KUKWE JA TÖTIKARA 42
KANTIKO 44 Ni ulire tä orare
Oradre ño ne kwe ni rökradre bäri Jehová ken
“ Tita mä kärere ja brukwä tätebiti. Ti kukwe nuin, oh, Jehová” (SAL. 119:145).
KUKWE NEBÄTÄ JA TÖTIKAI
Nitre kira Ngöbö mikaka täte käkwe orasion nuainbare tä tikani Bibliabätä yebätä nikwe töbikaitari ye käkwe ni dimikai orare bäri kwin.
1, 2. a) ¿Dre köböire ora raba bitita be o kukwe ara nie raba orasionte? b) ¿Jehová tä orasion nikwe ye kukwe nuin jökrä ye ñobätä gare nie?
¿MÄTA orare bitita be aune ñaka ja driere metre ta Jehovai orasionte ruin mäi? Ye kwrere ngwane, mä ñan aibebätä tä nemen bare. Kukwe keta kabre tä nuaindre nie köbö kwatire kwatire yebätä ora raba bitita be o jötrö Jehovai. Aune ja ruin ño nie aune nita töbike ño ye ñan tä nemen nuäre nie niekäre Jehovai.
2 Nikwe oradre ja brukwä tätebiti aune töi bobre yebiti Jehovai ye tä nemen bäri ütiäte niara kräke nieta Bibliakwe. Aisete nikwe blitadre kwin o kukwe bä nuärebiti ye ñan ai töbikadre nikwe. Ñobätä ñan aune, niara tä ‘nitre töi jäme ye kukwe nuin’ (Sal. 10:17). Niara töita nibätä yebätä, nita orare ngwane niara tä olo ketete kwekebe nie (Sal. 139:1-3).
3. ¿Kukwe ngwantarita meden meden nibike mike gare jai kukwe ja tötikara nekänti?
3 ¿Ja nemen ruin ño nie o ni töita ño ye ñobätä ñan jürä ngwandre jabätä niekäre Jehovai? ¿ Oradre ja brukwä tätebiti Jehovai yekäre nikwe dre nuaindre? ¿Nitre Ngöbö mikaka täte kira nämene orare tä tikani Bibliabätä ye raba ni dimike ño orare bäri kwin? ¿Nita nemen ulire krubäte aune ni kukwe ñan ngitie ye ngwane, nikwe dre nuaindre ja driekäre Jehovai? Kukwe ja tötikara nete nibike ja kite kukwe ngwantarita ruäre nebätä.
MÄ ÑAN KÄ JÜRÄ NGWAN JABÄTÄ ORAKÄRE JEHOVAI
4. ¿Dre käkwe ni dimikai ja brukwä tökete Jehovai? (Salmo 119:145).
4 Jehová ye rabai tuin nie ni ja ketamuko ja ngwanka metre erere ngwane, rabai bäri nuäre ni kräke ja ruin ño nie o ni töi ño ye niekäre jökrä ie. Ari töbike ni Salmo 119 tikaka yebätä, kukwe keta kabre tare namani bare niarabätä. Ñodre, niarabätä kukwe ngwarbe niebare (Sal. 119:23, 69, 78). Arato niara töi ngite yebätä kukwe nämä nemen nainte ie ye nämäne di gainkä (Sal. 119:5). Kä jürä ñan nämänebätä ja brukwä tökarekäre Jehovai ñobätä ñan aune, ja di ngwani kwe ja kete kwin Jehová ben (ñäkädre Salmo 119:145 yebätä).a
5. ¿Nita nemen ja gaire ye ñan tuadremetre ja ketebätä orakäre Jehovai ye ñobätä kwin? Bämike keteiti.
5 Nitre tä ja mike ngite kri rabadre orare Jehovai ye ie Jehová tö (Is. 55:6, 7). Nikwe ja mikabare ngite yebätä ja ruin käme nie o ni töi tä nemen ni nike ye ñan tuadremetre ja ketebätä orakäre Jehovai. Ne rükadre gare nie yekäre: bämike ja töite, Ni iti tä niken ji ngrabare ye ngwane riadrete. Aune ja ketamuko kwe ie kä ye gare kwin aune tä juto biare dimikakäre ye ie ja di karadre kwe, akwa tä nete yebätä rabadre ja gaire ja di kärere ¿ye rabai kwin niara kräke? Ñakare. Ye kwrere arato ruäre ngwane nita ja mike ngite o nita niken ji blobiti aune kä raba nemen gen nibätä ja ruin ño nie yebätä, akwa yebiti ta nikwe oradre Jehovai (Sal. 119:25, 176).
