“Kukwe töbätä erametre tä näin ngwänenkä ji ngrabare”

1. ¿Kukwe töbätä erametre ye kräke nitre ruäre tä ja töi mike ño kä nengwane? (Proverbios 1:20, 21).

KÄ KWATI känti nitre kukwe driekä täi näin kä jutobiti täräkwata Gobran Ngöbökwe yebätä ye döräire ye nikwe tuai. ¿Kukwe drieta ne erere känti mäkwe kukwe driebarera siba? Ye erere ngwane, kukwe töbätä tä näin ngrente ji ngrabare ne kwe nitre käkwe kukwe nuadre tä tärä Proverbios yebätä mäkwe töbikabarera raba ruin nunye (ñäkädre Proverbios 1:20, 21 yebätä).b Täräkwata keta kabre aune Biblia nikwe ye abokän “kukwe erametre töbätä” kite Jehovakri. Kukwe ne erere nitre tä ribere jai rikakäre ji metre ja nire kräke yebiti. Nitre ruäre tä täräkwata ne kain ngäbiti ye tä kä mike juto nibätä. Akwa kwati ñaka tä kain ngäbiti. Mada abokän ñaka tö kukwe töbätä Bibliabätä ye mikai gare jai, ruäre abokän ñaka tö kukwe Bibliabätä mikai gare jai. Ruäre abokän, tä nemen ni kötaire aune Biblia ye abokän kira krubäte tä nemen nütüre. Mada abokän, ja ngwanta ño drieta Bibliakwe yebätä tä nemen ñäke aune nire tä mike täte ye abokän tä kukwe ñäkäire krubäte aune nitre mada ñaka kukwe kwin nuainne ruin ietre tätre niere. Akwa yebitita, Jehová täbe töi kwinbiti kukwe töbätä erametre ye driere ietre. ¿Tä nuainne ño?

2. ¿Kukwe erametre töbätä ye raba kwen ño nie kä nengwane, akwa nitre kwati tä ja töi mike dre nuainne?

² Kukwe keteitibiti Jehovata kukwe töbätä driere nie ye abokän niara kukwei Biblia. Tärä ne abokän tä bäsi ni jökräkwe. ¿Aune täräkwata nikwe dianinkä Bibliabätä yebätä dre nie raba? Jehová köböire kukwe kwin tä nemen bare, ñobätä ñan aune tärä ne tä kwitani kukwe 1,000 biti bäri. Täräkwata dianinkä Bibliabätä aune Biblia yebätä nire tä ñäke aune kukwe tä nemen gare ie ye tä mike täte, ye abokän kukwe erametre töbätä ye kukwe nuata kwe ye kwrere. Ye kräke kukwe kwin tä nemen bare. Akwa, kukwe erametre töbätä ye nitre kwati ñaka tä kukwei töibikaire. Kukwe tä diandre jai nitre ie ngwane, tä tö ngwen nitre mada kukweibiti o tä tö ngwen akwle jai. Kukwe nieta Bibliakwe ye nita mike täte yebätä raba nemen ni mike yakrä jai. Ñobätä nitre tä ja ngwen kore ye rabai gare nie kukwe ja tötikara nekänti. Akwa käne, kukwe erametre töbätä kite Jehovakri ye raba nemen ño nikwe ye ani mike gare jai.

KUKWE JEHOVAKWE YE TÄ NI MIKE TÖBÄTÄ

3. ¿Ni rabadre erametre töbätä yekäre nikwe dre nuaindre?

³ Ni töbätä ye abokän ie kukwe gare ye ererebätä tä kukwe kwin den nuaindre jai. Akwa, kukwe töbätä erametre rabadre nikwe yekäre kukwe mada nuaindre. Biblia tä niere: “Jehová jurä ngwanta yebiti ni töbätä nita kite bämike aune kukwe rabadre gare nie Ni Bäri Kri kä kwinbätä yebätä ye abokän kukwe nüke gare nie” (Prov. 9:10). Ye medenbätä, nikwe kukwe ütiäte diandre nuaindre jai ngwane, Ni Deme kukwei ye ererebätä nikwe kukwe diandre nuaindre jai, ye abokän Jehová töi ño yebätä. Ye rabadre nikwe yekäre täräkwata dianinkä Bibliabätä aune Biblia yebätä nikwe ja tötikai. Ye erere nikwe nuaindi ngwane ni töbätä nikwe bämikai (Prov. 2:5-7).

4. ¿Jehová aibekri kukwe erametre töbätä kite ye ñobätä ni raba niere?

