“Nukọntọ Dopo Wẹ Mì Tindo, Yèdọ Klisti Lọ”
“Mì ylọ mẹde dọ . . . ‘nukọntọ’ blo, na Nukọntọ dopo wẹ mì tindo, yèdọ Klisti lọ.”—MAT. 23:9, 10.
1. Mẹnu wẹ Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ kẹalọyi taidi Nukọntọ, podọ etẹwutu?
ṢỌṢI mẹylọhodotọklisti tọn lẹ nọ tindo nukọntọ gbẹtọvi lẹ, taidi papa Lomu tọn gọna nukọntọ ṣọṣi po sinsẹ̀n voovo po tọn lẹ. Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ ma nọ kẹalọyi gbẹtọvi depope taidi nukọntọ yetọn. Yé ma yin devi kavi hodotọ gbẹtọvi depope tọn. Ehe tin to kọndopọ mẹ hẹ dọdai Jehovah tọn gando Visunnu etọn go dọmọ: “Doayi e go, yẹn ko yí ewọ na gbẹtọ lẹ na kunnudetọ nukọntọ, togán na gbẹtọ lẹ.” (Isa. 55:4) Agun lẹdo aihọn pé Klistiani yiamisisadode lẹ tọn po gbẹdohẹmẹtọ yetọn “lẹngbọ devo lẹ” po ma jlo nukọntọ devo depope hugan mẹhe Jehovah na yé lọ. (Joh. 10:16) Yé yigbena hogbe Jesu tọn dọmọ: “Nukọntọ dopo wẹ mì tindo, yèdọ Klisti lọ.”—Mat. 23:10.
Ahọvi Gbigbọmẹ Tọn Islaeli Tọn
2, 3. Onú tangan tẹlẹ wẹ Visunnu Jiwheyẹwhe tọn yiwà to Islaeli?
2 Owhe kanweko lẹ jẹnukọnna didoai agun Klistiani tọn, Jehovah tindo angẹli de he yin nukọntọ na akọta Islaeli tọn. To whenue Jehovah de Islaelivi lẹ sọn Egipti godo, e dọna yé dọmọ: “Doayi e go, yẹn do angẹli de hlan nukọn towe, nado pọ́n gowe to aliho, bosọ hẹn we wá biọ otẹn lọ mẹ he yẹn ko wleawuna. Mì ni payi e go, bosọ tuntoai hlan ogbè etọn; mì yin tolivẹtọ do e go blo: na ewọ ma na jona ylanwiwa mìtọn gba; na oyín ṣie tin to ewọ mẹ.” (Eks. 23:20, 21) E sọgbe hẹ lẹnpọn dagbe nado yise dọ angẹli he tindo ‘oyín Jehovah tọn to ewọ mẹ’ ehe wẹ Viplọnji Jiwheyẹwhe tọn.
3 Whẹpo Visunnu Jiwheyẹwhe tọn do yin jiji taidi gbẹtọvi de, e họnwun dọ e ko tindo yinkọ lọ Mikaẹli. To owe Daniẹli tọn mẹ, Mikaẹli yin yiylọdọ “ahọvi” omẹ Daniẹli tọn lẹ tọn, yèdọ Islaeli. (Dan. 10:21) Devi Juda dohia dọ Mikaẹli ko nọ dádo whẹho akọta Islaeli tọn mẹ ojlẹ dindẹn jẹnukọnna azán Daniẹli tọn. To okú Mose tọn godo, e họnwun dọ Satani jlo na yí agbasa Mose tọn zan nado hẹn ojlo etọn di to aliho delẹ mẹ, vlavo nado klọ Islaelivi lẹ biọ boṣiọ-sinsẹ̀n mẹ. Mikaẹli yinuwa nado glọnalina ẹn. Juda dọmọ: “To whenuena Mikaẹli angẹligán lọ tindo wiwọ́ de hẹ Lẹgba bo to nudọn gando oṣiọ Mose tọn go, e ma tẹnpọn nado hẹn whẹdida wá e ji po hogbe mẹzunzun tọn lẹ po gba, ṣigba e dọmọ: ‘Na Jehovah ni gbẹnuna we.’” (Juda 9) To ojlẹ kleun de godo, whẹpo Islaelivi lẹ do dosla lẹdo Jẹliko, ayihaawe ma tin dọ Mikaẹli wẹ “awhàngán [kavi ahọvi] awhànpa OKLUNỌ tọn” lọ he sọawuhia Jọṣua nado vọ́ jide na ẹn dọ Jiwheyẹwhe tin to godona ẹn. (Hia Jọṣua 5:13-15.) To whenuena ahọvi aovi de tẹnpọn nado glọnalina angẹli de ma nado dowẹn tangan de yẹwhegán Daniẹli, Mikaẹli angẹligán lọ wá gọalọna angẹli enẹ.—Dan. 10:5-7, 12-14.
