KUKWE JA TÖTIKARA 20
KANTIKO 7 Jehová ni dimikaka
Jehovakwe ni töi mikai jäme ye tädre gare nie
“Ngöbö ni Dänkien [ . . . ] Nita nebe ruentari tare kärekäre ie amne kukwe jire jökrä nikwe, btä niara tä ni die mike amne tä kä miketa nuäre nibtä” (2 COR. 1:3).
KUKWE NEBÄTÄ JA TÖTIKAI
Nitre judío nämäne nüne Babilonia Jehová nämäne dimike aune töi mike jäme yebätä dre raba nemen gare nie.
1. ¿Nitre judío ye nämäne nüne ño Babilonia?
NITRE judío nämäne nüne Babilonia yebätä töbike. Nämänentre nüne Jerusalén aune juta ye dikaninte ye tuani kwetre. Niaratre nämäne ja mike ngite aune mräkätre käne käkwe ja mikani ngite ye köböite niaratre jänikani ngite Babilonia. ¿Kukwe jökrä yebätä ja namani ruin ño ietre? (2 Crón. 36:15, 16, 20, 21). Bäkänä, niaratre nämäne nüne Babilonia ye ngwane nämäne kukwe ruäre nuainne nämäne nuainne Jerusalén ye erere, aisete nämäne ketaninkä o ngite nie ñan raba (Jer. 29:4-7). Akwa yebiti ta, niaratre ñan nämäne ja tuin kukwe nuäre ben aune niaratre ñan tö nämäne nünain ye kwrere. Ja nämäne ruin ño ietre ye iti käkwe mikani gare krörö: “Ñö niken nen juta Babilonia bäre ye kräbätä nun nämä nemen täkäni. Juta Sión nämä nüke törö nuen ye ngwane nun nämä muen” (Sal. 137:1). Bäkänä, niaratre töi mikadre jäme ye nämäne ribere jai, ¿akwa nirekwe töi mikadre jäme?
2, 3. a) ¿Jehovakwe dre nuainbare nitre judío nämäne nüne Babilonia ye kräke? b) ¿Dre rabai gare nie kukwe ja tötikara nebätä?
2 Jehová käre tä “ni die mike amne tä kä miketa nuäre nibtä” (2 Cor. 1:3). Nire tä nökrö Jehová ken ye tare kwe aune tö dimikai aune kämikai nuärebätä. Jehovakwe mäträi nirebätä yekwe kai ngäbiti aune niara mikaita täte ye nämäne gare ie (Is. 59:20). Ye medenbätä kä nikanina 100 ta nitre judío jänrikadre Babilonia ye känenkri Isaías töi mikani kwe tärä Isaías ye tike. ¿Drekäre tikamanabare kwe? Ni Ngöbö kukwe niekä Isaías ara käkwe kukwe ne niebare: “‘Juta tikwe dimike’, Ngöbö munkwe tä niere” (Is. 40:1). Nitre judío nämäne Babilonia yebätä kä mikadreta nuäre aune dimikadre ye ribedi kwe jai nämäne gare Jehovai.
3 Ni töi mikadre jäme ye nita ribere jai arato. Nitre judío nämäne nüne Babilonia ye ngwane Jehovakwe dimikani ño yebätä kukwe ketamä nikwe mikai gare jai kukwe ja tötikara nekänti: 1) Jehová nämäne ngite kite ta nire nämäne ja töi kwite yebiti, 2) Jehová nämäne tödekara bien ietre, 3) Jehová nämäne dimike ne kwe kä jürä ñan rabadre krubäte bätätre. Kukwe keteitire keteitire nebätä ni täi ja kite ngwane ye erere Jehová tä nuainne ño nengwane ni kräke yebätä töbikadre.
JEHOVÁ NI MIKAKA TUIN BOBRE JAI AUNE NGITE KITAKA TA NIBITI
4. ¿Ni ruentari tare Jehovai ye bämikani ño kwe? (Isaías 55:7).
