Abril

Nitre ruäre kädekateta Bibliabätä käkwe ja tuani kukwe ñan ngüba nämene kwetre ben. Ani töbike Jacob yebätä. Rün käkwe niara juani ja mäkete Labán ni Jehová mikaka täte ye ngängän ben. Aune Jehovakwe kukwe kwin mikai nemen bare kräke ye käbämikani kwe ie (Gén. 28:​1-4). Jacob käkwe rün mikani täte: aune nämäne nüne Canaán nikani Labán nämene nüne yekänti, yete Laban ngängän nämene nibu, Lea aune Raquel. Jacob ie Labán ngängän bäri bati ye namani tuin ja bä. Aune nämene juto biarebe sribikäre kä kwä kükü te Labán kräke ja mäkätekäre ngängän kwe ben (Gén. 29:18). Akwa Jacob nämene kukwe ngübare ye erere ñaka namani bare. Labankwe Jacob ngökani aune ngängän bäri umbre Lea ye biani kwe ie. Ye bitikäre Labankwe ngängän bäri bati Raquel ye biani ie, akwa Jacob rabadre sribire kä kwä kükü te mada kräke ribebare kwe ie (Gén. 29:​25-27). Labankwe kukwe ükaninte Jacob ben ye ñaka mikani täte kwe aune Jacob mikani sribire kwe kä gre jire te ja kräke (Gén. 31:​41, 42). w23.04 15 párr. 5

Ni töi mikadre jäme aune ni jie ngwandre ye nita ribere jai ngwane, ¿nire ie ni raba ja di ribere? Kukwe ye mikata gare metre nie: ni raba orare Jehovai. Niara tä ni nübaire nuainne. Nikwe oradre käre ie tä mike gare nie, ñobätä ñan aune tä niere: “Käre munkwe blita tibe” (1 Tes. 5:17). Ni raba orare töi jämebiti ie aune kukwe jökräbätä ni raba ja jie ngwamana ie (Prov. 3:​5, 6). Jehová mantiame krubäte yebätä bäbe erere ni tö rabadre orai erere ni raba nuainne. Orasion ye ütiäte krubäte Jehová kräke ye nämäne gare kwin Jesús ie. Ñobätä ñan aune Jesús jämi kite kä tibienbätä ye ngwane, nitre Jehová mikaka täte käkwe orabare ie ye Jehovakwe kukwe nuani ye tuani kwe. Ñodre, Ana, David, Elías aune nitre mada käkwe orabare ja töi bökänbiti aune Jehovakwe kukwe mikani nemen bare kräke ye tuani kwe (1 Sam. 1:​10, 11, 20; 1 Rey. 19:​4-6; Sal. 32:5). Aisete nitre ja tötikaka Jesukwe ye rabadre orare käre aune töi jämebiti ye niebare Jesukwe (Mat. 7:​7-11). w23.05 2 párr. 1, 3

Sacerdote bäri kri Jehoiadá yekwe käre Jehová jürä ngwani jabätä. Ye köböire ja ngwanbare metre kwe Jehovai aune nitre mada töi mikani kwe kukwe metre ye mike täte. Atalía Jezabel ngängän namani gobrane ja töbiti ribe ñaka nämäne ie ye ngwane. Niara ye brukwä käme krubäte aune niara aibe tö namani gobrain, ye medenbätä rei monsotre rabadre reire ye kämikani kwe aune bräi kwe arato (2 Crón. 22:​10, 11). Jehosabeat, Jehoaidá muko ye köböire monso chi namaninte kwäre monso chi ye abokän Jehoás. Niaratre ye käkwe kriemikani aune bukani kwe. Jehoiadá ja ngwani metre Jehovai, ñaka Atalía jürä ngwani kwe jabätä. Kä nämäne 7 Jehoásbiti ngwane, Jehoiadá nämäne ja ngwen metre Jehovai ye bämikaninta kwe. Nitre ji ngwanka aune levita ye käkwe dimikani, köböire Jehoiadakwe Jehoás kädekani reire aune Atalía kämikamana kwe. w23.06 17 párr. 12-13

Daniel nämäne ja mike Nabucodonosor rüere nütüre kwe aune murie keta manandre kwe bengwairebe akwa yebiti ta Daniel ñaka kä jürä ngwani jabätä aune kukwe jökrä mikani gare kwe ie. ¿Dre käkwe Daniel dimikani ja ngwen dite käre nie raba? Daniel nämene bati ye ngwane rün aune meye nämäne ja ngwen metre Jehovai yebätä ja kitani krubäte kwe (Deut. 6:​6-9). Kukwe biani Jehovakwe mikakäre täte nitre israelita ie ñodre Kukwe Keta Jätä biani ye ñan aibe nämäne gare Daniel ie, ñakare aune mrö kwetadre aune meden ñan kwetadre ye Daniel nämäne mike gare kwin jai arato (Lev. 11:​4-8; Dan. 1:​8, 11-13). Ne madakäre, juta Ngöbökwe ñan nämäne kukwe biani Jehovakwe mikakäre täte ye mike täte ngwane dre nämäne nemen barebätä ye nämäne gare kwin ie (Dan. 9:​10, 11). Dre dre ben Danielkwe ja tuani ye köböire Jehová aune angeletre dite krubäte nämäne käre juto biare niara dimikakäre nükani gare ie (Dan. 2:​19-24; 10:​12, 18, 19). w23.08 3 párr. 5-6

