NUDỌNAMẸ DOGỌ
Nudidọ do Asia, Vòbibla, po Tòzọ́n Wiwà Po
Nudidọ do asia. Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ yise dọ taliliaina asia kavi nudidọ do e, ehe nọ saba zọnpọ hẹ tohàn jiji, yin nuyiwa sinsẹ̀n-bibasi tọn he nọ dohia dọ Otò kavi nukọntọ etọn lẹ wẹ na hẹn whlẹngán wá kakati nido yin Jiwheyẹwhe. (Isaia 43:11; 1 Kọlintinu lẹ 10:14; 1 Johanu 5:21) Nukọntọ mọnkọtọn dopo wẹ Ahọlu Nẹbukadnẹzali Babilọni hohowhenu tọn. Nado do gigo etọn po zohunhun sinsẹ̀n tọn etọn po hia to gbẹtọ lẹ nukọn, ahọlu huhlọnnọ ehe ze boṣiọ blibata de dote bo degbè dọ tòmẹnu etọn lẹ ni litaina boṣiọ lọ dile húnhiho, taidi tohàn de to núdọ. Ṣigba, Heblu atọ̀n lẹ—yèdọ Ṣadlaki, Mẹṣaki, po Abẹdinẹgo po—gbẹ́ ma nado litaina boṣiọ lọ, etlẹ yin to yasanamẹ okú tọn glọ.—Daniẹli, weta 3.
To ojlẹ mítọn mẹ, asia yin “nuyizan sinsẹ̀n-bibasi tọn” wẹ whenuho-kàntọ Carlton Hayes wlan. “Gbẹtọ lẹ nọ hùn gbákún eyin yè to asia ze pé; podọ nado pagigona asia lọ wekantọ lẹ nọ kàn ohó milomilo lẹ bọ yọpọvu lẹ nọ jihàn.” E yidogọ dọ, otò dopodopo tindo “azán vonọtaun” etọn lẹ taidi Azán Ẹnẹtọ juillet tọn to États-Unis, bosọ tindo “mẹwiwe gọna omẹ asuka whenuho tọn” etọn lẹ po “tẹmpli” etọn lẹ po. To hùnwhẹ otò tọn de whenu to Brésil, ogán whẹdatẹn daho hugan awhànfuntọ lẹ tọn yigbe dọmọ: “Asia nọ yin sisi na bosọ nọ yin sinsẹ̀n-basina . . . kẹdẹdile Otò mẹtọn nọ yin sinsẹ̀n do.” Mọwẹ, “onú wiwe de wẹ asia yin, dile satin yin do,” wẹ otanwe de dọ to ojlẹ de mẹ wayi.—The Encyclopedia Americana.
Otanwe ehe dọ to agọe pete dọ tohàn lẹ yin “dohia owanyi akọta mẹtọn tọn bo nọ saba bẹ obiọ bibasina anademẹ po hihọ́ Jiwheyẹwhe tọn po na gbẹtọ lẹ kavi togán yetọn lẹ hẹn.” Enẹwutu, owhẹ̀ devizọnwatọ Jehovah tọn lẹ tọn whẹ́n nado pọ́n hùnwhẹ owanyina akọta mẹtọn tọn lẹ he bẹ nudidọ do asia po tohàn lẹ jiji po hẹn hlan taidi nuyiwa sinsẹ̀n tọn. Na nugbo tọn, to zẹẹmẹ bibasi do lehe ovi Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ tọn gbẹ́ to wehọmẹ États-Unis tọn lẹ mẹ ma nado dọnudo asia kavi ma nado whlé dọ emi na yin nugbonọ mlẹnmlẹn na otò emitọn do mẹ, owe lọ The American Character dọmọ: “To godo mẹ, Whẹdatẹn Daho Hugan ko wá yigbe to whẹdidọ voovo lẹ mẹ dọ nuyiwa egbesọegbesọ tọn ehelẹ yin nuyiwa sinsẹ̀n tọn.”
Dile etlẹ yindọ omẹ Jehovah tọn lẹ ma nọ tindo mahẹ to hùnwhẹ he yé nọ pọnhlan taidi nuhe ma sọgbe hẹ Owe-wiwe lẹ mẹ, yé nọ na sisi jlọjẹ mẹdevo lẹ tọn nado wàmọ. Yé sọ nọ na sisi asia otò tọn lẹ taidi nuhe nọtena otò lọ bo nọ setonuna gandudu he otò kẹalọyi lẹ taidi “huhlọn daho lẹ” he to nuyiwa taidi “devizọnwatọ Jiwheyẹwhe tọn.” (Lomunu lẹ 13:1-4) Enẹwutu, Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ nọ setonuna tudohomẹnamẹ lọ nado hodẹ̀ “na ahọlu lẹ po mẹhe tin to otẹn daho mẹ lẹpo po.” Nalete, yanwle mítọn wẹ nado sọgan “zìn ogbẹ̀ zọnlin abọẹ-abọẹ to jijọho podọ to jijọ-di-Jiwheyẹwhe tọn lẹpo mẹ, podọ to walọ wiwe lẹpo mẹ.”—1 Timoti 2:2.