4 Jehová ni mikaka “ruentari tare” jai (2 Cor. 1:3). Jehovakwe kukwe ye bämikani nitre judío ie ja töi kwitani kwetre aune ngite kitani ta kwe bititre yebiti (ñäkädre Isaías 55:7 yebätä).a Jehovakwe niebare: “Ja tare metre kärekäre tikwe yebiti erametre tikwe mä mikai tuin bobre jai” (Is. 54:8). ¿Niaratre dimikadre ño kwe? Erametre nitre judío ye gwairebe jökrä käkwe ja tare nikadre ja mikani ngite kwetre yebätä, akwa niaratre ñan täi käre Babilonia ye Jehovakwe käbämikani ietre. Kä rükai ngwane niaratre rabaita kwäre aune ñan rabaita nüne Babilonia (Is. 40:2). Nitre judío ja töi kwitani ye ie Jehovakwe kukwe käbämikani yekwe töi mikani jäme.
5. ¿Jehová ye ie ni ruentari tare ye ñobätä raba nüke gare bäri kwin nie nitre judío ye kräke?
5 ¿Dre nemen gare nie? Jehová tä juto biare ngite kitakäre ta nibiti töi kwinbiti. Nitre judío ie kukwe ne nämänena gare, akwa nie nengwane nüke gare bäri kwin. ¿Ñobätä? Kukwe keta kabre Jehová tä nuainne ngite kitakäre ta nibiti ye gare nie. Siklo nikanina kabre ta Isaías kukwe niebare, Jehová tä ngite kite ta nibiti yebätä. ye bitikäre Jehovakwe Monso kwe Jesús ye juani kä tibienbätä ja nire bien nire nire käkwe ja töi kwitadre ye ütiäre. Aune ja nire biani kwe ni ütiäre yebiti “ngite ye diandre kä jire jökrä mento” nibiti bämikani metre kwe aune ni ñan rabadre ngite jire chi yekäre (Hech. 3:19; Is. 1:18; Efes. 1:7). ¡Jehová ie ni ruentari tare aune tä ni mike tuin bobre jai nüke gare nie!
6. ¿Jehová ni mikaka tuin bobre jai yebätä töbikadretari ye ñobätä kwin? (Üai mikadre ñärärä).
6 Nikwe ja mikani ngite aune nikwe ja töi kwitanina kukwe yebätä akwa ni töita ni nike jankunu ngwane, Jehová kukwe tika mananbare tä Isaías 55:7 ye raba ni töi mike jäme. Nitre kwati töita nike jankunu ja mikani ngite kwetre yebätä, aune kukwe tare tä nemen bare bätätre ye ngwane bäri ñan tä nemen nuäre kräketre. Akwa nikwe ja mikani ngite ye nikwe mikanina gare aune nikwe ja töi kwitani kukwe blo yebätä ngwane Jehovata ngite kite ta nibiti ye tädre gare nie. Ne madakäre Jehovata ngite kite ta nibiti ye ngwane niara tä käi kwitekä kärekäre jabiti (Jeremías 31:34 mikadre ñärärä). Kukwe tä ni töi nike jankunu ye Jehová tärä käi kwitekä jabiti ye ngwane käi kwitadrekä jabiti arato. Ñobätä ñan aune nita dre nuainne gwäune ye Jehovata mike ñärärä, ñaka dre nuainbare nikwe käne ye ai mikata ñärärä kwe (Ezeq. 33:14-16). Nita ja mike ngite yebätä kukwe tare tä nemen bare nibätä ye Jehová ni Rün ni tarekä aune ni mikaka tuin bobre jai köböra denkä.
Nikwe ja mikani ngite käne ye Jehová ñan tä ngwen törö jankunu jai ñakare aune nita ja ngwen ño nengwane ye mikata ñärärä kwe (Párrafo 6 mikadre ñärärä)
7. ¿Dre köböire rabai bäri nuäre ni kräke nikwe ja mikani ngite ye mikakäre gare?