Ani blite Rebeca bätä. Niara ye abokän töbätä aune töi nämä kwatibe kukwe nuainbätä ñongwane aune ja ngwain ño kwe ye nämene gare kwin ie (Gén. 24:58; 27:​5-17). Arato nämene nitre mike ütiäte aune niara ja mikaka täte (Gén. 24:​17, 18, 65). Mä abokän Rebeca erere töi bobre nitre mike ütiäte jai aune nitre ji ngwanka ye mike tuin ütiäte jai ye ngwane mäkwe kukwe kwin bämikai mä mräkätre aune konkrekasion käne. Ni ñan raba kukwe jökrö nuainne ye tädre gare nie. Biblia tä niere “nitre ie gare ñaka raba kukwe jökrö ükete kaibe” ye tä ja ngwen töbätä. Ester ye ja ngwanka metre Jehovai töi bobre ye bämikani kwe. Niara kädekani reina ye ngwane ñan raba kukwe jökrä nuainne ye nämäne gare ie. Ñodre ngwainkrä kwe Mardoqueo ye mäträbare bätä angwane niarakwe kukwe nuaini aune mikani täte kwe (Est. 2:​10, 20, 22). Ester ñaka raba kukwe jökrö nuainne ye nämäne gare ie yebätä mäträmana kwe jabätä aune mikani täte kwe niara ye erere mä raba ja ngwen (Tito 2:​3-5). Ester kukwe kwin mada bämikani yebätä ani ja kite. Ester ye abokän “meri bänuäre”, akwa ñaka bikabare kri kwe ne kwe nitre ja töi mikadre niarabätä (Est. 2:​7, 15). w23.12 19 párr. 6-8

Jata nemen ruin ngite nie ye nierare. Akwa jata nemen ruin ngite krubäte nie ye abokän tribe doboko Jehová ñaka tö ni tuai ngwen. Nikwe ja mikani ngite ye nikwe mikani gare, nikwe ja töi kwitani aune nita ja di ngwen krubäte ñaka kukwe ye erere nuainkäreta ye ngwane, Jehovakwe ngite kitai ta nibiti ye nikwe ngwandre törö jai (Hech. 3:19). Nikwe kukwe jökrä ye erere nuainbarera ngwane ni töi tädre jäme ie Jehová tö, ñobätä ñan aune ja tädre ruin ngite krubäte nie ngwane nikwe ja tare nikadi krubäte ye gare ie (Sal. 31:10). Jata nemen ulire krubäte nie yei nikwe ja tuainmetre ganaindre ngwane, ni raba nemen di nekä aune ji ja nire kärekärebiti nita neen ye ni raba tuenmetre (2 Cor. 2:7). Ja ruin ngite krubäte mäi yebätä ja ñan ruin kwin mäi ngwane, “Ngöbö tä ngite kite ta nibiti” yebätä mäkwe ja töi mika kwatibe (Sal. 130:4). Ni iti tä ja töi kwite ja brukwä tätebiti ngwane, Jehovakwe “ñaka ngite kwetre ngwen törö jire jai” tä käbämike ye erere tä nuainne (Jer. 31:34). Mä nämäne sribire konkrekasionte käne erere mä ñan niena nuainne ngwane, mäkwe ñaka töbika krubäte kukwe yebätä. Mäkwe ja mikani ngite ye Jehová käi kwitaninanka jabiti, ¿ñobätä mä ñan ja töi mike niara erere? w23.08 30-31 párr. 14-15

Pandemia COVID-19 ye ngwane, kukwe ngwarbe döräibare krubäte. Nirekwe kukwe mikani era jai yekwe ja tare nikabare krubäte, akwa juta Ngöbökwe kukwe mikani gare ye nitre testiko käkwe mikani täte yekwe kriemikani, töbikakwe aune kukwe tare namani bare yebätä (Mat. 24:​45, TNM). “Dre dre ütiäte nünankrä bäri metre Ngöbökrä” ye ñan käi kwitadrekä jabiti (Filip. 1:​9, 10). Kukwe ütiäte nuain raba nikwe akwa kukweta ni näkwite yebätä kä juan raba ngwarbe ta. Kukwe nuainta köbö kwatire kwatire nierare ye erere ñodre, mröta, tomana ñata, sribi aune jadaka yebätä nikwe ja näkwitai bäri ngwane jatai bäri ütiäte ni kräke (Luc. 21:​34, 35). Nitre politico aune nitre tä ja ükekrö ye ngwane tätre ngadain jabätä ye aibe tuata köbö kwatire kwatire. Nikwe ñaka tuadremetre ja töi kwite. Ñobätä ñan aune ni ñan kukwe nuainne akwa ni raba kite ja töibiti ja mike niaratrekri. Kukwe ketarike nebiti Satana tä ni dikainkä ne kwe nikwe ñaka ja ngwandre metre Jehovai. w23.07 16-17 párr. 12-13