Nukọntọ Dopagbe lọ Wá
4. Dọdai tẹwẹ yin didọ gando wiwá Mẹsia lọ tọn go?
4 Jẹnukọnna nujijọ ehe, Jehovah ko do angẹli etọn Gabliẹli hlan yẹwhegán Daniẹli nado dowẹn dọdai tọn de na ẹn gando wiwá ‘Mẹsia Nukọntọ lọ’ tọn go. (Dan. 9:21-25)a Johanu baptizi Jesu to ojlẹ he yin didọdai lọ mẹ pẹpẹ to vivọnu owhe 29 W.M. Gbigbọ wiwe kọ̀n do Jesu ji, bo hẹn ẹn zun Mẹyiamisisadode—yèdọ Klisti, Mẹsia lọ. (Mat. 3:13-17; Joh. 1:29-34; Gal. 4:4) Gbọnmọ dali, ewọ na lẹzun Nukọntọ he nkọ ma pé awe.
5. Nawẹ Klisti yinuwa taidi Nukọntọ to lizọnyizọn aigba ji tọn etọn whenu gbọn?
5 Sọn bẹjẹeji lizọnyizọn Jesu tọn to aigba ji, e do ede hia nado yin ‘Mẹsia Nukọntọ lọ.’ To azán kleun de gblamẹ, e jẹ devi lẹ bẹpli ji bo wà azọ́njiawu etọn tintan. (Joh. 1:35–2:11) Devi etọn lẹ hodo e gbọn aigba lọ blebu ji dile e to gbejizọnlinzin bo to yẹwheho wẹndagbe Ahọluduta lọ tọn dọ. (Luku 8:1) E plọnazọ́n yẹwhehodidọ tọn yé podọ e yin tọ́ntlọ́ngbọ́n to yẹwhehodidọ po mẹpinplọn po mẹ, bo gbọnmọ dali ze apajlẹ dagbe de dai. (Luku 9:1-6) To egbehe, mẹho agun tọn lẹ na wà dagbe nado nọ hodo apajlẹ etọn to whẹho ehe mẹ.
6. Aliho tẹ mẹ wẹ Klisti do ede hia taidi Lẹngbọhọtọ po Nukọntọ po te?
6 Jesu sọ donù adà nukọntọ-yinyin tọn etọn devo go gbọn ede yiyijlẹdo lẹngbọhọtọ owanyinọ de go dali. To paa mẹ, lẹngbọhọtọ whèzẹtẹn-waji tọn lẹ nọ nọ̀ nukọnna lẹngbọpa yetọn lẹ. To owe lọ The Land and the Book mẹ, W. M. Thomson wlan dọmọ: “Lẹngbọhọtọ lọ nọ nọ̀ nukọnna lẹngbọ lẹ, e ma yin nado do fie yé na gbọn hia yé poun gba, ṣigba nado hẹn ẹn diun dọ owùnu depope ma tin to ali lọ ji podọ lẹngbọ lẹ sọgan gbọn finẹ. . . . Po aglọpò [etọn] po, e nọ deanana lẹngbọpa lọ yì fie amamú te, podọ e nọ basi hihọ́na yé sọn kẹntọ yetọn lẹ si.” Jesu dohia dọ emi yin Lẹngbọhọtọ, podọ Nukọntọ nujọnu tọn de to whenuena e dọmọ: “Yẹn wẹ lẹngbọhọtọ dagbe lọ; lẹngbọhọtọ dagbe nọ ze alindọn etọn jo do ota lẹngbọ lẹ tọn mẹ. Lẹngbọ ṣie lẹ nọ dotoaina ogbè ṣie, yẹn sọ yọ́n yé, bọ yé nọ hodo mi.” (Joh. 10:11, 27) To kọndopọ mẹ hẹ hogbe etọn lẹ, Jesu kú okú avọ́sinsan tọn de do ota lẹngbọ etọn lẹ tọn mẹ, ṣigba Jehovah “ze e daga taidi nukọntọ podọ Mẹwhlẹngántọ.”—Owalọ 5:31, La Bible de Jérusalem; Heb. 13:20.
