N’Ko Mọ bọ Nugbonọ lẹ Do Kọdetọn Dagbe

N’konú, na n’ma nọ mọ ẹn di mẹhe sinsẹ̀n hó nọ duahunmẹna de. N’kanse e dọ, “Be hiẹ yọ́n nude gando Biblu go a?” E ma gblọn to afọdopolọji. To godo mẹ, e dọna mi dọ onọ̀ emitọn yin Kunnudetọ Jehovah tọn de; e ko plọn nudelẹ to e dè. E paṣa mi taun, bọ n’sọ kàn nususu biọ ẹ.

Hodọdopọ mítọn zindonukọn kakajẹ zánhomẹ. Họntọn ṣie dọna mi dọ Biblu dohia dọ Satani wẹ yin ogán aihọn lọ tọn. (Joh. 14:30) Vlavo a na ko yọ́n ehe to gbẹzan towe blebu mẹ, amọ́ na yẹn tọn, e taidi nuyọyọ bosọ fọnjlodotena mi. N’ko nọ saba sè dọ Jiwheyẹwhe homẹdagbenọ de wẹ to anadena ogbẹ̀ lọ. Amọ́, enẹ gbọnvona nuhe n’nọ mọ to ogbẹ̀ lọ mẹ. Dile etlẹ yindọ owhe 26 poun wẹ n’do, n’ko mọ nususu he nọ dotukla mi.

Agahun-kùntọ wẹ otọ́ ṣie yin to awhànpa États-Unis tọn he nọ funawhàn gbọn jẹhọn mẹ lẹ mẹ. Enẹwutu, to whenue n’to pẹvi, n’yọnẹn ganji dọ e yọnbasi dọ awhàn he nọ yin fùnfùn po bọmbu nuzanusẹvaun tọn po de ni wá aimẹ; whedepopenu wẹ awhànfuntọ lẹ gán wàmọ. Awhàn Vietnam tọn to yìyì whenue n’to wehọmẹ alavọ tọn to Californie. N’nọ kọnawudopọ hẹ wehọmẹvi he nọ fọngu lẹ. Ponọ lẹ nọ yí opò do yàn mí, bọ mí nọ doge-wezun mẹ, podọ e nọ vẹawuna mí nado gbọ bosọ mọnú ganji na gaz he yé nọ de do mí mẹ wutu. Ojlẹ hunyanhunyan po gufinfọn po tọn wẹ ojlẹ enẹ yin. Tonudọtọ lẹ nọ yin hùhù, gbẹtọ lẹ nọ fọngu bosọ nọ hẹnnugble. Pọndohlan voovo lẹ wẹ mẹlẹ nọ do gando nuhe dona yin wiwà go. Bẹwlu wẹ gbọn filẹpo.

To 1970, n’mọ azọ́n do huto agewaji tọn Alaska tọn bosọ jẹ adọkun taun. Enẹgodo, n’do agahun yì Londres, bo họ̀ zokẹkẹ de bosọ dedo hùwaji domọ poun, podọ n’ma do ofi tangan de to ayiha mẹ. To osun delẹ godo, n’wá Aflika. Whenue n’to aliji, n’dukosọna mẹdelẹ he sọ jlo na vò sọn nuhahun yetọn lẹpo si ga.

Enẹwutu, na nuhe n’ko mọ bosọ sè lẹ wutu, nuplọnmẹ Biblu tọn lọ dọ nudida gbigbọnọ ylankan de wẹ to gandu do aigba ji taidi nuhe sọgbe to nukun ṣie mẹ. Amọ́, fitẹ wẹ Jiwheyẹwhe te to ehe lẹpo mẹ? N’jlo na yọnẹn.

To osun he bọdego lẹ mẹ, n’mọ gblọndo lọ. Podọ, dile ojlẹ to yìyì n’sọ wá yọ́n bosọ yiwanna sunnu po yọnnu po susu he ko yin nugbonọ na Jiwheyẹwhe nugbo lọ mahopọnna ninọmẹ voovo yetọn lẹ.