7 ¿Nikwe ja mikani ngite yebätä ni töita ni nike akwa ñan nuäre ni kräke niekäre ngwane dre nuaindre? Bibliabätä ni töi mikata blite nitre umbre ji ngwanka konkrekasionte yebe (Sant. 5:14, 15). Blitadre nitre umbre ji ngwanka yebe ye ñan tä nemen nuäre ja mikata ngite ye ngwane. Akwa Jehová ara käkwe niaratre ja ngwanka metre ye kädekani ni dimikakäre ye ngwandre törö jai. Nikwe ja mikani ngite yebätä nita ja töi kwite akwa ñan nemen nuäre ni kräke niekäre ngwane nitre umbre ji ngwanka bätä Jehová tä ni tarere ngwandre törö jai ye köböire rabai bäri nuäre ni kräke blitakäre. Ja mräkä iti kädekata Arthurb ja mikani ngite aune töi nämäne nike ye Jehovakwe mikani tuin bobre jai aune dimikani ño ye tä mike gare. Arthur tä mike gare: “Bäsi kä kwati te ti nämä pornografía tuin. Akwa bati kukwe kädrieba ni töi (conciencia) yebätä. Ye medenbätä ti nämä pornografía tuin tikwe nieba ti muko aune nitre umbre ji ngwanka ie. Ye ngwane tribe doboko tikwe diankaba ja kötärä ye kwrere ja rababa ruin tie, akwa ti töi nämä ti nike jankunu tikwe dre nuainbare yebätä. Nitre umbre ji ngwanka käkwe mikaba gare metre tie Jehová ñaka ti kitekä mento jabätä. Niara tä ni töi ükete o mräträre nibätä ni tare kwe yebätä. Kukwe nieba tie nitre umbre ji ngwanka kwe ye käkwe ti dimikaba krubäte aune töbiketa kwin ja käne”. Nengwane Arthur ye prekursor aune siervo ministerial. Arthur erere nita ja töi kwite ngwane Jehová tä ngite kite ta nibiti tä gare nie ye tä mate kwin nibätä.
JEHOVATA TÖDEKARA BIEN NIE
8. a) ¿Nitre judío nämäne nüne Babilonia yei Jehovakwe tödekara meden biani? b) ¿Nitre judío ja töi kwitani ie Jehovakwe tödekara biani ye matani ño bätätre mikata gare Isaías 40:29-31 yete?
8 Babilonia ye abokän nämäne juta kri krubäte aune nitre ka nämäne ngite kwetre ye ñaka nämäne mike kwäre jire yebätä käi kitaka nämäne. Ye medenbätä rabadre tuin, nitre judío nikani nüne yete ye ñan rabaita kwäre jire o ñan juainta nünenta jire ja käite (Is. 14:17). Akwa Jehovakwe nitre niara mikaka täte ye mikai kwäre käbämikani kwe. Aune kukwe käbämikani kwe ye ketabätä ñan raba jire chi (Is. 44:26; 55:12). Babilonia juta kri ye abokän nämäne kä burie ye kwrere Jehová kräke (Is. 40:15). Bure täkädrebätä aune juandrekä mentokwäre. Nitre nämäne nüne Babilonia ie kukwe käbämikani yekwe niaratre mikani tö ngwenta, akwa ye ñan ngöräbe ñobätä ñan aune Isaías kukwe ne tikani: “Nire nire tä tö ngwen Jehovai ye rabaita dite” (ñäkädre Isaías 40:29-31 yebätä).c Kukwe ie niaratre nämäne tö ngwen yekwe ja di biani ietre kwitakakäre “mü ngwike ye kwrerebiti”.
9. ¿Ñobätä nitre judío nämäne Babilonia ye rabadre tö ngwen kwatibe Jehovakwe kukwe käbämikani ietre yei?
9 Nitre judío nämäne Babilonia yei kukwe keta kabre nämäne tödekakäre kwatibe Jehovabiti. ¿Ye abokän meden? Kukwe keta kabre rabai bare Jehovakwe kädekaninte ye erere namani bare ye niaratrekwe tuani nemen bare yebätä töbike. Ñodre, juta Asiria käkwe juta Israel ngwitärikri diani jai aune nitre ye jänikani ngite kwetre (Is. 8:4). Nitre Babilonia käkwe juta Jerusalén ganinte aune nitre nünanka yete ye jänikani ngite jai ye tuani kwetre (Is. 39:5-7). Arato rei Babilonia käkwe kä dikaninte rei Sedequías okwäte aune nikani ngwena Babilonia ye nämäne gare ietre (Jer. 39:7; Ezeq. 12:12, 13). Kukwe rakaikä niebare Jehovakwe ye jökrä namani bare (Is. 42:9; 46:10). Yekwe niaratre dimikani tö ngwen kwatibe Jehovakwe niaratre mikai kwäre käbämikani kwe ietre yei.