Nugopọntọ Agun Klistiani Tọn
7. Etẹwẹ Jesu nọ yizan nado penukundo agun Klistiani tọn go?
7 Ojlẹ kleun de whẹpo Jesu he fọnsọnku lọ do lẹkọyi olọn mẹ, e dọna devi etọn lẹ dọmọ: “Aṣẹ lẹpo ko yin nina mi to olọn mẹ podọ to aigba ji.” (Mat. 28:18) Jehovah naṣẹ Jesu nado túntún gbigbọ wiwe do devi etọn he tin to agun Klistiani tọn mẹ lẹ ji na yé nido mọ huhlọn yí. (Joh. 15:26) Jesu kọ̀n gbigbọ ehe do Klistiani dowhenu tọn lẹ ji to Pẹntikọsti 33 W.M. (Owalọ 2:33) Kinkọnjẹgbonu gbigbọ wiwe tọn enẹ wẹ dohiagona bẹjẹeji agun Klistiani tọn. Jehovah yí Visunnu etọn do dó nukọntọ to olọn mẹ do agun he tin to aigba ji lẹpo ji. (Hia Efesunu lẹ 1:22; Kọlọsinu lẹ 1:13, 18.) Jesu nọ deanana agun Klistiani tọn gbọn gbigbọ wiwe Jehovah tọn gblamẹ, podọ e sọ tindo angẹli he to devizọnwana ẹn bo “yin mẹmẹglọ hlan ẹn” lẹ.—1 Pita 3:22.
8. Mẹnu wẹ Klisti yizan to aigba ji to owhe kanweko tintan whenu nado deanana devi etọn lẹ, podọ mẹnu yizan wẹ e te to egbehe?
8 Mọdopolọ, gbọn gbigbọ wiwe enẹ gblamẹ, Klisti namẹ “sunnu lẹ di nunina,” mẹdelẹ “taidi lẹngbọhọtọ lẹ po mẹplọntọ lẹ po” to agun mẹ. (Efe. 4:8, 11) Apọsteli Paulu dotuhomẹna Klistiani nugopọntọ lẹ dọmọ: “Mì payi mìde po apó lọ pete po go, ehe mẹ gbigbọ wiwe ko de mì nado yin nugopọntọ lẹ te, nado nọ yìn agun Jiwheyẹwhe tọn.” (Owalọ 20:28) To whenue agun Klistiani tọn bẹjẹeji, nugopọntọ ehe lẹpo wẹ yin sunnu yiamisisadode lẹ. Apọsteli lẹ po mẹho agun Jelusalẹm tọn lẹ po wẹ yinuwa taidi hagbẹ anademẹtọ de. Klisti yí yé zan nado deanana pipli “mẹmẹsunnu” yiamisisadode etọn he tin to aigba ji lẹpo tọn. (Heb. 2:11; Owalọ 16:4, 5) To ojlẹ opodo tọn ehe mẹ, Klisti ko bẹ “nutindo etọn lẹpo”—yèdọ nuhe gando Ahọluduta lọ go to aigba ji lẹpo—do alọmẹ na “afanumẹ nugbonọ podọ nuyọnẹntọ” etọn po afọzedaitọ etọn Hagbẹ Anademẹtọ lọ he yin pipli sunnu Klistiani yiamisisadode lẹ tọn de po. (Mat. 24:45-47) Mẹyiamisisadode lẹ po gbẹdohẹmẹtọ yetọn lẹngbọ devo lẹ po yọnẹn dọ eyin yé hodo anademẹ Hagbẹ Anademẹtọ egbezangbe tọn lọ tọn, be yé to Nukọntọ yetọn, Klisti hodo nugbonugbo niyẹn.