ÑO NI RABA JA DRIERE JA BRUKWÄ TÄTEBITI JEHOVAI
6, 7. ¿Dre nuaindre ja driekäre jökrä Jehovai töi jämebiti? Bämike keteiti (nota mikadre ñärärä).
6 Dreta nemen bare nibätä, ja ruin ño nie, dreta ni mike töbike ye nita niere metre ta Jehovai ye ngwane, nita krötö bäri niara ken. Akwa dre käkwe ni dimikai orare ja brukwä ngöibiti Jehovai ye ani mike gare jai.
7 Jehová töi kwin keta kabre yebätä töbikadretari.b Nikwe töbikai bäri kukwe yebätä ngwane, rabai bäri nuäre ni kräke blitakäre niara ben (Sal. 145:8, 9, 18). Kukwe ye kwrere namani bare Kristinebätä aune ne niebare kwe: “Ñan nämäne nemen nuäre ti kräke Jehová mike tuin jai ti rün kwrere. Ti ngite yebätä niara nämä mente tibätä, aisete ja ñan nämä ruin kwin tie ja driekäre ie”, ñobätä ñan aune rün kwe ye ni ja ngwanka käme aune nämä niara nuainne tare yebätä. ¿Jehová töi kwin meden käkwe niara dimikani? Tä niere jankunu: “Jehová tä ja ngwen metre tie ti tare kwe yebätä ye käkwe ti töi mikaba jäme. Ti näin tibien ngwane, niara töi juto biare ti gakrökäre ye gare metre tie. Ti tare kwe ye käkwe ti dimikaba orare ie kukwe meden kwin nämä bare tibätä o kukwe meden nämä ti töi mike ulire ye jökrä niekäre ie”.
8, 9. ¿Töbikadre käne blitakäre Jehovabe ngwane kukwe meden kwin raba nemen bare? Bämike keteiti.
8 Nikwe dre niei yebätä töbikadre käne. Ni jämi orare ye känenkri nikwe kukwe ne kwrere ngwandretari jai: “¿Tita ja tuin kukwe ño ben gwäune? ¿Tikwe ngite kitadre ta ni itibiti ye tita ribere? ¿Kukwe keteiti nemen ti kisete abokänbätä tita Jehová di ribere jai?” (2 Rey. 19:15-19). Ne madakäre, Jesukwe orabare ye erere nikwe nuaindre Jehová kä mikadre deme, niara töita ño aune gobran kwe ye kärädre orasionte (Mat. 6:9, 10).
9 Meri testiko kädekata Aliska kräke ñan namani nuäre orakäre niara mukobätä bren cáncer nämene dokwäte aune kräkäi ñan mika raba jire niebare ie ye ngwane. Niara tä niere: “Ti nämä ulire krubäte yebätä ñan nämä nemen nuäre ti kräke töbikakäre kwin aune tikwe dre niedre ye ñan nämä nüke gare tie”. ¿Dre käkwe niara dimikani? Niara tä niere jankunu: “Ti jämi orare ye känenkri tita kä denkä jai tikwe dre niei yebätä töbikakäre. Aune ye köböire tita orare ye ngwane, tita blite bökän aune töi jämebiti Jehovabe kukwe keta kabrebätä”.
10. ¿Nikwe blitadre raire Jehová ben ye ñobätä kwin ni kräke? (Üai mikadre ñärärä).
