ˈCƖANDHƐ 3
-Ɔ -ˈˈti ˈˈe jhaʋn ˈdhi -ɛ?
1. Ka -gwlɩˈˈ -de -dhɩ nɩan ˈnɔn ɲiɔn -jhre -bhlʋaˈ nʋn ˈzɔn dee- sʋn -ɛn?
-BHO ɲʋn po -gwlɩˈˈ -de -dhɩ nɩan ˈnɔn ɲiɔn -jhre -bhlʋaˈ -da dhueˈ ɛˈ, -ka trʋ nɩan ˈkamɔn- ɩn nɩn- -wɛeˈ Ɲɔnsoa nɩn- ˈe trʋ -ˈnʋn anˈ ˈˈdhru bho. Ɔmɔn- -ˈbhle ˈˈɩ-kmaan anˈ klɛɛ. ˈBho ʋanˈ gwea- a, -zii -nɩn ˈo -ɩn -nɩn ˈo Ɲɔnsoa ˈzɔn. ˈˈNan -e bhaˈ aˈ ˈˈkwie- -zriˈˈ -ɩan- fua ɲʋn ˈdhe i -nɩn ˈo ʋanˈ ŋmɩn bho. ˈBho ʋanˈ -gbɔoˈ bho ɛ, ˈbho- ɲʋn -ʋa- -ˈjhea i nɩn-: guiʋn -e ɲʋn -an nʋan ˈjhrae -e jhriiˈ- -e ɲʋn -ˈbhlea -zriˈˈ ɛ.
2. Ka ɲɔn -jhre dhueˈ ˈdha ˈbho ˈˈbhlidhɩ -e ɲɔnsoagbu aˈ dɩ ˈˈbhli -ɛ?
2 Ɲɔn ɔn ˈjhe ʋaˈ ˈˈbhlidhɩ- -ˈnɩn ˈmɛn ɲɔnsoagbi -ˈnɩɩn ˈdhii ˈnɔn ɲʋn -jhre -bhlʋaˈ. Ɲɔn -jhre dhueˈ ˈnaan: “Kletiɛndhɛ -e ˈˈdhru glu -poɛ- jhia i ɛ, ɩn ˈseɛ nʋn -a -ˈse -aaˈ ˈˈɲɩɩndhɩ bho ˈˈmae-.”
3. -Bho -a -ˈye ɲʋn nɩan ˈe jhaʋn ˈdhi jhibho- ɛˈ, da -a -ˈye ˈˈbhile- -ɛ?
3 Tɔˈdɩ- -wɛ ɲʋn ˈye jhibho- ˈdhe ɲʋn jhre aˈ ˈˈbhlidhɩ aˈ dɩ ˈdhi -ɛ? Biiblʋ a ˈtmʋʋn -aʋ ɲʋn -ˈˈtia ˈˈe jhaʋn ˈdhi ʋaˈ dɩ ˈmɛn.
Zoova -nɩn Ɲɔnsoa
4. Ɲʋn nɩan ˈe ˈˈɲɩnsʋn anˈ kpɛ klaeˈˈ taan nɩan ˈnɔn ɲʋn -jhre -bhlʋaˈ ˈdhi ɛ, dhɛ ʋʋ jhibho- -ɛ?
4 Ɲʋn nɩan ˈe ˈˈɲɩnsʋn anˈ kpɛ klaeˈˈ taan nɩan ˈnɔn ɲʋn -jhre -bhlʋaˈ ˈdhi ɛ, ʋʋ jhbhiˈ -ka Ɲɔnsoa nɩan ˈkmʋn -wɛeˈ ɔ nɩan ˈo dhɩ aˈ klɛɛ ˈˈdhru ɛ. Biiblʋ ˈtmʋan ɔɔˈ dɩ ɛ, ʋn ˈdhɔɔ “ˈˈɲɩɩndhɩ aˈ Ɲɔnsoa, Ɲʋnˈbhleʋn anˈ ˈBhlei-, Ɲɔnsoa -ˈbhɛa ˈˈɩ ɛ, -ɔ kman ˈˈɩn, -ɔ nɩan -pleeka a.” (Deutéronome 10:17) Ɲʋn -an poa ˈˈdhru glu -ke ɛ, ʋʋ ˈnaan Ɲɔnsoa -nɩɛn- dhueˈ gbai, ɔmɔn- -nɩn ˈo dhɩ aˈ klɛɛ ˈˈdhru. Ɲʋn dhɛ -tɔɔin- dhueˈ -ɔɔˈ ˈɲnɩn nɩan Zofre Palindɛɛ ɛ, dhɛ ɔ ˈtmʋan ˈdhe ɲʋn jhre aˈ ˈˈɲɩnsʋn anˈ dɩ ˈdhi ɛ, ɛ ka: “ˈBho ɲʋn jhre aˈ -da -duuˈˈ -gwlɩˈˈ ɛ, Ɲɔnsoa -nɩɛn- dhueˈ gbai ɔ ye ˈo dhɩ aˈ klɛɛ ˈˈdhru nɩn-, ɔmɔn- -nɩn -glɔɲiɔn- -e ˈˈɲɩɩndhɩ aˈ ˈˈbho, ɔmɔn- nʋn dhɩ aˈ klɛɛ nɩan ˈnɔn ˈkmʋn.”
