọ tọn hlan nuyiwa agọ̀ azọ́ngán lọ tọn hẹn ninọmẹ lọ ylan dogọ poun wẹ. (Titu 3:1-3) Mẹho lọ zinnudeji na ẹn dọ eyin e tlẹ wá mọ azọ́n devo, e dona gbẹ́ basi diọdo to aliho he mẹ e nọ yinuwa te to whenue e yin nuyiwa hẹ to aliho agọ̀ mẹ. Mẹho lọ na ẹn ayinamẹ nado nọ yinuwa hẹ ogán etọn dile e na jlo dọ mẹdevo ni yinuwa hẹ emi do, sọgbe hẹ nuhe Jesu plọn mí nado wà. (Hia Luku 6:31.) Mẹmẹyọnnu lọ yigbe nado tẹ́n ayinamẹ lọ pọ́n. Etẹwẹ yin kọdetọn lọ? To ojlẹ delẹ godo, nuyiwa ogán lọ tọn pọnte bọ e tlẹ dọnudo mẹmẹyọnnu lọ na azọ́n etọn.

12. Naegbọn gbemanọpọ to Klistiani lẹ ṣẹnṣẹn sọgan vẹawu to aliho vonọtaun mẹ?

¹² E sọgan nọma paṣa mí eyin nuhahun mọnkọtọn lẹ fọ́n to mẹhe ma tin to agun Klistiani tọn mẹ lẹ ṣẹnṣẹn. Mí yọnẹn dọ gbẹninọ to aihọn Satani tọn mẹ biọ dọ mí ni pehẹ nuyiwa mawadodo tọn podọ dọ mí dona dovivẹnu ma nado dike nuyiwa ylanwatọ lẹ tọn ni hẹn mí gblehomẹ. (Ps. 37:1-11; Yẹwh. 8:12, 13; 12:13, 14) Ṣigba, eyin nuhahun lẹ wá sọn mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu gbigbọnọ de po dè, awuvẹ he e nọ hẹnwa sọgan sinyẹn taun. Mẹmẹyọnnu de flindọ: “Nuhe vẹawuna mi hugan to whenue n’mọ nugbo lọ wẹ nado kẹalọyi dọ omẹ Jehovah tọn lẹ ma yin mẹpipe.” Mí tọ́n sọn aihọn he ma tindo owanyi po mẹtọnhopọn po lọ mẹ po todido lọ po dọ mẹhe to agun lọ mẹ lẹpo wẹ na nọ yinuwa hẹ ode awetọ po homẹdagbe he jẹna Klistiani lẹ po. Enẹwutu, eyin Klistiani hatọ de, titengbe dehe tindo azọngban to agun mẹ, yinuwa po lẹnpọn dagbe matindo po kavi to aliho he ma sọgbe na Klistiani lẹ mẹ, e sọgan hẹn awugblena mí kavi hẹn mí gblehomẹ. Mí sọgan kanse dọ, ‘Nawẹ onú mọnkọtọn lẹ sọgan jọ to omẹ Jehovah tọn lẹ ṣẹnṣẹn gbọn?’ Na taun tọn, onú mọnkọtọn lẹ nọ jọ etlẹ yin to Klistiani yiamisisadode lẹ ṣẹnṣẹn to azán apọsteli lẹ tọn gbè. (Gal. 2:11-14; 5:15; Jak. 3:14, 15) Nawẹ mí dona yinuwa gbọn to whenue e wá jọ do mí go?