IRLANDE DU NORD—“OTÒ HE MẸ BỌMBU PO OSÒ PO NỌ DỌNÚ TE”

Whenue n’lẹkọyi Londres, n’dọho hẹ họntọn ṣie sin iya bọ e na mi Biblu de. To godo mẹ, whenue n’yì Amsterdam to Pays-Bas, Kunnudetọ de mọ mi bọ n’to Biblu hia to miyọ́ngbán alitó tọn de nù, podọ e gọalọna mi nado plọn nususu dogọ. Enẹgodo, n’yì Dublin to Irlande bo mọ wekantẹn alahọ tọn Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ tọn. N’húhú họngbo lọ. Finẹ wẹ n’dukosọna Arthur Matthews te, yèdọ mẹmẹsunnu de he yọnnuin bosọ do numimọ. N’biọ dọ mẹde ni plọn Biblu hẹ mi, podọ e yigbe nado plọnnu hẹ mi.

N’ze dee jo na nupinplọn lọ petepete, bo nọ yí jeje do hia owe po alọnuwe he Kunnudetọ lẹ zinjẹgbonu lẹ po. Podọ na nugbo tọn, n’nọ hia Biblu lọsu. E fọnjlodotena mi taun! To opli agun tọn lẹ ji, n’mọdọ etlẹ yin ovi pẹvipẹvi lẹ yọ́n gblọndo kanbiọ he wesetọ dahodaho lẹ ko kanse na owhe kanweko susu lẹ tọn, enẹ wẹ: ‘Naegbọn nuylankan lẹ do nọ jọ? Mẹnu wẹ Jiwheyẹwhe? Etẹwẹ nọ jọ eyin mí kú?’ Kunnudetọ lẹ kẹdẹ wẹ n’nọ dogbẹ́ hẹ. Enẹ bọawu taun, na n’masọ yọ́n mẹdevo de to otò lọ blebu mẹ wutu. Yé gọalọna mi nado wá yiwanna Jehovah bosọ jlo nado wà ojlo etọn.

To 1972, n’yí baptẹm. To owhe dopo godo, n’bẹ azọ́n gbehosọnalitọ tọn jẹeji bo kọnawudopọ hẹ agun pẹvi de to Newry, to Irlande du Nord. N’haya ohọ̀ pẹvi he to olá de to adà osó de tọn ji. Oyìn lẹ to ogle he ma dẹn do mi de mẹ, podọ n’nọ basi zepọn hodidọ ṣie lẹ tọn to nukọn yetọn. E nọ taidi dọ yé to todoai po sọwhiwhe po dile yé to dùkọ́ nuhe yé dù lẹ tọn dù. Yé ma gán na mi ayinamẹ, amọ́ yé nọ gọalọna mi nado plọn lehe yè nọ pọ́n nukunji na mẹplidopọ lẹ do. To 1974, n’yin pipà di gbehosọnalitọ titengbe, bọ Nigel Pitt wá gọ́ na mi, yèdọ mẹhe wá lẹzun họntọn vivẹ́ ṣie.

“Danuwiwa” gbayipe taun to Irlande du Nord to ojlẹ lọ mẹ. Mẹdelẹ sù-yín na Irlande du Nord dọ, “otò he mẹ bọmbu po osò po nọ dọnú te.” Avùnhiho aliji tọn lẹ, sodedomẹ, po mọto he nọ wú lẹ po wẹ gbayipe. Whẹho tonudidọ po sinsẹ̀n tọn lẹ po wẹ nọ saba hẹn nuhahun ehelẹ wá. Amọ́, Plọtẹstant lẹ po Katoliki lẹ po kẹalọyi dọ Kunnudetọ lẹ ma nọ donù tonudidọ mẹ, enẹwutu, mí penugo bo nọ dọyẹwheho po awubibọ po podọ to hihọ́ glọ. Whétọ lẹ nọ saba yọ́n whenue podọ fie danuwiwa na wá aimẹ te, podọ yé nọ na mí avase na mí nido dapana ẹn.