5. Ka ɲʋn -ˈnʋʋn an ˈdha Ɲɔnsoa ˈdhe ʋaˈ ˈˈbhlighlu ˈdhi -ɛ?
5 Ɲʋn -duuˈˈ jhibho- Ɲɔnsoa aˈ dɩ ˈmɛn. ˈKlaa ɲɔn ɔ nɩan an, ɛmɛn- ʋʋ se jhibho- -kajɔɔnka. -Bho ɲʋn ˈye ɲɔn jhibho- ɛ, ɔɔˈ ˈɲnnɩn mɩn- ɲɔn ɔn jhibho tɛnˈˈ. Dhɛ nɩan Ɲɔnsoa aˈ ˈɲnɩn ɛn, ɛɛ jɛɛ ɲɔnsoagbi- -duuˈˈ. Ɲʋn -ˈnaan ʋʋ -nɩɛn- Kletiɛn ɛn, ʋa ˈdhɔɔ Ɲɔnsoa, -ˈmɛn ɲɔn -ɔ gwlea ˈkmʋn ɛn. ˈˈDhru glu -poʋn- an ˈdhɔɔ Ala. Ɲʋn anˈ klɛɛ ˈbhleɛ ʋaˈ -nɛn Ɲɔnsoa ˈdhasʋn- ˈdhe ʋaˈ ˈˈbhlighlu ˈdhi. ˈˈJhu -ɔɔˈ ˈɲnɩn nɩan Jɔnɩn Unbiti ɛ, ɔ ˈcreɛ ˈsɛɛ- dhueˈ. ˈDhe ɛ ˈdhi ɛ, Ɲɔnsoa aˈ ˈˈɩˈbhɛɛ- -ɲnɩn ɲʋn jhre a ˈdhaa ɔ toa ˈo ɛ, ɩn ziɛ 500 in. ˈDhe Yoruba ghlu ˈdhi ɛ (Nizeria), ɔmɔn- Olodumare, ɔmɔn- Ʋngai ˈdhe Kikuyu ghlu ˈdhi (Kenia), ɔmɔn- Unkulunkulu ˈdhe Zulu -ˈˈwe ˈˈbhli. (Ɲʋn -jhre -bhlʋa- aˈ ˈzɔin-)—Concepts de Dieu en Afrique, (angl.).
6, 7. Ɲɔnsoa aˈ ˈɲnɩn anˈ ˈɲɩmɛn- -ɛn, ˈˈdhe ka -a nʋn ɩanˈ jhibho- sʋn -ɛn?
6 Ka Ɲɔnsoa aˈ ˈˈjɛ ˈdha ɔɔˈ ˈɲnɩn anˈ dɩ -ɛ? -Da ɔɔ dhbhoa Moizɩ ɔ ˈyea Israɛ cɛ ˈdhe Ezipʋ -bhlʋaˈ -zaaˈ mun ɛn, Moizɩ deeɔ dhi ɔ ˈnaan: “-Mɔ ˈˈɩn mu ˈe Izraɛnyʋ we -wɛˈ ˈˈɩn ˈyʋ wwlʋˈ zɩla ka: Ɩn bhaiaˈˈ Nyɔsoa mɔ- dhbo ˈˈʋn ˈnɔ ɩn we. -Nɛˈ -mɔ ˈˈɩn ˈdha kanˈ wwɛ -wɛˈ ʋ ˈye ˈˈɩn dhii dee ʋ ˈye ka nʋ: Ɔɔˈ ˈnynɛ? -Nɛˈ ka ˈˈɩn ˈye ˈdha ˈa?”—ˈZɔnˈˈSiɛɛ- ˈSɛɛ- 3:13.
7 -Wɛeˈ Ɲɔnsoa ˈnaan: “ˈKa -an mu ka ˈdha ˈdhe Izraɛnyʋ we [Zoova], ɩn bhaiaˈˈ Nyɔsoa [. . .] ɔ mɔ -ɔ dhbo ˈˈʋn ˈnɔ ɩn we. ˈˈAn ˈnynɩ mɔ ˈo -ɛ ˈwlʋa ˈe ˈˈnaia ˈˈnai ˈˈbhli ɛ. ˈˈAn ˈnynɩ mɔ ˈo mɔumɔu ˈˈklein.” (ˈZɔnˈˈSiɛɛ- ˈSɛɛ- 3:15) Ɲɔnsoa aˈ ˈɲnɩn nɩan Zoova a, ɲʋn -ˈcrea Biiblʋ ˈdhe ghlui -ˈnɩɩn ˈdhi ɛ, ʋʋ poɛ ‘Ɲɔnsoa’ -e ‘Bhlei’ ˈbho ɩanˈ ˈgɔ ˈˈɩ. ˈKlaa ɩn nɩn- ˈe Biiblʋ ˈdhi ˈmɛn kpɛ ɛˈ 7.000 ɛ ye ˈo izi.
