KUKWE JA TÖTIKARA 51
KANTIKO 3 Mätä ti dimike aune ti mike tö ngwen
Mätä muen bäbe ye törö jökrä Jehovai
“Mäkwe ti okwä ñöi ye mika nibi kwata sribebare ñö ngwäre yete. ¿Akräke ñaka tikani tärä mäkwe yebätä?” (SAL. 56:8).
KUKWE NEBÄTÄ JA TÖTIKAI
Nita ja tare nike ye ngwane jata nemen ruin ño nie ye nüke gare kwin Jehovai yebätä ni töi nüke gare ie aune tä ni töi mike jäme.
1, 2. ¿Kukwe ño ño raba ni mike muen?
NI JÖKRÄ tärä muen. Kukwe kwin tä nemen bare nibätä ye ngwane, ni okwä ñöi raba betekä ñodre meri iti tä monso ngübare ye ngwane, käta nemen jutobätä ye medenbätä okwäi ño tä betekä. O kukwe kwin namani bare nibätä ye tä nüketa törö nie ngwane ni okwä ñöi raba betekä. O ja mräkä iti tare nikwe abokän ben ni ñan ja tuin kirabe akwa nita ja tuinta ben ngwane, tä kä mike juto nibätä yebätä ni okwä ñöi raba neen.
2 Metrere bä kabre nita ja tuin kukwe tare ben yebätä ni okwä ñöi tä betekä. Ñodre, Ni iti ñan ja ngwani metre nie, nita ja tuin bren tare krubäte ben o ni mräkä krütani nikän. Babilonia ganinte ngwane, ja namani ruin ño Jeremías ie ye erere ja raba nemen ruin nie. Ni Ngöbö kukwei niekä ne käkwe niebare: “Ti okwäte ñöta nen kri ye kwrere [ . . . ]. Käre tita muen aune ti ñan ja düke” (Lam. 3:48, 49).
3. ¿Jehovata ni niara mikaka täte tuin ja tare nike ye ngwane, jata nemen ruin ño ie? (Isaías 63:9).
3 Bäbe nita muen ja tuabätä kukwe tare ben ye gare kwin Jehová ie. Ni niara mikaka täte tä ja tuin kukwe tare ben ye nüke gare kwin ie aune niara tä juto biarebe ni kukwe nuakäre nita ja dimikamana ie ye ngwane mikata gare Bibliabätä (Sal. 34:15). Nita ja tare nike ye nüke gare ie aune tä ni kukwe nuin ye ñan aibe ngöräbe, niara tä kukwe mada nuainne. Jehová ni Rün ni tarekä ye medenbätä ni monso kwe tä muen tuin ie ye ngwane, jata nemen ruin ulire ie. Ye medenbätä, bengwairebe tä kukwe nuainne ni dimikakäre (ñäkädre Isaías 63:9 yebätä).a
4. ¿Kukwe namani bare kira ye medenbätä ja kitai aune dre raba nemen gare nie Jehovabätä?
4 Nitre Jehová mikaka täte nämäne muen tuani kwe ye ngwane, dre nuainbare kwe ye raba nemen gare nie Bibliabiti. Ñodre, Ana, David aune rey Ezequías yebätä ani töbike. ¿Drekwe mikani muen? ¿Jehovakwe dre nuainbare niaratre kräke? Aune nita ulire, ni ngökata o tödekara ñan nikwe yebätä nita muen krubäte ye ngwane, ¿kukwe namani bare ne raba ni dimike ño?
NÄMÄNE ULIRE YEBÄTÄ MUABARE KWE
5. ¿Ja nämäne nemen ruin ño Ana ie?
5 Ana nämäne muen krubäte ja tare nika nämäne kwe yebätä. Muko kwe ye ñan nämäne ja mäkäninte niara aibe ben, ñakare aune meri kädeka nämäne Peniná ye ben nämäne arato, meri ye nämäne niara mike tuin ngwarbe jai aune brukwä nämäne kräke. Ye ñan ngöräbe ñakare aune Ana monsoi ñaka raba nemen akwa Peniná kwe monso nämäne kabre (1 Sam. 1:1, 2). Ye medenbätä, Peniná nämäne kötaire, mike yakrä jai. ¿Kukwe ne erere be mäkwe ja tuadre ngwane, mä dre nuaindre? Ana ye nämäne “ulire krubäte”, ye medenbätä “nämäne ja muaire aune ñaka nämäne mröre” (1 Sam. 1:6, 7, 10).
6. ¿Anakwe dre nuainbare ja rabadreta ruin kwin ie yekäre?
