Setonuna Jiwheyẹwhe bo Duale Opagbe Etọn lẹ Tọn
“Na [Jiwheyẹwhe] ma sọgan yí mẹhe yiaga hugan de do whlé wutu, e yí edetiti do whlé.”—HEB. 6:13.
PỌ́N EYIN HIẸ SỌGAN NA GBLỌNDO:
Naegbọn mí sọgan deji dọ lẹndai Jiwheyẹwhe tọn na mọ hẹndi dandan?
Opagbe tẹwẹ Jiwheyẹwhe do to whenue Adam po Evi po waylando godo?
Nawẹ mí sọgan mọaleyi sọn opagbe he Jiwheyẹwhe do na Ablaham gbọn whiwhle dali mẹ gbọn?
1. Vogbingbọn tẹwẹ tin to opagbe Jehovah tọn lẹ po gbẹtọvi lẹ tọn po mẹ?
JEHOVAH wẹ “Jiwheyẹwhe nugbo tọn.” (Ps. 31:5) Na gbẹtọvi lẹ yin mapenọ wutu, mí ma sọgan dejido opagbe yetọn lẹpo go. Ṣigba, “e glo Jiwheyẹwhe nado dolalo.” (Heb. 6:18; hia Osọha lẹ 23:19.) Lẹndai etọn na gbẹtọvi lẹ nọ mọ hẹndi to whepoponu. Di apajlẹ, to bẹjẹeji ojlẹ nudida tọn dopodopo tọn, nuhe Jiwheyẹwhe degbe dọ ni wá aimẹ lẹpo wẹ “sọ yinmọ.” Taidi kọdetọn de, to vivọnu azán nudida tọn ṣidopotọ tọn, “Jiwheyẹwhe sọ mọ nuhe e dá lẹpo, bo doayi e go e yọ́n tlala.”—Gẹn. 1:6, 7, 30, 31.
2. Etẹwẹ gbọjẹzan Jiwheyẹwhe tọn yin, podọ naegbọn ewọ do “klan ẹn do wiwe”?
2 To whenue Jehovah Jiwheyẹwhe dọ dọ nudida emitọn lẹpo yọ́n tlala godo, e lá bẹjẹeji azán ṣinawetọ de tọn. Biblu ylọ azán enẹ dọ gbọjẹzan Jiwheyẹwhe tọn. Azán enẹ ma yin azán gànhiho 24 tọn de gba, ṣigba ojlẹ dindẹn de wẹ, he mẹ Jiwheyẹwhe gbọjẹ sọn azọ́n nudida tọn etọn he gando aigba lọ go mẹ te. (Gẹn. 2:2) Gbọjẹzan Jiwheyẹwhe tọn ma ko wá vivọnu. (Heb. 4:9, 10) Dile etlẹ yindọ Biblu ma dọ whenue azán enẹ bẹjẹeji na taun tọn, mí yọnẹn dọ e bẹjẹeji to nudi owhe 6 000 die he Evi, asi Adam tọn, yin didá godo. To madẹnmẹ, Gandudu Owhe Fọtọ́n tọn Jesu Klisti tọn na hẹn lẹndai dowhenu tọn Jiwheyẹwhe tọn gando aigba lọ go di, enẹ wẹ nado hẹn aigba lọ zun paladisi tẹgbẹ tọn de he mẹ gbẹtọvi pipé lẹ na nọ. (Gẹn. 1:27, 28; Osọ. 20:6) Be hiẹ sọgan kudeji dọ emi na duvivi sọgodo ayajẹ tọn enẹ tọn ya? Mọwẹ! Na “Jiwheyẹwhe sọ dona azán ṣinawetọ bosọ klan ẹn do wiwe.” Hogbe ehelẹ yin jidenamẹ de dọ mahopọnna nuhahun madonukun depope he sọgan wá aimẹ, lẹndai Jiwheyẹwhe tọn na mọ hẹndi to vivọnu gbọjẹzan etọn tọn dandan.—Gẹn. 2:3.
