Pamangkot sang mga Pamatan-on . . .

Paano Ako Makapasag-uli Gikan sa Pag-abuso sa Droga?

Samtang dugang kag dugang nga mga pamatan-on ang nagaeksperimento sa mga droga, labi pa nga nangin importante ang pamangkot kon paano makapasag-uli gikan sa pag-abuso sa droga. Ipaathag sini nga artikulo ang emosyonal nga bahin sang pagpasag-uli. Ginbalhag namon ini agod buligan ang mga nagatinguha sa pagpanginpalos gikan sa mga droga. Sa amo man nga tion, nagalaum kami nga ang ihibalo tuhoy sa mga butang nga nadalahig sa pagpasag-uli makabulig sa iban nga mga pamatan-on sa paglikaw nga madalahig sa mga droga sa una nga tion.

“SANG una ako nga mag-untat sa paggamit sing mga droga, indi ko mahangpan ang akon mga ginabatyag,” siling ni Al­len. “Kon kaisa, indi ko mahangpan kon malipayon ako ukon masubo. Masami ako nga nagasingkal sa kaakig bangod sa wala sing namunamo nga mga butang. Nabudlayan gid ako sa pagkontrol sang akon mga emosyon.”

Isa bala ka tumalagsahon nga eksperiensia? Indi gid man. Kinaandan sa nagaabuso sa droga nga luyag makapasag-uli nga mabudlayan sa ila mga emosyon sa ila una nga pag-untat sa paggamit sing mga droga. Apang, ang palaligban sa masami amo ang pagtinguha sing paumpaw paagi sa pagbalik liwat sa droga. Busa, importante nga ton-an nila ang pagtipig sing isa ka mapagros nga emosyon.a Apang paano?

Pagpasag-uli sa Emosyon

Si Allen, nga nagasugod sang iya ikaduha nga tuig nga kabuhi nga wala sing droga, nagasiling: “Agod makontrol ang akon emosyon, kag sa amo man nga tion mapalig-on ang akon kabuhi, simple lamang nga pagsulundan ang akon ginasunod: Indi magpagutom, mangakig, magkasubo, ukon magpakapoy. (Subong bulig sa hunahuna, dumduma ang apat ka butang nga likawan.) Nasapwan ko nga kon ginasunod ko ini nga pagsulundan, maayo gid ang akon pamatyag sa pisikal kag sa emosyon.” Huo, binagbinaga ang ginasiling sang mga eks­per­to sa drug re­ha­bil­i­ta­tion nahanungod sa paglikaw sa sining apat ka butang:

Pagkagutom: Suno sa mga eksperto, ang pagkagutom, nga ginaupdan sang pagnubo sang nibel sang kalamay sa dugo, ginatunaan sang pagkaburingot kag kapung-aw. Busa kinahanglanon nga sa regular nga lang-at-lang-at ang nagapasag-uli nga nagaabuso sa droga magkaon sing balanse nga kalan-on, lakip ang mga utan, prutas, kag protina. Kag, sa pagkamatuod, maayo nga likawan niya ang wala sing pulos nga mga kalan-on—mga car­bo­hy­drates subong sang dulse, tinapay, cookies, kag mahugmay nga mga ilimnon nga may kalamay. Ginarekomendar man nga likawan niya ang alkohol bangod sang ikasarang sini sa pagbalhin sang panimuot.b

Kaakig: Ang indi makontrol nga kaakig isa ka daku nga katalagman sa pagpasag-uli. Bangod sang kaakig, makahimo ikaw ukon makahambal sing mga butang nga imo hinulsulan sa ulihi. Nian, ginabangdan ini sang pagsukma sang konsiensia, kapung-aw kag manubo nga pagtahod sa kaugalingon, nga madali makadul-ong sa isa ka nagapasag-uli nga nagaabuso sa droga sa pagbalik sa droga. Ang Biblia nagalaygay sa aton nga “magpangakig, apang dili magpakasala.” (Efeso 4:26) Gani bisan pa may rason ikaw nga mangakig kon kaisa, sa gihapon salabton mo nga kontrolon ina nga kaakig. Gani pamangkota ang imo kaugalingon: ‘Ngaa akig ako? Ano ang mahimo ko sa kahimtangan?’ Tinguhai nga hambali ang nagakatabo upod sa isa ka responsable nga adulto antes ka maghambal ukon maghimo sing isa ka butang nga sa ulihi hinulsulan mo. Ipabutyag ang imo ginabatyag sa isa ka kalma kag hamtong nga paagi. Ang pagpabutyag sang imo mga balatyagon isa sang labing maayo nga mga paagi sa paglandas sini.

