N’Plọnnu sọn Apajlẹ Dagbenọ lẹ Dè bo Mọ Dona Susu Yí

N’yin jiji to Tòdaho Québec tọn mẹ, to ayimatẹn Canada tọn he mẹ yè nọ do Flansegbe te. Mẹjitọ ṣie lẹ Louis po Zélia po plọn mi whẹ́n to whẹndo he mẹ owanyi tin te de. Otọ́ ṣie yin mẹde he ma nọ gbàdo-mẹmẹ bosọ yiwanna wehihia. N’yiwanna wekinkan bo to linlẹn nado wá lẹzun linlinwekantọ de.

To whenue n’do nudi owhe 12, Rodolphe Soucy he yin azọ́nwatọgbẹ́ otọ́ ṣie tọn de po họntọn etọn dopo po wá owhé mítọn gbè. Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ wẹ yé. N’ma yọ́n nususu gando Kunnudetọ lẹ go, podọ n’ma nọ tindo ojlo kaka de to sinsẹ̀n yetọn mẹ. Ṣigba, aliho he mẹ yé yí Biblu zan po lẹnpọn dagbe po nado na gblọndo kanbiọ lẹ tọn te, jẹ ṣie ji taun. Numọtolanmẹ dopolọ wẹ mẹjitọ ṣie lẹ tindo, enẹwutu mí kẹalọyi plọnmẹ Biblu de.

To ojlẹ enẹ mẹ, wehọmẹ Katoliki tọn de wẹ n’nọ yì. Sọn ojlẹ de mẹ jẹ devo mẹ, n’nọ dọho hẹ klasigbẹ́ ṣie lẹ do nue plọn n’te sọn Biblu mẹ lẹ ji. To nukọn mẹ, mẹplọntọ lọ lẹ he sọ yin yẹwhenọ lẹ wá sè dọ n’nọ wàmọ. Kakati nado yí Owe-wiwe lẹ zan nado dohia dọ nue n’nọ dọ lẹ ma sọgbe, dopo to yé mẹ sawhẹdokọna mi to mẹlẹpo nukọn to klasi lọ, dọ gufọntọ de wẹ n’yin! Mahopọnna dọ ninọmẹ lọ kàn dẹpẹ biọ, nukundiọsọmẹ enẹ yin dotẹnmẹ hundote dagbe de na mi, na e gọalọna mi nado mọdọ sinsẹ̀n-nuplọnmẹ wehọmẹ lọ tọn lẹ jẹagọdo Biblu. E wá họnwun na mi dọ otẹn ṣie ma to finẹ. Po gbekọndopọ mẹjitọ ṣie lẹ tọn po, n’diọ wehọmẹ.

N’WÁ PLỌN NADO YIWANNA LIZỌNYIZỌN LỌ

N’zindonukọn to Biblu pinplọn mẹ, amọ́ n’ma yawu yinukọn to gbigbọ-liho, na yẹwhehodidọ sọn họndekọn jẹ họndekọn nọ dobuna mi wutu. Nuyiwadomẹji Ṣọṣi Katoliki tọn sinyẹn taun, podọ yé nọ diọnukunsọ azọ́n yẹwhehodidọ tọn mítọn badabada. Maurice Duplessis, he yin agbagogán tintan Québec tọn tindo haṣinṣan pẹkipẹki de hẹ ṣọṣi lọ. Po godonọnamẹ etọn po, gbẹtọgun zingidinọ lẹ nọ gbidikọna Kunnudetọ lẹ bo tlẹ nọ tọ́navùn yé. E nọ biọ adọgbigbo taun nado dekunnu to ojlẹ lọ mẹ.

Mẹmẹsunnu de he gọalọna mi nado duto obu ṣie ji wẹ John Rae, he yí gbedewema to klasi ṣinẹnẹtọ Wehọmẹ Giliadi tọn. John he tindo numimọ taun, jọmẹ, nọ ze ede whè bosọ yọ́n dọnsẹpọ. E ma yá dọ ni na mi ayinamẹ tlọlọ, amọ́ apajlẹ dagbe etọn nọ bẹ nuplọnmẹ susu hẹn. John ma nọ do Flansegbe ganji, enẹwutu n’nọ saba zọnhẹ ẹ to lizọnyizọn lọ mẹ bo nọ gọalọna ẹn to ogbè enẹ mẹ. Whenu yiyizan hẹ John zọ́n bọ n’wá yí adọgbigbo do tẹdo nugbo lọ go. N’yí baptẹm to 26 mai 1951, owhe ao to whenue n’dukosọ hẹ Kunnudetọ lẹ whla tintan godo.