3. (a) To whenue gbọjẹzan Jiwheyẹwhe tọn bẹjẹeji godo, nuhahun sinsinyẹn tẹwẹ wá aimẹ? (b) Nawẹ Jehovah do lehe ewọ na didẹ nuhahun he atẹṣiṣi lọ hẹnwa hia gbọn?
3 To whenue gbọjẹzan Jiwheyẹwhe tọn bẹjẹeji godo, nuhahun sinsinyẹn de wá aimẹ. Satani, he ko yin angẹli de to olọn mẹ dai, tẹnpọn nado hò sinsẹ̀n-bibasi he Jiwheyẹwhe kẹdẹ jẹna lọ yí. Ewọ wẹ dolalo tintan bo klọ Evi nado vẹtolina Jehovah. (1 Tim. 2:14) To godo mẹ, Evi sisẹ́ asu etọn nado kọnawudopọ hẹ ẹ to atẹṣiṣi lọ mẹ. (Gẹn. 3:1-6) To ojlẹ sinsinyẹn whenuho aihọn lọ blebu tọn enẹ mẹ he Lẹgba fọ́n ayihaawe dote gando nuhe Jiwheyẹwhe dọ go, Jehovah ma mọdọ e yin dandan dọ emi ni whlé nado dohia dọ emi na gbẹ́ hẹn lẹndai emitọn di gba. Kakatimọ, gbọn hogbe he na wá họnwun to ojlẹ sisọ mẹ lẹ yiyizan dali, Jiwheyẹwhe do lehe ewọ na didẹ nuhahun he atẹṣiṣi lọ fọndote do hia to kleun mẹ dọmọ: “Yẹn nasọ yí okẹ̀n do hiẹ [Satani] po yọnnu lọ po ṣẹnṣẹn; podọ do okún towe po okún etọn po ṣẹnṣẹn: ewọ [Okún dopagbe lọ] na só ota towe, hiẹ na só afọgbẹn etọn.”—Gẹn. 3:15; Osọ. 12:9.
WHIWHLE—ALIHO DAGBE DE NADO DOHIA DỌ OPAGBE LẸ NA MỌ HẸNDI DANDAN
4, 5. To ninọmẹ sinsinyẹn delẹ mẹ, etẹwẹ Ablaham wà kavi biọ to mẹdevo si nado wà?
4 E taidi dọ jẹnukọnna ojlẹ he mẹ atẹṣiṣi lọ wá aimẹ, gbẹtọvi lẹ ma nọ whlé nado do nugbo-yinyin nuhe dọ yé te tọn hia; na to ojlẹ enẹ mẹ, nudida pipé lẹ wẹ tin podọ yé yiwanna Jiwheyẹwhe, nọ hodo apajlẹ etọn, nọ dọ nugbo bosọ nọ dejido ode awetọ go mlẹnmlẹn. Ṣigba, ninọmẹ lọ wá diọ to whenue ylando po mape gbẹtọvi tọn po wá aimẹ. Na lalo po oklọ po wá gbayipe to gbẹtọvi lẹ ṣẹnṣẹn wutu, yé nọ whlé to whẹho sinsinyẹn lẹ mẹ nado do nugbo-yinyin nuhe dọ yé te tọn hia.
