KUKWE JA TÖTIKARA 18
KANTIKO 65 Ja di ngwandre nirien kukwe ja üairebiti
Monso, ja ngwen Marcos aune Timoteo ye erere
“Makwe Marcos ngwian siba jabe; ñobtä ñan angwane Marcokwe ti die mikadre kri sribi Ngöbökwebtä nete ruen tie” (2 TIM. 4:11).
KUKWE NEBÄTÄ JA TÖTIKAI
Marcos aune Timoteo kukwe kwin bämikani ye raba monsotre bati kä nengwane ye dimike ño ne kwe raba ja töi mike kwin keta kabre aune ye köböire sribire bäri Jehová kräke aune ja mräkätre kräke.
1, 2. ¿Dre raba Marcos aune Timoteo töi mike ñan kukwe driere bäri?
MONSO brare mä tä bati yebätä, mä töita sribibätä bäri Jehová kräke aune ja mräkätre konkrekasionte dimikabätä. Metrere monsotre brare bati töita ni mada dimikabätä ye tä kä ngwen juto nunbätä (Sal. 110:3). Akwa ruäre ngwane ye ñan nuäre. Mä ñan ja di ngwen kukwe driebätä bäri ñobätä ñan aune, nane sribi mrä mikadre mä kisete abokän ñan rabadre bare kwin mäi ruin mäi yebätä. O sribi mikani mä kisete ye mäkwe ñaka kani ngäbiti ñobätä ñan aune, ja ñan nüke törö mäi yebätä. Mä ñan aibe ie ja ruin kore, ñan töbika.
2 Kukwe ye kwrere ben Marcos aune Timoteo ja tuabare, akwa kukwe ñan nuain nämä gare ietre aune sribi ño mikai kisete ye ie ñan ja tuanimetre ja di gainkä kwetre sribikäre ni mada kräke. Pablo aune Bernabé nikani kukwe driere kenanbe ye ngwane, Marcos nübaibare kwetre jabe, akwa ruin nie Marcos nämä nüne kwin meye ben (Hech. 12:12, 13, 25). Marcos tö namani kukwe driebätä bäri, ye medenbätä nämäne juto biare ju kwe ye tuanmetrekäre. Aune nikani käne Antioquía yekwäre Pablo aune Bernabé ben aune ye bitikäre nikani juta ketare ketare mada yekänti (Hech. 13:1-5). Bäsi kukwe ye kwrere namani bare Timoteobätä, nämäne nüne rüntre ben, Pablo käkwe niara nübaibare ngwane raba ruin nie. Kukwe ñan nüke gare Timoteo ie aune niara bati yebätä töbikabare kwe raba ruin nie (1 Corintios 16:10, 11 aune 1 Timoteo 4:12 mikadre ñärärä). Pablokwe niara nübaibare ngwane, nikani ben aune kukwe kwin keta kabre ye käi ngwani juto jabätä kwe (Hech. 16:3-5).
3. a) ¿Marcos aune Timoteo ye nämäne ütiäte Pablo kräke ye ñokänti gare nie? (2 Timoteo 4:6, 9, 11; üai mikadre ñärärä). b) ¿Kukwe ja tötikara nekänti dre rabai gare nie?
3 Marcos aune Timoteo nämäne bati ye ngwane, sribi keta kabre konkrekasionte ye mikani nemen bare täte kwetre. Niaratre ye namanintre ütiäte Pablo kräke ye medenbätä, Pablo jämi krüte ye känenkri tö namani tuai mrä (ñäkädre 2 Timoteo 4:6, 9, 11 yebätä). ¿Marcos aune Timoteo töi kwin meden bämikani köböire Pablo töi ganainbare kwetre jai? ¿Monsotre bati nengwane raba ja ngwen ño niaratre ye erere? ¿Pablokwe mäträbare ye meden raba niaratre dimike?
Marcos aune Timoteo ie sribi bian nämäne ye nämäne nuainne kwin ye käkwe Pablo töi mikani niaratre tarere bäri (Párrafo 3 mikadre ñärärä)b
MÄ JA NGWAN MARCOS KWRERE
4, 5. ¿Marcos ye nämänena juto biare ni mada dimikakäre ye bämikani ño kwe?
4 Tärä keteiti kukwe känänkäre bäri yekänti, sribita ni mada kräke nieta ngwane, ¿dre gärätä? Ye abokän, “ja di ngwanta nuainne käre aune jötrö” ni mada dimikakäre. Aune ye erere Marcos nuainbare. Akwa Pablo ñan nikani niara ngwena kukwe driebare bobukäre kwe ngwane, matani tare Marcobätä aune di krütani raba ruin nie (Hech. 15:37, 38). ¿Yebätä Marcos ñan sribibare mada? ¡Ñakare, niara sribibare jankunu!