Suhugan mẹhe to agun pẹvi he mẹ mí tin te to Tòdaho Québec tọn mẹ lẹ tọn wẹ yin gbehosọnalitọ. Nuyiwadomẹji dagbe yetọn whàn mi nado lẹzun gbehosọnalitọ. To whelọnu, Biblu kẹdẹ wẹ mí nọ yizan nado dọyẹwheho sọn họndekọn jẹ họndekọn. Na linlinnamẹwe lẹ ma tin wutu, e nọ biọ dọ mí ni yí Owe-wiwe lẹ zan ganji dogọ. Enẹwutu, n’dovivẹnu nado jẹakọ hẹ wefọ Biblu tọn lẹ he n’nado nọ yiavùnlọna nugbo lọ. Ṣigba, mẹsusu sọ nọ gbẹ́ nado hia Biblu lọsu eyin yé ma mọ ohia kavi kunnudenu he dohia dọ Ṣọṣi Katoliki tọn kẹalọyi Biblu enẹ.

To 1952, n’wlealọ hẹ mẹmẹyọnnu nugbonọ lẹdo lọ tọn de he nọ yin Simone Patry. Mí sẹtẹn yì Montréal, podọ to owhe dopo gblamẹ, Jiwheyẹwhe dona mí bọ mí ji viyọnnu mítọn Lise. Dile etlẹ yindọ n’ko doalọtena azọ́n gbehosọnalitọ tọn ojlẹ kleun de jẹnukọnna alọwle mítọn, yẹn po Simone po tẹnpọn nado zan gbẹzan jlẹkaji tọn, na whẹndo mítọn nido penugo nado nọ doalọ to nuwiwa agun tọn lẹ mẹ to gigọ́ mẹ.

Owhe ao godo wẹ n’sọ wá lẹnnupọn sisosiso do adagbigblona lizọnyizọn ṣie ji. To 1962, whenue n’yì Wehọmẹ Lizọnyizọn Ahọluduta tọn na mẹho lẹ, he yin bibasi na osun dopo to Bẹtẹli Canada tọn, n’má adọtẹn dopolọ zan hẹ mẹmẹsunnu de he nọ yin Camille Ouellette. Zohunhun Camille tọn na lizọnyizọn lọ yinuwado ji e taun—titengbe na ewọ do asi po visunnu dopo po wutu. To ojlẹ lọ mẹ to Québec, mẹjitọ ṣinṣinyan wẹ a na sè dọ yé yin gbehosọnalitọ bosọ tindo ovi de he go yé to nukunpedo to ojlẹ dopolọ mẹ; ṣogan nuhe wà Camille te niyẹn. To ojlẹ he mí zan dopọ lẹ gblamẹ, ewọ na mi tuli nado lẹnnupọndo ninọmẹ ṣie ji. To osun delẹ poun godo, n’penugo nado gọ̀ sinsẹ̀nzọn gbehosọnalitọ whepoponu tọn bẹ. Mẹdelẹ hanú eyin nudide nuyọnẹn tọn basi wẹ n’te, amọ́ n’zindonukọn po nujikudo lọ po dọ Jehovah na dona vivẹnudido ṣie lẹ nado wà susu dogọ to lizọnyizọn lọ mẹ.

MÍ LẸKỌWA TÒDAHO QUÉBEC TỌN MẸ TAIDI GBEHOSỌNALITỌ TITENGBE LẸ

To 1964, yẹn po Simone po yin azọ́ndena nado sẹ̀n taidi gbehosọnalitọ titengbe lẹ to Tòdaho Québec tọn mẹ, yèdọ to otò mítọn mẹ, fie mí wá sẹ̀n te na owhe susu lẹ. To ojlẹ enẹ mẹ, ninọmẹ nulẹ tọn ko pọnte gando yẹwhehodidọ go, ṣigba mí gbẹ́ nọ pehẹ nukundiọsọmẹ.