13. Naegbọn mí dona dovivẹnu nado duto gbemanọpọ lẹ ji, podọ gbọnna?

¹³ Mẹmẹyọnnu he go mí donù wayi lọ dọmọ: “N’plọn nado nọ hodẹ̀ do ota mẹdepope he gbleawuna mi tọn mẹ. E nọ gọalọ to whepoponu.” Dile mí hia do, Jesu plọn mí nado nọ hodẹ̀ na mẹhe to homẹkẹndo mí lẹ. (Mat. 5:44) Nẹmunẹmu wẹ mí ma nado nọ hodẹ̀ na mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu mítọn lẹ po! Kẹdẹdile otọ́ de nọ jlo dọ ovi etọn lẹ ni yiwanna ode awetọ do, mọ wẹ Jehovah nọ jlo dọ devizọnwatọ etọn he tin to aigba ji lẹ ni tindo haṣinṣan dagbe hẹ ode awetọ. Mí to nukọnpọnhlan nado wá nọgbẹ̀ dopọ to jijọho po ayajẹ po mẹ kakadoi, podọ Jehovah to mí plọn nado nọ wàmọ todin. Ewọ jlo dọ mí ni kọngbedopọ to azọ́n pligidi etọn mẹ. Enẹwutu, mì gbọ mí ni nọ didẹ nuhahun lẹ kavi nọ “dekọ sọn” nuṣiwa lẹ go bo gbọṣi pọninọ mẹ. (Hia Howhinwhẹn lẹ 19:11.) Kakati nado nọ họ̀nna mẹmẹsunnu mítọn lẹ to whenue nuhahun lẹ fọ́n, mí dona nọ gọalọna ode awetọ nado gbọṣi omẹ Jehovah tọn lẹ ṣẹnṣẹn bo mọ hihọ́ to “awà madopodo” Jehovah tọn lẹ mẹ.—Deut. 33:27.

Dẹẹdẹ Wiwà hẹ Mẹlẹpo Nọ Hẹn Kọdetọn Dagbe Wá

14. Nawẹ mí sọgan duto nuyiwadomẹji Satani tọn nado klan mí ji gbọn?

¹⁴ Nado glọnalina mí ma nado lá wẹndagbe lọ, Satani po aovi lẹ po to vivẹnudo vẹkuvẹku nado hẹn bẹwlu wá whẹndo po agun lẹ po ṣẹnṣẹn. Yé nọ tẹnpọn nado hẹn kinklan wá, na yé yọnẹn dọ kinklan to mẹdopolọ lẹ ṣẹnṣẹn nọ hẹnnugble. (Mat. 12:25) Nado diọavunnukunsọ nuyiwadomẹji ylankan yetọn, mí na wà dagbe nado hodo ayinamẹ Paulu tọn he dọmọ: “E ma jẹ dọ afanumẹ Oklunọ tọn ni hoavùn, ṣigba ewọ dona nọ wà dẹẹdẹ hlan mẹlẹpo.” (2 Tim. 2:24) Flindọ mí to avùnho, e “ma yin sọta ohùn po agbasalan po, ṣigba . . . sọta huhlọn gbigbọ ylankan” tọn lẹ. Nado duto avùn ehe ji, mí dona yí gbaja gbigbọmẹ tọn, gọna “wẹndagbe jijọho tọn” zan.—Efe. 6:12-18.

15. Nawẹ mí dona yinuwa hlan mẹgbeyinyan he nọ wá sọn gbonu agun lọ tọn lẹ gbọn?

¹⁵ Sọn gbonu agun lọ tọn, kẹntọ Jehovah tọn lẹ nọ yangbé omẹ jijọhonọ etọn lẹ tọn sinsinyẹn. Delẹ to kẹntọ Kunnudetọ Jehovah tọn ehelẹ mẹ nọ yangbé yetọn tlọlọ. Devo lẹ nọ hẹn mí gble to linlinwe lẹ mẹ kavi to whẹdatẹn lẹ. Jesu dọna hodotọ etọn lẹ nado donukun ehe. (Mat. 5:11, 12) Nawẹ mí dona yinuwa gbọn? Mí ma dona “yí oylan do suahọ oylan tọn” gbede, to ohó mẹ kavi walọ mẹ.—Lom. 12:17; hia 1 Pita 3:16.

16, 17. Ninọmẹ whlepọn tọn tẹwẹ agun de pehẹ?

¹⁶ Mahopọnna nuhe Lẹgba sọgan hẹnwa mí ji, eyin mí “nọ yí dagbe do gbawhàn oylan tọn,” mí sọgan na kunnudide dagbe. Di apajlẹ, to lopo Pacifique tọn de ji, agun de haya ohọ̀ de na Oflin. To whenue sinsẹ̀ngán lẹdo lọ tọn lẹ yọ́n ehe, yé dọna mẹhe nọ yì ṣọṣi yetọn lẹ nado pli do ohọ̀ lọ mẹ nado basi sinsẹ̀n to ojlẹ he yin dide na nuwiwa mítọn mẹ. Ṣigba, ponọ-gán lẹdo lọ tọn na anademẹ sinsẹ̀ngán lọ lẹ dọ yé ni jo ohọ̀ lọ do na Kunnudetọ lẹ to ojlẹ enẹ mẹ. Etomọṣo, to whenue ogàn lọ hò, hagbẹ sinsẹ̀n lọ tọn lẹ gọ́ ohọ̀ lọ mẹ bo bẹ sinsẹ̀n yetọn jẹeji.