5 Marcos ye nikani etebakrä Bernabé ye ben kukwe driere kä mada känti. Kä nikani 11 ta ye ngwane, Pablo nämäne ngite Roma, Marcos ye käkwe niara ye dimikani krubäte (Filem. 23, 24). Apóstol Pablo nämäne debe bien krubäte ie ye medenbätä kukwe ne niebare kwe Marcos yebätä “niara ne abko käta kä mike nuäre kri tibtä nete” (Col. 4:10, 11).
6. ¿Marcos nämäne ja kete ni ünä ja üairebiti ben ye niara dimikani ño? (Nota mikadre ñärärä).
6 Ja mräkätre kristiano ünä ja üairebiti ben Marcos nämäne ja kete ye käkwe dimikani. Marcos nämäne Pablo ben Roma ye bitikäre nikani Pedro känti Babilonia. Marcos aune Pedro ye namani ja ketamuko kwin krubäte, ye medenbätä Pedro nämäne Marcos ye kädeke “ti ngobo tikwe” (1 Ped. 5:13). Jesús nämäne kä tibienbätä ye ngwane, dre namani bare ye Pedrokwe täinbare jökrä Marcos ie nämenentre gwairebe ngwane, raba ruin nie. Yebätä kä nikani ta ngwane, Marcos käkwe kukwe ye tikabare tärä tikabare kwe yebätä.a
7. ¿Ja mräkä bati yekwe dre nuainbare ja ngwankäre Marcos kwrere? (Üai mikadre ñärärä).
7 Marcos nämäne sribire ja dibiti Jehová kräke aune ja ketabare kwe nitre ünä ja üairebiti ben. ¿Mä raba ja ngwen ño niara kwrere? Sribi mikadre mä kötärä ye mä tö konkrekasionte akwa, jämi mäkwe ngwane mä raba ngibiare bätärekä aune kukwe meden meden känti mä raba sribire bäri Jehová kräke ye erere nuainne. Ani blite Seung-Woo yebätä, matare tä sribire ni umbrere konkrekasion ye kwrere. Nämäne bati ngwane, monsotre mada bati niara kwrere ye ben nämäne ja ñäke. Niaratre ye kisete sribi mika nämäne konkrekasionte, akwa niara ie ñakare ngwane niara käi kwitaka nämäne jabiti nämä ruin ie. Aisete mrä blitabare kwe nitre umbre konkrekasionte ben aune iti käkwe niara töi mikani sribire ja mräkätre kräke. Ye ngwane, ja di ngwanbare kwe nitre umbre ye dimike aune nire nire nämä ja di ribere nänkäre gätäbätä ye dimika nämäne kwe. Kukwe jökrä ye nüke törö ie ngwane, tä niere: “Tikwe sribibare ni mada kräke aune kukwe nuainbare kräketre ye metrere käkwe kä mikaba juto tibätä”.
¿Monsotre bati rabadre ja kete nitre kristiano niena ünä ja üairebiti yebe ye ñobätä ütiäte? (Párrafo 7 mikadre ñärärä)
MÄKWE JA TÖI MIKA NI MADABÄTÄ TIMOTEO YE ERERE
8. ¿Ñobätä Pablo nikani Timoteo ngwena jabe? (Filipenses 2:19-22).
8 Pablo nikani ja mräkätre tuinbiti kä känti ja mikani niara rüere. Nitrebätä kä jürä ñan nämene rikadre ben nämäne ribere jai. Yebätä nikani Silas ni ünä kukwe ja üairebiti ye ngwena jabe (Hech. 15:22, 40). Biti, Timoteo monso bati ye jänikani kwe jabe arato. ¿Akwa se ñobätä nikani niara ngwena? Blita nämäne kwinbätä yebätä (Hech. 16:1, 2). Kukwe madabätä arato, Timoteo nämäne ja töi mike bökän ni mada dimikabätä nämäne gare Pablo ie (ñäkädre Filipenses 2:19-22 yebätä).
9. ¿Timoteo töi nämäne bäri ja mräkätre yebätä ye bämikani ño kwe?