6 ¿Ja rabadreta ruin kwin Ana ie yekäre dre nuainbare kwe? Kena, niara nikani tabernáculo yete, kä Jehová mikakäre täte metre känti. Nükani yete ngwane, raba ruin nie tabernáculo ye ken, “namani orare Jehovai bätä namani muen krubäte”. Ye ngwane, ribebare kisere kwe Jehovai, niebare kwe: “ti ni klabore mäkwe tä ja tare nike ye mäkwe mikai ñärärä aune mäkwe ti ngwain törö jai” (1 Sam. 1:10b, 11). Ja nämä nemen ruin ño ie ye niebare kwe jökrä Jehovai. Ana jutuabare muen krubäte Jehovai ngwane, ¿ja namani ruin ño Jehovai ye mä tärä bämike ja töite?
7. ¿Ana ja brukwä tökaninte Jehovai ye ngwane ja namani ruin ño ie?
7 Anakwe ja brukwä tökaninte Jehovai aune sacerdote bäri kri Elí kukwe kwin niebare ie ye ngwane, ¿ja namani ruin ño ie? Kukwe mikata gare niarabätä yekänti nieta: “Niara nikani ja käne jibiti bätä mröbare kwe aune kä ñaka namaninta ulire ngwärebätä” (1 Sam. 1:17, 18). Kukwe tare yebe nämäne ja tuin jankunu akwa yebiti ta ja namaninanta ruinta kwin ie. Ñobätä ñan aune, kukwe ben nämäne ja tuin ye mikani kwe Jehová kisete. Aune niara nämäne ja tare nike ye jutuabare Jehovai aune kukwe nuani kwe, ye bitikäre kukwe kwin mikani nemen bare kwe kräke monso biani kwe ie ngwane (1 Sam. 1:19, 20; 2:21).
8, 9. Hebreos 10:24, 25 tä niere erere, ¿ñobätä nikwe ja di ngwandre nänkäre gätäbätä? (Üai mikadre ñärärä).
8 ¿Dre nemen gare nie? ¿Kukwe tare ben mäta ja tuin yebätä mäta muen? ¿Mä mräkä o mä muko tare mäkwe krütani mäkän yebätä mäta ulire krubäte? Ye erere ngwane, ni ñan töita nemen blitabätä aune ñaka rababätä ni mada ngätäite aune ni di ñan tä nemen ye nierare. Akwa mäkwe Ana ye ngwan törö jai. Niara ye janamane tabernáculo yete aune yete Jehovakwe töi mikaninta jäme. Ye erere arato, mäkwe ja di ngwain niken gätäbätä ja ñaka ruin kwin mäi yebiti ta ngwane Jehová mä töi mikai jäme (ñäkädre Hebreos 10:24, 25 yebätä). Texto ni dimikakäre kädekateta yete ye mäkwe kukwe nua jakrä. Ye köböire kukwe tare ben mäta ja tuin tä mä töi nike ye riaikä. Aune mä töi rabaita jäme kukwe tare ye täi nemen bare mäbätä yebiti ta.
9 Ja ngwaitre aune ja etebantre ye tä ni töi mike jäme aune tädre ja tare bämike nie ye tä ni dimike jankunu nänkäre ja käne (1 Tes. 5:11, 14). Ja mräkä iti precursor especial kän muko krütani ye käkwe niebare: “Ti täbe niara muaire. Ruäre ngwane, tita niken kaibe kä olote aune tita nemen muen krubäte. Akwa tita niken gätäbätä ye ngwane, tita nementa dite nänkäre jankunu ja käne. Ja mräkätre tä kukwe kädriere aune tädre kukwe kwin niere ye tä ti moto mike jäme. Tita nemen gätäbätä ye ngwane ja ruin di ñakare tie akwa yete batibe jata nemen ruin kwin tie”. Nita niken gätäbätä ye ngwane, ja mräkätre yebiti Jehová raba ni dimike.
Ja mräkätre tä ni töi mike jäme (Párrafo 8 aune 9 mikadre ñärärä)
10. ¿Ni brukwä tä nötaninte ye ngwane ni raba ja ngwen ño Ana erere?