Etomọṣo, ninọmẹ owù tọn lẹ ma nọ hán. To gbèdopo, yẹn po Denis Carrigan he sọ yin gbehosọnalitọ de po to yẹwhehodọ to tòpẹvi he to yakẹ de mẹ, fie Kunnudetọ depope ma te, podọ whladopo gee wẹ mí ko yì finẹ pọ́n. Nawe de sawhẹdokọna mí dọ amẹ́ awhànfuntọ Grande-Bretagne tọn lẹ tọn wẹ mí yin, vlavo na kọnugbè mítọn ma taidi Irlande-nù lẹ tọn wutu. Whẹsadokọnamẹ lọ dobuna mí taun. Họntọnjiji hẹ awhànfuntọ de poun ko pé na yè nido hù we kavi desòdo kligo mẹ na we. Dile mílẹ ṣo ṣite to kọhò to avivọnu bo to tepọn ahihun de, mí mọ bọ mọto de wá nọte do kafe-satẹn lọ nukọn fie nawe lọ sawhẹdokọna mí te. Nawe lọ tọ́n wá bo dọho hẹ sunnu awe he to mọto lọ mẹ lẹ bo to alọdlẹndo mí po homẹgble po. Enẹgodo, dawe lọ lẹ kùnhún wá mí dè dẹẹdẹ, bo kàn kanbiọ delẹ sè mí gando whenue ahihun lọ na wá go. Whenue ahihun lọ wá, yé dọhona húnkùntọ lọ. Mí ma gán sè nuhe dọ yé te. Húndotọ devo ma gọ́ na mí, enẹwutu, mí kudeji dọ ayiha kàn wẹ yé te nado wadanu do mí go to gbonu tòpẹvi lọ tọn. Amọ́, onú mọnkọ de ma jọ. Dile n’to tejẹ sọn ahihun lọ mẹ, n’kanse húnkùntọ lọ dọ: “Dawe he mí mọ wayi lẹ kanhose we gando mí go wẹ a?” E gblọn dọ: “N’yọ́n mẹhe mì yin, bọ n’ko sọ dọna yé. Mì ma hanú blo. Nude ma na wà mì.”

To 1976, to plidopọ agbegbe tọna de ji to Dublin, n’dukosọna Pauline Lomax, yèdọ gbehosọnalitọ titengbe de he wá sọn Angleterre. Mẹmẹyọnnu gbigbọnọ, whiwhẹnọ podọ whanpẹnọ de wẹ. Ewọ po nọvisunnu etọn Ray po ko plọn nugbo Biblu tọn lẹ sọn vuwhenu. To owhe dopo godo, yẹn po Pauline po wlealọ bọ mí zindonukọn taidi gbehosọnalitọ titengbe lẹ to Ballymena, to Irlande du Nord.

Mí wazọ́n lẹdo tọn na ojlẹ de, bo wadevizọn na mẹmẹsunnu mítọn lẹ to Belfast, Londonderry podọ to lẹdo owùnọ devo lẹ mẹ. Yise mẹmẹsunnu gọna mẹmẹyọnnu mítọn he ko gbẹ́ nuyise sinsẹ̀n tọn he hẹnai lẹ, nuvẹun po wangbẹna po dai bo to Jehovah sẹ̀n lẹ tọn yinuwado mí ji taun. Lehe ewọ dona yé bosọ basi hihọ́na yé do sọ!

N’nọ Irlande na owhe ao. Enẹgodo, to 1981 mí yin oylọ-basina wá Klasi 72tọ Giliadi tọn. To whenue mí yí gbedewema godo, mí yin azọ́ndena do Sierra Leone, to Whèyihọ-waji Aflika tọn.

SIERRA LEONE—YISE MAHOPỌNNA OHẸ́N

Mí nọpọ́ po gbẹtọ jijọ dagbenọ 11 delẹ po to owhé mẹdehlan tọn de gbè. Adohọsa dopo, afọdaitẹn atọ̀n, awulẹpa awe, alokan dopo, maṣinu avọ̀yinyan tọn dopo po maṣinu he yè do nọ hú avọ̀ dopo po wẹ mímẹpo nọ zán. Yè nọ yawu ze miyọ́n lẹtliki tọn sọyi, podọ enẹ gán jọ to whenue mí ma donukun etọn. Ajaka lẹ nọ gọ́ azata, bọ lopa lẹ nọ lìn biọ ohọ̀ dòglọ tọn mẹ.

Dile etlẹ yindọ gbẹninọ to ninọmẹ mọnkọ lẹ mẹ ma bọawu, mí do ayajẹ to lizọnyizọn mítọn mẹ. Mẹlẹ nọ do sisi na Biblu bosọ nọ dotoai po sọwhiwhe po. Mẹsusu plọn Biblu bosọ kẹalọyi nugbo lọ. Mẹhe to lẹdo lọ mẹ lẹ nọ ylọ mi dọ “Mẹdaho Robert.” Yé nọ ylọ Pauline dọ “Mẹdaho Robert Sin Yao.” Amọ́, to ojlẹ de godo, whenue azọ́n alahọ tọn lẹ yí whenu susu to asi e bọ n’masọ nọ tọ́n na lizọnyizọn lọ sọmọ ba, mẹlẹ nọ ylọ Pauline dọ “Whési Pauline.” Yẹn wá lẹzun “Mẹdaho Pauline.” Enẹ nọ jẹ e ji na Pauline!

