Etẹwẹ Awhàn Amagẹdọni Tọn Zẹẹmẹdo?
Gblọndo Biblu tọn
Awhàn Amagẹdọni tọn nọ dlẹnalọdo awhàn godo tọn lọ he na yin fùnfùn to gandudu gbẹtọvi tọn lẹ po Jiwheyẹwhe po ṣẹnṣẹn. Gandudu enẹlẹ po godonọnamẹtọ yetọn lẹ po nọ diọnukunsọ Jiwheyẹwhe, etlẹ yin kakajẹ din bo nọ gbẹ́ nado litaina aṣẹpipa etọn. (Salmu lẹ 2:2) Awhàn Amagẹdọni tọn na hẹn gandudu gbẹtọvi tọn wá opodo mlẹnmlẹn.—Daniẹli 2:44.
Whladopo gee wẹ hogbe lọ “Amagẹdọni” yin mimọ to Biblu mẹ bo sọawuhia to Osọhia 16:16 mẹ. Dọdai he to owe Osọhia tọn mẹ de dohia dọ “ahọlu aigba fininọ lẹpo tọn lẹ” na yin bibẹpli “dopọ na awhàn azán daho Jiwheyẹwhe Ganhunupotọ lọ tọn” to “fihe nọ yin yiylọ to Heblugbe mẹ dọ Amagẹdọni.”—Osọhia 16:14.
Mẹnu lẹ wẹ na hoavùn to Amagẹdọni? Jesu Klisti na deanana awhànpa olọn mẹ tọn de nado gbawhàn kẹntọ Jiwheyẹwhe tọn lẹ tọn. (Osọhia 19:11-16, 19-21) Kẹntọ ehelẹ bẹ mẹhe nọ diọnukunsọ aṣẹpipa Jiwheyẹwhe tọn lẹ gọna mẹhe ma nọ na sisi Jiwheyẹwhe lẹ hẹn.—Ezekiẹli 39:7.
Be otò jọnun Ṣẹnṣẹn Whèzẹtẹn tọn de (Proche-Orient) mẹ wẹ awhàn Amagedọni tọn na yin fùnfùn te ya? Eyeo. Awhàn Amagẹdọni tọn ma na gando awà aigba tọn dopo de poun go, kakatimọ aigba lọ blebu ji wẹ awhàn ehe na jọ te.—Jelemia 25:32-34; Ezekiẹli 39:17-20.
Hogbe lọ Amagẹdọni, nọ yin kinkan to whedelẹnu to aliho devo mẹ dọ “Halmagẹdọni” (sọn hogbe Heblugbe tọn lọ Har Meghiddohnʹ mẹ), he zẹẹmẹdo “Osó Mẹgido tọn.” To dai, Mẹgido yin tòdaho de to aigba Islaeli hohowhenu tọn ji. Whenuho dohia dọ lẹdo tòdaho enẹ tọn mẹ wẹ avùn susu yin hihò dotana te, kakajẹ avùn delẹ he go Biblu donù ji. (Whẹdatọ lẹ 5:19, 20; 2 Ahọlu lẹ 9:27; 23:29) Amọ́, Amagẹdọni ma gán nọtena nọtẹn jọnun he to lẹdo tòdaho Mẹgido hohowhenu tọn mẹ de. Whẹwhinwhẹ́n lọ wẹ yindọ, osó daho de ma tin to lẹdo enẹ mẹ, podọ Agbàdo Jezleẹli tọn he tlẹ sẹpọ finẹ ma klo sọmọ nado hẹn pipli he na pé awhàn hẹ Jiwheyẹwhe lẹpo. Kakatimọ, hogbe lọ Amagẹdọni to alọdlẹndo ninọmẹ godo tọn lọ he mẹ akọta lẹ bẹ yede pli te lẹdo aihọn pé nado diọavùnnukunsọ gandudu Jiwheyẹwhe tọn.
Etẹlẹ wẹ na jọ to avùnhiho Amagẹdọni tọn whenu? Nugbo wẹ dọ mí ma gán dọ lehe Jiwheyẹwhe na yí huhlọn etọn zan do taun, amọ́ e sọgan zan avùnhonu he e ko yizan to hohowhenu nkọ lẹ, taidi kẹ́njikun, aigba sisọsisọ, jikun wududu, miyọ́n po whèmi po, hinhọ́n, po azọ̀nylankan po. (Jobu 38:22, 23; Ezekiẹli 38:19, 22; Habakuku 3:10, 11; Zekalia 14:12) E whè gbau delẹ to kẹntọ Jiwheyẹwhe tọn lẹ mẹ na biọ bẹwlu mẹ bo na jẹ yedelẹ hù ji, whẹpo wá doayi e go to godo mẹ dọ Jiwheyẹwhe wẹ to avùnho sọta yé.—Ezekiẹli 38:21, 23; Zekalia 14:13.
Be awhàn Amagẹdọni tọn na và aihọn lọ sudo wẹ ya? Awhàn ehe ma na và planẹti mítọn sudo, na aigba wẹ yin owhé tẹgbẹ tọn gbẹtọvi lẹ tọn. (Salmu lẹ 37:29; 96:10; Yẹwhehodọtọ 1:4) Na nugbo tọn, Amagẹdọni ma na gbidi kúnkàn gbẹtọvi tọn sẹ̀ sọn aimẹ, kakatimọ e na whlẹ́n ẹn gán, na “gbẹtọ susugege de,” he yin sinsẹ̀n-basitọ Jiwheyẹwhe tọn lẹ na luntọ́n.—Osọhia 7:9, 14; Salmu lẹ 37:34.
Biblu nọ yí hogbe lọ “aihọn” zan nado dlẹnalọdo aigba, amọ́ to whedelẹnu e nọ zẹẹmẹdo gbẹtọvi kanylantọ he nọ diọnukunsọ Jiwheyẹwhe lẹpo to pọmẹ. (1 Johanu 2:15-17) Linlẹn ehe mẹ wẹ mí sọgan dọ te dọ Amagẹdọni na hẹn “opodo aihọn tọn” wá.—Matiu 24:3, Biblu Wiwe lọ—Gun Alada.
Whetẹnu wẹ Amagẹdọni na wá aimẹ? Whenue Jesu to hodọ gando “nukunbibia daho” he go awhàn Amagẹdọni tọn na bọdo lọ go, e dọmọ: “Na nuhe dù azán enẹ po gànmẹ lọ po, mẹdepope ma yọnẹn, etlẹ yin angẹli olọn tọn lẹ kavi Visunnu lọ lọsu, adavo Otọ́ lọ kẹdẹ.” (Matiu 24:21, 36) Humọ, Biblu ma dohia dọ Amagẹdọni wá aimẹ to whenue tintin tofi mayinukundomọ Jesu tọn bẹjẹeji to 1914.—Matiu 24:37-39.