Otàn Gbẹzan Tọn

Sinsẹ̀nzọn Whenu-Gigọ́ Tọn Wiwà Na Owhe Kandeao

Dile e yin didọ gbọn Aili po Annikki Mattila po dali

Mí dọna họntọn mítọn he to sinsẹ̀nzọn whenu-gigọ́ tọn mẹ de dọ: “E bọawuna hiẹ nado yin gbehosọnalitọ, na mẹjitọ towe lẹ tin to nugbo lọ mẹ bo sọgan gọalọna we.” Ṣigba, e gblọn dọmọ: “Mì doto mi! Otọ́ dopolọ wẹ mímẹpo tindo.” Gblọndo etọn plọn mí onú titengbe de: Otọ́ olọn mẹ tọn mítọn nọ penukundo devizọnwatọ etọn lẹ go bo nọ na huhlọn yé. Numimọ mítọn dohia dọ ewọ nọ wàmọ nugbo.

GLESI wẹ mẹjitọ mítọn lẹ yin to agewaji Ostrobothnia tọn to Finlande bo tindo ovi ao. Wẹkẹ-Whàn II yinuwado mí ji to whenue mí tin to ovu. Dile etlẹ yindọ fihe mí nọ nọ̀ dẹn taun do fie awhàn lọ to yìyì te, nuhe awhàn lọ hẹngble lẹ yinuwado mí ji sinsinyẹn. To whenue bọmbu yin dide do tòdaho Oulu po Kalajoki po tọn lẹ ji to zánmẹ gbèdopo, mí mọ miyọ́n lọ hlan olá to aslọ mẹ. Mẹjitọ mítọn lẹ dọna mí nado nọ họnbẹ tlolo he mí mọ agahun awhàn tọn lẹ wá jei. Enẹwutu, to whenue mẹdaho mítọn Tauno dọhona mí gando paladisi aigba ji tọn he mẹ dodowiwa na tin te de go, enẹ yinuwado mí ji taun.

Owhe 14 wẹ Tauno tindo to whenue e mọ nugbo gbọn owe Biblu Plọntọ lẹ tọn pinplọn dali. Ewọ gbẹ́ nado funawhàn to whenue Wẹkẹ-Whàn II bẹjẹeji bo yin wiwle do gànpamẹ na ayihadawhẹnamẹnu etọn he yin pinplọn gbọn Biblu dali wutu. Yé yinuwa hẹ ẹ po kanyinylan po to finẹ. Ṣigba, enẹ na huhlọn gbemima etọn nado to Jehovah sẹ̀n zọnmii, podọ to whenue e yin tuntundote, e tindo zohunhun dogọ to lizọnyizọn lọ mẹ. Apajlẹ dagbe mẹdaho mítọn tọn whàn mí nado nọ yì opli he Kunnudetọ lẹ nọ basi to gbétatò he sẹpọ mí de mẹ. Mí sọ nọ yì plidopọ lẹ, dile etlẹ yindọ mí dona dovivẹnu nado pli akuẹ he mí nado do mọto. Mí nọ do alùbasa, nọ gbẹ̀n atin-sinsẹ́n sà, bo nọ tọ̀ avọ̀ na kọmẹnu mítọn lẹ. Na azọ́n nọ saba sù do mí to glemẹ wutu, mí ma nọ penugo nado yì plidopọ lẹ dopọ, enẹwutu, mí nọ diọ míde.

Nugbo he mí plọn gando Jehovah po lẹndai etọn po go lẹ zọ́n bọ mí tindo owanyi he siso na ẹn, podọ mí basi dide nado klan gbẹzan mítọn do wiwe hlan ẹn. To 1947, mí omẹ awe lẹpo do klandowiwe mítọn hia gbọn baptẹm yíyí dali—to whenue Annikki tindo owhe 15 bọ Aili tindo owhe 17. Mẹdaho mítọn yọnnu Saimi yí baptẹm to owhe dopolọ mẹ. Mí sọ plọn Biblu hẹ mẹdaho mítọn yọnnu Linnea, he ko wlealọ. Ewọ po whẹndo etọn po sọ lẹzun Kunnudetọ Jehovah tọn. To baptẹm yíyí godo, mí ze yanwle gbehosọnalitọ bibasi tọn donukọnna míde bo nọ basi gbehosọnalitọ alọgọtọ tọn sọn ojlẹ de mẹ jẹ devo mẹ.