5 E whè gbau to ninọmẹ voovo atọ̀n delẹ mẹ, Ablaham whlé kavi biọ to mẹdevo si nado whlé. (Gẹn. 21:22-24; 24:2-4, 9) Di apajlẹ, Ablaham whlé to whenue ewọ lẹkọ sọn awhàngbigba etọn do ahọlu Elami tọn po ahọlu devo he kọnawudopọ hẹ ẹ lẹ po ji godo. Ahọlu Salẹm po Sodọmi po tọn lẹ tọ́n nado yì pé Ablaham. Mẹlkizedẹki, ahọlu Salẹm tọn, sọ yin “yẹwhenọ Jiwheyẹwhe Gigogán tọn.” Enẹwutu, ewọ dona Ablaham bo pagigona Jiwheyẹwhe na awhàngbigba he e na Ablaham do kẹntọ etọn lẹ ji. (Gẹn. 14:17-20) Enẹgodo, to whenue ahọlu Sodọmi tọn jlo na suahọ Ablaham na ewọ whlẹn omẹ ahọlu lọ tọn lẹ sọn alọ awhànpa he tọ́nawhàn yé lẹ tọn mẹ wutu, Ablaham whlé dọmọ: “Yẹn ko ze alọ ṣie daga hlan OKLUNỌ Jiwheyẹwhe Gigogán didatọ olọn po [aigba] po tọn, dọmọ, Yẹn ma na yí sekan kavi afọpakàn kavi nude he yin towe, hiẹ nikaa dọmọ, Yẹn wẹ hẹn Ablam yin adọkunnọ.”—Gẹn. 14:21-23.
JEHOVAH WHLÉ NA ABLAHAM
6. (a) Apajlẹ tẹwẹ Ablaham zedai na mí? (b) Nawẹ mí sọgan mọaleyi sọn tonusise Ablaham tọn mẹ gbọn?
6 Na dagbe gbẹtọvi mapenọ lẹ tọn, Jehovah Jiwheyẹwhe lọsu whlé gbọn hogbe ehelẹ yiyizan dali dọmọ: “Le yẹn togbẹ̀, wẹ OKLUNỌ Jiwheyẹwhe dọ.” (Ezek. 17:16) Biblu donù ninọmẹ voovo 40 linlán he mẹ Jehovah Jiwheyẹwhe whlé te delẹ go. Vlavo ninọmẹ he mí jẹakọ hẹ hugan wẹ dehe gando opagbe he Jiwheyẹwhe do na Ablaham gbọn whiwhle dali lẹ go. To owhe susu lẹ gblamẹ, Jehovah basi alẹnu opagbe tọn susu hẹ Ablaham. Alẹnu voovo enẹlẹ to pọmẹ dohia dọ Okún dopagbe lọ na wá sọn Ablaham mẹ gbọn visunnu etọn Isaki gblamẹ. (Gẹn. 12:1-3, 7; 13:14-17; 15:5, 18; 21:12) Enẹgodo, Jehovah tẹ́n Ablaham pọ́n to aliho sinsinyẹn de mẹ to whenue Ewọ biọ to e si nado yí visunnu yiwanna etọn do sanvọ́. Ablaham setonuna gbedide enẹ madọngbàn. Ṣigba whẹpo e na hù Isaki, angẹli de doalọtena ẹn. Enẹgodo, Jiwheyẹwhe dopà na ẹn gbọn whiwhle dali dọmọ: “Dee titi wẹ yẹn do whlé . . . na hiẹ ko basi onú he wutu, bọ hiẹ ma whlẹn visunnu towe, visunnu towe dopo akàn lọ: dọ didona mẹ yẹn na dona we, podọ yẹn na hẹn okún towe jideji susugege di sunwhlẹvu olọn tọn lẹ, podọ di tọkẹ́n he tin to huto; okún towe lẹ wẹ nasọ yí họngbo kẹntọ yetọn lẹ tọn glodeji: to okún towe mẹ wẹ yè na dona akọta aigba ji tọn lẹpo: na hiẹ yí ogbè ṣie sè wutu.”—Gẹn. 22:1-3, 9-12, 15-18.
7, 8. (a) Naegbọn Jiwheyẹwhe do whlé na Ablaham to whenue E dopà na ẹn? (b) Nawẹ “lẹngbọ devo” Jesu tọn lẹ na mọaleyi sọn opagbe he Jiwheyẹwhe do gbọn whiwhle dali lẹ mẹ gbọn?