10 Kä diandrekä jai orakäre. Nikwe kukwe metre niedre braibe Jehovai ye rabai ni dimike ja kete ben; akwa nikwe oradre hora kabre te ngwane rabai bari nuare ja driekäre jökrä ie.c Ye erere namani bare Aliska muko, Elijahbätä, tä niere: “Bä kabre tita orare Jehovai köbö kwatire kwatire aune tita kä denkä krubäte jai orakäre ie ye köböire ja ruin bäri ken tie. Aune Jehová ñan reloj mike ñärärä yebätä, ti raba blite raire aune niara raba ti kukwe nuin käre ye niena gare tie”. ¿Ja töi mike kukwe ne erere nuainne? Kä känene känti jondron ñan raba mä töi mike kukwe madabätä, mä raba orare hora kabre te aune ja driere jökrä Jehovai. Blite ben ja kukwei kribiti, ja töi mike kukwe ye nuainne käre ye köböire jatai nemen nuäre mä kräke nuainkäre mantre jetebe.
Kä jäme känene jakräke orakäre raire Jehovai. (Párrafo 10 mikadre ñärärä)
NITRE NGÖBÖ MIKAKA TÄTE NÄMÄNE ORARE TÄ BIBLIABÄTÄ YEBÄTÄ TÖBIKETARI
11. ¿Nitre Ngöbö mikaka täte kira käkwe orabare tä tikani Bibliabätä ye raba ni dimike ño orare bäri kwin? (Recuadro “¿Ja ruin niaratre ye kwrere mäi?” mikadre ñärärä).
11 Dre nie nämäne nitre Ngöbö mikaka täte kirakwe orasion aune kansion Ngöbö käikitakakäre tä tikani Bibliabätä ye raba mä dimike mäkwe töbikaibätä ngwane. Ja nämäne nemen ruin ño ietre ye kukwe medenbiti nämäne niere yebätä mäkwe töbika aune erere mäkwe ja di ngwan blite. Kukwe medenbiti Jehová käi kita raba mäkwe ye raba kwen Bibliabätä mäi. Aune mä täi ñäke bätä ngwane, kukwe tä tikani yete erere ben mä tärä ja tuin rabai gare mäi.
12. ¿Orasion tä tikani Bibliabätä yebätä ni täi ñäke ngwane ni raba kukwe meden ngwentari jai?
12 Orasion tä tikani Bibliabätä bätä mä täi ñäke ngwane, mä raba kukwe ne ngwentari jai: “¿Nirekwe kukwe ye niebare? ¿Nämäne ja tuin drebe kukwe ye niebare kwe ngwane? ¿Tita ja tuin kukwe bäsi ye kwrere ben? ¿Dre raba nemen gare tie ja töi kräke?”. Bokänä, kukwe ye mikakäre gare kwin jai nikwe kä diandrekä jai kukwe känänkäre nuaindi ngwane, ñan kä juandi ngwarbe ta. Orasion ruäre tä Bibliabätä yebätä ari ja kite.
13. ¿Dre raba nemen gare nie ja töi kräke Ana orabare yebätä? (1 Samuel 1:10, 11; üai täräkwatabätä mikadre ñärärä).
13 (Ñäkädre 1 Samuel 1:10, 11 yebätä).d Anakwe orasion ne nuainbare ngwane, nämene ja tuin kukwe ketebu ben kena: niara monso ñan nämä nemen, ketebu: riba kwe nämä mike ene ja kisete (1 Sam. 1:4-7). Kukwe keteiti ben mäta ja tuin abokän ñan niken ta aune ükate ñan tuin mäi ye ngwane, Anakwe orabare yebätä ¿dre raba nemen gare mäi ja töi kräke? Niarakwe kä dianinkä jai blitakäre raire Jehovabe aune dre nämä niara mike töbike ye niebäre jökrä Jehovai kwe, ye bitikäre ja namani ruin kwin aune jäme ie (1 Sam. 1:12, 18). Ye erere nuainne tribe mäkwe ye ‘kite Jehová kötärä’, ¿ye dre gärätä? Ye abokän dre tä mä mike töbike, köböite ja ruin ño mäi ye mäkwe mikadre gare ie ye gärätä (Sal. 55:22).
Ana orabare ja brukwä täte biti Jehovai monso ñan nämä nemen kwe yebätä aune niara mika nämäne yakrä jai Elcaná muko mada yekwe yebätä. (Párrafo 13 mikadre ñärärä)
14. a) ¿Dre mada raba nemen gare nie ja töi kräke Anabätä? b) ¿Nikwe töbikadretari Bibliabätä ye käkwe ni dimikai ño orare bäri kwin? (Nota mikadre ñärärä).