10. ¿Kä blo te nita nüne nete tödeka nikwe tädre dite yekäre drekwe ni dimikai?
10 ¿Dre nemen gare nie? Nita nemen di nekä ja üairebiti ngwane, kukwe ie nita tö ngwen ye raba ni miketa dite. Metrere nita nüne kä tare näire aune ni rüe dite krubäte tä ja mike ni rüere, akwa nikwe ñaka ja tuanemetre ganaindre ie. Nikwe nünain kärekäre aune jäme Jehovata käbämike nie ye tädre mrebe ni töibätä aune ni brukwäte. Ñan täi era ni kräke ngwane ventana tä dobrore o kä ñan tuin kwin te ta ye kwrere tödeka nikwe täi. ¿Akwa ventana ye mika raba ño mrebe o tödeka nikwe ye ni raba mike ño bäri dite? Yekäre käre kä diandrekä jai töbikatarikäre kä bä nuäre käbämikata Jehovakwe yebätä. Täräkwata, video aune kansion tä blite tödekara yebätä ye tuadre aune mikadre ñärärä. Arato kukwe käbämikata Jehovakwe ye meden tuin kwin nie ye nikwe niedre ie.
11. ¿Meri testiko iti tä bren krubäte ye dre tä mike dite?
11 Meri testiko iti kädekata Joy bätä bren tare krubäte tä yebätä ani blite. Tödekara ye tä niara töi mike jäme aune miketa dite nieta kwe: “Jata nemen ruin di nekä tie ngwane tita ja driere ja brukwä tätebiti Jehovai aune ja ruin ño tie ye tita niere jökrä ie. Ja ruin ño tie ye rükai gare ie yei tita tö ngwen kwatibe. Jehová tä ti kukwe nuin ye tä mike gare metre tie, tä ja ‘di kri’ bien tie yebiti” (2 Cor. 4:7). Kä bä nuäre yete “Ni jire iti käkwe niedi: ‘Tita bren’” yete niara tä ja bämike arato (Is. 33:24). Ja ruin ño nie ye nikwe täin jökrä Jehovai aune tödekara yebätä nikwe ja töi mikai ngwane ja rabaita ruin dite nie.
12. ¿Kukwe meden tärä keta kabre nie tödekakäre kwatibe kukwe käbämikata Jehovakwe yei? (Üai mikadre ñärärä).
12 Nitre judío nämäne klabore Babilonia ie kukwe keta kabre nämäne tödekakäre kwatibe. Ye erere arato nemen bare nibätä nengwane. Profecía keta kabre tä nemen bare nengwane ye tuin nie. Ñodre, potencia mundial keteiti “kä ruäre känti dite aune kä ruäre känti därebe” mikata gare ye tä tuin nie (Dan. 2:42, 43). Arato kä ketare ketare känti “dobo rabadi nakaenkä” aune kukwe driei “kä jökräbti temen” (Mat. 24:7, 14). Profecía ne aune profecía mada keta kabre tä nemen bare tuin nie ye tä tödeka nikwe mike dite kukwe käbämikata ja känenkäre rabai bare metre yebiti.
Profecía tä nemen bare nengwane ye tä tödeka nikwe mike dite Jehovata kukwe käbämike ja känenkäre yei (Párrafo 12 mikadre ñärärä)
JEHOVATA NI DIMIKE ÑAN KÄ JÜRÄ NGWEN JABÄTÄ
13. a) Nitre judío mikai kwäre ye köböi jatai ja ken ngwane, ¿drebe ja tuai kwetre niebare Jehovakwe? b) Isaías 41:10-13 tä mike gare erere, ¿Jehovakwe nitre judío nämäne Babilonia ye töi mikani ño jäme?