Pagkasubo: Ang kasubo makapautwas sang negatibo nga mga balatyagon subong sang pagkamaiyaiyahon, kahisa, kaluoy sa kaugalingon, kapung-aw. Sa liwat may katalagman nga inang negatibo nga mga balatyagon mahimo nga magadala sang nagaabuso anay pabalik sa droga, sa pagpangita sing paumpaw. Kon masapwan mo ang imo kaugalingon nga masubo, tawgi ang isa ka suod nga abyan agod hambalan ang imo mga ginabatyag. (Hulubaton 17:17) Ukon tilawi nga makighambal sa imo ginikanan. Ang isa ka maayo nga paagi sa pag-away sa kasubo amo ang pagbulig sa iban. Dumduma, “May kapin nga kalipay sa paghatag sang sa pagbaton.”—Binuhatan 20:35.

Pagkakapoy: Suno sa report, amo ini labaw sa tanan ang makaupang sa isa sa pagpasag-uli. Indi lamang nga magaburingot ikaw kag mapung-awan kon kapoy ikaw kundi ginapadulom man sini ang imo panghunahuna. Busa, ginarekomendar gid ang isa ka maayo nga iskedyul sa pagtulog para sa nagaabuso sa droga nga nagapasag-uli, nga magtulog sia kag magbangon sa regular nga mga oras agod makatulog sing bastante sa gab-i.

Sa isa ka praktikal nga paagi, paano ining tanan nagapanghikot? Si Al­len nagapaathag: “Kon nagaburingot ako ukon napung-awan, nagadulog lamang ako kag nagahunahuna: ‘Gutom na bala ako, akig, masubo, ukon kapoy?’ Masami nga nagaayo ang akon pamatyag paagi lamang sa pagpasibu sa isa sining mga emosyon—nga wala sing droga!”

Kinahanglanon—Isa ka Mas Makahulugan nga Kaangtanan

Masami nga ang isa nga nagaabuso sa droga nagapatubo sing malapit nga kaangtanan sa iya droga—nagasandig sia sa droga agod makabatyag sing kalig-onan, kalipay, ukon mangin kapin ka komportable sa mabudlay nga mga kahimtangan.

Si Fred, nga nagdroga sa sulod sang mga tinuig, nagsiling: “Ang sosyal nga mga pagtinipontipon isa ka malain nga damgo. Mahuluy-on ako nga indi mapahamtang kon napalibotan ako sing mga tawo. Daw nagahanas ang akon ginhawa, kag nagabatyag nga wala ako dapat diri. Ang lamang nga solusyon nga makita ko amo ang paggamit sing droga agod maghugakhugak ang akon pamatyag. Apang wala magdugay nag-abot ang problema.” Ano nga sahi sang problema? “Makaduha ako nga gindakop,” padayon niya, “isa ka bes bangod nanggamo ako kag sang isa ka bes pa bangod nagmaneho ako nga hubog. Sa sining duha ka okasyon hubog ako sa isa ka butang.”

Kon indi gani problema sa kasugoan, mahimo nga masapwan sang nagaabuso sa droga nga may problema sia sa iya mga manunudlo sa eskwelahan. Ukon nagalain ang iya kaangtanan sa iya mga hinigugma. Kon malain na gid ang kahimtangan, mahimo nga mag-untat sia sa pagdroga. Apang kon indi niya pagbuslan ang iya nadula nga kaangtanan sa droga sing butang nga mas mapuslanon, mahimo nga magabalik sia liwat sa droga. Suno sa ginsulat ni Dr. Sidney Cohen sa The Journal of the American Medical Association: “Ang mga tawo wala nagauntat sa paggamit sing makabalhin sang panimuot nga droga tubtob indi sila makatukib sing butang nga mas maayo.”