Ni Jehová mikaka täte kräke Conmemoración ye abokän köbö bäri ütiäte. Köbö ne aibe käi ngwandre juto jabätä niebare Jesukwe (Luc. 22:​19, 20). ¡Ni tö köbö ütiäte ye tuai nüke jötrö! ¿Ñobätä? Ani mike gare jai ruäre. Conmemoración ye tä ni dimike töbiketari ni kökanintari ütiäte krubäte yebätä. Ni kökanintari yebätä nita debe bien ni raba bämike ño ye ngwanta törö nie (2 Cor. 5:​14, 15). Ye köböire nita nemen keteitibe ja mräkätrebe aune ni raba ja dimike kwärikwäri (Rom. 1:12). Kä kwatire kwatire Conmemoración yebätä nitre kwati tä tibo ja üairebiti tä kwen aune ja mräkätre tä ja tare bämike ie ye köböire tätre ja töi mike näinta Jehová kokwäre. Ne madakäre, nitre kwati tä nemen Conmemoracionbätä ye tätre dre tuin aune kukwe nuin ye tä niaratre töi mike niä, ye medenbätä tätre ja töi mike ja tötika kömike Bibliabätä. Ye abokän kukwe keteiti abokän köböire, köbö ye ütiäte krubäte ni kräke. w24.01 8 párr. 1-3

Jehová monso tare kwe ye biani ni ütiäre, tuanimetre kwe murie ketadre ye köböire ngite kita raba ta nibiti aune ni raba nemen ja ketamuko ben (1 Juan 4:10). Jehová aune Jesús ni ütiä biani kri krubäte yebätä nikwe töbikaitari bäri ngwane, ni itire itire tare kri krubäte kwe ye rükai gare nie (Gál. 2:20). Jehovakwe ni kökanintari akwa ye ñan nuainbare kwe nämäne ükaninte kore leibätä yebätä, ñakare aune ni tare kwe yebätä. Monso tare kwe juani kwe ni kökötari aune ngwandre ja tare nike bätä murie ketadre yebiti, ni tare kwe bämikani kwe. Nibi gare nie erere, Jehová ñan tä ni tarere kukwere aibe, ñakare aune tä bämike (Jer. 31:3). Ni tare kwe ye medenbätä, tä niken ni ngwena ja kokwäre (Deuteronomio 7:​7, 8 mikadre ñärärä). Kukwe o jondron ñaka jire raba niara ketebätä ni tarekäre (Rom. 8:​38, 39). Mäta töbike kukwe nebätä ngwane, ¿jata nemen ruin ño mäi? w24.01 28 párr. 10-11

Kukwe ie ja mräkätre kristiano dianinkä nänkäre kä kwinbiti nämäne tö ngwen ye nämä ütiäte krubäte kräketre. Ñodre, kä 1991 ye ngwane ja mräkä Frederick Franz niebare krörö: “Kukwe ie nun 144,000 tä tö ngwen ye rabai bare täte nun itire itire kräke aune kukwe bäri kwin nun ñan bämike ja töite ye rabai bare”. Kä kwati te nämäne todeke Jehovai yebätä ¿ja nämäne ruin ño ie? Tä mike gare: “Kukwe ie nunta tö ngwen yebätä nun ñan ja töi kwite. Ñakare aune, [ . . . ] tuin bäri ütiäte nunye nunkwe ngübadre nuäi näre yebiti ta. Ñobätä ñan aune, ñan ngwarbekäre ja di ngwanta aisete, kä rikadre millón kwati. Akwa, kukwe ie nunta tö ngwen ye bäri ütiäte nunkrä”. w23.12 9-10 párr. 6-8

Templo mikani yekänti jubäre kä jondron nire kukwakäre sribebare cobrebiti nämäne mikani (Éx. 27:​1, 2; 40:29). Akwa jondron kukwa nämäne ngite ütiäre ye ñaka nämäne ngite kite jökrä ta nitrebiti (Heb. 10:​1-4). Jondron kukwa nämäne kärekäre ye abokän nämäne Jesús ja nire biandre ni ütiäre ngite kitakäre ta nibiti ye bämike. Jehovakwe Jesús juani kä tibienbätä ja nire biankäre ni jökrä ütiäre, nämäne gare Jesús ie (Mat. 20:28). Yebätä, Jesús ja ngökani ñöte ye bitikäre namani Jehová ngwärekri niara töi nuainkäre (Juan 6:38; Gál. 1:4). Aisete Jesús murie ketani kä jondron kukwakäre yekänti ye kwrere. Kä känti jondron kukwa nämäne ye abokän nämäne Ngöbö “töi nämäne ño” ye bämike, Jehová tö namani Ngobo kwe tuai ja nire metre ye bien ni ngite ütiäre. “Jesukristo krütani batibe amne ye abko ütiäte kärekäre” aune ngite kitani kwe ni jökräbiti ta ye köböire nire töi ngite nämäne tödekebiti ye rabadre kwäre (Heb. 10:​5-7, 10). w23.10 26-27 párr. 10-11