Vòbibla to ojlẹ ogán zize tọn lẹ whenu. Klistiani nugbo lẹ nọ na sisi jlọjẹ mẹdevo lẹ tọn nado blavo. Yé ma nọ dotuhomẹna gbẹtọ lẹ ma nado blavo, podọ yé nọ setonuna aṣẹpatọ he yin zizedo ogán ji lẹ. Etomọṣo, yé nọ magbe nado nọ̀ kada na whẹho tonudidọ tọn lẹ. (Matiu 22:21; 1 Pita 3:16) Etẹwẹ Klistiani de dona wà to otò he mẹ vòbibla yin dandannu te kavi to ninọmẹ he mẹ mẹhe ma yì vòbibla tẹnmẹ lẹ nọ yin wangbẹna sinsinyẹn te? Eyin Klistiani he tin to ninọmẹ mọnkọtọn mẹ flindọ Ṣadlaki, Mẹṣaki po Abẹdinẹgo po yì danfafa Dula tọn ji, e sọgan de nado yì fihe yè to vòbla te lọ eyin ayihadawhẹnamẹnu etọn kẹalọyi. Ṣigba, e dona hẹn ẹn diun dọ ewọ hẹn kadaninọ etọn go. E dona lẹnnupọndo nunọwhinnusẹ́n ṣidopo ehelẹ ji:
Hodotọ Jesu tọn lẹ “ma yin aihọn tọn.”—Johanu 15:19.
Klistiani lẹ nọ ze afọ Klisti po Ahọluduta etọn po tọn dai.—Johanu 18:36; 2 Kọlintinu lẹ 5:20.
Agun Klistiani tọn yin dopo to yise mẹ, podọ owanyi Klisti tọn nkọ wẹ kọ̀n hagbẹ agun lọ tọn lẹ dopọ.—1 Kọlintinu lẹ 1:10; Kọlọsinu lẹ 3:14.
Mẹhe ze mẹde do ogán ji lẹ na hẹn agbàn nuhe mẹlọ wà lẹ tọn.—Doayi nunọwhinnusẹ́n he yin mimọ to nuhe yin kinkàndai to 1 Samuẹli 8:5, 10-18 po 1 Timoti 5:22 po mẹ lẹ go.
Jehovah pọ́n ojlo Islaelivi lẹ tọn nado tindo ahọlu gbẹtọvi de hlan taidi ohia de dọ yé ko gbẹ́ Ewọ dai.—1 Samuẹli 8:7.
Klistiani lẹ dona dọhona mẹhe tin to tonudọgbẹ́ depope mẹ lẹ dogbọn Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn dali po ayihadawhẹnamẹnu wiwe de po.—Matiu 24:14; 28:19, 20; Heblu lẹ 13:18.
Tòzọ́n lẹ wiwà. To otò delẹ mẹ, Tohọluduta nọ biọ dọ mẹhe gbẹ́ ma nado plọn awhànzọ́n lẹ ni wà tòzọ́n delẹ na ojlẹ de. Eyin mí pannukọn nudide mọnkọtọn, mí dona hodẹ̀ gandego, vlavo bo dọhodeji hẹ Klistiani hatọ he whèwhín de, podọ to enẹgodo mí sọgan basi nudide sọgbe hẹ ayihadawhẹnamẹnu he ko yin pinplọn mítọn.—Howhinwhẹn lẹ 2:1-5; 11:14.
Ohó Jiwheyẹwhe tọn dọna mí nado tin “to taliai mẹ hlan ogán po huhlọn lẹ po, nado nọ setonuna togán lẹ, nado nọ wleawudai pọ́n azọ́n dagbe lẹpo” podọ nado yin lẹnpọn dagbenọ. (Titu 3:1, 2) Po enẹ po to ayiha mẹ, mí sọgan kanse míde dọmọ: ‘Be alọkikẹyi tòzọ́n he yin zizedonukọnna mi na hẹn kadaninọ Klistiani tọn ṣie hoapa kavi na hẹn mi nado tindo mahẹ to sinsẹ̀n lalo mẹ wẹ ya?’ (Mika 4:3, 5; 2 Kọlintinu lẹ 6:16, 17) ‘Be azọ́n ehe wiwà na hẹn ẹn vẹawuna mi nado hẹn azọngban Klistiani tọn ṣie lẹ di kavi na tlẹ glọnalina mi ma nado hẹn yé di wẹ ya?’ (Matiu 28:19, 20; Efesunu lẹ 6:4; Heblu lẹ 10:24, 25) ‘To alọ devo mẹ, be azọ́n mọnkọtọn wiwà na hẹn ẹn yọnbasi na mi nado mọ whenu bo hẹn nuwiwa gbigbọmẹ tọn ṣie lẹ gbloada dogọ, vlavo bo tlẹ tindo mahẹ to sinsẹ̀nzọn whenu-gigọ́ tọn mẹ ya?’—Heblu lẹ 6:11, 12.
Eyin Klistiani de wá tadona kọ̀n sọgbe hẹ ayihadawhẹnamẹnu etọn dọ emi na wà tòzọ́n kakati nado sẹ̀ngàn, Klistiani hatọ lẹ dona na sisi nudide etọn. (Lomunu lẹ 14:10) Ṣigba, eyin e mọdọ emi ma sọgan wà tòzọ́n mọnkọtọn, Klistiani hatọ lẹ sọ dona na sisi nudide etọn.—1 Kọlintinu lẹ 10:29; 2 Kọlintinu lẹ 1:24.