13 Nitre judío nämäne Babilonia ye ie Jehovakwe kukwe kwin käbämikani töi mikakäre jäme. Akwa niaratre mikai kwäre ye köböi jataira ja ken ngwane ja tuadi kwetre kukwe tare ben nämäne gare Jehovai. Rei iti dite krubäte käkwe juta Babilonia bäre temen ye diandi jai biti rü gaikä kwe Babilonia rüere mikanina gare Jehovakwe (Is. 41:2-5). ¿Nitre judío rabadre kä jürä ngwen jabätä? Ñakare. Ñobätä ñan aune kukwe ye jämi nakainkä känenkri Jehovakwe kukwe ye mikanina gare aune kukwe niebare kwe ietre töi mikakäre jäme: “Mäkwe ñaka kä jürä ngwan jabätä, ñobätä ñan aune tita mäbe. Mäkwe ñaka ja töibika krubäte, ñobätä ñan aune ti Ngöbö mäkwe” (ñäkädre Isaías 41:10-13 yebätä).d ¿Ñobätä Jehovakwe niebare: “Ti abokän Ngöbö mäkwe”? Niara mikadre ngöböre jai ye ñan aibebätä, ñakare aune kä jökrä ngwane niara täi juto biare niaratre dimikakäre ye ngwankäre törö ietre (Sal. 118:6).
14. ¿Nitre judío ñan kä jürä ngwandre jabätä yekäre Jehovakwe dre mada nuainbare?
14 Nitre judío nämäne Babilonia yebätä kä jürä ñan rabadre yekäre Jehovakwe kukwe ruäre mada nuainbare: niara töbätä aune die kri krubäte ñan krütare ngwani törö kwe ie. Jehovakwe nübaibare nikren kä kwinbätä muke yebätä. Jehovakwe muke ye sribebare aune tä kwäbe ye gare kwin ie. Aune ye ñan aibe, ñakare aune muke kwatire kwatire ye niara tä kädeke jene jene ye niebare kwe ietre arato (Is. 40:25-28). Muke kwatire kwatire ye kä ño gare Jehovai aune die tärä sribekäre. Aisete, ni niara mikaka täte ye itire itire kä ño gare ie aune die tärä juta kwe dimikakäre. Metrere nitre judío ye ie kukwe ñan nämäne kä jürä ngwankäre jabätä.
15. ¿Nitre judío nämäne Babilonia ye tädre jutokäre Jehovakwe dre nuainbare?
15 Jehovakwe nitre niara mikaka täte ye ie kukwe biani ja jie ngwankäre tädre juto yekäre. Isaías 26:20 yekänti niebare kwe ietre: “Nän juta tikwe, mun rika cuarto munkwe ye teri, aune munkwe jukwe dika jabiti. Munkwe ja üka ken yete nememe ti töita rubun näin ta ye ngwane”. Profecía tä mikani bersikulo nekänti ne namani bare kena rei Ciro Babilonia diani jai ye ngwane. Ni kukwe mikaka gare iti o historiador kädekata Jenofonte käkwe niebare: Ciro nikani juta Babilonia yete ngwane niebare kwe nitre rükä kwe yei “rabadre nire tädre juta Babilonia bäre ye murie kete” (Ciropedia, traducción de Ana Vegas Sansalvador). Kä jürä namani krubäte nitre nämäne nüne Babilonia yebätä raba ruin nie. Nitre judío käkwe Jehová kukwe mikani täte ye namaninte nire.
16. Ja tare nikadi kri yebätä nita töbike ngwane, ¿ñobätä ñan kä jürä ngwandre jabätä? (Üai mikadre ñärärä).
16 ¿Dre nemen gare nie? Kä nebera braibe aune ja tare nikadi kri ñaka nemen bare erere ben nikwe ja tuai. Kömikai ngwane nitre kwatibätä kä jürä rabai aune töi rabai ngwarbe kwräkwrä. Akwa ni abokän käkwe tö ngwandre Jehovabiti ñobätä ñan aune niara Ngöbö nikwe ye gare nie. Ni töita kwatibe kä ja känenkäre yebätä, ñobätä ñan aune gare nie “Ngöbö kebera nüke ni tiketeta” (Luc. 21:28). Juta keta kabre käkwe ja ükaikrö ja mikakäre ni Jehová mikaka täte ye rüere, akwa kä ye näire ni täi tödeke kwatibe jankunu Jehovabiti. Jehovakwe ni kriemikai angeletre ye köböire aune kukwe biandi kwe nie ja jie ngwankäre rabatekäre nire. ¿Akwa kukwe ye mikai nüke ño kwe ni kisete? Ñan gare metre ta nie. Akwa konkrekasion ye köböire raba ruin nie, ye ara abokän “cuarto munkwe teri” bätä Biblia tä blite ye kwrere rabai ni kräke ja kriemikakäre ni raba niere. Ni tö rabai juto biare ngwane ni tädre keteitibe ja mräkätre ben, kukwe bianta nie mikakäre täte ye mikadre täte töi kwinbiti, aune Jehová ara tä juta kwe jie ngwen yei tö ngwandre kwatibe (Heb. 10:24, 25; 13:17).
