Gọalọna Mẹdevo lẹ Nado Kẹalọyi Owẹ̀n Ahọluduta lọ Tọn
“Aglipa dọ hlan Paulu, dọmọ, Hóyídodọ̀nmẹ pẹẹde dogọ hiẹ do jlo yí homẹhunhun do hẹn mi yin Klistiani de.”—OWALỌ LẸ 26:28.
1, 2. Etẹwẹ hẹn apọsteli Paulu nado sọawuhia to Togán Festu po Ahọlu Hẹlodi Aglipa II po nukọn?
TO OWHE 58 W.M. mẹ, Ahọlu Hẹlodi Aglipa II po nọviyọnnu etọn pẹvi Belnike po dla Togán Lomu tọn Pọlkiu Festu pọ́n to Sesalea. Togán Festu wẹ basi oylọna yé, bọ yé wá “to aṣọ́ daho mẹ, bosọ biọ fihe yè nọ sèhó te, po awhàngán daho lẹ lọ po, po mẹho tòdaho lọ mẹ tọn lẹ po.” To whenuena Festu degbè, apọsteli Paulu yin hinhẹnwa nukọn yetọn. Etẹ dódó wẹ hẹn hodotọ Jesu Klisti tọn ehe wá whẹdaján Togán Festu tọn nukọn?—Owalọ lẹ 25:13-23.
2 Nuhe Festu dọna jonọ etọn lẹ na gblọndo kanbiọ ehe tọn. E dọmọ: “Aglipa ahọlu, po mì mẹhe pli hẹ mí lẹ po, mì mọ dawe he, mẹhe wutu agundaho Ju lẹ tọn lẹdo mi to Jelusalẹm, podọ to ofi dinvie, bo to awhádo dọ, Ewọ ma jẹ na nọgbẹ̀ dẹn ba gba. Ṣigba whenuena yẹn mọ dọ e ma wà nuhe jẹ na okú, podọ le ewlọsu ko yí owhẹ̀ etọn hlan [Omẹ Yẹyinọ lọ], yẹn ko sọ magbe etọn nado do e hlan. Na mẹhe tọn yẹn ma mọ nujọnu de nado wlanwe hlan oklunọ ṣie. Enẹwutu yẹn hẹn ẹn jẹgbonu wá nukọn mìtọn, humọ wá nukọn towe, ahọlu Aglipa, na ehe godo mì dindona ẹn, na yẹn nido tindo nude nado wlanwe. Na e ma jlọ to nukun ṣie mẹ gba nado do ogàntọ hlan, bo ma mọ nude nado do owhẹ̀ he yè to wiwle hẹ ẹ hia.”—Owalọ lẹ 25:24-27.
3. Naegbọn sinsẹ̀ngán lẹ sawhẹdokọna Paulu?
3 Hodidọ Festu tọn lẹ dohia dọ owhẹ̀ lalo tọn yin sisadokọna Paulu dọ e ṣiatẹ sọta gandudu—yèdọ sẹ́nhẹngba de he bẹ yasanamẹ okú tọn hẹn. (Owalọ lẹ 25:11) Ṣigba, homẹvọnọ de wẹ Paulu yin. Awuwhàn sinsẹ̀ngán Jelusalẹm tọn lẹ tọn wẹ fọ́n whẹsadokọnamẹ ehe dote. Yé jẹagọdo azọ́n Paulu tọn taidi lilatọ Ahọluduta tọn bosọ gbẹwanna ẹn sinsinyẹn na e to alọgọna mẹdevo lẹ nado lẹzun hodotọ Jesu Klisti tọn wutu. Awhànfuntọ lẹ plan Paulu sọn Jelusalẹm wá tòdaho bato-glintẹn tọn mẹ to Sesalea, fie e vọ́ owhẹ̀ etọn ylọ to Sesali nukọn te. Finẹ wẹ e na yin pinplan sọn yì Lomu.