MÍ BIỌ SINSẸ̀NZỌN WHENU-GIGỌ́ TỌN MẸ

To 1955, mí sẹtẹn yì Kemi he tin to agewaji. Dile etlẹ yindọ mí omẹ awe lẹ tindo agbasazọ́n whenu-gigọ́ tọn, mí gbẹ́ jlo na lẹzun gbehosọnalitọ, ṣigba mí nọ dibu dọ e na vẹawuna mí nado penukundo míde go. Mí lẹndọ mí dona sẹ̀ akuẹ sọha de do whẹ́. Whenẹnu wẹ mí dọhodopọ hẹ mẹmẹyọnnu gbehosọnalitọ he go mí donù to bẹjẹeji. Hodọdopọ enẹ gọalọna mí nado mọdọ mí ma dona ganjẹ nutindo mítọn lẹ kavi godonọnamẹ whẹndo mítọn tọn kẹdẹ go nado wà sinsẹ̀nzọn whenu-gigọ́ tọn na Jehovah gba. Onú titengbe hugan lọ wẹ nado dejido Otọ́ olọn mẹ tọn mítọn go mlẹnmlẹn.

To ojlẹ enẹ mẹ, akuẹ he na pé mí na osun awe wẹ mí tindo. Enẹwutu to mai 1957, mí doalọwemẹ mọmọ nado basi gbehosọnalitọ na osun awe to Pello he tin to lẹdo Lapland tọn mẹ, to agewaji. To osun awe godo, akuẹ mítọn gbẹ́ pò to mí si, enẹwutu mí doalọwemẹ na osun awe devo. To osun awe ehe godo, akuẹ mítọn gbẹ́ sọ pò to mí si. Todin, mí tindo nujikudo dọ Jehovah na penukundo mí go. To owhe 50 godo to sinsẹ̀nzọn gbehosọnalitọ tọn mẹ, akuẹ mítọn gbẹ́ sọ pò to mí si! Eyin mí lẹnnupọndo owhe he wayi lẹ ji, mí nọ tindo numọtolanmẹ lọ dọ Jehovah hẹn alọ mítọn lẹ go bo dọna mí dọmọ: “A dibu blo; yẹn na gọalọna we.”—Isa. 41:13.

To 1958, nugopọntọ lẹdo tọn mítọn na mí ayinamẹ nado yì sẹ̀n taidi gbehosọnalitọ titengbe to tòpẹvi Sodankylä tọn mẹ to Lapland. To ojlẹ enẹ mẹ, mẹdopo gee wẹ yin Kunnudetọ to lẹdo enẹ mẹ bo yin yọnnu. Ewọ mọ nugbo lọ to aliho vonọtaun de mẹ. To gbèdopo, visunnu etọn po wehọmẹvigbẹ́ etọn lẹ po basi gbejizọnlin nado yì dla Helsinki pọ́n, yèdọ tatọ́-tònọ Finlande tọn. Dile wehọmẹvi lọ lẹ to sadi gbọn tòdaho lọ mẹ, mẹmẹyọnnu mẹhomẹ de ze vọkan Atọ̀họ̀-Nuhihọ́ lọ Tọn dopo na visunnu lọ he gbọngodo na mẹhe pò lẹ, bo biọ to e si nado ze e jo na onọ̀ etọn. Visunnu lọ wàmọ, podọ onọ̀ etọn doayi e go tlolo dọ nugbo lọ die.

Mí haya ohọ̀ de he tin to petlezìn de ji aga bọ whlẹzẹtẹn de tin to odò. Finẹ wẹ mí nọ basi opli lẹ te. To bẹjẹeji, míwlẹ po mẹmẹyọnnu lọ po gọna viyọnnu etọn kẹdẹ wẹ nọ wá opli lẹ. Mí nọ hia hosọ oplọn tọn lẹ dopọ. To nukọn mẹ, dawe de he ko plọn Biblu hẹ Kunnudetọ lẹ mọ azọ́n do whlẹzẹtẹn lọ. Ewọ po whẹndo etọn po jẹ awukọndopọ hẹ mí ji. To ojlẹ vude godo, ewọ po asi etọn po yí baptẹm. Mẹmẹsunnu ehe wá jẹ anadena opli lẹ ji. Humọ, sunnu devo lẹ he nọ wazọ́n to whlẹzẹtẹn lọ jẹ opli lẹ wá ji bo wá kẹalọyi nugbo. To owhe delẹ godo, kándo mítọn tindo jideji bo wá lẹzun agun de.