8. Ka Zoova nɩn- -ɛn? Ka -a -ˈye nʋn -wɛeˈ -a -ˈye ˈe ɔ ˈˈjhri ˈdhe i-nmɔn -ɔn?
8 Ka Zoova nɩn- -ɛn? Ɔ -nɩɛn- -zuu, ɔ -kman ˈˈɩ, ɔ ˈbhɛ ˈˈɩ. Ɔ -nɩɛn- ˈo dhɩ aˈ klɛɛ ˈˈdhru, ɔ se idooi ˈbhle. (Deutéronome 6:4; Isaïe 44:6) Zoova -ghluɛ- ˈe Moizɩ bho ɔ ˈnaan: “ˈˈMɔ-, [Zoova] -anˈ Nyɔsoa, ˈˈmɔ wwlɛnˈ kɔn Nyɔsoa, -ɔɔ za nyʋ gla ˈdho ʋa kplɩnzʋɩan dɩ we.” Dhɛ ghlu -ˈnʋn ˈdhaa ɛmɛn- -nɩn, -bho -aa sa ˈbɔn -a -ˈye ˈe Ɲɔnsoa ˈˈjhri ˈdhe i-nmɔn ɔn, -ˈmɛn ɔɔˈ ˈsʋ -a -ˈye ˈˈɲɩn. Ɔ ˈse ˈbɔn -a -ˈye ɲɔn -dhee -ˈnɔɔn ˈˈɲɩn. Ɔ ˈse ˈbɔn -ke -a -ˈye ˈˈɲɩɩndhɩ ˈbhle.—ˈZɔnˈˈSiɛɛ- ˈSɛɛ- 20:3-5.
Zezi Klisɩ: Ɲɔnsoa aˈ ˈBheɔglɔ ɔˈ ˈBheɔ
9. Dhɛɛdɩ- Zezi -e Zoova se ˈmʋn ˈbhɛɛ- -ɛ?
9 Dhɩ ɲʋn anˈ -da -duuˈˈ a ˈtmʋan ˈdhe Zezi ɔˈ dɩ ˈdhi ɛ, ɩn se goɔ-. Ɲʋn anˈ -da -duuˈˈ nɩan leglizɩ ˈdhii ɛ, ʋʋ ˈnaan Zezi -e ɲun ˈsɔɔn -dhee -ˈnʋʋn -e, ʋbʋ- man Ɲɔnsoa. ˈKlaa Biiblʋ ˈse ka nʋn ɲʋn taan man Ɲɔnsoa. Ʋn ˈse ka nʋn Ɲɔnsoa -e Zezi ˈbhɛɛ- ˈmʋn ɛnˈ. Zezi ɔˈ ˈˈjɛ ˈse ˈan ˈdha dhueˈ. -Kɔ ˈdhaa ˈka ka: “ˈˈƖn Bhaˈ ˈbhɛ ˈˈi ɔ -zii ˈˈʋn.”—Zan 14:28.
10. Da Zezi ˈghlʋ -ɛ?
10 Biiblʋ ˈnaan, -da Zezi ˈsea da ˈbhlʋa ˈˈkpe jhi ke ˈdhe- ɛ, -ˈmɛn ɔ -nɩɛn- -zuu -ʋn -nɩn ˈe jhaʋn ˈdhi. -Ka Zoova nʋan Adan -e Ɛvʋ ˈdhe- -wɛeˈ ʋʋ nɩan da ˈbhlʋa ˈˈkpe ɛ, ˈkamɔn- ɔ nʋn -zii -ˈnɩɩn dhɛ -ke ˈdhe jhaʋn ˈdhi. Zezi mɔn- Zoova nʋn tɛnˈˈ ˈbho dhɩ aˈ klɛɛ ˈˈjhibhaˈ.—Zan 17:5; Kolɔsɩ 1:15.