4. Hogbe he paṣamẹ tẹwẹ Ahọlu Aglipa dọ?
4 Yí nukun homẹ tọn do pọ́n Paulu to họ̀nmẹ togán lọ tọn to gbẹtọgun daho de nukọn, ehe bẹ ogán susu sọn Ahọluigba Lomu tọn mẹ hẹn. Todin Ahọlu Aglipa lẹhlan Paulu bo dọmọ: “Yè na otẹn we nado dọho.” Dile Paulu to zẹẹmẹ etọn basi, onú vonọtaun de jọ. Nuhe dọ Paulu te lẹ jẹ nuyiwa do ahọlu lọ ji. Na nugbo tọn, Ahọlu Aglipa dọmọ: “Hóyídodọ̀nmẹ pẹẹde dogọ hiẹ do jlo yí homẹhunhun do hẹn mi yin Klistiani de.”—Owalọ lẹ 26:1-28.
5. Etẹwẹ hẹn hodidọ Paulu tọn na Aglipa tindo kọdetọn dagbe sọmọ?
5 Saa lẹnnupọndo enẹ ji! Na avùnlọyiyi po azọ́nyinyọnẹn po Paulu tọn wutu, huhlọn Ohó Jiwheyẹwhe tọn yinuwado togán de ji. (Heblu lẹ 4:12) Etẹwẹ hẹn avùnlọyiyi Paulu tọn tindo kọdetọn dagbe sọmọ? Podọ etẹwẹ mí sọgan plọn sọn Paulu dè he sọgan gọalọna mí to azọ́n mẹhẹnzun devi tọn mítọn mẹ? Eyin mí gbadopọnna avùnlọyiyi etọn, mí na mọ onú tangan voovo awe: (1) Hodidọ Paulu tọn yin linlẹndiọnamẹ tọn. (2) E yí oyọnẹn Ohó Jiwheyẹwhe tọn etọn zan po zinzin po, kẹdẹdile alọnuzọ́nwatọ de nọ yí azọ́nwanu de zan po kọdetọn dagbe po do.
Yí Aliho Linlẹndiọnamẹ Tọn Zan
6, 7. (a) Etẹwẹ “linlẹndiọnamẹ” zẹẹmẹdo dile e yin yiyizan to Biblu mẹ do? (b) Nawẹ linlẹndiọnamẹ yin nujọnu to alọgigọna mẹdevo lẹ nado kẹalọyi nuplọnmẹ Biblu tọn mẹ gbọn?
6 To owe Owalọ lẹ tọn mẹ, hogbe Glẹki tọn na linlẹndiọnamẹ kavi hóyídodọ̀nmẹ yin yiyizan whlasusu nado basi zẹẹmẹ yẹwhehodidọ Paulu tọn. Adà tẹwẹ ehe tindo nado yí wà to azọ́n mẹhẹnzun devi tọn mítọn mẹ?
7 To ogbè dowhenu Owe-wiwe Glẹki tọn tọn mẹ, dile wezẹhomẹ Vine’s Expository Dictionary of New Testament Words dọ do “linlẹndiọnamẹ” zẹẹmẹdo nado “duto mẹji” kavi nado hẹn “diọdo wá ayiha mẹde tọn mẹ gbọn nuyiwadomẹji whẹwhinwhẹ́n heyin nina tọn kavi walọ towe pinpọn dali.” Dogbapọnna dodonu hogbe lọ tọn wleawuna nukunnumọjẹnumẹ dogọ. E bẹ linlẹn jidedomẹgo tọn hẹn. Enẹwutu eyin a diọlinlẹnna mẹde nado kẹalọyi nuplọnmẹ Biblu tọn, hiẹ ko hẹn mẹlọ nado dejido gowe, enẹwẹ zọ́n bọ e tindo yise to nugbo-yinyin nuplọnmẹ towe tọn mẹ. E họnwun dọ, nado dọ nuhe Biblu dọ poun na mẹde ma ko pé na mẹlọ nido yí ì sè bo zinzọnlin gbọn e ji gba. Hosetọ towe dona kudeji dọ nuhe dọ a te yin nugbo, vlavo hosetọ lọ yin ovi de, kọmẹnu, azọ́nwatọgbẹ́, wehọmẹvigbẹ́, kavi hẹnnumẹ de.—2 Timoti 3:14, 15.