Ni itire itire ja di jeñebiti ni ñaka rabadre kwäre jire ngite aune gata yebätä (Sal. 49:​7, 8). Jehovakwe ngobo tare kwe ye juani ja nire bien ni ütiäre, yebiti niaratre nibu käkwe ni ütiä biani kri krubäte. Jesús ni kökanintari yebätä nikwe töbikaitari ngwane rabai bäri ütiäte ni kräke. Jehová bätä Jesús nämäne juto biarebe dre nuainkäre ni kräke ye rabai gare nie. Jehovakwe Adán sribebare kena ye ngwane, sribebare kwe töi metre aune ñaka ngite jire chi. Akwa Adankwe ja mikani ngite ye ngwane ja nire kärekäre ye nianinte kän aune ja nire käre rabadre monsotre kwe yekwe ye erere ñan namani bare. Ja nire käre nianinte Adán kän ye kökatarikäre Jesukwe ja nire metre ye biani murie ketakäre. Niarakwe nünanbare kä tibienbätä ngwane, ñaka ja mikani ngite “Ngöbö rüere amne, ni mda mda ngökani ñakare kwe” (1 Ped. 2:22). Niara nämäne ja ngwen metre murie ketani, ye medenbätä Adán ja mikani ngite ye ütiä bianinta täte kwe (1 Cor. 15:45; 1 Tim. 2:6). w24.01 10 párr. 5-6

Jesús ganinkröta ye bitikäre nikani Kä Deme tabernáculo ja üaire yete, yekänti nitre kristiano dianinkä üai deme köböire nänkäre kä kwinbiti ye tä ja ükekrö ben. Jehovakwe kukwe ükaninte niara mikakäre täte metre ye tä nuainne ni kökanintari Jesukwe yebiti aune niara rabai Sacerdote kri erere ye bäri kwin gare metre nie. Ñobätä ñan aune kä bäri deme känti sacerdote nämäne niken ye abokän ni kä tibienbätäkwe sribebare aune yete ngite ütiä bian nämäne jondron nire därie yebiti. Akwa Jesús nikani Ngöbö “kä kwinbiti ara jire känti”, känti kä deme krubäte jondron jökrä mada biti ta ye kräke, yete ja nire metre biani kwe ni nire ütiäre ye mikani gare kwe. Yete “Kristo ara jire käkwe ja biani müre ketadre au ni ngite diankakäre mento nibtä” (Heb. 9:​24-26). Yekänti ni ütiä biani bäri kri kwe jondron jökrä biti ta. Ja käne mada templo ja üairebiti Jehovakwe yete ni jökrä raba mike täte ye rabai gare nie ni näin kä kwinbätä o nikwe nünain kä tibienbätä yebiti ta. w23.10 28 párr. 13-14

Sribi nuainta Jesukwe kä kwinbiti gobranka erere aune sacerdote bäri kri erere bätä tä mike ni mike tuin bobre jai yebätä töbikadre. Niara köböire ni raba nökrö orasionbiti “küra gobranka Ngöbökwe” ye ken aune nie die mikadi kwe ‘nita ribere jai ye ngwane’ (Heb. 4:​14-15). Jehová aune Jesús tä sribi nuainne kä kwinbiti yebätä töbikatarikäre ñaka kä juandre jire köböiti ta, niaratrekwe ni tare krubäte yekwe ni töi mikadre sribire Jehová kräke kä jutobiti (2 Cor. 5:​14, 15). Ngöbö aune Jesús tä kukwe nuainne ni kräke yebätä nita debe bien ie ye ni raba bämike kwin krubäte kukwe keteitibiti. Nikwe ja di ngwandre nitre dimikakäre nemen ja tötikaka Jesukwe aune ja mike testiko Jehovakwe (Mat. 28:​19, 20). Ye ara käkwe apóstol Pablo töi mikani kukwe nuainne nämäne debe bien krubäte Ngöböi aune Jesús ie bämikakäre. Jehová tö “ni jokrä diantari aune kukwe erametre Jesubätä rabadre gare ni jökrä ie ye nämäne gare niarai” (1 Tim. 2:​3, 4). w23.10 22-23 párr. 13-14

Nita niken kukwe driere texto nebiti nitre ie, töi mikakäre jäme kukwe käbämikata kä ja känenkäre kräke yebiti. ¿Ni raba nitre dimike ño tö ngwen kukwe kwin krubäte käbämikata Apocalipsis 21:​3, 4 ye ie? ¿Aune nita tö ngwen Jehovai aune kukwe käbämikata kwe ie ye ni raba mike ño dite? Jehovakwe ñaka kukwe ükani nibätä, ñakare aune kukwe mikani gare mrebe kwe nie tö ngwankäre. Bersikulo nekänti kukwe ruäre raba kwen nie tö ngwankäre kukwe käbämikata Jehovakwe nie yebiti yei. Yete nieta: “‘Ngöbö näma täkänintbe kürä gobrankräbti ye käkwe nieba krörö: Jändrän jökrä tita sribereta btin, nieba kwe. Bti niebata kwe: Kukwe ne abko kukwe era metre, abtä ni jökrä rabadre tödeke bti, aisete tike täräbtä. Yebti Ngöbökwe nieba krörö tie: Jändrän jökrä nibira bare. Ti abko tärä okwä kena kädianta alfa amne tärä okwä mrä kädianta omega kwrere. Ti nämanena jändrän jökrä känenkri kena amne ti rabadi jändrän jökrä täbti mrä’” (Apoc. 21:​5, 6a). w23.11 3 párr. 3-5