To sibigbe whèmẹ gbèdopo, n’yin wiwle to Sainte-Marie, yèdọ tòpẹvi de he ma dẹn do Tòdaho Québec tọn. Ponọ de plan mi yì opá yetọn mẹ bo sú mi do gànhọ mẹ, na n’to yẹwhehodọ sọn whédegbè jẹ whédegbè matin gbedewema de sọn aṣẹpatọ lẹ dè wutu. To godo mẹ, n’yin hinhẹn yì whẹdatọ de he nọ yin Baillargeon nukọn, yèdọ dawe nukunvandomẹtọ de. E kanse mi mẹhe na yin whẹ̀yidọtọ ṣie to whẹnukọn. Whenue n’ylọ yinkọ Glen Howa tọn na ẹn, mẹhe yin whẹ̀yidọtọ nukundeji podọ Kunnudetọ Jehovah tọn de, obu jẹ e ji bọ e dọ: “Ojé, lalo, Uwọ wẹ a?” To ojlẹ enẹ mẹ, mẹsusu wẹ yọ́n Glen How ganji dọ e nọ yiavùnlọna Kunnudetọ lẹ sọgbe hẹ osẹ́n. E ma dẹn bọ whẹdatẹn lọ dọna mi dọ n’masọ hùwhẹ de.

Nukundiọsọmẹ he mí to pipehẹ gando azọ́n mítọn go to Québec sọ zọ́n bọ e nọ vẹawu nado mọ nọtẹn dagbe lẹ haya na opli lẹ. Mí ma mọ fide he agun pẹvi mítọn na nọ pli do hú húnglintẹn hoho owhé de tọn, he nọ fá taun. To ojlẹ avivọ sinsinyẹn tọn lẹ mẹ, mẹmẹsunnu lẹ nọ yí zomọ he nọ na yozò de zan, nado hẹn filọ hùnmiyọ́n vude. Mí nọ saba pli lẹdo zomọ lọ na gànhiho delẹ jẹnukọnna opli lẹ, bo nọ to numimọ tulinamẹ tọn lẹ má hẹ ode awetọ.

E jiawu taun nado mọ lehe azọ́n yẹwhehodidọ tọn lọ ko tindo kọdetọn dagbe do to owhe lẹ gblamẹ. To owhe 1960 lẹ die, eyin yè kọ̀n Tòdaho Québec tọn, Côte-Nord po Gaspésie po dopọ, agun sọha kleun de he bẹ gbẹtọ vude poun hẹn wẹ tin. To egbehe, to ofi enẹlẹ, hugan lẹdo awe wẹ nugopọntọ lẹdo tọn nọ dlapọn, podọ mẹmẹsunnu lẹ nọ pli to Plitẹnhọ Ahọluduta tọn whanpẹnọ lẹ mẹ.

MÍ YIN AZỌ́NDENA TAIDI NUGOPỌNTỌ TOMẸYITỌ LẸ

Yẹn po Simone po yin oylọ-basina nado sẹ̀n taidi nugopọntọ lẹdo tọn lẹ to 1970. Enẹgodo to 1973, mí yin azọ́ndena taidi nugopọntọ agbegbe tọn. To owhe enẹlẹ gblamẹ, n’plọn nususu sọn mẹmẹsunnu nugopetọ delẹ dè he sẹ̀n ga to azọ́n tomẹyiyi tọn mẹ, taidi Laurier Saumurb po David Splane po.c To plidopọ depope godo, yẹn po David po nọ na ayinamẹ ode awetọ gando lehe mí na hẹn mẹpinplọn mítọn pọnte do go. N’flindọ to gbèdopo, David dọna mi dọ: “Léonce, n’yiwanna hodidọ vivọnu tọn towe. E yọ́n taun, amọ́ eyin n’ze todohukanji he a yizan, n’na na hodidọ atọ̀n sọn e mẹ!” N’nọ jlo na bẹ nudọnamẹ susu do hodidọ ṣie lẹ mẹ. N’dona plọn ma nado nọ lẹ̀ hógle.