8. Etẹwẹ e bẹhẹn nado hẹn mẹde tindo nujikudo gando nugbo Owe-wiwe tọn de go?
8 Nawẹ hiẹ sọgan hẹn mẹde tindo nujikudo dọ nuhe a dọna ẹn sọn Ohó Jiwheyẹwhe tọn mẹ yin nugbo gbọn? Gbọn mẹhẹnlẹnnupọn he sọgbe, hoyijlẹdohogo he lodo, po tudohomẹnamẹ nujikudo tọn po dali, Paulu dovivẹnu nado diọ linlẹn na mẹhe e dọhona lẹ.a Enẹwutu, kakati nado dọ poun dọ nude yin nugbo, hiẹ dona na kunnudenu he hẹn pekọwanamẹ lẹ nado nọgodona hodidọ towe. Nawẹ ehe sọgan yin wiwà gbọn? Hiẹ dona ze hodidọ towe sinai do Ohó Jiwheyẹwhe tọn ji mlẹnmlẹn kakati nido yin linlẹn towe titi ji. Humọ, yí kunnudenu devo lẹ zan nado nọgodona hodidọ Owe-wiwe tọn towe lẹ. (Howhinwhẹn lẹ 16:23) Di apajlẹ, eyin hiẹ dohia dọ gbẹtọvi tonusetọ lẹ na duvivi ogbẹ̀ tọn to paladisi aigba ji tọn de mẹ, yí wefọ Owe-wiwe tọn lẹ taidi Luku 23:43 kavi Isaia 65:21-25 do nọgodona hodidọ towe. Nawẹ hiẹ sọgan na kunnudenu devo lẹ nado nọgodona nuagokun towe gbọn? Hiẹ sọgan yí apajlẹ lẹ zan sọn numimọ hosetọ towe tọn mẹ. Hiẹ sọgan flinnu in gando awuvivi vọnu he nọ yin mimọ sọn whanpẹ họyiyi owhè tọn, owán gblingblin vounvoun de tọn, vivi atin-sinsẹ́n de tọn, kavi ayajẹ lọ nado pọ́n lehe ohẹ̀ de to núdùdù na ovi etọn do go. Gọalọna ẹn nado mọdọ awuvivi enẹlẹ yin kunnudenu dọ Mẹdatọ lọ jlo dọ mí ni duvivi ogbẹ̀ tọn to aigba ji.—Yẹwhehodọtọ 3:11, 12.
9. Nawẹ mí sọgan do lẹnpọn dagbenọ-yinyin hia to azọ́n yẹwhehodidọ tọn mítọn mẹ gbọn?
9 To whenuena hiẹ to tintẹnpọn nado diọlinlẹnna mẹde nado kẹalọyi nuplọnmẹ Biblu tọn de, tin to aṣeji ma nado dike zohunhun towe ni hẹn we nado dọho taidi mẹhe jlo na hẹnmẹ po huhlọn po, bo na gbọnmọ dali sú ayiha po ahun hosetọ towe tọn po. Owe Wehọmẹ Lizọnyizọn Tọn na avase dọmọ: “Hogbe he nọ do nuyise mẹdevo tọn hia tlọlọ nado yin lalo ma nọ saba yin alọkẹyi ganji mahopọnna wefọ Owe-wiwe tọn susu he sọgan nọgodona hodidọ lọ. Di apajlẹ, eyin hùnwhẹ he gbayipe lẹ yin whẹgbledo na yé wá sọn kosi lẹ dè poun wutu, ehe sọgan nọma diọ numọtolanmẹ he mẹdevo lẹ tindo gandego. Gbọn lẹnpọn dagbenọ-yinyin dali, hiẹ sọgan tindo kọdetọn dagbe hugan.” Naegbọn mí dona dovivẹnu vẹkuvẹku nado yin lẹnpọn dagbenọ? Nuplọnmẹwe lọ dọmọ: “Aliho mẹhẹnlẹnnupọn tọn nọ hẹn hodọdopọ yọnbasi, nọ jo nude do na gbẹtọ lẹ nado lẹnnupọndeji to nukọn mẹ, bo nọ hùn dotẹnmẹ dote na hodọdopọ devo lẹ. E sọgan diọ linlẹn namẹ po huhlọn po.”—Kọlọsinu lẹ 4:6.