AVÙNNUKUNDIỌSỌMẸNU LẸ

Na fihe mí nọ dọyẹwheho te lẹ nọ dẹn taun wutu, avùnnukundiọsọmẹnu de wẹ e nọ yin na mí. To alunlun mẹ, mí nọ zinzọnlin, bo nọ kùn kẹkẹ afọ tọn, bosọ nọ do tọjihun nado yì aigba-denamẹ mítọn ji. Kẹkẹ afọ tọn gọalọna mí taun. Mí sọ nọ yí yé zan nado yì plidopọ lẹ podọ nado yì dla mẹjitọ mítọn he dẹn do mí lẹ pọ́n. To avivọ-whenu, mí nọ do mọto to afọnnu fuu nado yì gbétatò lẹdo lọ tọn de mẹ bo nọ yì sọn whédegbè jẹ whédegbè nado dọyẹwheho. Eyin mí wazọ́n pó to gbétatò de mẹ, mí nọ zọ̀n afọ yì devo mẹ. Osin-agó nọ sù taun, bo ma nọ yin piplọ sọn aliji to whelẹponu. Enẹwutu, mí nọ gbọn fihe kẹkẹfọ osọ́ lẹ tọn zẹhù gbọn. To whedelẹnu, osin-agó nọ ṣinyọ́n ohù he mẹhe zingbejizọnlin gbọn finẹ lẹ jodo ji, podọ to bẹjẹeji ojlẹ amakikọ tọn, osin-agó lọ nọ yọ́ bọ e ma nọ bọawu nado zinzọnlin gbọn e mẹ.

Osin-agó po ninọmẹ aimẹ tọn po nọ fá taun, enẹwutu mí nọ do avivọwu titli lẹ. Mí nọ do awugbó he yè yí kanlin yú do basi lẹ gọna bọsẹ awe kavi atọ̀n do afọ dopo po afọpa he nọ ṣinyọ́n afọ jẹ kligonu lẹ po. Etomọṣo, osin-agó nọ saba biọ afọpa mítọn lẹ mẹ. Eyin mí jẹ owhé de gbè, mí nọ de afọpa bo nọ húhú osin-agó sọn e mẹ. Podọ, avọ̀tonu awugbó mítọn lẹ tọn nọ yọ̀n, na mí gbọn osin-agó mẹ wutu. Humọ, eyin aimẹ fá dogọ, avọ̀tonu awugbó mítọn lẹ tọn nọ sinyẹn taidi ogàn. Yọnnu whési de dọna mí to gbèdopo dọmọ: “Mì tindo yise taun, na mì desọn ojlo mẹ bo tọ́n to avivọ ehe mẹ.” Kilomẹtlu 11 linlán wẹ mí zinzọnlin na whẹpo do jẹ owhé enẹ gbè.

Na filọ lẹ dẹn wutu, mí nọ saba dọ́ owhé mẹhe to lẹdo lọ mẹ lẹ tọn gbè. Eyin e jẹ whèjai, mí nọ kanse gbẹtọ lẹ vlavo eyin mí sọgan dọ́ owhé yetọn gbè. Owhé wamọnọ lẹ tọn wẹ e nọ saba yin, ṣigba omẹ lọ lẹ jọmẹ bosọ nọ tlúalọ, podọ gbọnvona adọtẹn, yé sọ nọ na mí núdùdù. Ayú kanlin tọn lẹ ji wẹ mí nọ saba dọ́. To whedelẹnu, mí nọ mọ adọtẹn dagbe. Di apajlẹ, yọnnu de he nọ nọ̀ owhé daho de gbè na mí adọtẹn to petlezìn ji to abò he mẹ akanma dagbe de tin te bọ alavọ wewe yin titẹ́ do e ji. Whlasusu wẹ mí nọ dọhodo Biblu ji hẹ whẹndo he yí mí lẹ kakajẹ zánhomẹ. To fide, asu po asi po de mlọn awà ohọ̀ lọ tọn de mẹ bọ míwlẹ mlọn awà awetọ mẹ. Mí tindo hodọdopọ do Biblu ji hẹ yé sọn zánmẹ kakajẹ afọnnu fuu. Dawe lọ po asi etọn po to kanbiọ susu lẹ kanse debọdo-dego.