7 Naegbọn Jiwheyẹwhe do whlé na Ablaham dọ opagbe Emitọn lẹ na mọ hẹndi? Ewọ wàmọ nado vọ́ jide na mẹhe na wá lẹzun whédutọgbẹ́ Klisti tọn lẹ, yèdọ adà awetọ “okún” dopagbe lọ tọn lẹ bosọ hẹn yise yetọn lodo. (Hia Heblu lẹ 6:13-18; Gal. 3:29) Dile apọsteli Paulu basi zẹẹmẹ etọn do, Jehovah “yí whiwhle de do hẹn ohó etọn lodo, na e nido yindọ, gbọn onú he ma sọgan diọ awe [yèdọ opagbe etọn po whiwhle etọn po] gblamẹ to ehe mẹ e glo Jiwheyẹwhe nado dolalo te lẹ mẹ, míwlẹ . . . nido sọgan mọ tulinamẹ sinsinyẹn yí nado tẹdo todido he yin zizedonukọnna mí lọ go.”
8 E ma yin Klistiani yiamisisadode lẹ kẹdẹ wẹ nọ mọaleyi sọn opagbe he Jiwheyẹwhe do na Ablaham gbọn whiwhle dali lẹ mẹ gba. Jehovah whlé dọ “akọta aigba ji tọn lẹpo” na yin didona gbọn “okún” Ablaham tọn gblamẹ. (Gẹn. 22:18) Mẹhe na yin didona enẹlẹ bẹ “lẹngbọ devo” Klisti tọn tonusetọ lẹ hẹn, yèdọ mẹhe tindo todido nado nọgbẹ̀ kakadoi to paladisi aigba ji tọn mẹ lẹ. (Joh. 10:16) Vlavo todido olọn mẹ tọn wẹ a tindo kavi aigba ji tọn, “tẹdo” e go gligli gbọn tonusisena Jiwheyẹwhe zọnmii to nuhe hiẹ to wiwà lẹpo mẹ dali.—Hia Heblu lẹ 6:11, 12.
JIWHEYẸWHE WHLÉ NA MẸDEVO LẸ GANDO OPAGBE HE EWỌ DO NA ABLAHAM LỌ GO
9. To whenue kúnkan Ablaham tọn lẹ tin to kanlinmọgbenu to Egipti, etẹwẹ Jiwheyẹwhe whlé nado wà?
9 Owhe kanweko susu lẹ godo, to whenue Jehovah do Mose hlan nado yì dọhona kúnkan Ablaham tọn he tin to kanlinmọgbenu to Egipti, Ewọ sọ whlé dọ opagbe he emi do na Ablaham lọ na mọ hẹndi. (Eks. 6:6-8) To nukọn mẹ, Jiwheyẹwhe dohia yẹwhegán Ezekiẹli dọ whiwhle na Mose wẹ emi te to ojlẹ enẹ mẹ; E dọmọ: “To azán lọ gbè whenuena yẹn de Islaeli, . . . yẹn ze alọ ṣie daga [bo whlé] hlan yé, nado hẹn yé jẹgbonu wá sọn aigba Egipti tọn mẹ biọ aigba he yẹn ko pọ́n dai na yé de mẹ, he yí yìnnọ po owín po do to sisà.”—Ezek. 20:5, 6.