Linlẹndiọnamẹ He Nọ Whàn Ahun
10. Aliho tẹmẹ wẹ Paulu bẹ hodidọ avùnlọyiyi tọn etọn jẹeji to Aglipa nukọn te?
10 Todin, mì gbọ mí ni yí sọwhiwhe do gbadopọnna hodidọ avùnlọyiyi Paulu tọn he to Owalọ lẹ weta 26 mẹ. Doayi lehe e bẹ hodidọ etọn jẹeji do go. Nado bẹ hodidọ etọn jẹeji, Paulu dín dodonu he sọgbe de he ji e sọgan pà Aglipa te, dile etlẹ yindọ ahọlu lọ tin to haṣinṣan mẹhẹnjọsi tọn de mẹ hẹ nọviyọnnu etọn Belnike. Paulu dọmọ: “Na nuhe yè to whẹ̀wle hẹ mi na lẹ, gbọn Ju lẹ dali, ahọlu Aglipa, homẹ yẹn lọsu tọn hùn na yẹn na dọho na dee to nukọn towe to egbé: humọ yẹn sọ yọnẹn dọ walọ po nudindọn Ju lẹ tọn po wẹ hiẹ yọnẹn hezeheze; enẹwutu yẹn vẹ̀ we na hiẹ ni yí homẹmimiọn do sè ṣie.”—Owalọ lẹ 26:2, 3.
11. Nawẹ ohó he Paulu dọna Aglipa do sisi hia gbọn, podọ ale tẹ mẹ wẹ e dekọtọn do?
11 Be hiẹ doayi e go dọ Paulu yọ́n otẹn Aglipa tọn mẹ na ẹn gbọn yiylọ ẹ dọ Ahọlu dali ya? Ehe do sisi hia, podọ gbọn zinzin yiyido ṣinyan hogbe etọn lẹ dali, Paulu gbògbéna Aglipa. (1 Pita 2:17) E dọ dọ Aglipa yọ́n aṣa po osẹ́n gigẹdẹ Juvi mẹjidugando etọn lẹ tọn po ganji. Enẹgodo e zinnudeji dọ homẹ emitọn hùn dọ emi sọgan dọho nado yiavunlọ to togán nuyọnẹntọ mọnkọtọn nukọn. Paulu, heyin Klistiani de, ma yinuwa taidi dọ emi yọnnuin hú Aglipa, he ma yin Klistiani de gba. (Filippinu lẹ 2:3) Kakatimọ, Paulu vẹ̀ ahọlu lọ nado yí homẹmimiọn do dotoaina ẹn. Gbọnmọ dali, Paulu wleawuna ninọmẹ de he na hẹn Aglipa, po gbẹtọgun lọ lẹ po nado dotoaina nuhe e jlo na dọ na yé. E to awuwlena dodonu de, yèdọ nuhe mẹlẹpo kẹalọyi to paa mẹ de, ehe ji e na ze whẹwhinwhẹ́n etọn lẹ sinai do.
12. To azọ́n Ahọluduta lọ lilá tọn mẹ, nawẹ mí sọgan fọnjlodotena hosetọ mítọn lẹ gbọn?
12 Taidi Paulu to Aglipa nukọn, mì gbọ mí ni nọ fọnjlodotena hosetọ mítọn lẹ sọn homẹbibiọ mítọn kakajẹ tadona owẹ̀n Ahọluduta tọn mítọn whenu. Mí sọgan wà ehe gbọn sisi sọn ahun mẹ wá didohia na mẹhe mí to yẹwhehodọ na lọ dali podọ gbọn ojlo nujọnu tọn didohia na pọndohlan etọn lẹ po nulẹnpọn etọn po dali.—1 Kọlintinu lẹ 9:20-23.