10 Ana ja brukwä tökaninte Jehovai ye ngwane, ja namani ruin kwin ie. 1 Pedro 5:7 tä dre niere ye erere mä raba nuainne aune kukwe tä mä töi nike ye mä raba niere Jehovai aune niara mä kukwe nuai yei mäkwe tö ngwan kwatibe. Meri testiko iti ie ja namani ruin ño muko kwe murie ketani nitre gokäkwe ye ngwane: “Ti brukwä rötateba tie aune ja ñaka rabaita ruin kwinta tie jire ti nämä nütüre”. ¿Dre käkwe niara dimikani? Niara tä niere: “Tikwe ja drieba ti Rün kä kwinbiti ie aune niara ti töi mikaba jäme. Ruäre ngwane, ja nämä nemen ruin ño tie ye ño tikwe niedre ie ye ñaka nämä nemen tie, akwa niara ie nämä nüke gare kwin. Ti nämä ulire krubäte aune ti nämä töbike dikaro ye ngwane, niara nämä ti töi mike jäme. Ye ngwane, ti nämä ja di kärere ie ti töi mikakäre jäme ye bengwairebe ti brukwä aune ti töi nämä nementa jäme aune ti nämä nementa dite nänkäre jankunu ja käne”. Mätä ja driere Jehovai ja brukwä tätebiti ye ngwane, ja ruin ño mäi ye nüke gare kwin ie aune mäta ja tare nike ye nemen tare ie. Kukwe tare ben mäta ja tuin ye ñaka riaikä akwa Jehová raba mä töi miketa jäme (Sal. 94:19; Filip. 4:6, 7). Ne madakäre, mäta kä ngwen nüke jai yebätä Jehovakwe kukwe kwin mikai nemen bare mä kräke (Heb. 11:6).
NI MADA TÄ MÄ NGÖKÖ YE KÖBÖITE MÄTÄ MUEN KRUBÄTE
11. ¿Nitrekwe David ngwani ja tare nike ye ngwane, ja namani ruin ño ie?
11 David nünanbare ye ngwane, ja tuabare kukwe tare krubäte ben kwe aune kukwe ye köböite ja muaibare krubäte kwe. Nitre kwati brukwä namani kräke, mräkätre aune ja ketamuko kwe käkwe ja mikani niara rüere aune tö namani nuaindi tare (1 Sam. 19:10, 11; 2 Sam. 15:10-14, 30). Kukwe nämä nemen barebätä ye tikabare kwe: “Ja ruin di ñakare tie; deu köbö kwatire kwatire tita ti dokwäkrä ye mike tibo ti okwä ñöi yebiti”. ¿Ñobätä ja namani ruin kore David ie? Niara ara tä niere: “Nitre tä ti nuainne tare ye kisete” (Sal. 6:6, 7). Nitre David ngwani ja tare nike krubäte yebätä ñan namani nuäre kräke ñaka muakäre.
12. Salmo 56:8 tä niere erere, ¿dre nämäne gare metre David ie?
12 Kukwe ñan nuäre ben David nämäne ja tuin, akwa Jehovakwe David ye nämäne tare ye nämäne gare kwin ie. Niara käkwe tikabare: “Tita muen krubäte ye kukwe juruai Jehovai” (Sal. 6:8). Salmo 56:8 yekänti kukwe bä nuäre tikabare kwe (ñäkädrebätä) b. Jehovakwe ni tare aune töita nibätä jata nemen ruin ño nie ye ngwane, ye Davidkwe mikani gare Salmos yekänti. Davidkwe nämäne muen ye Jehová nämäne ükekrö nibi kwata sribebare ñö ngwäre yete aune nämäne tike tärä kwe yebätä niebare kwe. Niara nämäne ja tare nike ye nämäne tuin Jehová ie aune kukwe ye nämäne ngwenta törö jai aune kukwe tare ben nämäne ja tuin ye ñan aibe nämäne gare Jehovai, ñakare aune ja nämäne ruin ño ie ye nämäne gare kwin Jehovai ye nämäne gare metre ie.
13. ¿Ni iti tä mä ngökö o tä mä moto mike ulire ye ngwane dre raba mä töi mike jäme? (Üai mikadre ñärärä).