MÍ TINDO KỌDETỌN DAGBE TO LIZỌNYIZỌN LỌ MẸ

Lapland yin lẹdo he gbọgbé de ṣigba e yọnwhanpẹ, podọ whanpẹ etọn nọ diọ sọgbe hẹ osaa lẹ. Ṣigba na míwlẹ, mẹhe yigbe nado plọnnu gando Jehovah go lẹ wẹ yọnwhanpẹ hugan. Delẹ to gbẹtọ ahundoponọ he mí dekunnuna lẹ mẹ wẹ atin-sántọ he wá nado wazọ́n to lẹdo Lapland tọn mẹ lẹ. To whedelẹnu, eyin mí biọ owhé de gbè, sunnu susu wẹ nọ tin to finẹ. Sunnu he tọ́nalùn enẹlẹ nọ kẹalọyi owẹ̀n Biblu tọn bo nọ yí owe mítọn lẹ po ayajẹ po.

Mí tindo numimọ ojlofọndotenamẹ tọn susu. To gbèdopo, na ogàn he tin to húndotẹn lọ to nukọnna mítọn na nukunwhiwhe atọ́n wutu, ohún he mí jlo na do lọ yì do mí. Enẹwutu, mí gbọ bo do mọto devo yì gbétatò devo mẹ. Mí ma ko wazọ́n to lẹdo enẹ mẹ pọ́n. To whenue mí biọ owhé tintan gbè, mí mọ nawe de he dọmọ: “Awhli lẹ mì kuavọ, n’ko to nukundo mì.” Mẹdaho etọn yọnnu wẹ mí nọ plọn Biblu hẹ. Nawe lọ ko dọna mẹdaho etọn dọ ni dọna mí nado wá dla emi pọ́n to azán enẹ gbè. Ṣigba, mẹdaho etọn ma dowẹn na mí. Mí jẹ Biblu plọn ji hẹ ewọ po hẹnnumẹ etọn he nọ nọ̀ owhé etọn pá lẹ po. To ojlẹ vude godo, mí kọ̀n oplọn ehelẹ dopọ bọ sọha mẹhe nọ wá oplọn lọ tẹnmẹ lẹ tọn nọ yì wiawe. Sọn whenẹnu, mẹsusu to whẹndo ehe mẹ ko lẹzun Kunnudetọ Jehovah tọn.

To 1965, mí yin azọ́ndena nado yì sẹ̀n to agun he mẹ mí tin te todin to Kuusamo. To ojlẹ enẹ mẹ, wẹnlatọ vude wẹ tin to agun lọ mẹ. To bẹjẹeji, e ma nọ bọawu nado dekunnu to aigba-denamẹ yọyọ ehe ji. Sinsẹ̀nnọ akonka lẹ sù to lẹdo lọ mẹ podọ yé nọ jẹagọdo mí. Etomọṣo, mẹsusu yiwanna Biblu, ehe nọ yin dodonu de nado bẹ hodọdopọ jẹeji. Enẹwutu, vudevude mí dovivẹnu nado yọ́n mẹhe nọ nọ̀ finẹ lẹ ganji, podọ to nudi owhe awe godo, e wá bọawu na mí nado bẹ plọnmẹ Biblu lẹ jẹeji.