9 Timoteo namani gare kena Pablo ie ngwane, kukwe kwin kwanibätä ie, nämä ni mada töi mike käne jabiti ta. Ye medenbätä, Pablo nämäne tö ngwen ie aisete nitre krire kristiano kä Berea yete ye dimikadre yekäre mikaninte kwe yete (Hech. 17:13, 14). Silas namaninte kä ruäre te juta yete siba, aisete kukwe namani gare krubätebätä Timoteo ie. Kä nika ta aune Pablo käkwe Timoteo juani kaibe juta Tesalónica yete konkrekasion ye dimikakäre (1 Tes. 3:2, nota). Kä nikani 15 ta aune Timoteo nämäne ja mräkätre tarere krubäte, aisete ja mräkätre kä yekänti nämäne muen ngwane muabare kwe bentre (Rom. 12:15; 2 Tim. 1:4). ¿Monsotre bati raba ja ngwen ño niara ye kwrere?
10. ¿Dre nuainbare ja mräkätre itikwe ja töi mikakäre ni madabätä?
10 Ja mräkä Woo Jae ja töi mikadre kwe bäri ja mräkätre yebätä nükani gare ie. Nämäne bati ngwane, ñan nämäne nuäre kräke blitakäre ja mräkätre umbre ben. Aisete gätäte ñan nämäne köbö kwin niere ja mräkätre umbre ie. Ni umbre konkrekasion jie ngwanka käkwe niara töi mikani kukwe ne erere nuainne blita kömikakäre ni umbre ben, rabadre dre tuin kwin ja mräkätre umbre yebätä ye niere ietre. Ne mada arato, kukwe meden ütiäte ja mräkätre ye kräke ye rabadre mike gare käne jai blitakäre kwin bentre. Woo Jae ni ji ngwanka konkrekasionte kukwe mikani täte. Matare niara tä sribire ni umbre konkrekasionte arato, tä niere: “Tä nemen nuäre tikrä blitakäre ni jökrä ben. Ja ruin kwin tie ñobätä ñan aune kukwe ta ni mada kisete ye tä nüke gare tie, aisete ti raba niaratre dimike tä ja di ribere jai ngwane”.
11. ¿Monsotre bati ye raba ja töi mike ño bäri ja mräkätre konkrekasionte yebätä? (Üai mikadre ñärärä).
11 Monso bati, mä raba ja töi mike ni madabätä. Gätäte mäkwe blita nitre jökrä ben niena umbre o bati yebiti ta. Niaratre tua ño ye mä ngwantari ie aune dre niei kwe mäi ye mä kukwe nua kwekebe. Ye köböire ja känenkäre, mä raba dimike ño ye rabai gare mäi. Nitre gure niena umbre tä ja di ribere JW Library® yebätä o kukwe driedre ben ye ribeta kwe jai rabadre gare mäi ngwane, ¿ñobätä mä ñan ja töi mike dimike celular yebätä o kukwe driere ben? Mäkwe ja töi mikai ni mada dimike ye köböire mäkwe kukwe kwin bämikai konkrekasion jökrä kräke.
Monsotre bati ye raba konkrekasion ye dimike kukwe keta kabrebiti (Párrafo 11 mikadre ñärärä)
PABLOKWE MÄTRÄBARE YE RABA MÄ DIMIKE
12. ¿Monsotre bati rabadre dre nuainne ne kwe Pablokwe mäträbare Timoteobätä ye rabadre dimike?
12 Pablo nämäne Timoteo mike tuin jai ja ngobo kwrere, ye medenbätä nämäne mäträrebätä ne kwe kukwe tare ñan rabadre barebätä aune kukwe drie ye rabadre bare kwin ie yekäre (1 Tim. 1:18; 2 Tim. 4:5). ¿Mä raba dre nuainne ne kwe Pablokwe mäträbare ye käkwe mä dimikadre? Tärä ketebu tikabare Pablokwe Timoteo ie yebätä mäkwe ñäkä aune kukwe niebare kwe mäi ye kwrere mäkwe mika tuin jai aune ño mä raba kukwe ye mike täte yebätä mä töbikatari. Ani ja kite kukwe ruäre yebätä.
13. ¿Dre käkwe mä dimikai nüne deme Ngöbö ngwärekri?