14 Samuel därebare ye bitikäre, kä nikani ruäre ta Ana nikani niara ngwena sumo sacerdote Elí känti (1 Sam. 1:24-28). Jehová ara tä ni niara mikaka täte metre ye ngübare kwin Anakwe tuabare, yebätä orabare kwe ngwane nämäne debe bien krubäte Jehovai (1 Sam. 2:1, 8, 9).e Nane ja tuabare jankunu kwe kukwe tare ye ben akwa niarakwe ja töi mikani Jehová nämäne kukwe kwin bien ie yebätä. ¿kukwe ja töi kräke? Jehovata ni dimike ño yebätä nikwe töbikai bäri ngwane rabai bäri nuäre ni kräke ja tuin kukwe tä ni kisete ye ben.
15. ¿Dre raba nemen gare nie ja töi kräke Jeremías orabare yebätä? (Jeremías 12:1).
15 (Ñäkädre Jeremías 12:1 yebätä).f Nitre nämäne ja ngwen käme akwa nüna nämene jäme kwetre nämäne tuin Jeremías ie aune nitre israelita nämäne niara kötaire nämä tuin ie ye nämä di gainkä (Jer. 20:7, 8). Kukwe ye tä nemen nuäre bämikakäre ja töite ñobätä ñan aune, nengwane nitre ñaka ja ngwen kwin yebätä kukwe tare ñan nemen bare aune tädre käre kä ngwen juto jabätä tuin nie akwa ye ñan ngörä, tädre ni kötaire arato. Kukwe nämäne Jeremías mike di nekä ye jökrä niebare kwe Jehovai akwa ñan ngite kitani kwe biti. Ñakare aune, Jehovakwe kukwe ükaninte juta kwe nämene ja ngwen käme yeben ye tuani kwe aune Jehová käre kukwe ükatekä metre namane gare ie (Jer. 32:19). Kukwe tä ni töi nike ye nikwe niedre jökrä Jehovai aune kä debe näre te kukwe ükaite metre ni kräke ye ie tö ngwandre.
16. ¿Ni levita nämäne ngite juta madate käkwe orabare yebätä dre raba nemen gare nie? (Salmo 42:1-4; üai mikadre ñärärä arato).
16 (Ñäkädre Salmo 42:1-4 yebätä).g Ni levita jänikani kä mada känti yebätä ñan raba nementa keteitibe mräkätre kwe ben, ie ja nämäne ruin ño mikani gare kwe Salmo nebiti. Ni ñan raba näin mente ju nikwebätä o nita ngite tödeka nikwebätä ye ngwane, ja raba nemen ruin nie ni levita erere. Ruäre ngwane jata nemen ruin dite nie ja tuakäre kukwe ben mada ngwane ni di ñan tä nemen jire, akwa ye ngwane ja ruin ño nie ye niedre Jehovai ye bäri kwin.Ye köböire ja ruin ño nie aune dreta nemen bare ye raba nüke gare jökrä nie. Ñodre, ni levita ye nämäne ja tuin kukwe ñan nuäre ben akwa yebiti ta niara raba Jehová käikitekä namani gare ie (Sal. 42:5). Jehová nämäne niara ngübare yebätä töbikataribare kwe (Sal. 42:8). Nikwe ja driedre jökrä aune bökän Jehovai ye raba ni dimike ja ruin ño nie ye mike tuin debe näre jai aune ni täi dite kä ngwankäre nüke jai.
Levita Salmo 42 tikaka käkwe ja brukwä tökaninte Ngöböye. Jä ruin ño nie ye nikwe niedi Jehovai ngwane ni ñan töi rabai kukwe arabe bätä. (Párrafo 16 mikadre ñärärä)
17. a) ¿Jonás käkwe orabare yebätä dre nemen gare nie? (Jonás 2:1, 2). b) ¿Kukwe tä tikani Salmobätä ye raba ni dimike ño nita ja tuin kukwe tare ben ye ngwane? (Nota mikadre ñärärä).