MÍ GBẸ́ YIN ZOHUNHUNNỌ TO LIZỌNYIZỌN LỌ MẸ

To egbehe, mí masọ tindo huhlọn nado nọ yí azán dopo blebu zan to sinsẹ̀nzọn kunnudegbe tọn mẹ ba, ṣigba mí gbẹ́ nọ tindo mahẹ to sinsẹ̀nzọn lọ mẹ diblayin to azán lẹpo gbè. Wẹndagbe lọ lilá na mẹhe tin to aigba-denamẹ mítọn he gbloada ji lẹ bọawu dogọ to whenue tanyin-ylọvi mítọn dotuhomẹna Aili nado plọn mọto kùnkùn, podọ ewọ yí gbedewema mọto kùnkùn tọn etọn to 1987 to whenue e tindo owhe 56. Mí sọ mọ alọgọ devo yí to whenue Plitẹnhọ Ahọluduta tọn yọyọ de yin gbigbá bọ mí sẹtẹn wá họ̀nù etọn de mẹ.

Jideji he wá aimẹ to fihe mí sẹ̀n te nọ hẹn ayajẹ daho wá na mí. To whenue mí bẹ sinsẹ̀nzọn whenu-gigọ́ tọn jẹeji to agewaji Finlande tọn, wẹnlatọ vude poun wẹ tin to lẹdo he gbloada enẹ mẹ. Todin, agun susu lẹ wẹ tin to finẹ bo wleawuna lẹdo dopo. E nọ saba jọ to plidopọ lẹ whenu bọ mẹde nọ dọnsẹpọ mí bo nọ dọ yinkọ etọn na mí bo nọ kanse eyin mí yọ́n emi. E nọ saba yindọ mẹlọ tin to yọpọvu to whenue mí deanana plọnmẹ Biblu de to owhé etọn gbè. Okún nugbo lọ tọn he mí do to owhe susu die wayi wẹ de sinsẹ́n tọ́n niyẹn!—1 Kọl. 3:6.

To 2008, e pé owhe 50 he mí bẹ sinsẹ̀nzọn gbehosọnalitọ titengbe tọn jẹeji. Mí dopẹna Jehovah dọ mí penugo nado na tuli ode awetọ nado doakọnnanu to azọ́n họakuẹ etọn mẹ. Mí zan gbẹzan he tin to jlẹkaji, ṣigba mí ma jẹdò nude tọn. (Ps. 23:1) Mí wá mọdọ e ma sọgbe nado hanú dile mí wà do to tintan whenu! Homẹ mítọn hùn nado mọdọ to owhe enẹ lẹpo gblamẹ, Jehovah ko hẹn mí lodo sọgbe hẹ opagbe etọn he tin to Isaia 41:10 mẹ dọmọ: “Yẹn na na huhlọn we; yẹn na gọalọna we; nugbo, yẹn na yí adusilọ ṣie dodo tọn do ze we daga.”

[Yẹdide to weda 17]

Annikki po Aili po to azọ́ndenamẹ yetọn dintọn mẹ

[Yẹdide Otò tọn to weda 17]

(Nado mọ yẹdide lọ ganji, pọ́n zinjẹgbonu)

FINLANDE

HELSINKI

Sodankylä

Pello

Cercle arctique

Kuusamo

Kemi

Oulu

Kalajoki

[Yẹdide to weda 18]

Bẹsọn amiyọn mẹ: Matti (papa), Tauno, Maria Emilia (mama), Väinö (viyẹyẹ), Saimi, Aili po Annikki po to 1935

[Yẹdide to weda 18]

Bẹsọn amiyọn mẹ: Eeva Kallio, Saimi Mattila-Syrjälä, Aili, Annikki, po Saara Noponen po to 1949

[Yẹdide to weda 19]

Mí jei plidopọ agbegbe tọn de to Kuopio to 1952. Bẹsọn amiyọn mẹ: Annikki, Aili, Eeva Kallio

[Yẹdide to weda 19]

Kaisu Reikko po Aili po to lizọnyizọn kunnudegbe tọn mẹ

[Nudọnamẹ tangan lẹ to weda 19]

To owhe 50 godo to sinsẹ̀nzọn gbehosọnalitọ tọn mẹ, akuẹ mítọn gbẹ́ sọ pò to mí si!

[Yẹdide to weda 20]

Mí to yẹwhehodọ to azán avivọ tọn de gbè

[Yẹdide to weda 20]

Delẹ to mẹhe mí plọnnu hẹ lẹ mẹ

[Yẹdide to weda 21]

Mí nọ tọ́n na kunnudegbe etlẹ yin to jikun mẹ