Klisti Ze Azọ́n Yẹwhehodidọ Tọn lọ Dai
9, 10. Nawẹ Klisti deanana whẹho he gando wẹndagbe Ahọluduta lọ tọn hinhẹn gbayipe go lẹ gbọn?
9 To whenue Jesu bẹ azọ́n lọ jẹeji tlolo, e jẹ anadena azọ́n yẹwhehodidọ po mẹpinplọn lẹdo aihọn pé tọn lọ po ji tlọlọ. E ze gbedide de dai gando lehe wẹndagbe Ahọluduta lọ tọn na yin lilá na mẹhe tin to aigba fininọ lẹpo ji do go. To lizọnyizọn etọn whenu, e degbena apọsteli etọn lẹ dọmọ: “Mì yì aliho akọta lẹ tọn ji blo, podọ mì biọ tòdaho Samalianu lẹ tọn de mẹ blo; ṣigba, kakatimọ, mì nọ yì lẹngbọ owhé Islaeli tọn he bu lẹ dè. Dile mì to yìyì, mì nọ dọyẹwheho, dọmọ: ‘Ahọluduta olọn tọn ko dọnsẹpọ.’” (Mat. 10:5-7) Yé yí zohunhun do wà ehe to Ju lẹ po mẹdiọzun Juvi lẹ po ṣẹnṣẹn, titengbe to Pẹntikọsti 33 W.M. godo.—Owalọ 2:4, 5, 10, 11; 5:42; 6:7.
10 To nukọn mẹ, po alọgọ gbigbọ wiwe tọn po, Jesu hẹn azọ́n yẹwhehodidọ Ahọluduta lọ tọn gblodeji jẹ Samalianu lẹ dè podọ to enẹgodo jẹ mẹhe ma yin Ju lẹ dè. (Owalọ 8:5, 6, 14-17; 10:19-22, 44, 45) Na wẹndagbe lọ nido dlẹnkan jẹ akọta lẹ dè, Jesu yinuwa tlọlọ nado whàn Saulu Talsu tọn na e nido lẹzun Klistiani. Jesu dọna devi etọn Ananias dọmọ: “Fọ́n, yì tòhomẹ-liho he nọ yin yiylọdọ Jijlọ lọ ji, podọ to owhé Juda tọn gbè, dín dawe de he nọ yin Saulu, he wá sọn Talsu. . . . Yì, na núzinzan dide de wẹ dawe ehe yin na mi nado hẹn oyín ṣie yì akọta lẹ, ahọlu lẹ po ovi Islaeli tọn lẹ po dè.” (Owalọ 9:3-6, 10, 11, 15) “Dawe ehe” wá lẹzun apọsteli Paulu.—1 Tim. 2:7.