17 (Ñäkädre Jonás 2:1, 2 yebätä).h Ni Ngöbö kukwei niekä Jonás nämäne gwa kri teri ye ngwane orabare kwe Jehovai. Niarakwe Jehová kukwe kitani tibien akwa yebiti ta Jehová niara kukwe nuai ye nämäne gare ie. Kukwe nämäne tikani Salmobätä ye keta kabre niarakwe kädekaninte orasion kwe yete yebiti nemen gare nie Salmo ye nämene gare kwin ie.i Texto ye ngwani törö kwe jai aune töbikataribarebätä kwe ye käkwe niara dimikani ye köböire, Jehovakwe dimikai namani gare metre ie. Erere arato, nikwe texto keta kabre ketaite ja töite nita ja tuin kukwe tare ben ye ngwane raba nüketa ni töite aune raba ni dimike kä ngwankäre nüke jai.
RÖKRAKÄRE BÄRI JEHOVÁ KEN ORARE JANKUNU IE
18, 19. ¿Ja ruin ño nie ye ñan raba nemen nuäre ni kräke mikakäre gare Jehovai ngwane Romanos 8:26, 27 raba ni dimike ño? Mä raba mike gare keteiti.
18 (Ñäkädre Romanos 8:26, 27 yebätä). Ja raba nemen ruin ulire nie ye ngwane ja nemen ruin ño nie ye ñan nemen nuäre ni kräke niekäre ja kukweibiti. Akwa ye ngwane üai deme Jehovakwe tä ni dimike aune tä blite “ni ütiäre”. ¿Ye dre gärätä? Üai deme Jehovakwe ye köböire orasion keta kabre mikaninte tikani kwe Bibliabätä. Aisete, nikwe dre niedre orasionte ye ñan tä nemen nüke gare nie ye ngwane, orasion tä tikani Bibliabätä ye Jehová raba den nita nuainne ye erere aune raba kukwe nuin biti raba mike nemen bare ni kräke.
19 Meri testiko nünanka Rusia kädekata Elena, niara kitani ngite orabätä aune ñäkäbätä Bibliabätä. Akwa kukwe ne ngwani törö kwe jai ye käkwe dimikani krubäte, ñobätä ñan aune ñan namani nuäre kräke orakäre Jehovai nämäne ja tuin kukwe yebe ngwane. Niara tä niere: “Kukwe kri krubäte aune doboko ti kräke yebe ti nämä ja tuin aune ye köböire tikwe dre niedre orasionte ye ñan nämä nüke gare ti, akwa Jehová raba orasion nitre madakwe tä tikani Bibliabätä ye kukwe nuin tikwe ye erere ye rükaba törö tie, kukwe ne käkwe ti dimikaba krubäte aune ti töi mikaba jäme ti nämä ja tuin kukwe tare ben ye ngwane”.
20. ¿Kukwe keta kabre tä ni töi nike abätä ñan nemen nuäre ni kräke orakäre ye ngwane dre raba ni dimike orakäre ja töi jämebiti Jehová ie?
20 Kukwe keta kabre tä nemen ni töite ye ngwane, ñan nemen nuäre ni kräke orakäre töi jämebiti Jehovai, akwa ni raba kukwe ruäre nuainne ja mikakäre juto nikwe orai ye känenkri. Ni raba tärä Salmos tä audiore ye kukwe nuin o David nuainbare ye erere ja ruin ño nie ye ni raba tike täräbätä (Sal. 18, 34, 142 encabezamiento). Ebokänä, ni ñan kukwe ja erebe nuaindi ja mikakäre juto orakäre akwa kukwe meden käkwe ni dimikai ye erere nuainne (Sal. 141:2). ¿Mäta kukwe meden ükete jai ja mikakäre juto orakäre bäri kwin?
21. ¿Ñobätä ni raba blite töi jämebiti aune ja brukwä tätebiti Jehová ben?