Yí Ohó Jiwheyẹwhe Tọn Zan po Azọ́nyinyọnẹn Po
13. Taidi Paulu, nawẹ hiẹ sọgan whàn hosetọ towe lẹ gbọn?
13 Paulu jlo nado whàn hosetọ etọn lẹ nado yinuwa do wẹndagbe lọ ji. (1 Tẹsalonikanu lẹ 1:5-7) Enẹwutu, e dovivẹnu bo whàn ahun yetọn, na ahun wẹ yin asisa mẹwhinwhàn tọn. To dogbapọnna avùnlọyiyi Paulu tọn to Aglipa nukọn zọnmii mẹ, doayi lehe Paulu ‘yí ohó Jiwheyẹwhe tọn zan dile e jẹ do’ go gbọn alọdindlẹndo nuhe Mose po yẹwhegán devo lẹ po dọ dali.—2 Timoti 2:15.
14. Basi zẹẹmẹ lehe Paulu yí hodidọ linlẹndiọnamẹ tọn zan to Aglipa nukọn do tọn.
14 Paulu yọnẹn dọ Aglipa yin Juvi de to paa mẹ. Enẹwutu nado yí oyọnẹn sinsẹ̀n Ju lẹ tọn do fọnjlodotena ẹn, Paulu dọ dọ yẹwhehodidọ emitọn na taun tọn “ma to onú devo de dọ hú onú he yẹwhegán lẹ po Mose po ko dọ dọ e na jọ” gando okú po fọnsọnku Mẹssia lọ tọn po go lẹ. (Owalọ lẹ 26:22, 23) Paulu kanse Aglipa tlọlọ dọmọ: “Ahọlu Aglipa, be hiẹ yí yẹwhegán lẹ sè?” Kanbiọ lọ hẹn Aglipa biọ bẹwlu mẹ. Eyin e dọ dọ emi ma yí yẹwhegán lẹ sè, yinkọ dagbe etọn taidi Juvi yisenọ de na yin hinhẹngble. Ṣigba eyin e kẹalọyi nuhe dọ Paulu te, ehe na yin gbeyiyi gbangba tọn dọ e kọngbedopọ hẹ apọsteli lọ bo sọgan yin yiylọdọ Klistiani de. Paulu yí zinzin do na gblọndo kanbiọ edetiti tọn, dọmọ: ‘Yẹn yọnẹn dọ hiẹ yise.’ Etẹwẹ ahun Aglipa tọn whàn ẹn nado dọ? E gblọn dọmọ: “Hóyídodọ̀nmẹ pẹẹde dogọ hiẹ do jlo yí homẹhunhun do hẹn mi yin Klistiani de.” (Owalọ lẹ 26:27, 28) Dile etlẹ yindọ Aglipa ma lẹzun Klistiani de, e họnwun dọ wẹndomẹ Paulu tọn yinuwado ahun etọn ji jẹ obá de mẹ.—Heblu lẹ 4:12.
15. Nawẹ Paulu wagbọn do ze agun de dai to Tẹsalonika?
15 Be a doayi e go dọ aliho he mẹ Paulu ze wẹndagbe lọ donukọnnamẹ te bẹ wẹndomẹ po linlẹndiọnamẹ po hẹn ya? Na Paulu yí aliho enẹ zan dile e ‘to ohó Jiwheyẹwhe tọn yizan dile e jẹ do’ wutu, delẹ to mẹhe sè ohó etọn lẹ mẹ ma yin sisètọ kẹdẹ gba ṣigba lẹzun yisenọ. Nuhe jọ to Tẹsalonika niyẹn, fie Paulu dín Ju lẹ po Kosi budisi Jiwheyẹwhe tọ́ lẹ po te to sinagọgu mẹ. Kandai Owalọ lẹ 17:2-4 tọn dọmọ: “Paulu dile jijọ etọn te, e biọ họmẹ yì yé dè, na gbọjẹzan atọ̀n e yí ohó do to ohó jlẹ na yé sọn Owe-wiwe lẹ mẹ, e to hùnhùn, bosọ to lilá hlan yé dọ, Klisti ma sọgan nọma jiya, bosọ fọ́n sọn oṣiọ lẹ mẹ . . . Adade to yé mẹ sọ yise.” Paulu yí linlẹndiọnamẹ zan. E yihojlẹdohogo, bo basi zẹẹmẹ, bosọ yí Owe-wiwe lẹ do dohia dọ Jesu wẹ yin Mẹssia he opagbe etọn yin dido sọn whenu dindẹn die lọ. Po kọdetọn tẹ po? Agun yisenọ lẹ tọn de yin didoai.