13 ¿Dre nemen gare nie? ¿Ni iti käkwe mä ngökani o mä moto mikani ulire? ¿Mä nämäne ja kukwei muko känene ye ñan namani bare kwin o ni iti tare mäkwe käkwe mä ngökani aune mä moto mikani ulire o ja kukwei muko känä nämäne mäkwe ye ñaka namani bare kwin o mä nämä ja mäkäninte akwa mäkwe ja tuanimetre? ¿Ni iti tare mäkwe ye käkwe Jehová tuanimetre yebätä mätä ulire? Kukwe namani bare ja mräkä itibätä ye ani mike gare jai. Ja mräkä ye merirekwe tuanimetre ye ngwane ja namani ruin ño ie ye tä niere: “Kukwe ye ñaka rababa ruin era tie, ti rababa nikraninkä. Ja rababa ruin ngwarbe tie aune ti rababa ulire krubäte aune ti rababa rubun”. Ni iti käkwe mä ngökani, mä moto mikani ulire ye ngwane, ¿dre raba mä dimike ja töi mikakäreta jäme? Jehová ñaka mä tuainmetre kaibe jire ye tädre gare mäi. Ja mräkä ye käkwe niebare: “Rükaba gare tie nitre raba mä ngökö, akwa Jehová ñaka raba mä ngökö jire. Niara ye abokän Jä nikwe ye kwrere tä käre yete ni dimikakäre kukwe ñokwa ben nita ja tuin yebitita. Ni ja ngwanka metre ie ye ñaka tuainmetre kaibe jire” (Sal. 37:28). Jehovakwe mä tare kri ni mada ñaka mä tarere ye erere ye mä ngwan törö jai. Ni mada käkwe mä ngwani ja tare nike krubäte akwa mä tare kri Jehovakwe, ñan käikwitaka jabiti (Rom. 8:38, 39). Mä ngwani ja tare nike akwa yebiti ta, ¡Jehovakwe mä tare krubäte! ye tädre gare metre mäi
Jehová tä nitre brukwä nötaninte aune tä ulire ye ken ye tärä Salmos tä mike gare metre (Párrafo 13 mikadre ñärärä)
14. ¿Salmo 34:18 ye tä dre mike gare nie?
14 Mä ngökani o mä ngwani ja tare nike ye ngwane, Davidkwe kukwe niebare Salmo 34:18 (ñäkädrebätä).c ye mä töi mikai jäme. “Kukwe tarebätä nita nemen di ñakare”, ye kwita raba “kukwe kwin ngüba ñaka ye kwrere arato” ye tärä keteiti käkwe mikani gare. ¿Nitre ie ja ruin ye kwrere ye Jehová tä dimike ño? Texto ye arabe tä niere nitre brukwä nötaninte kukwe nuainbare tarebätä ngökani “ye ken niara tä”. Ni rün tä monso kwe ngwen kisete tä muen ye ngwane aune tä töi mike jäme, ye erere Jehová tä ja ngwen ni moto ulire yebe. Ja ruin ulire krubäte nie o nita ja tare nike ye tä nemen tare ie aune bengwairebe tä ni dimike tä ni moto mike jäme aune kukwe tare ben nita ja tuin ye ben tä ni dimike. Ne madakäre, kukwe keta kabre kwin bianta kwe nie ne kwe kukwe ñokwa ben nita ja tuin ye ben nikwe kä ngwandre nüke jai nengwane (Is. 65:17).
JA MUAITA JA TARE NIKABÄTÄ YE TUIN JEHOVAI
15. ¿Dre käkwe rei Ezequías mikani muen krubäte?
15 Rey Ezequías nämäne reire kä Judá yekänti ye ngwane kä nämäne 39 biti ye ngwane, namani bren tidrä. Ezequías ye krütai bren tare kisete ye Jehovakwe niemananbare ni Ngöbö kukwei niekä Isaías yebiti (2 Rey. 20:1). Kukwe namani gare ie yebätä di nianinkä aune tö ngwankäre ñan namanina ie. Ezequías namani muen krubäte aune Jehovakwe dimikadre ye ribebare kisere kwe (2 Rey. 20:2, 3).
16. Ezequías kukwe juruabare Jehovai aune jutuabare ie muen ye ngwane, ¿ja namani ruin ño ie aune dre nuainbare kwe kräke?
16 Ezequías ye kukwe juruabare Jehovai aune nämäne muen krubäte ye jutuabare ie yebätä matani brukwäte aune Isaías ye köböire niemananbare kwe: “Mä kukwe juruani tie. Aune mätä muen ye tuin tie. Tikwe mä mikaita räre”. Ezequías mikaninta tuin bobre kwe jai aune mikaita nüne bäri kwe niebare kwe ie bätä Jerusalén ye mikai kwäre kwe nitre asirio ye kisete käbämikani kwe ie (2 Rey. 20:4-6).
17. ¿Bren tare tä nibätä ye ngwane, Jehová tä ni ngübare ño? (Salmo 41:3; üai mikadre ñärärä).