11. Ka Zezi nʋn -glɔɲiɔn- ˈkpa sʋn -ɛn?
11 Ɛɛ nʋɛn zɩn anˈ 2.000 bhla Zoova poɛ -zuu -ˈnʋn ˈdhe ˈɲnɔnkpao dhueˈ ɲɔn ɔn ˈdhaa Mai -ʋn -nɩn ɲmau ˈsea ide- ɛ, ˈdhe ʋanˈ ˈˈkwli ˈdhi. Dhbhoo -zuu ɲɔn ɔn ˈdhaa Gabliɛ ɛ, kʋn ˈdha ka ˈdhe ˈɲnɔnkpao -ˈnʋn bho: “Aa mue ˈˈkwli nɩ-, a ˈye jɔkpɔuju ˈwlʋ, -wɛˈ a ˈyeɔ Zezi nynɩ ˈˈduu-. -Wɛˈ ɔ ˈye [...] nyʋ [ˈbhle] [...]. Ɔɔ ˈbheɔda se siian kɔn i.”—Lukɩ 1:31, 33.a
12. Dɩ aˈ kpɔ dhueˈ -wɛ -ɩanˈ dɩ Zezi jhi da ˈbhlʋa ˈˈkpe -ɛ?
12 Zezi ˈghlʋa -wɛeˈ ɔ ˈbhɛa ˈˈɩ ɛ, ɔ poɛ ɲʋn sʋn bho ʋʋ ye Zoova aˈ -glʋˈdɩ -e dhɛ ɔɔ ˈbɔan ɔ ˈyea nʋn jhibho-. Ɔ ghlua ˈe Wlɔm -kɔʋn- anˈ ˈbheɔ bho ɔ ˈnaan: “ˈˈƖn nɩe ˈbheɔ. ˈˈMɔ-, ˈˈɩn ˈwlʋ ɛɛ dɩ, -wɛˈ ɛ mɔ -kɔn dɩ ˈˈɩn ji ˈɔn ˈbhlʋkmʋ kɩn, -wɛˈ ˈˈɩn ˈye [tɔˈdɩ aˈ bo bhla].” (Zan 18:37) Dhɩ Zezi -tɔɔan ɲʋn ɛn, -bho -aa sɩ jha ŋmʋn ɛnˈ, -aa muɛn Ɲɔnsoa aˈ -glʋˈdɩ -e dhɛ ɔɔ muan nʋn- ˈdhe ɲan jhibho-. Dhɛ -a -ˈyea nʋn ˈˈdhe -a -ˈyea ˈe Ɲɔnsoa ˈˈjhri ˈdhe i-nmɔn ɔn, -aa muɛn jhibho-.
13. Dɩ -ˈnɩɩn -wɛ -ɩanˈ dɩ Zezi jhi da ˈbhlʋa ˈˈkpe -ɛ?
13 Dɩ aˈ kpɛ ˈsɔɔn -nɩn -ɩanˈ dɩ Zezi jhia da ˈbhlʋa ˈˈkpe ɛ, ɩmɩn- -nɩn ɔ ˈye ˈo ɔɔˈ ˈkmʋn -to -wɛeˈ -glɔɲiɔn ˈye ˈpʋa ˈjhe. (Matie 20:28) Ɔ nʋɛnˈ -wɛeˈ dhɛ -saʋn- -aaˈ ˈˈnan Adan -siia -aʋ ɛ, -a -ˈye zeiɛ- ˈdhe ɛ ˈkwa. Ɛɛˈ dhɛ tu ˈyeɛ nʋn -wɛeˈ -a -ˈye ˈkmʋn sea ˈˈtian ˈbhle ˈjhe. Dhɛ dhbhoi- Zan ˈcrea ɛ ka: “ˈKa Nyɔsoa kma ˈbhlʋkmʋnyʋa dɩ ˈga ka, -ɔˈ too ˈo ɔɔ ˈˈJu jɔkpɔu dhueˈˈ gbɛkli, -wɛˈ nyɔ ˈˈoo nyɔ -ɔ deɔ wwliˈˈ ɛ, -nɛˈ ɔɔ dɩ se ˈe gbɔɔ-, jɛɛ- ɔ ˈbhle ˈkmʋ sea wwɛɛ.an kɔɛn.”—Zan 3:16.
14. (a) Zezi ˈmɛan an, -ɛ -nʋɛn- -ɛn? (b) Dhɛ Zezi nɩn- ˈzɩan ˈdhe jhaʋn ˈdhi -ɛ?