16. Nawẹ hiẹ sọgan tindo ayajẹ daho to Ahọluduta lọ lilá mẹ gbọn?
16 Be hiẹ sọgan lẹzun azọ́nyọnẹntọ dogọ to aliho linlẹndiọnamẹ tọn mẹ to whenuena a to zẹẹmẹ Ohó Jiwheyẹwhe tọn basi ya? Eyin mọwẹ, hiẹ na tindo kọdetọn dagbe po ayajẹ susu po to azọ́n yẹwhehodidọ tọn po gbẹtọ lẹ pinplọn dogbọn Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn dali towe po mẹ. Wẹnlatọ wẹndagbe lọ tọn he ko yí ayinamẹ lọ nado nọ yí Biblu zan ganji to azọ́n yẹwhehodidọ tọn mẹ do yizan mẹ lẹ ko tindo numimọ ehe tọn.
17. Dọ numimọ mẹdetiti tọn de kavi dehe to hukan ehe mẹ nado do lehe Biblu yiyizan to lizọnyizọn mítọn mẹ yin alenu gbọn hia.
17 Di apajlẹ, nugopọntọ tomẹyitọ Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ tọn de wlan dọmọ: “Susu mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu lẹ tọn po wẹ nọ hẹn Biblu do alọmẹ todin to whenuena yé to kunnude sọn họndekọn jẹ họndekọn. Ehe ko gọalọna wẹnlatọ lọ lẹ nado hia wefọ de na suhugan mẹhe yé dukosọhẹ lẹ tọn. E ko gọalọna whétọ lẹ po wẹnlatọ lẹ po nado jẹakọhẹ Biblu, e mayin linlinnamẹwe lẹ po owe mítọn lẹ po kẹdẹ to lizọnyizọn lọ mẹ gba.” Nugbo wẹ dọ, vlavo mí na hẹn Biblu do alọmẹ to whenuena mí to yẹwhehodọ sinai do ninọmẹ voovo lẹ, gọna aṣa lẹdo lọ tọn lẹ ji. Ṣigba, e dona yin aṣa mítọn nado nọ yí Ohó Jiwheyẹwhe tọn zan po azọ́nyinyọnẹn po nado diọlinlẹnna mẹdevo lẹ nado kẹalọyi owẹ̀n Ahọluduta lọ tọn.
Tindo Pọndohlan Jiwheyẹwhe Tọn Gando Lizọnyizọn lọ Go
18, 19. (a) Etẹwẹ yin pọndohlan Jiwheyẹwhe tọn gando lizọnyizọn mítọn go, podọ naegbọn mí dona wleawuna pọndohlan enẹ? (b) Etẹwẹ na gọalọna mí nado basi gọyìpọn kọdetọn dagbenọ lẹ? (Pọ́n apotin he hosọ etọn yin “Lehe Mí Sọgan Basi Gọyìpọn lẹ po Kọdetọn Dagbe po Do,” to weda 16.)
