Ang Pagtamod sang Biblia

Kinaraan Na Bala ang Daan nga Testamento?

◼ “Ang Daan nga Testamento nagabantala sing dumot kag pagtimalos, ‘mata sa mata kag ngipon sa ngipon.’ Ginbuslan na ina sang Bag-ong Testamento, nga ngatudlo sing gugma kag pagpatawad.”

◼ “Ang Daan nga Testamento indi na naaplikar sa mga Cristiano, gani indi na kinahanglan nga basahon ini.”

NADAKPAN mo bala ang imo kaugalingon nga nagasulit sang panumbungon sa ibabaw, ukon nabatian mo bala ang iban nga nagasiling sini? Matuod gid bala nga ang Daan nga Testamento (Hebreong Kasulatan) patay na, kinaraan na, kag ginbuslan sang Bag-ong Testamento (Cristianong Griegong Kasulatan)? Ano ang ginasiling sang Biblia?

Sing makawiwili, ginapakita sang Bag-ong Testamento nga ang Kasuguan nga katipan, isa ka kontrata nga ginhimo sang Dios upod sa dumaan nga Israel, daan kag busa indi obligado sa mga Cristiano. (Efeso 2:15; Hebreo 8:13) Ining Kasuguan nga katipan ginlakip sa Daan nga Testamento. Apang indi lamang Kasuguan nga katipan ang yara sa Daan nga Testamento!

May tatlo ka bahin ang Daan nga Testamento nga nagahimo sini nga importante para sa imo. Ano sila? (1) May kaangtanan nga maragtas, (2) makapalig-on nga binalaybay, kag (3) makainspirar sing pagtuo nga tagna, ang tanan may daku nga kapuslanan sa modernong-adlaw nga mga Cristiano. Binagbinaga kon paano ini.

Maragtas sang Biblia

Ang nahauna nga 17 ka tolon-an sang Daan nga Testamento, Genesis tubtob Ester, nagaunod sing maragtason nga rekord sang mga pagpakig-angot sang Dios sa tawo kutob sang gintuga sia tubtob sang ikalima nga siglo B.C.E. Apang indi ini patay nga maragtas! Subong ginsulat sang Cristiano nga si apostol Pablo: “Karon ining mga butang [nga ginlaragway sa Daan nga Testamento] nahanabo sa ila subong mga halimbawa, kag ginsulat sila agod mangin paandam para sa aton [mga Cristiano] nga naabutan sang katapusan sang sistema sang mga butang.”—1 Corinto 10:11.

Ngaa gintamod ni Pablo ining maragtas subong may kaangtanan sa mga Cristiano walay sapayan nga mga siglo na ang nagligad? Sing simple lamang bangod subong nga ang kinaugali sang tawo wala magbalhin sa sulod sang mga tuig, ang Dios man wala magbalhin. (Malaquias 3:6) Ang Cristiano nga disipulo nga si Santiago nagsiling nahanungod kay Jehova nga Dios: “Tuhoy sa iya wala sing pagliwanliwan ang landong.” (Santiago 1:17) Ang landong sang adlaw nagaliwanliwan halin sa diutay lamang kon udto tubtob sa kabug-osan kon kasisidmon. Apang tuhay si Jehova; ang iya personalidad indi mabalhin.

Sa amo, daku ang aton maton-an gikan sa maragtas sang pagpakig-angot ni Jehova sa mga patriarka, sa Israel sa Dagat nga Mapula kag sa kahanayakan, kag sa madamo pa nga katawhan. Halimbawa, subong nga nasaklaw ang Dios sang ang mga Israelinhon nagbuhat sing idolatriya ukon nagkomiter sing pagpakighilawas ini man sia nahamuot kon ang mga Cristiano magpakigbahin sa sina nga paggawi. (1 Corinto 10:1-12) Bisan ang Kasuguan nga katipan, bisan pa indi ini obligado sa mga Cristiano, nagahatag sing mapuslanon nga paghantop sa personalidad ni Jehova paagi sa mga prinsipio sini.