14 Zezi ˈmɛan an, Zoova jhɔ ˈkmʋn dhe ˈdhe jhaʋn ˈdhi. Ɔ ˈkpa -zuu dheeˈka -ʋn -kman ˈˈɩ. (Nʋʋdhɩ- 2:32, 33) ˈBho ɛ ˈdhe ɛ, Zoova ˈˈɲɩɔn “ˈbheɔdhɛ- -e ˈɲnɩn anˈ ˈˈɩbheɛ- -e ˈbheɔglɔ- -wɛeˈ ɲʋn nɩan ˈbhlʋɩ ˈdhii -ʋa- poa ghlui aˈ kpɛ ɛ, ʋaˈ klɛɛ ˈye ɔɔˈ dhbho nʋn.” (Daniel 7:13, 14) Zezi ˈkpa ˈBheɔ klaaˈˈ, ɔmɔn- -nɩn Zoova aˈ ɲʋnˈbhle -glibha- nɩan ˈe jhaʋn ˈdhi ɔˈ ˈBheɔ. ˈDhe nɔnˈˈ -dhɛ ˈˈzaan ˈdhi ɛ, ɔɔ muɛn -nʋn ɲʋn anˈ klɛɛ ˈye ɔɔˈ ˈˈɩ-kmaan ˈjhe da ˈbhlʋa aˈ klɛɛ ˈˈkpe.
Ɲɔnsoa aˈ dhbhoo -zii
15. -Bhlaa, ˈˈdhe -dawɛ- dhbhoo -zii -nʋɛn- -ɛn?
15 Zoova nɩn- Zezi ɔˈ ˈsʋ se ˈe jhaʋn ˈdhi nɩn-. Zoova nʋɛn dhbhoo -zii -ˈnɩɩn. Gabliɛ, -ɔ ghlua ˈe Mai bho ɛ, ɔ -nɩɛn- ɩanˈ dhueˈ. Dhbhoo -zii -e -glɔɲiɔn- ˈse -nʋɛn- ˈdhe nɔnˈˈ nɩan dhueˈ ˈdhi. Ɩn -nʋʋan dhɛ ˈdhe jhaʋn ˈdhi ɛ, ɛ -gwle ˈo ˈmɛn -dhe -wɛeˈ -glɔɲiɔn- ɔn ye dhɛ -nʋɛn- da ˈbhlʋa ˈˈkpe. (Job 38:4-7) Ɩanˈ zro pa ˈo peɛˈ -nɩn ˈe jhaʋn ˈdhi.—Daniel 7:10.
Dhbhooozuu dhueˈ kpʋan ˈo Ɲɔnsoa ˈˈbun in ˈse ˈbɔn ɲʋn ˈyʋ jhibhaˈ -gbɛɛ.
16. Dhɛɛdɩ- dhbhoo -zii ˈˈɲɩɛn- se ˈˈjhri i -nmɔn -ɔn?
16 Dhbhoo -zii -ˈsrɛa ˈˈɩ ɛ, ɩn ˈse ˈbɔn -a -ˈyɩ ˈˈɲɩn. Kpɛ ˈsɔɔn, -da dhbhoi- Zan an ˈbɔan ɔ ˈyea dhbhoo -zii ˈˈɲɩn ɛn, ɩn ˈseɛ ˈŋwɔɔn-. Ɩn ˈnaan: “-ˈBhɔ kanˈ nʋ ɛ [...] -ˈˈnyin Nyɔsoa.”—Gbɔˈwlʋdhɩ- 19:10; 22:8, 9.
17. Dhɛwɛ- -ɛ toɛ -ka dhbhoo -zii ˈbhɛa ɩn ˈyea Ɲɔnsoa aˈ dhbho -nʋʋn- ˈdhe i-fuo- -ɛ, dhɛɛdɩ- ɛɛˈ dhɛ tu ɛ ˈpɛɛn -aaˈ -pɛɛ i -ɛ?
17 Dhbhoo -zii aˈ -to ɩanˈ ˈˈjɛ ˈdhe Ɲɔnsoa aˈ ˈcɛ bho dheeˈka -ka ɩn toa ɩanˈ ˈˈjɛ ˈdhe Zezi ɔˈ dhbhoʋn anˈ nɔnˈˈ -da ɩn za ʋaˈ -ˈnʋʋn -gaso ˈdhi ɛ. (Nʋʋdhɩ- 5:18, 19) ˈKlaa -ka Zoova aˈ Ghlu Biiblʋ ˈnaan -a -ˈyeɔ ˈˈɲɩnsʋn nʋn ɛn, -bho -aa sɔ ˈˈɲɩn kaˈ aˈ, -a -ˈbhɛɛˈ -a -ˈyeɛ -gwlɩˈˈ de, ɔɔˈ dhbhoo -zii -ɩn kman ˈˈɩn ɛn, ɩan muɛn -aʋ- ˈdhe i-fuo-, -bho ɲɔn ɔnˈ ˈjhɩɩ mɔn ˈdhe- ɛˈ. Biiblʋ ˈnaan: “Zoova aˈ dhbhoo -zuu a fuɛ ɲʋn -ʋa- ˈˈdua ɔɔˈ -zɔɔnˈ ˈdhe i, -wɛeˈ ʋan jhi ʋbʋ bho.” (Psaume 34:7; 91:11) Dhɛɛdɩ- ɛɛ ˈpɛɛn -aaˈ -pɛɛ i -ɛ? Dhɛ nɩan ˈo ɛ, ɛmɛn- -nɩn -zii -saɩn- an ˈbɔn -ɩn -ˈye -aʋ- iza-!