18 Aliho devo nado jẹ ahun hosetọ mítọn lẹ tọn mẹ wẹ nado tindo pọndohlan Jiwheyẹwhe tọn gando lizọnyizọn lọ go bosọ nọ fahomẹ. Ojlo Jiwheyẹwhe tọn wẹ yindọ gbẹtọ wunmẹ lẹpo ni “wá oyọnẹn nugbo tọn kọ̀n.” (1 Timoti 2:3, 4) Be enẹ mayin ojlo mítọn ga ya? Jehovah nọ fahomẹ ga, podọ homẹfa etọn nọ hùn dotẹnmẹ dote na mẹsusu nado lẹnvọjọ. (2 Pita 3:9) Enẹwutu, eyin mí mọ mẹde he jlo nado dotoaina owẹ̀n Ahọluduta lọ tọn, e sọgan yin dandannu nado dla mẹlọ pọ́n whlasusu nado sọgan wleawuna ojlo enẹ. E nọ biọ whenu po homẹfa po nado hẹn okún nugbo lọ tọn whẹ́n. (1 Kọlintinu lẹ 3:6) Apotin he hosọ etọn yin “Lehe Mí Sọgan Basi Gọyìpọn lẹ po Kọdetọn Dagbe po Do” na ayinamẹ lẹ gando awuwiwlena ojlo mọnkọtọn go. Flindọ, gbẹzan gbẹtọ lẹ tọn—nuhahun po ninọmẹ yetọn lẹ po—nọ to didiọ whepoponu. E sọgan biọ vivẹnudido susu nado mọ yé to whégbè, ṣigba ale etọn lẹ sù. Mí dona hùn dotẹnmẹ dote na yé nado sè owẹ̀n whlẹngán Jiwheyẹwhe tọn. Enẹwutu, hodẹ̀ hlan Jehovah Jiwheyẹwhe nado na we nuyọnẹn nado hẹn azọ́nyinyọnẹn linlẹndiọnamẹ tọn towe pọnte to azọ́n alọgigọna mẹdevo lẹ nado kẹalọyi owẹ̀n Ahọluduta lọ tọn towe mẹ.
19 To whenuena mí mọ mẹde he tindo ojlo nado sè owẹ̀n Ahọluduta tọn, onú devo tẹwẹ mí sọgan sọ wà taidi Klistiani azọ́nwatọ lẹ? Hosọ mítọn he bọdego na gọalọna mí.
[Nudọnamẹ Odò Tọn]
a Na nudọnamẹ dogọ do linlẹndiọnamẹ ji, pọ́n nupinplọn 48 po 49 po to owe Mọaleyi sọn Wehọmẹ Lizọnyizọn Yẹwhehọluduta Tọn Mẹ, heyin zinzinjẹgbonu gbọn Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ dali mẹ.
Be Hiẹ Flin Ya?
• Etẹwẹ hẹn avùnlọyiyi Paulu tọn to Ahọlu Aglipa nukọn tindo kọdetọn dagbe?
• Nawẹ owẹ̀n mítọn sọgan fọnjlodotenamẹ gbọn?
• Etẹwẹ na gọalọna mí nado yí Ohó Jiwheyẹwhe tọn zan po kọdetọn dagbe po nado jẹ ahun gbẹtọ lẹ tọn mẹ?
• Nawẹ mí sọgan tindo pọndohlan Jiwheyẹwhe tọn gando lizọnyizọn lọ go gbọn?
[Apotin/Yẹdide to weda 16]
Lehe Mí Sọgan Basi Gọyìpọn lẹ po Kọdetọn Dagbe po Do
• Do ojlo mẹdetiti tọn nujọnu tọn hia to gbẹtọ lẹ mẹ.
• Dọhodo hosọ Biblu tọn he nọ fọnjlodotenamẹ de ji.
• Nọ fọ́n ojlo whétọ lọ tọn dote na gọyìpọn he na bọdego.
• Nọ to nulẹnpọndo mẹlọ ji to tintlọ́n e dè godo.
• Lẹkọyi to madẹnmẹ, vlavo to azán dopo kavi awe godo, nado sọgan hẹn ojlo etọn do ogbẹ̀.
• Nọ hẹn do ayiha mẹ dọ yanwle towe wẹ nado bẹ plọnmẹ Biblu whégbè tọn de jẹeji.
• Nọ hodẹ̀ dọ Jehovah ni hẹn ojlo lọ whẹ́n deji.
[Yẹdide to weda 15]
Paulu yí linlẹndiọnamẹ zan to Togán Festu po Ahọlu Aglipa po nukọn