Susu mẹmẹsunnu lẹ tọn wẹ yin hẹntọnọ, amọ́ Jehovah nọ penukundo nuhudo yetọn lẹ go, to whedelẹnu to aliho ayidego tọn lẹ mẹ. (Mat. 6:33) N’flindọ mẹmẹyọnnu de do akuẹ he e na do họ̀ núdùdù ewọ po ovi etọn po tọn na azán lọ pẹẹ, amọ́ e bẹ akuẹ lọ bi jo na mẹmẹsunnu he to azọ̀njẹ de na e nido họ̀ amasin ovà tọn. Enẹgodo to azán lọ ji, nawe de wá mẹmẹyọnnu lọ dè to ajiji mẹ bo sú akuẹ ẹ nado blá odà. Nujijọ mọnkọ lẹ susu wẹ wá aimẹ.

NIGÉRIA—AṢA YỌYỌ DE PINPLỌN

Mí nọ Sierra Leone na owhe ṣinẹnẹ. Enẹgodo, mí yin didohlan Bẹtẹli Nigéria tọn. Wekantẹn alahọ tọn daho de mẹ wẹ mí to sinsẹ̀n te todin. Azọ́n he n’wà to Sierra Leone wẹ n’sọ wà tofi ga, amọ́ na Pauline uwọ, diọdo daho he vẹawu de wẹ e yin. E ko nọ yí gànhiho 130 zan to lizọnyizọn lọ mẹ to sunmẹsunmẹ, podọ e sọ do plọnmẹ Biblu he to nukọnyi lẹ. Todin e yin azọ́ndena do avọ̀titọ họsa, fihe e na yí azán lọ blebu zan te nado vọ́ avọ̀ lẹ jlado. E yí ojlẹ de to e si nado diọada, amọ́ e wá mọdọ mẹdevo lẹ nọ yọ́n pinpẹn azọ́n he e nọ wà tọn taun, podọ e nọ dín dotẹnmẹ hundote lẹ nado na tuli mẹhe to sinsẹ̀n po e po to Bẹtẹli lẹ.

Nuyọyọ pete wẹ aṣa Nigéria tọn yin na mí, podọ nususu wẹ mí dona plọn. To gbèdopo, mẹmẹsunnu de wá azọ́nwatẹn ṣie nado do mẹmẹyọnnu he ṣẹṣẹ yin oylọ-basina wá Bẹtẹli de hia mi. Dile n’to dindọnsẹpọ ẹ nado na ẹn alọ, e dẹ́ do odò pete to afọ ṣie lẹ kọ̀n. E paṣa mi taun! Wefọ Biblu tọn awe wá tamẹ na mi hadopo, enẹ wẹ Owalọ lẹ 10:25, 26 gọna Osọhia 19:10. N’kanse dee dọ, ‘N’ma dọna ẹn dọ ni ma wàmọ blo wẹ a?’ To ojlẹ dopolọ mẹ, n’mọdọ e ko yin alọkẹyi nado sẹ̀n to Bẹtẹli; e yọ́n nuhe Biblu plọnmẹ lẹ.

N’ma vò depope to hodọdopọ lọ whenu, podọ enẹgodo, n’basi dodinnanu delẹ. N’wá mọdọ mẹmẹyọnnu lọ yinuwa sọgbe hẹ aṣa lẹdo lọ tọn he mẹlẹ gbẹ́ nọ hodo to awà otò lọ tọn delẹ ji to ojlẹ lọ mẹ. Sunnu lẹ lọsu nọ dẹ́ do odò to aliho dopolọ mẹ. Aliho de wẹ nado do sisi hia. E ma yin sinsẹ̀n-bibasi; apajlẹ mọnkọ lẹ to Biblu mẹ. (1 Sam. 24:8) Homẹ ṣie hùn dọ n’ma dọ nude to mayọnẹn mẹ he gán ko dowinyan mẹmẹyọnnu ṣie.

Mí dukosọna Nigéria-nu susu he ko do nugbonọ-yinyin ayidego tọn hia to owhe lẹ gblamẹ. Dopo to yé mẹ wẹ Isaiah Adagbona.b E plọn nugbo lọ whenue e gbẹ́ yin jọja de, amọ́ to enẹgodo, yè mọ pòzọ̀n na ẹn. E yin didohlan fie yè nọ penukundo pòtọnọ lẹ go te, bọ ewọ kẹdẹ wẹ yin Kunnudetọ to finẹ. Mahopọnna nukundiọsọmẹ, e gọalọna pòtọnọ 30 linlán nado kẹalọyi nugbo lọ, podọ e do agun de ai do finẹ.