Satan: Ɲɔnsoa aˈ ˈmʋɲɩɛin- dhueˈ
18. (a) Dhɛɛdɩ- dhbhoo -zuu dhueˈ ˈse ˈo Ɲɔnsoa ˈˈbun ikpʋn -ɛn? (b) Ka ɲɔn ɔn ˈdhaa -zuu -saʋn- -ˈnʋn -ɛn?
18 Ɛ se Ɲɔnsoa aˈ dhbhoo -zii aˈ klɛɛ kpʋn ˈo ɔ ˈˈbun in nɩn-. -ˈNɩɩn mun ɩanˈ ˈfɔ bho. Ɩn poɛ ɩanˈ ˈˈjɛ Ɲɔnsoa -e -glɔɲiɔn- ɔnˈ ˈmʋnɲɩɛʋn-. Kɛ nʋn -nʋɛn- sʋn -ɛn? Zoova nʋan -zii ɛ, ɩn ˈsrɛ ˈˈɩ ˈdhe-. Ɩanˈ klɛɛ -nmɔn ˈdhi ŋwɔn. ˈKlaa -zii -ˈnɩn, dhɛ -saʋn- sea ˈe ˈmʋn nɩn- ˈdhe- ɛ, ɩanˈ dhueˈ ˈkpa ˈo ˈsʋ ʋan ˈbɔn ɲʋn ˈyʋ ˈˈɲɩn. Ɛɛˈ dɩ ʋn po ʋanˈ ˈˈjɛ ˈdhe dhɛ -saʋn- ˈdhi. -Zuu -ˈnʋn mʋn- ɲʋn ˈdhaa- Satan. Dhɛ -ˈmɛn ˈdhaa ɛmɛn- -nɩn Ɲɔnsoa aˈ “Idooi-.” Ɲɔn ɔn ˈdhɔɔ Ɲɔnsaʋn- -ke. Dhɛ nɩan ˈo ɛ, ɛmɛn- -nɩn ɔ -nɩɛn- ɲɔn ɔnˈ “ˈƝnɩn ˈkɔɔi-.” Ɔɔ ˈtmʋʋɛn- Zoova sɩ ˈˈkpe i.
19. Dhɛɛdɩ- Satan ˈˈdu Zɔbʋ ˈkle ɛ, ˈˈdhe kɔ nʋn ɛɛˈ nʋn sʋn -ɛn?
19 Satan an deɛ ɲʋn nɛn ˈˈkpe -wɛeˈ ʋʋ ˈye ˈo ɔ ˈdhe bhla ˈdhe dhɛ -saʋn- ˈdhi. Dhɛ ɔ nʋan Ɲɔnsoa aˈ dhbho -nʋin- -ˈsrɛa ˈˈɩ ɲɔn ɔn ˈdhaa Zɔbʋ ˈˈjhri i ɛ, ŋmʋɛn jha. Zɔbʋ -nɩɛn- ˈˈghwliɛ ˈbhlei- klaaˈˈ. Ɔ ˈbhleɛ ˈbhlae aˈ 7.000, -ɲɔɔnmɛn ɛnˈ 3.000, bhliaˈ aˈ 1.000, -sooˈfae aˈ 500. Ɔ ˈbhleɛ ˈˈɲnuun- -bue- -e dhbho -nʋʋn- -duuˈˈ. Ɛ ˈyea -dee tɛnˈˈ ɛn, Satan ˈdhbha Zɔbʋ ɔˈ nmian -e ɔɔˈ dhbho -nʋʋn- ˈmɛn. ˈBho ɛ ˈdhe ɛ, ɔ -jha poɔˈ klaaˈˈ -ɔ -bhlua- ˈˈgbu Zɔbʋ ɔˈ ˈˈɲnuun nɩan ˈe ˈdhi -wɛeˈ ʋaˈ klɛɛ ˈmɛn. ˈBho ɛ ˈdhe -kenɛnˈ ɛn, Satan ˈˈduɛ Zɔbʋ ˈghwɛ, ɔ -bhlɔɔ “pliinˈˈ -ɛ -ˈghlʋa ˈe ɔɔˈ -bhein- bho -ɛ -jhɛɛa ɔɔˈ ˈˈdhru ɛ.”—Job 1:3-19; 2:7.
20. (a) Dhɛ Zɔbʋ ˈjhe ˈdhe ˈˈɩˈsrɛɛ- ˈdhi -ɛ? (b) Zɔbʋ kpʋɛn ˈo Ɲɔnsoa ˈˈbun in. ˈKlaa dhɛ Satan an ˈˈtun ɲʋn -duuˈˈ -duu ʋa nʋn -ɛn?