10. Opagbe tẹwẹ Jiwheyẹwhe do na Islaelivi lẹ to whenue ewọ whlẹn yé sọn Egipti godo?
10 To whenue Islaelivi lẹ yin tuntundote sọn Egipti godo, Jehovah dopà na yé dọmọ: “Eyin mìwlẹ na yí ogbè ṣie sè nugbonugbo, bo yìn alẹnu ṣie, whenẹnu wẹ mìwlẹ na yin adọkunnu vivẹ́ de hlan mi sọn ṣẹnṣẹn gbẹtọ lẹpo tọn: na aigba lẹpo wẹ ṣie: mìwlẹ nasọ yin ahọludu yẹwhenọ lẹ tọn de, podọ akọta wiwe de hlan mi.” (Eks. 19:5, 6) Lẹblanulọkẹyi nankọ die Jiwheyẹwhe zedonukọnna Islaelivi lẹ! Enẹ zẹẹmẹdo dọ eyin Islaelivi lẹ setonu, Jiwheyẹwhe na yí delẹ to yé mẹ zan taidi ahọluduta yẹwhenọ lẹ tọn de he gblamẹ ewọ na dona pipotọ gbẹtọvi lẹ tọn te. To nukọn mẹ, Jehovah basi zẹẹmẹ na Ezekiẹli dọ whiwhle na Islaelivi lẹ wẹ emi te to whenue emi yí hogbe enẹlẹ zan. Jehovah dọmọ: “Yẹn sọ whlé hlan we, bosọ biọ alẹnu de mẹ yì po hiẹ po.”—Ezek. 16:8.
11. Nawẹ Islaelivi lẹ yinuwa gbọn to whenue Jiwheyẹwhe basi oylọna yé nado lẹzun mẹdide etọn lẹ?
11 To ojlẹ lọ mẹ, Jehovah ma hẹn Islaelivi lẹ gánnugánnu nado whlé dọ yé na setonuna emi gba, mọjanwẹ Jiwheyẹwhe masọ hẹn yé po huhlọn po nado kẹalọyi lẹblanulọkẹyi vonọtaun he e zedonukọnna yé do niyẹn. Islaelivi lẹ lọsu wẹ desọn ojlo mẹ bo dọmọ: “Ehe OKLUNỌ ko dọ lẹpo wẹ mí na wà.” (Eks. 19:8) To azán atọ̀n godo, Jehovah Jiwheyẹwhe dọna Islaelivi lẹ nuhe ewọ to nukundo dọ yé ni wà taidi akọta dide etọn. Jẹnukọn whẹ́, Mose hia Gbedide Ao lẹ na yé, podọ enẹgodo, e basi zẹẹmẹ nubiọtomẹsi Jiwheyẹwhe tọn devo lẹ tọn na yé dile e yin kinkandai do bẹsọn Eksọdusi 20:22 jẹ Eksọdusi 23:33. Nawẹ Islaelivi lẹ yinuwa gbọn? “Gbẹtọ lẹpo sọ yí ogbè dopo do gblọn, bo dọmọ, Ohó he OKLUNỌ lọ ko dọ lẹpo wẹ mí na wà.” (Eks. 24:3) Enẹgodo, Mose basi kandai osẹ́n lọ lẹ tọn do “owe alẹnu lọ tọn” mẹ bo hia ẹ daga na akọta lọ blebu nido sọgan sè whladopo dogọ. To whenue Mose hia osẹ́n lọ lẹ fó, akọta lọ dopà whla atọ̀ntọ dọmọ: “Ehe Oklunọ lọ ko dọ lẹpo wẹ mí na wà, bosọ yin tonusetọ.”—Eks. 24:4, 7, 8.
12. Etẹwẹ Jehovah wà to whenue ewọ dopà nado yí Islaeli do basi akọta dide etọn godo? Etẹwẹ Islaelivi lẹ wà to whenue yé dopà na Jiwheyẹwhe godo?