⁴ Kukwe töbätä ye kite Jehovakri (Rom. 16:27). ¿Ñobätä nita ye niere? Kena, niara ni Sribekä aune kukwe jökrä gare ie jondron sribebare kwe yebätä (Sal. 104:24). Ketebukäre, niara töbätä ye tä bämike jondron nuainta kwe yebiti (Rom. 11:33). Ketamäkäre, nire tä niara kukwei mike täte ye kräke kukwe kwin tä nemen bare (Prov. 2:10-12). Ni tö rabai töbätä erametre ngwane, nikwe kukwe ketamä ne ngwandre törö jai aune nikwe ja tuadremetre jie ngwandre ie dre nuainta aune dre diandre nuaindre jai nikwe ye ngwane.

5. ¿Kukwe töbätä erametre kite Jehovakri ye nitre ñaka tä mike era jai yebätä dreta nemen bare?

⁵ Jondron jökrä sribebare kä tibienbätä ye bä nuäre krubäte ye tä nuke gare nitre kwati ie nita kukwe driere ye ngwane. Akwa, ni ni Sribekä tärä ye niaratre ñaka tä mike era jai, ñakare aune jondron jatani nikwite jatäri ye mikata era kwetre jai. Mada abokän Ngöbö era kräketre, akwa kukwe nieta Bibliabätä ye kirabe tätre niere. Yebätä tö nünain ño ye erere tätre nuainne. ¿Yebätä kukwe meden tä nemen bare? ¿Niaratre töita ño ye ererebätä tätre ja jie ngwen aune ñaka tätre Ngöbö kukwei mike täte yebätä nita nüne bäri kwin? ¿Kä juto erametre aune tödekara ja känenkäre tä kwetre metrere? Ñakare jire chi. “Ni töbätä, ni ie kukwe nüke gare, ñaka raba mäträre bäri kwin Jehovata kräke” (Proverbios 21:30). Ye erere tä nemen bare, gare metre nie kukwe tä nakainkä ni bäre yebätä. Kukwe ne tä ni töi mike kukwe töbätä erametre ye kärere jankunu Jehovai. Akwa nitre kwati ñaka tä ye erere nuainne. ¿Ñobätä?

ÑOBÄTÄ KUKWE TÖBÄTÄ ERAMETRE YE NITRE ÑAKA TÄ KAIN NGÄBITI

6. Proverbios 1:22-25 tä niere erere, ¿nitre meden ñaka tä kukwe erametre töbätä ye kukwe nuin?

⁶ Kukwe töbätä erametre “tä niken ngwänenkä ji ngrabare” ngwane, nitre ñaka tä kukwe mike ruin jai. “Nitre ie kukwe ñaka nüke gare”, “nitre ni kötaikä” aune “nitre töi ñakare” ye ñaka tä kukwe töbätä ye kain ngäbiti mikata gare Bibliabätä (ñäkädre Proverbios 1:22-25 yebätä).c Ñobätä niaratre ñaka tä kukwe töbätä kite Ngöbökri ye kain ngäbiti aune nikwe dre nuaindre ñaka ja ngwankäre niaratre erere ye ani mike gare jai.

7. ¿Ñobätä nitre ruäre tä ja ngwen nierare “ni ie kukwe ñaka gare” ye kwrere?

⁷ “Nitre ie kukwe ñaka gare” ye abokän ngöka raba aune töi kwita raba jötrö ngwarbe (Prov. 14:15). Nitre ye erere raba kwen nie nita kukwe driere ye ngwane. Erametre, nitre ji ngwanka kukwebätä aune políticabätä ye tä nitre kwati ngökö. Aune kukwe ye ngwarbe tä nemen gare ietre ngwane tä nementre ulire. Akwa, nitre kädekateta Proverbios 1:22 yete ye nierare töta nemen ja töi mikai ye erere (Jer. 5:31). Töta nemen dre nuain ye erere tätre nuainne aune kukwe drieta Bibliabätä ye ñaka töta nemen mikai gare jai bätä ñaka töta nemen kukwe ye mikai täte. Meri iti nünanka Quebec (Canadá) känti nitre testiko nikani käkwe dre niebare ye erere nitre kwati tä ja töi mike. Niebare kwe: “Sacerdote nunkwe tä nun ngökö ngwane, ye kukwe kwe, nun ñaka ngite”. Erametre, ni ñaka tö ja ngwain nitre ie kukwe ñaka gare ye kwrere (Prov. 1:32; 27:12).

8. ¿Dre käkwe ni dimikai nemen töbätä?