Pagsapo sing “Butang nga Mas Maayo”

Si Allen kag si Fred lunsay nga nakasapo sing “butang nga mas maayo” sa droga. Nagsugod sila sa pagtuon sing Biblia upod sa mga Saksi ni Jehova. Paagi sa pagtuon sang Pulong sang Dios, ang Biblia, naton-an nila ang mahigugmaon nga mga kinaiya sang Dios kag kon paano makapalambo sing amay-kag-anak nga kaangtanan sa iya.

Amo sini ang ginsiling ni Allen: “Sang maton-an ko ang kaluoy sang Dios, nangin suod gid ako sa iya amo kon ngaa maatubang ko ang kabuhi nga may pagsalig. Mas malipayon ako karon sang sa bisan san-o.” Si Fred nagaugyon, nga nagadugang: “Bisan pa nabudlayan ako gihapon kon kaisa, makasiling ako sing maminatud-on nga nakasapo ako sing nasulod nga kalinong nga wala ko gid matigayon sa droga.” Ining “paghidait sang Dios” nga ‘nagatipig sang tagipusuon kag painoino sang isa’ ginasaad sa mga nagapalambo sing suod nga kaangtanan sa Dios.—Filipos 4:6, 7.

Inang malinong nga pagkakontento indi matupungan sang bisan anong artipisyal nga paagi, kag makabulig sa imo sa pag-atubang sa mga palaligban nga nabudlayan ikaw ukon indi makontrol, subong sang balatian ukon ayhan pagkapatay sang isa nga hinigugma. (Manugwali 9:11) Makatigayon man ikaw sing kusog sa pag-atubang sa adlaw-adlaw nga mga hangkat—epektibo nga makapakig-angot sa mga nagaabuso sa imo ukon nagalandas sang mga adlaw nga ang tanan daw indi maayo!

Kon mag-utwas ang mga palaligban, ton-i nga magdangop sa imo kaangtanan sa Dios paagi sa pangamuyo. Isugid sa iya ang imo pinakamadalom nga mga panghunahuna, mga balatyagon, kag mga kinahanglanon. Sugiri sia sang imo mga kahadlok, sang imo mga kabalaka, sang imo mga kapaslawan. Ipabutyag ang imo mga kalipay kag mga pasalamat. Inang tudok nga pangamuyo, kon ibungat “nga may pagtuo,” makabulig sa pagpakalma sang imo tagipusuon. (Santiago 1:6-8) Dumduma ang ginsiling sang apostol—inang hanuot nga mga pag-ampo makahatag sing “paghidait sang Dios” nga ‘magatipig sang imo tagipusuon’ kag makabulig sa imo nga indi “magkabalaka sa bisan ano.”

Sa dugang nga pagsuod mo kay Jehova, dugang nga mabatyagan mo ang iya interes sa imo kabuhi, subong nga mabatyagan sang isa ka lapsag ang gugma sang isa ka mainulikdon nga ginikanan. Kag ang tagsa ka balagbag nga imo malandas upod sa bulig sang Dios mangin isa ka bloke sang pagtuo, nga mangin isa ka kuta sang pag-amlig, nga nagapalig-on sang imo emosyon.

Huo, agod magmadinalag-on sa pagpasag-uli, dapat nga buslan sang nagaabuso sa droga anay ang droga sing malinong nga pagkakontento subong sang nagaresulta gikan sa isa ka suod nga kaangtanan sa Dios. Ina nga kaangtanan makabulig sa iya sa pagkalipay sa kabuhi nga indi na magbalik sa droga para sa dimatuod nga pagbatyag sing kalig-onan. Subong ginasiling ni Fred, nga karon kapin na sa tatlo ka tuig nga wala nagadroga: “Nakasapo ako sing nasulod nga kalinong nga wala ko gid matigayon sa droga.”

[Footnotes]

[Kapsion sa pahina 15]

“Simple lamang nga pagsulundan ang akon ginasunod: Indi magpagutom, mangakig, magkasubo, ukon magpakapoy?”

[Kapsion sa pahina 17]

“Nakasapo ako sing nasulod nga kalinong nga wala ko gid matigayon sa droga”