Jehová dite aune raba ni mike kwäre yebätä töbikadre yekwe ni dimikai ñaka kä jürä ngwen jabätä ja tare nikadi kri ye näire (Párrafo 16 mikadre ñärärä)e
17. ¿Kukwebiti Jehová tä ni töi mike jäme ye känänkäre dre nuaindre?
17 Nitre judío ye kräke ñan nämäne nuäre nünankäre Babilonia, akwa Jehovakwe niaratre töi mikani jäme nämäne dre ribere jai ye ererebätä. Aune ye erere Jehovata nuainne nibätä kä nengwane. Ye medenbätä dre rabai bare ja känenkäre yebätä nikwe ñaka töbikadre. Bäri kwin nikwe ja töi mikadre kukwebiti Jehová tä ni töi mike jäme ye känene. Jehová ye abokän ni mikaka tuin bobre jai nikwe ngwandre törö jai. Ye medenbätä kukwe ie nita tö ngwen ye tädre era ni kräke. Jehová Ngöbö nikwe tädre gare nie aune ñaka kä jürä ngwandre jabätä.
KANTIKO 3 Mätä ti dimike aune ti mike tö ngwen
a Isaías 55:7: “Ni kukwe käme nuainkä käkwe ji blo tuanemetre aune ni käme käkwe ja töi kwitadre; jatadreta Jehová kokwäre, niarakwe mikai tuin bobre jai, jatadreta Ngöbö nikwe kokwäre, ñobätä ñan aune niarakwe ngite juain tabiti töi kwinbiti”.
b Nitre ruäre kä kwitani.
c Isaías 40:29-31: “Nitre tä nainte ye mikata dite kwe aune nitre tä di nekä yei tä ja di bien krubäte. Monsotre tä nemen nainte aune di nekä, bätä monsotre tä ngoto ritete aune niken tibien, akwa nire nire tä tö ngwen Jehovai ye rabaita dite. Mü ngwike ye kwrerebiti rabai nakainkä. Rabai nen aune ñaka rabai dräre; rabai dikekä aune ñaka rabai nainte”.
d Isaías 41:10-13: “‘Mäkwe ñaka kä jürä ngwan jabätä, ñobätä ñan aune tita mäbe. Mäkwe ñaka ja töibika krubäte, ñobätä ñan aune ti Ngöbö mäkwe. Tikwe mä mikai dite. Jän, tikwe mä dimikai. Ti küde ruinkri kukwe metre nuainkäre yebiti tikwe mä ketaite dime’. ¡Mike ñärärä! Nitre jökrä tä nemen rubun mä kräke ye ngwain ja gaire aune mikai tuin ngwarbe jai. Nitre jökrä tä ja mike mä rüere ye gaite täte aune ñaka rabaira. Nitre rükä mä rüere känändi mäkwe, akwa ñaka kwandi mäi. Nitre rükä mä rüere ye ñaka rabaira, niaratre gaite täte. Ñobätä ñan aune ti Jehová Ngöbö mäkwe, tita mä kani küde ruinkri yebiti, ti ara tä niere mäi: ‘Mäkwe ñaka kä jürä ngwan jabätä. Tikwe mä dimikai’”.
e KUKWE MIKATA GARE ÜAIBÄTÄ: Ja mräkätre tä ükaninkrö ja käntibe gwi. Jehová dite aune raba niaratre kriemike bätä nita nüne medente erere känti raba kriemike ie tätre tö ngwen kwatibe.