Monsotre brare bati tä ja ngwäkite ño, tä ja dokwä sökö ño ye abokän kukwe ruärebiti tä bämike tä töbike Jehová erere o ñakare. Bäsi käre nitre dän sribekä ye ñaka Jehová mike ütiäte jai aune tätre ja ngwen kämekäme. Ye medenbätä tätre dän dike dime aune ni brare bä rabadre tuin merire ye kwrere. Monsotre bati tä ja di ngwen rabakäre ni kristiano ünä ja üairebiti ye tä ja di ngwen kukwe ja jie ngwankäre Bibliabätä ye mike täte aune ja mräkätre kristiano konkrekasionte tä ja ngwen ye erere tä ja ngwen, tä ja ngwäkite ño aune ja dätere ño yebiti. Arato tä kukwe ne ngwentari jai: “¿Tita kukwe den nuaindre jai yebiti tita töbike kwin käne aune ja mräkätre tä töbike ño ye ütiäte ti kräke tita bämike? ¿Aune ti abokän tä Jehová mike täte ye kwrere ti mikata tuin jai?” (1 Cor. 10:​31-33). Monsotre tä töbike kwin käne ye mräkätre tä mike tuin ütiäte jai, aune Jehová arato tä mike tuin ütiäte jai. w23.12 26 párr. 7

Rei mötörikri” yekwe ja mikani metre ta juta Jehovakwe rüere (Dan. 11:40). Siklo veinte ötare ta ngwane ja mräkätre kristiano kitani ngite, monsotre kia ruäre kitaninkä kwelate nämäne ja ngwen neutral yebätä. Aune bitinkä ja käne ja mräkätre tä ja ngwen metre gobran Ngöbökwe ie ye rüere ja mikata kukwe jenebiti. Ñodre, campaña nuainta ye ngwane nitre kristiano töi raba nemen político iti o candidato iti dimikabätä. Ñaka tä ja kitekä kiri akwa tö raba tuai nemen ganaine ye raba nemen bare ni töibätä o ni brukwäte. Ye medenbätä, kukwe jökräbiti ja ngwankäre neutral nita töbike ño aune ja ruin ño nie yebätä ja ngübadrebiti (Juan 15:​18, 19). w23.08 12 párr. 17

Ja nire käre rabadre nikwe yekäre mäträta nibätä ne mikadre täte: “Ni niaka tä nüne ño ganankäre, ye kwrere munkwe nüna” (1 Cor. 9:24). Ni brukwä raba kite nainte krubäte kukwe keta kabrebätä “ni töita mröbätä krubäte, dröba nika aune töbika jondron kä nebätä ye aibe bätä ngwane” raba nemen bare niebare Jesukwe (Luc. 21:​34, nota). Texto ne aune texto mada ye käkwe ni dimikai ne kwe dre nuaindre niadre jankunu ji ja nire kräke biti ye mike gare jai. Nita neen ja nire kokwäre aune rabai nikwe ye gare metre nie ñobätä ñan aune Jehovakwe ja di bian nie niakäre nememe mrä (Is. 40:​29-31). Mäkwe ñan ja ngwan di nekä. Pablo ja di ngwani täte ganankäre ye erere mäkwe ja ngwan (Filip. 3:​13, 14). Erametre, ni mada ñan raba neen mä ütiäre, akwa Jehová mä dimikai neen. Ne madakäre, mä dimikai kwe dre ngwandre mäkwe aune dre abokän ñaka ngwandre mäkwe yebätä. Jehová köböire kä rükai mäi mätä neen yebätä aune mäkwe ganandi. w23.08 31 párr. 16-17

Kä nämene 12 Jesubiti ngwane kukwe namani bare bätä yebätä töbike (Luc. 2:​46-52). Jesús nikani mräkätre kwe yebe Jerusalén, bieta nuain nämäne bati kä kwatire kwatire yebätä. José aune María namanina näinta ja jiebiti ye ngwane Jesús ñaka nämäne näin siba gani kwetre. Monsotre jökrä tädre nain siba yete ye rüntrekwe mikadre gare kwin jai näre. Jesús kwanintari ietre ngwane, ¡María namani rubun Jesús kräke ñobätä ñan aune, niaratre ngwani nikenkä kwe ja jiebiti yebätä! Akwa Jesús ñan namani rubun kräketre. Ñakare aune ñäkäbare kwe töi jämebiti käre. Monso, kukwe ruäre mä rün ñan tä nuainne kwin o mä kukwe ñaka tä nemen nüke gare ie ye ngwane, ¿ñan tä nemen nuäre mä kräke mikakäre? Kena, jata nemen ruin ño Jehovai ye mä ngwan törö jai. Biblia tä kukwe ne niere monso tä rün aune meye mike täte ngwane “käita nebe nuäre dänkien bätä” (Col. 3:20). Monso mä kukwe ñaka tä nemen nüke gare mä rün ie o kukwe ruäre mikata nuaindre kwen mäi ye ñaka jökrä kwin ye gare Jehovai. Akwa yebiti ta mäta ja di ngwen mike täte ngwane mata kä mike juto Jehovabätä. w23.10 7 párr. 5-6