Ang Binalaybay kag Tagna sang Biblia

Ang masunod nga lima ka tolon-an, halin sa Job tubtob sa Ang Ambahanon ni Solomon, amo ang mga tolon-an sang binalaybay. Apang ining mga tolon-an indi lamang matahom nga literatura, kay ang kaundan sini makapalig-on sa espirituwal, kag masami nga napasad sa maragtason nga mga hitabo. Kay sin-o emosyon ang wala mapukaw sang mga Salmo? Kag sin-o ang indi makakita sa praktikal nga laygay sa pagkabunayag, pagkahisa, kag sa iban nga bahin sang relasyon sang tawo sa tolon-an sang Hulubaton? (Hulubaton 11:1; 14:30) Sa wala sing duhaduha, ining mga tolon-an subong ka mapuslanon karon sang una sila nga ginsulat.

Ang katapusan nga 17 kag tolon-an sang Daan nga Testamento, Isaias tubtob Malaquias, matagnaon nga mga tolon-an. Nagaunod sila sing mga proklamasyon sang dumaan nga Hebreong mga manalagna kag nagahatag sing maathag nga mga paglaragway sa dutan-on nga pagkari sang Mesias mga siglo sa wala pa. Ang mga rekord sang Ebanghelyo sa Bag-ong Testamento nagapakita sang katumanan sang dinosena sining mga tagna, bisan sa diutay katama nga detalye. Sa pagkamatuod, ang pagbinagbinag sa pagkasibu sining mga tagna nagapalig-on sang aton pagtuo kay Jesucristo subong ang isa nga ginpadala sang Dios sa pagluwas sa katawhan!

Nagasumpakilay?

Apang sarang bala mapahisanto ang pagkatuhay sang Daan nga Testamento kag Bag-ong Testamento? Iilustrar naton: Mahimo nga disiplinahon sang amay ang iya duha ka anak nga lalaki sing magkatuhay bangod ang tagsa ka bata may tuhay nga personalidad. Subong man, ang tono sang laygay ni Jehova sa Daan nga Testamento sa Israel, isa ka pungsod sang katawhan nga dedikado sa iya sa pagkatawo, tuhay sa tono sang laygay nga masapwan sa Bag-ong Testamento sa Cristianong kongregasyon, isa ka grupo sang katawhan nga debotado sa iya paagi sa pagpili.

Sa amo, ang suod nga pag-usisa sa Biblia nagpakita nga ining duha ka buhat wala nagasumpakilay kundi, sa baylo, komplementaryo sang isa kag isa. Ang duha ka bahin kinahanglanon agod ‘ang tawo sang Dios mangin sangkol sing bug-os.’—2 Timoteo 3:16, 17.

Halimbawa, ginatugutan bala sang Daan nga Testamento ang personal nga pagtimalos samtang ginapakamalaut ini sang Bag-ong Testamento? Indi gid! Ang duha lunsay nagarekomendar nga higugmaon ang mga kaaway, nga ginapakita nga ang pagtimalos iya sang Dios. (Ipaanggid ang Deuteronomio 32:35, 41 kag Hulubaton 25:21, 22 sa Roma 12:17-21.) Sa kamatuoran, sang ang Daan nga Testamento nagasiling sang ‘mata sa mata kag ngipon sa ngipon,’ wala sini ginahambal ang personal nga pagtimalos kundi, sa baylo, ang makatarunganon nga pagtumbas ginapatuman sang awtorisado nga korte sang kasuguan.—Exodo 21:1, 22-25.

Indi, ang Daan nga Testamento indi daan ukon nagasumpakilay. Ang Biblia nagapamatuod nga ang Daan nga Testamento subong ka buhi kag naaplikar sa mga Cristiano karon subong sang Bag-o nga Testamento. Dumduma ang mga pulong ni Jesucristo: “Ang tawo indi mabuhi, sa tinapay lamang, kundi sa tagsa ka pulong nga nagaguwa sa baba ni Jehova.” Kag nagalakip ina indi lamang sa Cristianong Griegong Kasulatan kundi sa Hebreong Kasulatan man.—Mateo 4:4; ipaanggid ang Deuteronomio 8:3.