Azọngban nugopọntọ agbegbe tọn lẹ tọn wẹ nado nọ na tuli nugopọntọ lẹdo tọn lẹ. Ṣigba, wẹnlatọ susu wẹ yọ́n mi ganji to Québec. Yé nọ saba jlo na wazọ́n dopọ hẹ mi to lizọnyizọn lọ mẹ eyin n’dla lẹdo lẹ pọ́n. Dile etlẹ yindọ azọ́nwiwa dopọ hẹ yé to lizọnyizọn lọ mẹ nọ hẹn ayajẹ wá na mi, n’ma nọ yí whenu zan sọmọ hẹ nugopọntọ lẹdo tọn lọ. To gbèdopo, nugopọntọ lẹdo tọn owanyinọ de flin mi dọ: “E yọ́n taun dọ a nọ yí whenu zan hẹ mẹmẹsunnu lẹ, amọ́ ma wọn dọ yẹn wutu wẹ a wá to osẹ ehe mẹ blo. N’do hudo tulinamẹ tọn ga!” Ayinamẹ homẹdagbe tọn ehe gọalọna mi nado nọ nọ̀ jlẹkaji dogọ.

E blawu dọ nujijọ ylankan madonukun de wá aimẹ to 1976. Asi yiwanna ṣie Simone jẹazọ̀n sinsinyẹn bo damlọn to okú mẹ. Gbẹdohẹmẹtọ dagbe de wẹ e yin na mi, na e tindo gbigbọ mẹde-yido-sanvọ́ tọn bosọ yiwanna Jehovah. Alọnu ṣie hinhẹn ján to lizọnyizọn lọ mẹ gọalọna mi taun nado doakọnna awufiẹsa he okú etọn hẹnwa, podọ n’dopẹ́ dọ Jehovah yí owanyi do nọgodona mi to ninọmẹ sinsinyẹn enẹlẹ mẹ. To nukọn mẹ, n’wlealọ hẹ Carolyn Elliott, gbehosọnalitọ zohunhunnọ de he nọ do Glẹnsigbe bo wá Québec nado sẹ̀n to fie nuhudo sù te. Carolyn yọ́n dọnsẹpọ bo nọ tindo ojlo nujọnu tọn to mẹdevo lẹ mẹ, titengbe mẹhe nọ kuwinyan kavi ma nọ gbàdo-mẹmẹ lẹ. Dona daho de wẹ ewọ yin na mi to whenue e wá hopódona mi to azọ́n tomẹyiyi tọn lọ mẹ.

OWHE AYIDEGO TỌN DE

To janvier 1978, yè biọ to asi e nado yin nuplọnmẹtọ to Wehọmẹ Sinsẹ̀nzọn Gbehosọnalitọ tọn tintan he yin bibasi to Québec. Ayiha ṣie ma jai paali, na nuyọyọ wẹ tito nupinplọn tọn wehọmẹ lọ tọn yin na mi, dile e yindo na wehọmẹvi lọ lẹ. N’dopẹ́ dọ klasi tintan he n’plọnnu lọ bẹ gbehosọnalitọ numimọnọ susu hẹn. Dile etlẹ yindọ yẹn wẹ nuplọnmẹtọ lọ, n’plọn nususu sọn wehọmẹvi lọ lẹ dè!

To nukọn mẹ to 1978, Plidopọ Akọjọpli tọn lọ “La foi victorieuse” yin bibasi to Bọlu-Hotẹn Daho Montréal tọn. Mí ma ko basi plidopọ daho mọnkọ pọ́n to Québec—gbẹtọ 80 000 linlán wẹ wá otẹn lọ mẹ. N’yin dide nado wazọ́n to Azọ́nwatẹn Sinsẹ̀nzọn Linlin tọn to plidopọ lọ ji. N’dọhodopọ hẹ linlinwekantọ susu lẹ, podọ homẹ ṣie hùn nado mọdọ yé wá dọ nudagbe susu gando mí go. Hugan gànhiho 20 wẹ televiziọn po ladio lẹ po yizan nado jla hodọdopọ he yé tindo hẹ mí lẹ, podọ hosọ kanweko susu lẹ wẹ sọawuhia to hójla-wema lẹ mẹ gando mí go. Lehe enẹ yin kunnudide daho de do sọ!