Ye erere ni rabadre nuainne kukwe keteiti raba ni mike kukwe kri te ye ngwane. Ñodre, nitre nänkä kwelate nibe raba niere, nitre testiko rabadre ja töi kwite nitre brare ja erebe aune merire ja erebe tä nemen jabe yebätä. Ye ngwane, ¿nitre testiko tä dre mike täte ye ñaka gare ie metre ta yebätä tä kukwe niere kore? ¿Ja ketamuko kwetre o mräkätre kwe ye tä ja ngwen kore yebätä raba ruin nie? ¿O nitre testiko abokän brukwä nitre ye erere kräke tä nemen ruin ietre? Ye erere ngwane ni jökrä ütiäte ni kräke ye nikwe mikadre gare ietre aune ni itire itire tä kukwe den nuaindre akwle jai ye ütiäte ni kräke ye mikadre gare ietre arato (1 Ped. 2:17). Ye ngwane kukwe ja jie ngwankäre tä Bibliabätä ye mikadre täte ye kwin krubäte ye ni raba mike gare ietre. Nita kukwe mike täte ye ñan tuin kwin ni iti ie aune dre gare ie yebätä tä ja ketete dime ngwane, ñobätä tä töbike kore ye gare nie ye ñaka nütüdre. Ni nänkä kwelate mäbe käkwe niedre mäi Ngöbö mikadre täte ye abokän ngwarbe. Yebätä, jondron nikwite jatäri tä mike era jai aune kukwe gare krubäte ie, ¿ye mäkwe nütüdre? Tädre töbike ño ye mäkwe mikadre ütiäte jai ye köböire raba ja töi kwite. w23.09 17 párr. 12-13

Ni rabai ütiäte Jehová kräke aune kukwe kwin mikai nemen bare ni kräke ye nikwe ngwandre törö jai. Yekäre nikwe ja di ngwandre täte ja ngwen kwin aune ja ketete dime niarabätä (Sal. 86:5; Prov. 28:13). Kukwe ja tötikara nekänti kukwe namani bare Sansonbätä ruäre aibe nibi gare jai. Niara töi ngite aune ja mikani kwe ngite Dalila yebe, akwa yebätä niarakwe ñaka ja ngwani di nekä, ñakare aune ja di ngwani kwe jankunu Jehová mike täte. Jehovakwe ñaka niara mikani tuin jai ni ñaka ütiäte ye kwrere ñakare aune ye bitikäre Jehovakwe niara ara köböire kukwe ñan tuabare nuainbare. Jehovakwe niara mikani tuin jai ni ni tödekaka metre ye kwrere, ye medenbätä niara kädekaninte kwe nitre käkwe niara mikani täte metre kirabe ye ngätäite, tärä Hebreos kapitulo 11 yekänti. Ni Rün kri Jehová yekwe ni tare krubäte ye medenbätä tä ni mike dite aune nita ja tuin kukwe tare ben ngwane tä ja di bien nie ye käita nemen juto nibätä. Ye medenbätä Sansón erere nikwe kukwe ne ribedre Jehová ie: “Ngöbö tikwe ti ngwen törö jai. Oh, Ngöbö ja di bien tie” (Juec. 16:28). w23.09 7 párr. 18-19

Köbö Jehovakwe nebera no gare nie. Yebätä ni tö nitre kwati ie kukwe kwin gobran Ngöbökwe yebätä ye mikai gare. Akwa ruäre ngwane ñan tä nemen nuäre ni kräke blitakäre. ¿Ñobätä? Ñobätä ñan aune nitre jüräta nemen nibätä. Ye erere namani bare Pedrobätä deu köbö te Jesús kani ngite mürie ketakäre yete. Niara ñaka ja tötikaka Jesukwe niebare kwe aune bä kabre Jesús ñan gare ie niebare kwe (Mat. 26:​69-75). Akwa ja känenkäre mada kä jurä ye ganainbare kwe ñobätä ñan aune niebare kwe: “Munkwe ñan ni ye jürä ngwian jabtä amne mun ñan rekwetaka käne” (1 Ped. 3:14). Kukwe nieta kwe ye tä mike gare metre nie, nitre jüräta nemen nibätä ye ni raba ganainne. Nitre jüräta nemen nibätä, ¿ye ni raba ganaine ño? Pedro tä mäträre krörö nibätä: ‘Munkwe ja töi mika kwatibe Kristo mikakäre ütiäte ja Dänkien kwrere ja brukwäte’ (1 Ped. 3:15). Ne nuainkäre nikwe Jesukristo, ye kisete sribi ño tä aune niara die yebätä töbikadretari. w23.09 27-28 párr. 6-8