20 ˈKlaa ˈbho ˈkledɩ- -ˈnɩn, -ɩn kman ŋwɔn ˈˈjhibhaˈ a, Zɔbʋ kpʋɛn ˈo Ɲɔnsoa ˈˈbun in. Ɛɛˈ dɩ Zoova ˈpʋɔ, ˈˈdhe “dhɩ aˈ klɛɛ ɔ ˈbhlea -dhe ɛ, ɔ ˈˈdui ˈˈkpe kpɛ ˈsɔɔn ɔ ˈˈɲɩn ɔn.” (Job 42:10) Satan ˈse Zɔbʋ ɔˈ ˈˈɩˈsrɛɛ- jeˈ -zaa. ˈKlaa ɔ nʋɛnˈ ɲʋn anˈ -da -duuˈˈ ye ˈo Ɲɔnsoa ˈdhe ˈghlʋ. Biiblʋ ˈnaan: “ˈBhlʋkmʋa wwɛɛˈ nɩ ˈe kplɩnˈnyni nyɔɔ ˈkpɩ ˈzɔn.”—1 Zan 5:19.
21. (a) -Ka Satan an ˈbɔan ɲʋn ˈyeɔ ˈˈɲɩn ɛn, kɔ nʋn ɛɛˈ -tosʋn -ɛn? (b) Dhɛɛdɩ- Zezi ˈse Satan ˈˈɲɩn -ɛn?
21 Satan an ˈbɔn -a -ˈyeɔ ˈˈɲɩn. Ɛɛˈ dɩ ɔ ˈdɩn Zezi i. -Kɔ nʋan ɔɔˈ iˈdɩn sʋn mɛn- -ɛn toɛ. Ɔ ˈdɩɔn in ɛɛ nʋɛn zɩn anˈ 2.000 bhla. Biiblʋ ˈnaan: “Ziɔn kpɔ ˈe trʋ -tɛan ja kɩn -wɛˈ ɔ tooɔ ˈbheɔda klɛɛkpɛ -nɩ a ˈbhlʋa- kɩn dhiiˈˈ, ɔ mɔ e ɔɔ ˈnynɩˈˈiˈbhɛɛ- e. -Wɛˈ ɔ zɩlɔ wwlʋˈ ɔ ˈdha: ˈˈAn mue -ɩn dhɩ klɛɛkpɛ na ˈˈnyi-, -mɔ -ˈˈdjri ˈˈjrii-, -wɛˈ -ˈye ˈˈɩn ˈˈnyi ˈɛ.” Zezi -za ɔɔ wlua kpa ɔ ˈdha: “-Djriɛ dhe, Satan, dhɛnʋɛ ˈka ɛ ˈcreɛ- ka: -An mue -anˈ Juei Nyɔsoa ˈˈnyi-. -Wɛˈ ɔ dhueˈˈ gbɛkli -ˈye kleiˈˈ zi.” (Matie 4:8-10) Zezi jhibho- dhɛ Zoova aˈ ˈtee ˈtmʋan ˈmɛn -kajɔɔnka, ɛɛˈ dɩ dhɛ Satan ˈtmʋan ɔ ˈseɛ nʋn.
-Zii -saɩn-
22. Ka -zii -saɩn- nʋn ɲʋn anˈ dɩ -ɛ?
22 Dhbhoo -zii -ˈnɩɩn bhla ˈo Satan ˈdhe -ɩn ˈse Ɲɔnsoa ŋwɔn ˈjhe. -Zii -saɩn- -ˈnɩn ˈɲɛn -glɔɲiɔn- ˈmʋn ˈmɛn. Ɩn -ɲniɛn- ˈdhi ŋwɔn, ɩn -ɲniɛn- ɲʋn ˈkwa. ˈDhe tɛnˈˈ kmʋn ˈdhi ɩn kpa ɲʋn -ˈnʋʋn anˈ ghlu ˈmɛn, ɩn ˈˈdhɔɔ- -ˈnʋʋn ˈmɛn. (Matie 9:32, 33; 12:22) Ɩn ˈˈduɛ -ˈnʋʋn ˈghwɛ, ɩn poɛ -ˈnʋʋn sɩnan ˈˈjhri. (Matie 17:15, 18; Makɩ 5:2-5) Ɩn ˈso ˈo ˈˈɲnuun- mɩɩnˈˈ sie. Ɩn ˈˈdubʋ ˈkle -ke.—Lukɩ 9:42.
23. (a) Dhɛ -zii -saɩn- an ˈbɔɔn -glɔɲiɔn in -ɛn? (b) ˈDhe dhɛwɛ- ˈdhi Satan anˈ -zii -saɩn- po ɲʋn ˈˈdhe ʋʋ se jhibho- -ɛ?