21 Ja nemen ruin ño nie ye ni jämi niere akwa ye garera jökrä Jehovai (Sal. 139:4). Akwa nikwe ja driedre Jehovai aune nita tö ngwenbiti ye niara tö tuai aune nita nuainne ngwane tä kä mike jutobätä. Aisete käre ni raba orare Jehová ie. Nikwe kukwe meden niedre ye ñan nemen gare nie ngwane, orasion ruäre tä Bibliabätä yebätä ni raba ja kite o ni raba kädekete. Aune ye köböire ni täi ni brukwä ngiente Jehovai dre tä kä mike juto krubäte nibätä aune dre tä ni mike ulire krubäte ye ni raba niere jökrä ie. Jehová ye ja ketamuko metre nikwe täi käre ni dimikakäre.
KANTIKO 45 “Tita töbiketari ja brukwäte”
a Salmos 119: 145: “Tita mä kärere ja brukwä tätebiti. Ti kukwe nuin, oh, Jehová. Tikwe mä kukwei mikai täte”.
b Tärä Textos bíblicos para la vida cristiana yete kukwe kädekata “Algunas cualidades sobresalientes de Jehová”, tä “Jehová” nieta yete, ye mikadre ñärärä.
c Orasion nuainta konkrekasionte ye nuain raba dötrö.
d 1 Samuel 1: 10, 11: “Ana nämäne ulire krubäte aune namani orare Jehovai bätä namani muen krubäte. Aune kukwe ne käbämikani kwe: ‘Jehová nitre rükä jie ngwanka, ti ni klabore mäkwe tä ja tare nike ye mäkwe mikai ñärärä aune mäkwe ti ngwain törö jai bätä mäkwe ñaka ti ni klabore mäkwe käi kwitaikä jabiti aune mäkwe ti ni klabore mäkwe ye monsoi brare mikai nemen angwane, erametre tikwe niara biain kärekäre Jehovai aune niara dokwä ñaka mikai’”.
e Moisekwe dre niebare ye bäsi erere Anakwe kädekaninte orasionte yebätä, Ana nämäne kä denkä jai töbikatarikäre Ngöbö kukweibätä nemen gare nie (Deut. 4:35; 8:18; 32:4, 39; 1 Sam. 2:2, 6, 7). Kä nikani kabre ta, Anakwe dre niebare ye María, Jesús meye käkwe kukwe bäsi erere kädekaninte Jehová käikitakakäre (Luc. 1:46-55).
f Jeremías 12:1: “Oh, Jehová, tita niken ja driereta mäi ngwane mäta kukwe ükete metre, tita blite mäbe kukwe ükateta metre yebätä ngwane. Akwa ¿ñobätä nitre ja ngwanka blo kräke kukwe kwin tä nemen bare? ¿Aune nitre ñan ja ngwen metre ye tä nüne jäme?”.
g Salmo 42:1-4: “Ño nen ye medei tä nemen krubäte büra möre ie ye erere Ngöbö tita mä ribere jai. Tita Ngöbö, Ngöbö erametre känene tomana ye kwrere. ¿Ñongwane ti raba kite aune nemen Ngöbö ngwärekri? Dibire rare, ti okwä ñöi yebiti tita nüne; köböitire köböitire nitre tä ti kötaire aune niere tie ‘¿Ngöbö mäkwe ame?’. Kukwe ne tä nüke törö tie ngwane tita ja brukwä tököi, ñöbätä ñan aune kä ruäre te ti nämä dikekä nitre kwati ben; ti nämä niken niaratre känenkri kä jutobiti ju Ngöbökwe kokwäre ti nämä debe bien ja kukwei kribiti, nitre tä bietare kä jutobiti tädre ngänenkä erere”.
h Jonás 2: 1, 2: “Jonás nämäne gwa kri teri ngwane orabare kwe Jehová Ngöbö kwe ie aune niebare kwe: “Muare kwärä tikwe ñäkäba Jehovai aune ñäkäba kwe ti käre. Dobote nguse tikwe ngetrakaba kri ja di käräkäre. Ti kukwei juruaba mäi”.
i Ñodre, Jonás 2:3-9 aune kukwe tä tikani Salmo 69:1; 16:10; 30:3; 142:2, 3; 143:4, 5; 18:6, aune 3:8 ye mikadre ñärärä (versikulo ne tä mikani Jonakwe kukwe meden kädekaninte jatäri ye kwrere).