Nikwe ja ngübadrebiti krubäte ne kwe ni ñan rakadre kukwe käme nuainta abokän kä iko kwrere ye ie (Efes. 5:11). Kukwe käme nuainta ye tuata aune blitata kukwe kämebätä ye kukwe nuata ngwane tä nemen bäri nuäre ja mikakäre ngite niena gare metre nie (Gén. 3:6; Sant. 1:​14, 15). Kukwe meden kwin aune kukwe meden käme ye ñaka rükadre gare nitre ye abokän kukwe keteitibiti Satana tä nitre töi kwite aune nitre mike töbike jene (Is. 5:20; 2 Cor. 4:4). Kä nebätä nitre jökrä tä kukwe tuin blo Jehovai ye nuainne aune tätre mike tuin kwin jai, ye ñaka ni töi mike niä (2 Ped. 2:19). Ye medenbätä película, programa mikata televisionte aune internet käi yete kukwe tuin käme Jehovai ye aibe mikata tuare. Nitre tä ja ngwen ño aune nüne ño nengwane ye kadre ngäbiti bätä käi ngwan raba juto jabätä aune ñaka käme ye kwrere mikadre tuin jai ye ie Satana tö (Efes. 5:6). w24.03 22 párr. 8-10

Tabernáculo nieta ngwane ye ara “ju ja ükarakrö” nie raba. Yete nitre israelita nämäne ja ükekrö Ngöbö mikakäre täte aune jondron kukwakäre ie (Éx. 29:​43-46). Niaratrekwe dikakabare kä nötare te ye jökrä känti tabernáculo ngwani kwetre (Éx. 25:​8, 9; Núm. 9:22). Kä 500 biti bäri jire te niaratrekwe dikakabare tabernáculo yebe nememe namanintre Jerusalén templo sribebare yete yekänti. Akwa ye abokän kukwe bäri kwin rabai bare nitre kristiano kräke ja känenkäre bämika nämäne kwetre. Tabernáculo ye abokän “kukwe tä ükaninte kwin Jehovakwe kä kwinbiti” aune tä templo ja üaire Jehovakwe ye bämike. Pablokwe niebare: “Tienda [o Templo] ye abko tä kukwe bämike jirekäbe nie kä ne ngwane” (Heb. 8:5; 9:9). Pablo kukwe tikani nitre kristiano hebreo ie ngwane, templo ja üaire ye nämänena. Ñobätä ñan aune kä 29 yete Kristo ja ngökani ñöte aune dianinkä üai deme köböire yete namani sribire “dänkien kri nikwe” ye erere tabernáculo ja üairebiti yete (Heb. 4:14; Hech. 10:​37, 38). w23.10 25-26 párr. 6-7

Kokokrä bädrebe yebätä tä nemen dite jabätä murie tä mate dite yete, ye tä kukwe ütiäte driere nie. Ye erere ni ririadre jankunu ja üairebiti yekäre kukwe mikadre nüke gare jai, ja töi mikadre bobre ja töi kwitakäre. ¿Nuaindre ño? Kukwe tä nikwite jene ye ngwane ye ererebätä ja töi kwitadre. Arato nitre tä dre den nuaindre jai aune tä töbike ño ye mikadre tuin ütiäte jai. Ni Jehová mikaka täte ye jökrä tö ja ngwain moto kwin aune ja töi mikai bobre bätä ni mada mike tuin bobre jai. Jehová ye abokän “Jä” nieta Bibliakwe ñobätä ñan aune tä ja töi mike kwatibe kukwe nuainkäre (Deut. 32:4). Jehová ye moto kwin. ¿Ñokänti gare nie? Kä nebätä kukwe tä niken nikwite jatäri ye ererebätä Ngöböta ja töi mike ne kwe niara töi ye rabadre bare. Jehovakwe ni sribebare ja kwrere, ye medenbätä kukwe tä niken nikwite, ye ererebätä nikwe ja töi kwitadre arato. Niarakwe kukwe ja jie ngwankäre Bibliabätä mikani gare kwin nie. Ye tä ni dimike kukwe kwin den nuaindre jai kukwe ño rakadrekä ye jökräbiti ta. Jehová tä ja ngwen ño aune kukwe bianta kwe yebiti tä nemen gare nie niara abokän tä ja töi mike kwatibe kukwe nuainkäre, akwa moto kwin arato. w23.07 20 párr. 1-3

Ni meye kwe monso tare ye kwrere Jehová nieta kwe Bibliabätä (Is. 66:​12, 13). Monso chi tare meyekwe ye bämike ja töite. Tä den kisete aune tä kukwe nuäre niere ie. Monso chi tä muen aune tä juruaine ye ngwane, meye kwe tä niken betekä kokwäre, dre tä nemen barebätä ye mikakäre gare jai aune dimikakäre. Ye erere arato, nita ulire ye ngwane Jehová tä ni ken ni dimikakäre. Jehovakwe ni tare krubäte, ye medenbätä kukwe tä nainte nie akwa tä ni tarere jankunu (Sal. 103:8). Bä kabre, nitre israelita ñaka Jehová mikani täte; akwa nämänentre ja töi kwite ngwane, Jehová nämäne tarere jankunu ye nämäne bämike ie. Bati, Jehovakwe niebare juta kwe ie: “Mä namani tuin bä nuäre tie, mä mikani tuin ütiäte jai aune tita mä tarere” (Is. 43:​4, 5). Jehová ñan ja töi kwite jire chi. Nita ja töi kwite aune niara känene ye ngwane, ni täi tare kwekebe kwe känime ye gare nie. Niarakwe “ngite juain tabiti töi kwinbiti” käbämikata kwe (Is. 55:7). Jehovata ngite kite ta nibiti ngwane, ni moto tä nemen “jäme Ngöbö ngwärekri” mikata gare Bibliakwe (Hech. 3:19). w24.01 27 párr. 4-5