12 Tlolo he Jehovah basi alẹnu hẹ Islaelivi lẹ godo wẹ e jẹ opà etọn de ji. Ewọ de yẹwhenọ lẹ nado nọ sẹ̀n to gòhọtúntún sinsẹ̀n-bibasi tọn vonọtaun de mẹ podọ nado gọalọna akọta lọ nado tindo haṣinṣan dagbe de hẹ Jiwheyẹwhe. Ṣigba, dile etlẹ yindọ Islaelivi lẹ ko yin kinklandowiwe na Jiwheyẹwhe, e ma dẹn bọ yé vẹtolina ẹn. Yé ma wà nuhe yé dopà nado wà podọ yé “hẹn awusinyẹn Mẹwiwe Islaeli tọn lọ.” (Ps. 78:41) Di apajlẹ, to whenue Mose jo Islaelivi lẹ do bo yì Osó Sinai tọn ji nado yí anademẹ devo lẹ sọn Jiwheyẹwhe dè, agbọ́ ko pé Islaelivi lẹ hoho bọ yé hẹn yise bu to Jiwheyẹwhe mẹ bo lẹndọ Mose ko wọnji yé go. Enẹwutu, yé basi boṣiọ oyìnvu sika tọn de bo dọna gbẹtọ lẹ dọmọ: “Ehe wẹ yẹwhe towe, hiẹ Islaeli, he hẹn we hẹji jẹgbonu sọn aigba Egipti tọn lọ ji.” (Eks. 32:1, 4) Enẹgodo, yé basi nuwiwa de he yé ylọdọ ‘hùnwhẹ de na Jehovah,’ litaina boṣiọ he yé yí alọ yetọn do basi lọ bosọ basi avọ́sinsan na ẹn. To whenue Jehovah mọ enẹ, e dọna Mose dọmọ: “Yé ko lẹ́ jẹ adà ji plaun sọn aliho he yẹn degbena yé lọ ji.” (Eks. 32:5, 6, 8) To owhe he bọdego lẹ mẹ, Islaelivi lẹ dopà susu devo lẹ na Jiwheyẹwhe, ṣigba whlasusu wẹ yé gboawupo nado hẹn opà yetọn lẹ di.—Sọh. 30:2.
JEHOVAH WHLÉ TO NINỌMẸ TANGAN AWE DEVO LẸ MẸ
13. Opagbe tẹwẹ Jiwheyẹwhe gbọn whiwhle dali do na Ahọlu Davidi, podọ nawẹ enẹ gando Okún dopagbe lọ go gbọn?
13 To gandudu Ahọlu Davidi tọn whenu, Jehovah whlé do dopà awe devo lẹ he na hẹn ale wá na mẹhe setonuna ẹn lẹpo. Tintan, e whlé na Davidi dọ ofìn etọn na gbọṣi aimẹ kakadoi. (Ps. 89:35, 36; 132:11, 12) Ehe zẹẹmẹdo dọ Okún dopagbe lọ na yin yiylọdọ “Visunnu Davidi tọn.” (Mat. 1:1; 21:9) Na Klisti he yin kúnkan sọgodo tọn enẹ na nọ otẹn he yiaga taun de mẹ wutu, Davidi gbọn whiwhẹ dali dlẹnalọdo e taidi “Oklunọ” etọn.—Mat. 22:42-44.
14. Opagbe tẹwẹ Jehovah do gbọn whiwhle dali gando Okún dopagbe lọ go, podọ nawẹ enẹ nọ hẹn ale wá na mí gbọn?
14 Awetọ, Jehovah gbọdo Davidi nado dọ dọdai dọ Ahọlu vonọtaun enẹ nasọ yin Yẹwhenọ Daho na gbẹtọvi lẹ. To Islaeli, mẹde ma sọgan yin ahọlu bosọ yin yẹwhenọ to ojlẹ dopolọ mẹ. Yẹwhenọ lẹ nọ yin didesọn whẹndo Levi tọn mẹ podọ ahọlu lẹ sọn whẹndo Juda tọn mẹ. Ṣigba gando gudutọ sọgodo tọn vonọtaun etọn go, Davidi dọ dọdai dọmọ: “OKLUNỌ dọ hlan Oklunọ ṣie, dọ, Hiẹ sinai to adusilọ ṣie mẹ, kaka yẹn nado yí kẹntọ towe lẹ do basi tokloafọligbe towe. OKLUNỌ ko whlé, e ma na diọlinlẹn, hiẹ wẹ yẹwhenọ de kakadoi kẹdẹdi hukan Mẹlkizedẹki tọn.” (Ps. 110:1, 4) Dọdai enẹ ko mọ hẹndi, na to alọnu din Jesu Klisti, Okún dopagbe lọ to gandu to olọn mẹ. Humọ, e to azọ́nwa taidi Yẹwhenọ Daho do ota gbẹtọvi lẹ tọn mẹ gbọn alọgigọna mẹhe lẹnvọjọ lẹ nado tindo haṣinṣan dagbe de hẹ Jiwheyẹwhe dali.—Hia Heblu lẹ 7:21, 25, 26.