¹⁷ To whenue ponọ lẹ jlo na yàn gbẹtọ lẹ sọn ohọ̀ lọ mẹ, sinsẹ̀ngán lọ wá mẹho dopo dè bo kanse e dọmọ: “Mì do nuwiwa vonọtaun de to whèjai ehe wẹ?” Mẹmẹsunnu lọ dọho hẹ ẹ gando Oflin lọ go bọ dawe lọ gblọn dọmọ: “Ṣo, n’ma yọnẹn nẹ!” Ṣigba, ponọ de gblọnna ẹn dọmọ: “Mí ka dọna mì to afọnnu egbé ma!” Sinsẹ̀ngán lọ lilẹ́ pannukọn mẹho lọ bo kò kànú do e bo dọna ẹn dọ: “Etẹwẹ mì na wà todin? Agunvi mítọn lẹ ko gọ́ ohọ̀ lọ mẹ. Be mì na dọna ponọ lẹ nado yàn mí tọ́n wẹ ya?” Dawe lọ yí ayiha gigẹdẹ do lilẹ́ whẹho lọ nado dohia dọ Kunnudetọ lẹ wẹ to homẹkẹndo yé! Nawẹ mẹmẹsunnu mítọn lẹ na yinuwa gbọn?

18. Nawẹ mẹmẹsunnu lẹ yinuwa to ninọmẹ whlepọn tọn lọ mẹ gbọn, podọ etẹwẹ yin kọdetọn lọ?

¹⁸ Kunnudetọ lọ lẹ yigbe dọ ṣọṣi lọ ni yí nukunwhiwhe 30 zan do basi sinsẹ̀n yetọn bọ to enẹgodo mẹmẹsunnu lẹ na bẹ Oflin lọ jẹeji. Ṣọṣi lọ dù gànmẹ, podọ to whenue hagbẹ ṣọṣi lọ tọn lẹ ko yì godo, Oflin lọ bẹjẹeji. To wunkẹngbe, gandudu otò lọ tọn ze pipli de dai he na gbeje whẹho lọ pọ́n. To whenue yé gbeje whẹho lọ pọ́n godo, pipli lọ degbe dọ ṣọṣi lọ ni lá dọ e ma yin Kunnudetọ lẹ wẹ fọ́n nuhahun lọ dote gba, ṣigba dọ ogán daho ṣọṣi lọ tọn wẹ. Pipli lọ sọ dọnudo Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ na homẹfa he yé dohia to ninọmẹ sinsinyẹn lọ mẹ. Vivẹnudido Kunnudetọ lẹ tọn nado “nọ nọ̀ jijọho mẹ hẹ gbẹtọ lẹpo” hẹn kọdetọn dagbe wá.

19. Onú devo tẹwẹ sọgan yidogọna haṣinṣan jijọho tọn?

¹⁹ Onú devo he na gọalọna mí nado hẹn haṣinṣan jijọho tọn go hẹ mẹdevo lẹ wẹ nado nọ dọ ohó he gọ́ na ojọmiọn. Hosọ he bọdego na dọhodo nuhe ohó ojọmiọn tọn didọ zẹẹmẹdo po lehe mí sọgan wleawuna ẹn bo nọ zan ẹn do po ji.

[Nudọnamẹ odò tọn]

Be Hiẹ Sọgan Na Gblọndo Ya?

• Naegbọn gbẹtọ lẹ nọ yawu gblehomẹ to egbehe?

• Apajlẹ Biblu tọn tẹlẹ wẹ do nuhe nọ jọ eyin mí duto homẹgble ji kavi ma wàmọ hia?

• Nawẹ mí dona nọ yinuwa gbọn eyin Klistiani hatọ de hẹn mí gblehomẹ?

• Nawẹ mí dona nọ yinuwa hlan mẹgbeyinyan he nọ wá sọn gbonu agun lọ tọn lẹ gbọn?

[Yẹdide to weda 16]

Simeọni po Levi po lẹkọ—to whenue yé ko joawuna homẹgble godo

[Yẹdide to weda 18]

Homẹdagbe didohia sọgan diọ nuyiwa mẹdevo lẹ tọn to aliho dagbe mẹ