Kukwe tä tödeka nikwe nuinte ye ngwane Jehová raba ni dimike. Ñodre, nita blite jefe ben ne kwe kä biandre ngwarbe kwe nie kwankäre gätä kri nuainta yebätä o ora ükadrete kwe nikrä ne kwe nikwe ñan gätä juandre jire chi ja bäre. Ye erere nita nuainne ngwane kukwe ngüba ñaka nikwe Jehovata nuainne ye raba ni töi mike niä. Ye köböire nita tö ngwen ie ye rabai bäri dite. Sribi mika nämäne kisete ye nämäne nemen tuin kri krubäte ie ngwane töi bobre biti nämäne ja di ribere Jehovai (Esd. 8:​21-23; 9:​3-5). Niara nämäne tö ngwen Ngöböi nämäne tuin nitre ie ngwane, niara dimika nämäne aune niara nämäne tödeke ño ye erere nitre nämäne tödeke (Esd. 10:​1-4). Esdras erere ngwian ñan tä nemen krubäte nikwe o ni mräkätre tä nemen bren ye tä nemen ni mike töbike aune ni ñan tä nemen ja düke kwin ye ngwane ja töi bobrebiti nikwe ja driedre Jehovai aune niarakwe ni dimikai ye ie tö ngwandre. w23.11 18 párr. 15-17

Jehovata niere, ni rabadre tödeke Abrahán erere ne kwe ni kädekadre ja ngwanka metre, akwa nikwe ja ngwandre niara erere ye ñan ai gärätä. Nita tödeke ye ni raba bämike kukwe keta kabrebiti. Ñodre, nitre tä nüke mrä mrä konkrekasion nikwe te ye ni rabadre kain ngäbiti kwin, arato ja mräkätre tä jondron ribere jai ye nikwe dimikadre aune ni mräkätre ye kräke nikwe kukwe kwin nuaindre, ye tuin kwin Jehovai (Rom. 15:7; 1 Tim. 5:​4, 8; 1 Juan 3:18). Nita kukwe driere kä jutobiti yebiti nita bämike, nita tö ngwen ye bäri ütiäte (1 Tim. 4:16). Ni jökrä raba kukwe nuainne, yebiti tö ngwenta kukwe käbämikata Jehovakwe ye mikadi nemen bare kwe aune niarata kukwe nuainne ye bäri kwin gare nie ye bämikäre. Nikwe ne erere nuaindi ngwane Ngöbökwe ni kädekai ja ketamuko kwin aune ja ngwanka metre ye tädre gare metre nie. w23.12 2 párr. 3; 6 párr. 15

Ja mräkätre kristiano jökrä nengwane ye tä ja di ngwen kukwe ne mike täte (1 Rey. 2:​1, 3). Rabadre ja kite Bibliabätä aune kukwe ja jie ngwankäre Ngöbö kukweibätä ye rabadre mike täte kä jökrä ngwane (Luc. 2:52). ¿Monsotre brare kristiano rabadre nemen ünä ja üairebiti ye ñobätä ütiäte krubäte? Ja mräkätre kristiano ye kisete sribi ütiäte tä konkrekasionte aune mräkätre kwe ie. Mä abokän monso bati ngwane, sribi raba nemen mä kisete ja känenkäre yebätä mä tärä töbike raba ruin nunye. Ñodre, ja mike prekursor, siervo ministerial, aune ni umbre ji ngwanka konkrekasionte. O mä tö raba nemen ja mäkätebätä aune monso ngübare (Efes. 6:4; 1 Tim. 3:1). Mä tö dre ie ye erere rabadre bare kwin mäi yekäre mäkwe ja di ngwandre nemen ni kristiano ünä ja üairebiti. w23.12 24 párr. 1-2

Ja mräkätre ji ngwanka konkrekasionte ye Jehovakwe kädekani oveja kwe ye ngübabitikä. Tätre nuainne kä jutobiti aune tä ja di ngwen rabakäre ji ngwanka kwin krubäte (Jer. 23:4; 1 Ped. 5:2). ¡Ja mräkätre ne kwrere tä konkrekasionte ye kwin krubäte! Gedeonbätä kukwe keta kabre raba nemen gare nitre umbre ji ngwanka ie (Heb. 6:12). Gedeonkwe juta Ngöbökwe ngübabare aune kriemikani (Juec. 2:16; 1 Crón. 17:6). Gedeón erere kä blo näire nita nüne ye medenbätä, juta Ngöbökwe ngübadrebiti aune kriemikadre ye tä gare nitre umbre ji ngwanka ie (Hech. 20:28; 2 Tim. 3:1). Gedeonkwe töbikabare kwin, ja töi mikani kwe bobre, ja mikani täte aune kä ngwani nüke kwe jai yebätä kukwe keta kabre raba nemen gare nie. Gedeón kukwe kwin bämikani ye raba ni jökrä konkrekasionte dimike, sribi nuainta nitre umbrekwe ye mike ütiäte jai aune dimike ja töi kwatibebiti (Heb. 13:17). w23.06 2 párr. 1; 3 párr. 3