13 “Makwe dre dre nuendre nünankrä deme Ngöbö ngwärekri, ye jiebti ma rankwa bäri” (1 Tim. 4:7b). Nünandre deme Ngöbö ngwärekri nieta ye abokän nikwe ja ngwandre metre Jehovai aune dre tuin kwin ie ye erere nikwe ja töi mikadre meden gärätä. Akwa ni ñan tä därere nierare kore, ñakare aune ni rabadre ja di ngwen kukwe ye nuainne. ¿Akwa nikwe dre nuaindre ne kwe rabadre bare nie yekäre? Pablokwe niebare: “Ma rankwa bäri jiebiti”. Ye abokän metrere, nitre niaka nämäne ja kite krubäte jakakäre meden nüke gare kukwe griegore yebiti. Nitre niaka ye nämäne ja di ngwen ja kite köbö kwatire kwatire. Ye erere ni rabadre ja di ngwen köbö kwatire kwatire kukwe kwin ye nuainkäre ne kwe nita ja kete Jehovabe ye rabadre bäri dite.
14. ¿Nita ñäke Bibliabätä ye ngwane ni tö dre nuaindi? Mä raba mike gare.
14 Kukwe keteiti nikwe nuaindre jankunu köbö kwatire kwatire ye abokän ñäkädre Bibliabätä. Mäta ñäkebätä ngwane, mä tö ja ketai bäri Jehovabe ye ngwen törö jai. Ari kukwe ne kwrere bämike keteiti. Jesús blitabare ni bati gobranka aune jondron bökäne ye ben yebätä mäta ñäke ye bämike ja töite (Mar. 10:17-22). Jesús ye abokän Mesías monso bati nämäne nütüre, akwa tödeka kwe ñaka nämäne dite ye medenbätä ñan namani nuäre kräke ja mikakäre ja tötikaka Jesube. Akwa yebiti ta Jesukwe ja töi mikani kwin kräke. Metrere Jesukwe ja töi mikani kwin kräke bätä mikani tuin bobre kwe jai, ye raba mä töi mike niä. Monso ne käkwe kukwe kwin diandre jai ie Jesús tö namani. ¿Dre raba nemen gare mäi Jehová yebätä? Metrere, Jehová yekwe monso ye nämäne tare ye bämikani metre Jesukwe ja ngwanbare ño monso yebe kwe ngwane (Juan 14:9). Ne madakäre, mäkwe ja kitai kukwe namani bare monso nebätä ngwane, kukwe tä mä kisete yebätä, mä raba kukwe ne ngwentari jai: “¿Ti raba dre nuainne rökrakäre bäri Jehová ken aune ni mada dimikakäre bäri?”.
15. ¿Monsotre bati käkwe ja di ngwandre kukwe kwin bämike ye ñobätä ütiäte? (1 Timoteo 4:12, 13).
15 “Makwe nüna kuin metre” (ñäkädre 1 Timoteo 4:12, 13 yebätä). Timoteo ye käkwe ja kitadre ñäke kwin täräbätä aune rabadre ni tötikaka kwin ye Pablokwe niebare ie. Arato niara ye rabadre ja tare ye bämike, tödeka ye bämike aune ja ngwen deme Pablokwe niebare ie. ¿Ñobätä? Ñobätä ñan aune, nita dre nuainne ye tä nitre mada dimike. Kukwe kädrie bianta mäi, känti mäkwe blita kukwe drie yebätä ye bämike ja töite. Mäta ja di ngwen kukwe driekäre krubäte yebätä rabai bäri nuäre blitakäre kukwe nebätä mäi. Mäta kukwe bämike ye rabai bäri ütiäte mäta dre niere ye kräke (1 Tim. 3:13).
16. a) 1 Timoteo 4:12 tä mike gare erere ¿kukwe ketarike meden monsotre raba mike nuaindre jai kukwe kwin bämikakäre? b) ¿Monsotre bati tä blite ño yebiti raba kukwe kwin bämike ño?
16 Kukwe ketarike Pablo käkwe kädekani 1 Timoteo 4:12 yekänti, yebätä monsotre bati raba ja kite kukwe kwin bämikakäre. ¿Mäta ja tötike kaibe ye ngwane, ñobätä mä ñan ja kite kukwe keteiti yebätä? Ñodre, mä raba “blite ño bäri kwin” yebätä mä raba ja kite. Dre nie raba mäkwe abokän raba ja mräkätre dimike yebätä mäkwe töbike. Mäta nüne mä rüntre ben gwi ngwane, ¿ñobätä mä ñan debe bien ie käre kukwe nuainta mä kräke kwe yebätä? O gätäte, ¿mä raba ja di ngwen blite ja kukwei jeñe yebiti? Ja mräkätre käkwe kukwe kwin bämikabare yebätä mä raba kwin niere ie gätä ye bitikäre. Mäkwe ja di ngwan kukwe kwin bämike mäta blite ño yebiti ngwane mäta ja di ngwen sribikäre Ngöbö kräke ye jutuai ni madai (1 Tim. 4:15).