ISLAELI YỌYỌ JIWHEYẸWHE TỌN
15, 16. (a) Islaeli voovo awe tẹlẹ wẹ yin nùdego to Biblu mẹ, podọ detẹ wẹ tindo nukundagbe Jiwheyẹwhe tọn to egbehe? (b) Etẹwẹ Jesu plọn hodotọ etọn lẹ gando whiwhle go?
15 Na akọta Islaeli tọn gbẹ́ Jesu Klisti dai wutu, yé hẹn nukundagbe Jiwheyẹwhe tọn po todido lọ nado lẹzun “ahọludu yẹwhenọ lẹ tọn de” po bu to godo mẹ. Jesu dọna nukọntọ Ju lẹ dọmọ: “Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn na yin yíyí sọn mì si bo yin yíyí na akọta de he na de sinsẹ́n etọn lẹ tọ́n.” (Mat. 21:43) Akọta yọyọ enẹ wá aimẹ to Pẹntikọsti 33 W.M. to whenue Jiwheyẹwhe kọ̀n gbigbọ etọn do devi Jesu tọn 120 he pli to Jelusalẹm lẹ ji. Devi enẹlẹ lẹzun “akọta” yọyọ he yin yiylọdọ “Islaeli Jiwheyẹwhe tọn,” podọ dile ojlẹ to yìyì, gbẹtọ fọtọ́n susu lẹ sọn akọta devo lẹ mẹ wá gọ́ na yé.—Gal. 6:16.
16 To vogbingbọn mẹ na Islaeli agbasa tọn, akọta yọyọ gbigbọmẹ tọn Jiwheyẹwhe tọn lọ to sinsẹ́n dagbe detọ́n gbọn tonusisena Jiwheyẹwhe to whepoponu dali. Dopo to gbedide he hagbẹ akọta yọyọ lọ tọn lẹ dona setonuna lẹ mẹ gando whiwhle go. To whenue Jesu tin to aigba ji, gbẹtọ lẹ nọ whlé na nuhe ma yin nugbo kavi na numadinu lẹ. (Mat. 23:16-22) Jesu plọn hodotọ etọn lẹ dọ, “Mì whlé paali blo . . . Mì kuku gbọ hogbe mìtọn Mọwẹ ni yin Mọwẹ, podọ Lala mìtọn ni yin Lala; na nuhe hú ehelẹ, mẹylankan lọ dè wẹ yé wá sọn.”—Mat. 5:34, 37.
17. Kanbiọ tẹlẹ wẹ mí na gbadopọnna to hosọ he bọdego mẹ?
17 Be enẹ dohia dọ e ma sọgbe paali nado whlé wẹ ya? Humọ, etẹwẹ e zẹẹmẹdo nado gbọ Mọwẹ mítọn ni yin Mọwẹ? Kanbiọ ehelẹ na yin dogbapọnna to hosọ he bọdego mẹ. Dile mí na zindonukọn nado to ayihamẹlẹnpọndo Ohó Jiwheyẹwhe tọn ji, mì dike enẹ ni whàn mí nado to tonusena Jehovah zọnmii. Eyin mí wàmọ, ewọ na yí homẹhunhun do dona mí kakadoi sọgbe hẹ opagbe họakuẹ he e do gbọn whiwhle dali lẹ.
[Yẹdide to weda 26]
Opagbe Jehovah tọn lẹ nọ mọ hẹndi to whepoponu
[Yẹdide to weda 24]
To madẹnmẹ, Ablaham na mọ hẹndi opagbe Jehovah tọn lẹ tọn