MÍ SẸTẸN YÌ AIGBA-DENAMẸ DEVO JI

N’pannukọn diọdo daho de to 1996. Sọn whenue n’yí baptẹm, lẹdo he mẹ yè nọ do Flansegbe te to Québec wẹ n’sẹ̀n te, todin n’wá yin azọ́ndena nado penukundo agbegbe Glẹnsigbe tọn go to Toronto. N’nọ mọdọ ma pegan, podọ linlẹn lọ dọ n’na jẹ hodidọ lẹ na ji po Glẹnsigbe baṣabaṣa ṣie po nọ dobuna mi. N’dona hodẹ̀ whlasusu bosọ ganjẹ Jehovah go mlẹnmlẹn.

To ojlẹ enẹ lẹpo godo, na nugbo tọn n’sọgan dọ dọ n’duvivi ayajẹ tọn to owhe awe he n’yí do sẹ̀n to Toronto lẹ gblamẹ. Carolyn yí homẹfa do gọalọna mi nado nọ do Glẹnsigbe po awubibọ po dogọ, podọ mẹmẹsunnu lẹ nọgodona mi taun bosọ na mi tuli. E ma dẹn bọ mí jihọntọn susu devo lẹ.

Gbọnvona azọ́n susu devo lẹ gọna awuwiwlena plidopọ de na sẹfifo, n’nọ saba yí nudi gànhiho dopo zan to vendredi whèjai lẹ nado dọyẹwheho sọn họndekọn jẹ họndekọn. Mẹdelẹ sọgan lẹn to yede mẹ dọ, ‘Naegbọn e na yì kunnudegbe to whenuena e yindọ e na zan ede taun to plidopọ de ji to sẹfifo?’ Etomọṣo, n’mọdọ hodọdopọ dagbe lẹ tintindo to lizọnyizọn lọ mẹ nọ namẹ tuli. Etlẹ yin todin, mahẹ tintindo to lizọnyizọn lọ mẹ nọ hẹn ayajẹ wá na mi to whepoponu.

To 1998, yẹn po Carolyn po yin gigọ̀ dohlan Montréal taidi gbehosọnalitọ titengbe lẹ. Na owhe susu, azọ́ndenamẹ ṣie nọ bẹ awuwiwlena kunnudide gbangba tọn vonọtaun lẹ hẹn, gọna azọ́nwiwa dopọ hẹ linlinnamẹnu lẹ nado jla pọndohlan agọ̀ he gbẹtọ lẹ tindo gando Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ go do. Yẹn po Carolyn po yiwanna yẹwhehodidọ na jonọ he ṣẹṣẹ sẹtẹn wá Canada bo nọ saba jlo vẹkuvẹku nado plọn nususu dogọ do Biblu ji lẹ.

Eyin n’lẹnnupọndo owhe 68 he n’yí do sẹ̀n Jehovah sọn whenue n’yí baptẹm lẹ ji, n’nọ mọ nugbonugbo dọ n’yin didona. Pinplọn nado yiwanna lizọnyizọn lọ, podọ alọgigọna mẹsusu nado wá yọ́n nugbo lọ ko hẹn ale susu wá na mi. To whenue viyọnnu mítọn Lise po asu etọn po ko plọn ovi yetọn lẹ whẹ́n godo, yé jẹ sinsẹ̀n ji taidi gbehosọnalitọ whepoponu tọn. Homẹ ṣie hùn dile n’mọdọ e to zohunhun tindo na lizọnyizọn lọ. N’dopẹ́ taun dọ Klistiani hatọ delẹ gọalọna mi gbọn apajlẹ dagbe yetọn po ayinamẹ nuyọnẹn tọn yetọn lẹ po dali, nado whẹ́n to gbigbọ-liho bo penugo nado penukundo azọ́ndenamẹ yẹwhehọluduta tọn voovo lẹ go. N’mọdọ e nọ yọnbasi nado to nugbonọ yin zọnmii to azọ́ndenamẹ de mẹ, titengbe eyin mí ganjẹ gbigbọ wiwe huhlọnnọ Jehovah tọn go. (Salm. 51:11) N’na gbẹ́ to pẹdona Jehovah na lẹblanulọkẹyi họakuẹ he e na mi nado nọ pà oyín etọn!—Salm. 54:6.