17. ¿Dre käkwe monsotre dimikai kukwe ja üaire ye mike nuaindre jai aune erere mike nemen bare? (2 Timoteo 2:22).
17 “Jändrän kämekäme mdei tä krübäte ni bati batiye abko ngäniene ma gitia” (ñäkädre 2 Timoteo 2:22 yebätä). Kukwe ruäre raba Timoteo ye töi mike ñaka kukwe ja üaire ye mike nuainne jai o kämikekä Jehovabätä yebätä rabadre ja ngübarebiti ribebare Pablokwe ie. Ñodre, ruäre ngwane, kukwe nuainta nikwe ñaka blo, akwa ye tä kä denkä krubäte nikän aune kä ñaka nemente nie kukwe ja üaire ye nuainkäre. Ñodre, mäta kä denkä nuäi jai jadakakäre aune ja näkwitakäre internete yebätä töbike. ¿Ñobätä mä ñan kä ye denkä jai sribikäre bäri Jehová kräke aune ja mräkätre dimikakäre? Ñodre, mä raba ja töi mike ja mräkätre konkrekasionte dimike Ju Ja Ükarakrö ye ükatebätä o kukwe driere carrito yebiti. Mäkwe ja ketai nitre niena ünä ja üairebiti ye ben ngwane, niaratre käkwe mä dimikai kukwe ja üaire ye mike nuainne jai aune mike nemen bare.
KUKWE KWIN NEMEN MÄKWE NI MADA DIMIKABÄTÄ
18. ¿Ñobätä Marcos aune Timoteo yebätä kukwe kwin namani bare aune kä juto nämäne kwetre nieta?
18 Marcos aune Timoteo ye käkwe kukwe ñan nuäre nuainbare ni mada dimikakäre ye köböire kukwe kwin namani kwetre aune kä juto ye nämäne käre kwetre (Hech. 20:35). Marcos nämäne kukwe driere ye köböire nikani juta jene jene te. Kukwe ñan tuabare nuainbare Jesukwe nämäne kä tibienbätä ngwane ye tikabare kwe. Aune Timoteo abokän käkwe Pablo dimikani konkrekasion mrä mrä ükete aune ja mräkätre töi mikani jäme kwetre. Metrere Marcos aune Timoteo ye käi nämäne juto Jehovabätä ñobätä ñan aune kukwe ñan nuäre nuainbare kwetre niara mikakäre täte.
19. ¿Pablokwe mäträbare ye ñobätä monsotre brare rabadre mike täte aune ye köböire dre kwin raba nemen kwetre?
19 ¿Pablo käkwe kukwe tikabare Timoteo ie üai deme köböire ye tä dre driere nie? Kena, Pablo yekwe monso bati Timoteo ye nämäne tare krubäte nemen gare nie. Ne madakäre, Jehovakwe mä tare aune kukwe kwin rabadre bare mä kräke bätä kä juto tädre käre mäkwe ye ie niara tö. Ye medenbätä, Pablokwe mäträbare ye mä rabadre nuainne aune ja kitebätä. Arato mä rabadre ja töi mike ja sribire mräkätre kräke. Mäkwe kukwe ne erere nuaindi ngwane, jondron jökrä mäkwe kä ngwain juto jabätä kä nengwane aune ja känenkäre aune “ja nire erametre” rabai mäkwe kärekäre (1 Tim. 6:18, 19).
KANTIKO 80 Jehová töi kwin ye gain
a Ja nämäne nemen ruin ño Pedro ie ye bä nämäne gare kwinbätä jötrö ngwarbe, aisete ja nämäne ruin ño aune dre nuain nämene Jesukwe kukwe keta kabre känti ye nämäne nuäre Pedro kräke bämikakäre aune mikakäre gare Marcos ie. Ye arabätä, Jesús nämäne kukwe meden nuainne ye ñan ngöräbe Marcokwe mikani gare, ñakare aune kukwe tikani kwe yete ja nämäne ruin ño Jesús ie ye niebare kwe (Mar. 3:5; 7:34; 8:12).
b KUKWE MIKATA GARE ÜAIBÄTÄ: Pablo aune Bernabé tä niken kukwe driere kä jene jene känti ye ngwane, niaratre ye tä dre ribere jai yebätä Marcos tä dimike. Timoteo tä niken konkrekasion keteiti känti ja mräkätre ye mikakäre dite aune tä kukwe kwin niere ie dimikakäre.