⁸ Ye arabätä nikwe ñaka ja ngwandre ni ie kukwe ñaka gare ye kwrere nieta Bibliakwe. Aune tä kukwe ne niere mäträkäre nibätä: “ni ünän ünän käkwe töbika kuin ja käne, ye kwrere munkwe töbika” (1 Cor. 14:20). Nikwe kukwe ja jie ngwankäre Bibliabätä ye mikadre täte rabakäre töbätä. Kukwe ja jie ngwankäre Bibliabätä ye tä ni dimike kukwe kwin den nuaindre jai aune nikwe ñaka ja mikai kukwe kri te ye jutuadi nie bätärekä bätärekä. Nita nirien nuäi kukwe ja üairebiti yebätä nikwe ja trä tuadre ye kwin krubäte. Ñodre, mekerabe nita ja tötike aune niken gätäbätä, akwa ni jämi ja denkä mento Jehová kräke aune ja ngökö ñöte ye ngwane, ñobätä ni ñaka nuainne ye nikwe ngwandretari jai. O ni ja ngökanina ñöte ngwane, ¿nita kukwe driere aune dirire bäri kwin? ¿Kukwe Bibliabätä ye ererebätä nita kukwe den nuaindre jai? ¿Jesukwe nitre mada mikani tuin ño jai ye erere nita nuainne? Ni raba kukwe jökrä ne nuainne bäri kwin raba tuin nie ngwane, kukwe ngwanta törö Jehovakwe nie abokän tä ni ie kukwe ñaka gare ye mike töbätä ye nikwe mikadre ütiäte jai (Sal. 19:7).

9. ¿“Nitre ni kötaikä” ye ñaka tä kukwe töbätä ye kain ngäbiti ye bämikata ño kwetre?

⁹ Nitre mada ñaka töta nemen kukwe töbätä ye kain ngäbiti ye abokän “nitre ni kötaikä”. Nita kukwe driere ye ngwane nitre ye kwrere raba kwen nie. Niaratre töta nemen ni kötai (Sal. 123:4). Kä krüte näire nitre kwati rabai nitre kötaire mikani gare Bibliabätä (2 Ped. 3:3, 4). Ngöböta dre niere ye nitre ruäre ñaka tä mike täte, Lot donäntre käkwe nuainbare ye erere (Gén. 19:14). Nire tä kukwe ja jie ngwankäre Bibliabätä ye mike täte ye nitre kwati tä kötaire. Nitre ni kötaikä ye tä kukwe käme medei ietre ye aibe jiebiti näin (Jud. 7, 17, 18). Nitre ni kötaikä yebätä dre mikata gare Bibliabätä ye erere nitre apóstata aune nitre ñaka tä Ngöbö kukwei kain ngäbiti ye tä ja ngwen, ¿ñan ererea?

10. Salmo 1:1 tä niere erere, ¿ni raba dre nuainne ñaka ja ngwankäre nitre tä ni kötaire ye kwrere?

¹⁰ Ni ñaka rabadre ja ngwen nitre ni kötaikä ye kwrere yekäre ¿ni raba dre nuaine? Ñodre, käre kukwe ñaka nükebiti nitre ie yebe nikwe ñaka ja ketadre (ñäkädre Salmo 1:1 yebätä).d Ye abokän, nitre apóstata tä dre nuainne ye ni ñaka tö kukwe nuai aune ñäke kukwe ye kwrerebätä. Ni ñaka ja ngübaibiti ngwane, kukwe ñaka jatai tuin debe nie. Ye köböite, Jehovata dre nuainmana aune juta kwe yebiti tä ni jie ngwen ño ye ie nikwe ñaka tö ngwandi. Akwa nikwe ñaka ja ngwandre ye erere yekäre ni raba kukwe ne erere ngwentari jai: “¿Kukwe mrä mikata gare aune kukwe nuain mananta nie ngwane käre tita ñäke kukwe yebätä? ¿Ja mräkätre ni jie ngwanka yebätä käre tita kukwe käme känene?”. Kukwe ye ererebätä nita ja töi kwite ngwane, ni käi täi juto Jehovabätä (Prov. 3:34, 35).

11. ¿Ja ngwandre ño nieta Ngöbökwe ye “nitre töi ñakare” tä mike tuin ño jai?