17 ¿Dre nemen gare nie? Bren tare ñaka kräkäi raba nemen tä mäbätä ye ngwane, ¿dre nuain raba? Mäkwe ja brukwä täkäite Jehovai mä okwäta ñöi nen yebiti ta. Jehová ye ie “nita nebe ruentari tare kärekäre amne kukwe jire jökrä nikwe btä niara tä ni die mike” Biblia tä niere (2 Cor. 1:3, 4). Metrere, bren keta kabre, kukwe keta kabre tare ye Jehovakwe diainkä ye nikwe ñaka ngübadre ngwä ngwane. Akwa ni ngübadi ye tädre gare metre nie (ñäkädre Salmo 41:3 yebätä).d Ñodre niara tä üai deme ye bien nie ni dimikakäre, ni tädre dite ja ngwandre töbätä aune kä jäme ribeta jai nikwe ye tä bien nie (Prov. 18:14; Filip. 4:13). Ne madakäre, bren keta kabre nengwane ye niarakwe diainkä täte käbämikata kwe nie (Is. 33:24).
Jehová tä ni mike dite, tä ni mike töbätä aune tä kä jäme ye bien nie tä orasion nikwe kukwe nuin ye ngwane (Párrafo 17 mikadre ñärärä)
18. ¿Kukwe tare ben mätä ja tuin ye ngwane texto meden tä mä dimike? (Recuadro “Kukwe ruärebiti Jehová tä ni okwä ñöi sököte” ye mikadre ñärärä).
18 Kukwe niebare Jehovakwe Ezequías ie ye käkwe töi mikani jäme. Ye erere arato, Jehovata kukwe niere Bibliabätä nie ye raba ni töi mike jäme. Jehovakwe kukwe keta kabre tikani Bibliabätä ne kwe texto ye rabadre ni dimike kukwe tare näire (Rom. 15:4). Meri testiko iti käi África Occidental ye nämäne muen krubäte cáncer nämänebätä niebare ie ye ngwane. Niara tä niere: “Texto tä Isaías 26:3 ye tä ti dimike krubäte. Kukwe nemen bare nibätä ye ni ñan raba denkä o ni ñan raba ketebätä jire, akwa kukwe tare yebe ni raba ja tuin ño ye Jehovata mike gare nie bersikulo nebiti”. ¿Texto keteiti tä nüke mä töite abokän tä mä dimike kukwe tare ben mäta ja tuin ye ngwane o töbikakwe krubäte tä mä kisete ye ngwane?
19. ¿Kukwe meden kwin tä ni kräke?
19 Kä mrä näire nita nüne, aisete kukwe keta kabre raba nakainkä nibätä abokän raba ni mike muen krubäte. Akwa kukwe namani bare Ana, David aune rey Ezequías bätä ye erere, ja muaita ye tuin Jehovai aune ja nemen ruin ño nie ye gare ie. Nita ja tuin kukwe tare ben ye ngwane, tä nemen tare ie. Nita muen bäbe aune ñongwane ye törö jökrä ie. Ye medenbätä, nikwe ja tuai kukwe tare ben ye ngwane, nikwe ja brukwä tökadrete Jehovai. Ja mräkätre konkrekasionte kwe ni tare yebätä ñaka kämikadrekä jire. Aune kukwe keta kabre tä Bibliabätä abokänbiti Jehovata ni töi mike jäme ye mäkwe känä jankunu. Ne madakäre, mäkwe ja ngwan dite kukwe tare näire ye ngwane kukwe kwin rabai bare mä kräke ye tädre gare metre mäi. Kä nebera chi kukwe keta kabre tä ni mike ja muaire ye ñaka rabaira, Jehovakwe diainkä täte (Apoc. 21:4). ¡Aune kä mrä yete nikwe ñaka ja muaidi jire!
KANTIKO 4 Jehovata ti ngübare
[Nota]
a Isaías 63:9: “Niaratre nämäne ulire krubäte ye ngwane, niara namani ulire arato. Aune ni niara kukwei ngwanka yekwe niaratre mikani kwäre. Nitre ye nämäne tare kwe aune namani tuin bobre ie yebätä kökanintari kwe bätä kaninkä kwin kwe aune nikani ngwena köbö kwatire kwatire te kirabe sete”.
b Salmo 56:8: “Tita ngitie ye gare mäi. Mäkwe ti okwä ñöi ye mika nibi kwata sribebare ñö ngwäre yete. ¿Akräke ñaka tikani tärä mäkwe yebätä?”.
c Salmo 34:18: “Jehová tä nitre brukwä nötaninte ye ken; nitre tä di nianinkä krubäte ye mikata kwäre kwe”.
d Salmo 41:3: “Täi bren jänbiti ngwane, Jehovakwe ngübai; täi bren ngwane, mäkwe jän kwe ükaite täte kräke”.