KENYA—MẸMẸSUNNU LẸ FAHOMẸ HẸ MI

To 1996, mí yin azọ́ndena do alahọ Kenya tọn mẹ. Whla tintan die he n’lẹkọwa otò lọ mẹ sọn whenue gbọ́n n’dla ẹ pọ́n dile n’dọ do to bẹjẹeji. Mí nọ nọ̀ Bẹtẹli. Ozín susu lẹ wẹ to owhé lọ gbè. Yé nọ fìn atin sinsẹ́n to mẹmẹyọnnu lẹ si. To gbèdopo, mẹmẹyọnnu de to Bẹtẹli jo fleṣe etọn do nuvò. Whenue e lẹkọwa, e mọ ozín susu to ohọ̀ etọn mẹ bọ yé to núdùdù he yé mọ to ohọ̀ etọn mẹ lẹ dù. E dawhá bo họ̀n tọ́n sọn ohọ̀ lọ mẹ. Ozín lọ lẹ lọsu dawhá bo lọ́n tọ́n gbọn fleṣenu.

Yẹn po Pauline po kọnawudopọ hẹ agun Swahili-gbè tọn de. To ojlẹ kleun de godo, n’yin azọ́ndena nado deanana Oplọn Agunwe (he nọ yin yiylọ todin dọ Biblu Pinplọn Agun Tọn.) Amọ́, n’ma ko sè ogbè lọ ganji. N’nọ wleawuna nudọnamẹ lọ jẹnukọn, ehe nọ zọ́n bọ n’nọ penugo nado hia kanbiọ lẹ. Amọ́, eyin gblọndo mẹplidopọ lẹ tọn tlẹ gbọnvo yẹẹ de na nuhe yin kinkan, n’ma nọ wle nuhe dọ yé te. E nọ ṣí de na mi kaka! Onú mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu lẹ po tọn nọ blawuna mi. Homẹ ṣie hùn dọ yé yí homẹfa po whiwhẹ po do kẹalọyi tito he yin bibasi lọ.

ÉTATS-UNIS—YISE MAHOPỌNNA ADỌKUN

Mí nọ Kenya na nuhe ma pé owhe dopo. Enẹgodo to 1997, mí yin oylọ-basina wá Bẹtẹli Brooklyn tọn to New York. Todin, mí to otò adọkunnọ de mẹ, he gán sọ do nuhahun etọn lẹ ga. (Howh. 30:8, 9) Amọ́, etlẹ yin to otò mọnkọ de mẹ, mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu lẹ po nọ do yise ayidego tọn hia. Mẹmẹsunnu mítọn lẹ ma nọ yí whenu po nutindo yetọn lẹ po zan nado jẹ adọkun, amọ́ nado nọgodona azọ́n dagbe he titobasinanu Jehovah tọn to wiwà lẹ.

To owhe lẹ gblamẹ, mí ko mọ yise Kunnudetọ hatọ mítọn lẹ tọn to ninọmẹ voovo lẹ mẹ. To Irlande, yise mahopọnna hunyanhunyan otò tọn. To Aflika, yise mahopọnna dọ yé yin hẹntọnọ bosọ nọ nọ̀ fie Kunnudetọ devo lẹ ma te. To États-Unis, yise mahopọnna adọkun. Lehe homẹ Jehovah tọn dona ko hùn do sọ nado mọ bọ mẹlẹ to owanyi dohia ẹ to ninọmẹ voovo lẹ mẹ!

Owhe lẹ juwayi po awuyiya po—yèdọ “po awuyiya po hugan azọ́nwanu avọ̀lọ̀ntọ de tọn.” (Jobu 7:6) Todin, mí to azọ́nwa hẹ mẹdevo lẹ to tatọ́-tẹnnọ to Warwick, New York, podọ homẹ mítọn hùn nado to sinsẹ̀n dopọ hẹ mẹhe yiwanna ode awetọ nugbonugbo lẹ. Mí nọ yí ayajẹ, pekọ po homẹhunhun po do wà nuhe go mí pé lẹpo nado nọgodona Ahọlu mítọn Klisti Jesu he na kọ̀n dona susugege lẹ do nugbonọ etọn lẹ ji to madẹnmẹ.—Mat. 25:34.