23 -Ka Satan nɩan an, ˈkamɔn- ɔɔˈ -zii -saɩn- nɩn- -ke. Ɩan ˈbɔn ɲʋn ˈyɩ ˈˈɲɩn. ˈˈDhe ɩn jhibhiˈ Zoova aˈ ˈsʋ mɔn- ɲʋn ˈye ˈˈɲɩn. ˈKlaa, ɩan poɛ -glɔɲiɔn- ˈkpɩ ɔ ˈyɩ ˈˈɲɩn. Ɩan ˈbʋɛn ɛɛˈ dhɛ tu i, ɩan pleɛ ˈdhe. Satan -e ɔɔˈ -zii -saɩn- an ˈtmʋɛn sɩ, ʋa pooɛ ɲʋn ˈsrɛ i, ʋa poɛ ɲʋn faʋnˈ ˈˈdhe ɲʋn ˈyʋbʋ ˈˈɲɩn. ˈKlaa -ka ʋa ˈˈɲɩan Satan -e ɔɔˈ -zii -saɩn- ɛn, ɲʋn -duuˈˈ sɩ jhibho-. -Bho ɲʋn -ˈnʋʋn ˈŋwɩɩn -ka ʋaˈ ɲɔnsoagbu a ˈˈɲɩan Satan anˈ, ɛ ˈsʋbʋ ˈtʋn nʋn- in. ˈKlaa Biiblʋ a zela ɲʋn -glʋˈ. Ʋn ˈnaan: “Dhɩ nyʋ seaZuifʋnɩ -zaaˈ ˈsraa-, ʋ -zaa ɩ ˈsraa- ˈdho -zuizʋɩn we, -wɛˈ ɛˈɛ nɩ ˈdho Nyɔsoa we.”—1 Kolɛntɩ 10:20.
24. Dhɛ -dhee -ˈnɛɛn -wɛ Satan an jhii ˈmʋn -wɛeˈ ɔɔ poo ɲʋn ˈˈsrɛ i -ɛ?
24 Dhɛ dhueˈ Satan -e ɔɔˈ -zii -saɩn- an jhiia ˈmʋn -wɛeˈ ʋa pooa ɲʋn ˈˈsrɛ ˈˈi ˈˈdhe ʋʋ ˈyʋbʋ ˈˈɲɩn ɛn, ɛ nɩn sɩ ʋʋ -gbaa i ˈdhe ɲʋn -ˈmɛan anˈ dɩ ˈdhi ɛ. Dhɛ Biiblʋ a ˈtmʋʋan ˈbho ɛ, ɛmɛn- -aa -ˈye ˈjhea.
a -Ka Zezi nʋan ˈghlʋ sʋn ɛn, ˈˈdhru glu -poʋn- anˈ ˈsɛɛ bhla ɛɛˈ bo ˈmɛn -ke. Ʋaˈ ˈsɛɛ- -ˈnɛn ɛnˈ ˈˈjhri klaeˈˈ ʋa ˈdhaa Sulatɩ ɛ, ka ɩanˈ 19 nɩn ˈdha ka: “-A dhbhoɛ -Aaˈ -zuu ˈdhe ɲɔn -zaiˈ -zai- ɔˈ goɛ ˈmʋn ˈdhe [Mai] bho. Ʋn ˈjheɔ ɔ, ʋn ˈnaan: ‘-Ghwɛeɲɔn- nʋɛn -manˈ ˈˈkwaan ˈmiin ˈdhe-! -Bho -man sa ˈBhlei plee ɛˈ, -ˈmɛn -ˈghlʋ ˈʋn ˈˈbun, mun -manˈ da.’ Ɔ ˈnaan: ‘ˈƖn -nɩɛn- aaˈ ˈBhlei ɔˈ ghlukwajhaai-, ˈɩn jhiˈ ˈyea ʋn ˈˈjhu -deea fɔ ˈˈɩ ˈˈɲɩn.’ ˈˈDhe ʋn ˈnaan: ‘Ka ˈye ˈˈjhu ˈghlʋ sʋn nʋn -ɛn, ˈmɔn- -ɔ sea ɲmau jhibho- ɛ, -ɔ -nɩn ɲmau ˈsea -da dhueˈ ide- dhueˈ ɛ?’ Ɔ ghlua ɔ ˈnaan: ‘Ɛmɛn- -nɩn aaˈ ˈBhlei ɔˈ -glʋˈdɩ. Ɛɛˈ dhɛ tu ɛˈ nʋanˈ se ˈˈɩ-kman ˈdhe Ɔ ˈkwa.’ ˈBhlei ˈnaan: “Ɔɔ muɛn jhibhonan nɩn- ˈdhe ɲʋn ˈˈklun, ˈdhe ɔ bho -ke -Aaˈ -bɔyaˈˈ a mun -jhii.” ˈKa -A -ˈdha.