11. Nawẹ Klisti hẹn azọ́n yẹwhehodidọ tọn lọ gbayipe gbọn gbigbọ wiwe gblamẹ do?
11 To whenuena ojlẹ lọ sọ nado hẹn azọ́n yẹwhehodidọ Ahọluduta lọ tọn jẹ akọta he ma yin Ju lẹ dè, gbigbọ wiwe deanana Paulu nado zingbejizọnlin mẹdehlan tọn yì Asia Pẹvi podọ yì Europe. Kandai Luku tọn he tin to owe Owalọ lẹ tọn mẹ dọmọ: “Dile yé [yẹwhegán po mẹplọntọ Klistiani he tin to agun Silia Antioku tọn mẹ lẹ po] to lizọnyizọn wà na Jehovah bo to nùbla, gbigbọ wiwe dọmọ: ‘To gbẹtọ lẹpo mẹ, mì de Balnaba po Saulu po dovo na mi na azọ́n he yẹn ko ylọ yé na lọ.’ To whenẹnu, yé blanù bo hodẹ̀ bosọ ze alọ yetọn lẹ do yé ji bo jo yé do nado yì.” (Owalọ 13:2, 3) Jesu lọsu wẹ ylọ Saulu Talsu tọn tlọlọ nado yin “núzinzan dide” etọn nado hẹn oyín etọn yì akọta lẹ dè; enẹwutu, Klisti he yin Nukọntọ agun lọ tọn dè wẹ huhlọn mẹwhinwhàn tọn yọyọ ehe to azọ́n yẹwhehodidọ tọn lọ mẹ wá sọn. Nugbo lọ dọ Jesu nọ yí gbigbọ wiwe zan nado deanana azọ́n lọ họnwun gblegede to gbejizọnlin mẹdehlan tọn awetọ Paulu tọn whenu. Kandai lọ dọ dọ “gbigbọ Jesu tọn”—yèdọ Jesu gbọn gbigbọ wiwe gblamẹ—deanana Paulu po gbẹdohẹmẹtọ tomẹyitọ etọn lẹ po nado basi nudide fie yé na yì po whenue yé na yì po tọn, podọ to numimọ de mẹ, yé yin whinwhàn nado yì Europe.—Hia Owalọ lẹ 16:6-10.
Nukọntọ-Yinyin Jesu Tọn Do Agun Etọn Ji
12, 13. Nawẹ owe Osọhia tọn dohia dọ Jesu nọ na ayidonugo sọwhiwhe tọn nuhe to jijọ to agun dopodopo mẹ gbọn?
12 Jesu na ayidonugo sọwhiwhe tọn nuhe to jijọ to agun hodotọ yiamisisadode etọn lẹ tọn mẹ to owhe kanweko tintan W.M. E yọ́n ninọmẹ gbigbọmẹ tọn agun dopodopo tọn hezeheze. Osọhia weta 2 po 3tọ po tá hinhọ́n do ehe ji. E slẹ oyín agun ṣinawe tọn he popolẹpo yetọn tin to Asia Pẹvi. (Osọ. 1:11) Mí tindo whẹwhinwhẹ́n lẹpo nado yise dọ e jẹakọ hẹ ninọmẹ agun hodotọ etọn he pò to aigba ji to whenẹnu lẹ tọn ga.—Hia Osọhia 2:23.
13 Jesu pà delẹ to agun lọ lẹ mẹ na yé doakọnnanu, gbẹ́ atẹṣitọ lẹ dai, bo yin nugbonọ to whlepọn glọ podọ na ohó etọn. (Osọ. 2:2, 9, 13, 19; 3:8) To alọ devo mẹ, e na ayinamẹ sinsinyẹn agun delẹ na owanyi he yé tindo na ẹn ko miọn wutu, podọ yé kẹalọyi boṣiọ-sinsẹ̀n po galilọ po, gọna nuplọnmẹ sinsẹ̀n klandovo tọn. (Osọ. 2:4, 14, 15, 20; 3:15, 16) Jesu he yin nugopọntọ gbigbọmẹ tọn owanyinọ de tlẹ dọna mẹhe e na ayinamẹ sinsinyẹn lẹ lọsu dọmọ: “Mẹhe yẹn yiwanna lẹpo wẹ yẹn nọ wọhẹ bo nọ domẹplọnlọ yé go. Enẹwutu, yin zohunhunnọ bo lẹnvọjọ.” (Osọ. 3:19) Dile etlẹ yindọ Jesu tin to olọn mẹ, e to anadena agun devi etọn he tin to aigba ji lẹ tọn gbọn gbigbọ wiwe gblamẹ. To vivọnu owẹ̀n he e dohlan agun enẹlẹ tọn, e dọmọ: “Mì gbọ mẹhe tindo otó ni sè nuhe gbigbọ to didọna agun lẹ.”—Osọ. 3:22.