¹¹ Nitre mada ñaka tä kukwe töbätä ye kain ngäbiti ye abokän “nitre töi ñakare”. Ngöböta ja ngwanmana ño nie ye niaratre ñaka tä kain ngäbiti aune ñaka ja jie ngwanmana ie. Dre tuin kwin ietre ye ererebätä tätre ja ngwen (Prov. 12:15). Aune Jehová töbätä ye niaratre ñaka tä mike era jai (Sal. 53:1). Nita niken kukwe driere ngwane, kukwe Bibliabätä mikata täte nikwe yebätä tä nementre ñäke krubäte, akwa kukwe kwin ñaka kwetre biankäre. Biblia tä niere: “Kukwe erametre töbätä ye ñaka tä nitre töi ñakare ye ken; ñaka raba kukwe niere juebätä juta kri yete” (Prov. 24:7). Nitre töi ñakare ye ñaka raba kukwe töbätä niere jire chi. Yebätä, “käre mäkwe kämikaka nitre töi ñakare yebätä” ye mikata gare Jehovakwe nie (Prov. 14:7).

12. ¿Dre käkwe ni dimikai ñaka ja ngwen nitre töi ñakare kwrere?

¹² Nitre brukwä Ngöbö kukwei kräke ye erere ni ñaka ja ngwen, ñobätä ñan aune Ngöbö töi ño aune kukwe kwe ye nita tarere. Nire tä Ngöbö mike täte aune nire ñaka Ngöbö mike täte ye nikwe mikadre ñärärä ngwane, ye käkwe ni dimikai Ngöbö tarere bäri. Ñodre, nire ñaka tä kukwe töbätä Jehovakwe mike täte ye tä ja mike kukwe kri te. Ne madakäre, nire tä Ngöbö mike täte ye tä nüne kwin ye mikadre ñärärä (Sal. 32:8, 10).

13. ¿Jehovata ni mike ja dibiti kukwe töbätä kwe ye kain ngäbiti?

¹³ Kukwe töbätä ye Jehovata bien ni jökrä ie, akwa niara ñaka nitre mike ja dibiti kain ngäbiti. Akwa, nire ñaka tä kukwe töbätä kain ngäbiti yebätä dre rabai bare ye Biblia tä mike gare (Prov. 1:29-32). Nire ñaka tä kukwe Ngöbökwe mike täte aune “Ja ngwani kore kwetre ye köböite kukwe tare rabai bare bätätre”. Kä näin ta ye bitikäre, tä nüne ño yebätä rabaitre ja töibikaire aune kukwe tare rabai bare bätätre, mrä gaite. Madakäre abokän, nire tä kukwe töbätä Ngöbökwe kain ngäbiti aune mike täte ye ie kukwe ne käbämikata: “nirekwe ti kukwe nuai ye täi kriemikani, kukwe tare raba nemen bare yekwe ñaka kä jäme diainkä kän” (Prov. 1:33).

KUKWE TÖBÄTÄ ERAMETRE YE KÖBÖIRE KUKWE KWIN TÄ NEMEN NIKWE

14, 15. ¿Proverbios 4:23 yebätä dre nemen gare nie?

¹⁴ Kukwe töbätä Ngöbökwe ye ererebätä nita nüne ngwane, kukwe kwin tä nemen nikwe. Kukwe töbätä ye Jehová tä bien ni jökrä ie nibira gare nie. Ñodre, tärä Proverbiobätä yebiti tä mäträre kwin krubäte nibätä aune ye raba ni dimike kä jökrä ngwane. Nita mike täte ngwane nita nemen nüne kwin. Kukwe ütiäte ketabokäbiti mäträta nibätä ye ani mike gare jai.

¹⁵ Ni brukwä ja üaire ye kriemikadre. Biblia tä niere: “Jondron mada ye jökräbitita, mäkwe ja brukwä ye kriemika, ñobätä ñan aune ye köböire ja nire tä” (Prov. 4:23). Ani töbike kukwe nebätä: Ni brukwä tädre kwin yekäre ni rabadre kukwe ruäre nuainne. Ñodre, ni rabadre mröre kwin, ejercicio nuainne, kukwe ñaka kwin ni ngrabare kräke ye nikwe ñaka nuaindre. Ye erere arato, ni rabadre nuainne ni brukwä ja üairebiti yebätä. Ni rabadre köbö kwatire kwatire ja tötike kukwe Ngöbökwe yebätä. Ne madakäre, ni rikadre gätäbätä, ja tötikadre aune blitadre gätäte. Arato, käre nikwe kukwe driedre. Kukwe käme ni töi kräke, ñodre, ja ngwan käme yebätä ja ngubadrebiti, ja näkwitata aune ja ketamuko käme ben ja nikwe ñaka ja ketadre. Yebiti nikwe ni brukwä ja üairebiti ye kriemikai.