14-16. (a) Nawẹ Jesu do ede hia taidi Nukọntọ adọgbotọ de na omẹ Jehovah tọn he tin to aigba ji lẹ gbọn? (b) Na Jesu tin “po [devi etọn lẹ] po to azán lẹpo gbè kakajẹ vivọnu titonu lọ tọn” wutu, etẹwẹ yin kọdetọn lọ? (c) Etẹwẹ mí na gbadopọnna to hosọ he bọdego mẹ?
14 Mí ko mọdọ Mikaẹli kavi Jesu do ede hia taidi angẹli Nukọntọ adọgbotọ de na akọta Islaeli tọn. To godo mẹ, Jesu yin Nukọntọ adọgbotọ podọ Lẹngbọhọtọ owanyinọ de na devi etọn he tin to aigba ji lẹ. To lizọnyizọn aigba ji tọn etọn whenu, ewọ yin tọ́ntlọ́ngbọ́n to azọ́n yẹwhehodidọ tọn lọ mẹ. Podọ to fọnsọnku etọn godo, e deanana lehe wẹndagbe Ahọluduta lọ tọn na yin hinhẹn gbayipe do to gigọ́ mẹ.
15 To nukọn mẹ, Jesu na dlẹnkanna azọ́n kunnudide tọn lọ kakajẹ opodo aigba tọn gbọn gbigbọ wiwe gblamẹ. Whẹpo Jesu do hẹji yì olọn mẹ, e dọna devi etọn lẹ dọmọ: “Mì na mọ huhlọn yí to whenue gbigbọ wiwe na wá mì ji, podọ mìwlẹ na yin kunnudetọ ṣie to Jelusalẹm podọ to Jude po Samalia lẹpo po, podọ kaka yì awà he dẹn hugan aigba tọn lẹ ji.” (Owalọ 1:8; hia 1 Pita 1:12.) To anademẹ Klisti tọn glọ, devi lẹ dekunnu mlẹnmlẹn to owhe kanweko tintan whenu.—Kọl. 1:23.
16 Ṣigba, Jesu lọsu dohia dọ azọ́n ehe na zindonukọn kakajẹ ojlẹ opodo lọ tọn mẹ. To whenue Jesu deazọ́nna hodotọ etọn lẹ nado dọyẹwheho bo hẹn gbẹtọ lẹ sọn akọta lẹpo mẹ zun devi lẹ godo, e dopagbe na yé dọmọ: “Yẹn tin po mì po to azán lẹpo gbè kakajẹ vivọnu titonu lọ tọn.” (Mat. 28:19, 20) Sọn whenue gbọ́n Klisti ko duahọlu to 1914, e tin ‘po devi etọn lẹ po’ hugan gbede pọ́n bosọ to nuyiwa taidi Nukọntọ yetọn. To hosọ he bọdego mẹ, mí na gbadopọnna azọ́n sinsinyẹn he wà e te sọn 1914 gbọ́n.
[Nudọnamẹ odò tọn]
a Nado mọ nudọnamẹ gigọ́ do dọdai ehe ji, pọ́n owe lọ Payi Dọdai Daniẹli Tọn Go!, weta 11.
Dogbapọn
• Nawẹ Visunnu Jiwheyẹwhe tọn do ede hia taidi Nukọntọ he yinuwa to Islaeli gbọn?
• Etẹwẹ Klisti nọ yizan nado deanana agun etọn he tin to aigba ji?
• Nawẹ Klisti deanana wẹndagbe lọ hinhẹn gbayipe gbọn?
• Etẹwẹ dohia dọ Klisti nọ na ayidonugo sọwhiwhe tọn ninọmẹ gbigbọmẹ tọn agun dopodopo tọn?
[Yẹdide to weda 21]
“Yẹn do angẹli de hlan nukọn towe”
[Yẹdide to weda 23]
Dile e yin do to hohowhenu, Klisti nọ yí ‘sunnu he yin nina di nunina lẹ’ zan nado penukundo apó etọn go