16. ¿Proverbios 23:4, 5 ye tä ni dimike ño kä nengwane?

¹⁶ Dreta nikwe ye nikwe käi ngwandre juto jabätä. Biblia tä mäträre krörö nibätä: “Jondron rabadre mäkwe ye aibe kräke mäkwe ñaka nüna [...], Mäkwe ja okwä mikaibätä ngwane riaikä, ñobätä ñan aune ngwike rabadi mü kwrere aune rikadikä kwinta” (Prov. 23:4, 5). Jondron tä nikwe ye raba nete jötrö ngwarbe nikän. Akwa yebitita, nitre bobre aune jondron bokäne kwati krubäte tä ja töi mike ngwian tuabätä bäri jakwe. Tätre töbike kore yebätä tä ja bämike käme aune ñaka ja kete kwin ni madabe aune tä nemen bren (Prov. 28:20; 1 Tim. 6:9, 10). Ne madakäre, kukwe töbätä ye tä ni dimike ngwian ye mike tuin debe näre jai. Ye tä ni dimike ñaka ja töi mike jondron tuabätä krubäte jakwe aune dre tä nikwe ye käi ngwen nuäre jabätä aune nüne kä jutobiti (Ecl. 7:12).

17. ¿“Nitre töbätä tidräi” mikata gare Proverbios 12:18 yete ye raba nemen ño nikwe?

¹⁷ Nikwe töbikadre kwin käne blitakäre. Nikwe ñaka ja ngübaibiti ngwane, kukwe nieta nikwe ye raba nemen mate tare nitre madabätä. Biblia tä niere: “Blitata okwä kware ye ngitrabiti ni nuainta tare ye kwrere, akwa nitre töbätä tidrä ye tä ni träin miketa kwin” (Prov. 12:18). Kukweta nainte nitre madai ye ni ñaka rikai kädriere yebiti ni rabai ja kete kwin nitre madabe (Prov. 20:19). Kukwe nieta nikwe ye rabadre nitre dimike aune ñaka nuainne tare yekäre ni rabadre kukwe Ngöbökwe ye mike ja brukwäte (Luc. 6:45). Kukwe nieta Bibliabätä yebätä nikwe töbikadi ngwane, kukwe töbätä aune raba mate bäne ni madabätä ye aibe rabai betekä ni kadate (Prov. 18:4).

18. ¿Proverbios 24:6 ye tä ni dimike ño kukwe driere bäri kwin?

¹⁸ Juta Ngöbökwe tä ni jie ngwen ye mikadre täte jankunu. Kukwe Bibliabätä ne raba ni dimike: “Mä rüdi ye rabai bare kwin ni ie kukwe gare ye köböire; aune nitre kwati krubäte tä kukwe niere mäträkäre ye köböire rü ganainta” (Prov. 24:6). Kukwe ja jie ngwankäre ne raba ni dimike ño kukwe metre ye driekäre aune nitre tötikakäre yebätä nikwe töbikadre. Ni raba dirire ño ye erere ni ñaka tä nuainne, ñakare aune juta Ngöbökwe tä kukwe niere nie dirikäre ye nita ja di ngwen mikakäre täte. Gätäte ja mräkätre kwati tä kukwe kädriere aune kukwe bämike Bibliabiti ye tä ni tötike kwin. Ne madakäre, juta Ngöbökwe tä tärä aune video sribere nitre dimikakäre Biblia mike nüke gare bäri kwin jai. ¿Jondron bianta nie dirikäre nebiti mä niena dirire kwin?

19. ¿Kukwe töbätä bianta Jehovakwe yebätä mä töita ño? (Proverbios 3:13-18).

¹⁹ (Ñäkädre Proverbios 3:13-18 yebätä).e ¡Kukwe kwinbiti mäträta nibätä tä kwen Kukwe Ngöbökwe yebätä nie yebätä nita debe bien krubäte! Ye ñaka tädre nikwe akräke, ¿nikwe ja nuaindre? Tärä Proverbios yete kukwe töbätä tä mikani ye nikwe miri gare jai kukwe ja tötikara nekänti. Akwa, tärä jökrä tä Bibliabätä yete kukwe töbätä Ngöbökwe ye raba kwen nie arato. Nikwe ja töi mikadre kukwe töbätä ja jie ngwankäre ye mike täte käre. Kukwe töbätä ye tuin ño nitre kä nebätä ie ye ni ñaka töibikaire. Ñakare aune, nire tä kukwe ye mike täte aune tä ja ketete dimebätä yebätä kä täi juto ye gare metre nie.