Ang “Holocaust”—Ang Nalipatan nga mga Biktima

“Ang pagsulundan sang mga Nazi sa paglaglag sa isa ka kaliwatan nagresulta sa pagkapatay sang pareho kadamo nga Polaco nga mga Gentil kag Polaco nga mga Judiyo, sa amo naghimo sa ila nga mga biktima sang isa ka ‘Nalipatan nga Holocaust.’”—“The Forgotten Holocaust,” ni Richard C. Lukas

HOLOCAUST—ano ang kahulugan sini? Suno sa pila ka diksionaryo, amo ini ang pagpamatay sang mga Nazi sa tion sang Inaway Kalibutanon II sa Europeo nga mga Judiyo. Madali ini makahatag sing impresyon nga mga Judiyo lamang ang nag-antos kag napatay sa mga kamot sang mga Nazi. Apang, may katarungan bala kag kamatuoran sa pag-aplikar lamang sang Holo­caust sa Judiyo nga mga biktima sang dag-on sang mga Nazi?

Ang manunulat nga si Rich­ard Lukas nagsiling: “Ang tinaga nga Holo­caust nagapahangop sa kalabanan nga tawo sang pag-antos nga naeksperiensiahan sang mga Judiyo sa idalom sang mga Aleman sa tion sang Inaway Kalibutanon II. Gikan sa sikolohiko nga pagtamod, halangpunon kon ngaa ginapasulabi sang mga Judiyo karon nga ang termino ipatuhoy lamang sa naeksperiensiahan sang mga Judiyo . . . Apang, sa pagpuwera sa iban sa Holo­caust, ang mga kakugmat nga ginbatas sang mga Polaco, sang iban pa nga mga Eslavo, kag sang mga ­Gypsy sa mga kamot sang mga Nazi masami nga wala ginasapak, kon indi nalipatan.”

Si Lukas nagsiling man: “Para sa ila [ang mga istoryador], ang Holo­caust sa mga Judiyo lamang, kag diutay lamang ukon wala sila sing masiling nahanungod sa siam ka milyon ka Gentil, lakip ang tatlo ka milyon ka [Gentil] nga mga Polaco, nga napatay man sa labing daku nga trahedya sa kalibutan.”

Ang Kailigbon ni Hitler sa Lugar nga Mapuy-an

Sang gin-agaw sang hangaway ni Hitler ang Po­land sang Septiembre 1939, ginmanduan sila nga himuon ang pagsulundan ni Hitler sa pagkuha sing Lebensraum, lugar nga mapuy-an, para sa mga Aleman. Suno kay Rich­ard Lukas: “Para sa mga Nazi, ang mga Polaco Untermenschen (manubo nga klase sang mga tawo) nga nagapuyo sa duta nga bahin sang Lebensraum (lugar nga mapuy-an) nga ginhamkon sang superyor nga kaliwatan sang mga Aleman.” Sa amo, ginsugo ni Hitler ang iya mga tropa nga pamatyon “sing wala kaluoy ukon kaawa ang tanan nga lalaki, mga babayi, kag kabataan nga may Polaco nga ginhalinan ukon hambal. Sa sini lamang nga paagi nga makakuha kita sang lugar nga mapuy-an nga kinahanglan naton.”

Ang wala untat nga kakugmat para sa mga Polaco nagsugod sang Septiembre 1939. Si Hitler nagsiling: “Ang inaway mangin inaway sang paglaglag.” Ang ginasaligan ni Hitler nga si Heinrich Himmler nagsiling: “Ang tanan nga Polaco madula sa kalibutan. . . . Kinahanglanon gid nga kabigon sang dungganon nga mga Aleman ang paglaglag sa tanan nga Polaco subong isa ka daku nga hilikuton.” Sa amo, ang Holo­caust wala gintuyo lamang sa Polaco nga mga Judiyo; gintuyo ini sa “tanan nga Polaco.”

“Ginhimo ang kakugmat sa tanan nga pungsod nga naagaw. . . . Apang ang tanan sa Po­land ginpintasan, kag ang pagpamatay pasad sa prinsipio nga ang sala sang isa sala sang tanan masunson nga natabo, bangod ang tagsa ka Polaco, wala sapayan sang edad, sekso, ukon panglawas, isa ka katapo sang ginpakamalaut nga pungsod—ginpakamalaut sang mga manughimo sing pagsulundan sa partido kag pangulohan sang mga Nazi,” siling ni Cath­er­ine ­Leach, manugbabad sang Polaco nga libro nga Values and Violence in Auschwitz. Nagsiling sia nga gintamod ni Himmler ang mga Polaco subong manubo nga kaliwatan nga dapat mangin mga ulipon.

“Bisan sang mag-ampo na ang Po­land [Septiembre 28, 1939], ginsunod gihapon sang Wehrmacht [Aleman nga hangaway] ang laygay ni Hitler sang Agosto 22, 1939, sang ginsugo niya ang pagpamatay nga ‘wala sing kaluoy ukon kaawa sa tanan nga lalaki, mga babayi, kag kabataan nga may Polaco nga ginhalinan ukon hambal.’” Paano napahulag ang Aleman nga hangaway kag ang SS sa subong sadto ka wala kaluoy nga pagpamatay? Paagi sa bug-os nga pagpati sa panudlo nga ang Aryan nga kaliwatan supremo kag ang tanan nga iban pa manubo. Sa amo, subong ginasiling ni Lukas sa The Forgotten Holo­caust: “Ang teoriya sang mga Nazi nga kolonyal nga emperyo sa Poland ginpasad sa pagdingot sing pagkatawhanon sa mga Polaco nga, masunod sa mga Judiyo, amo ang labi nga ginkaugtan ni Hitler.”

“Negatibo nga Pagsulundan sa Pag-apod-apod sa mga Pumuluyo”

Sa iya introduksion sa libro nga Commandant of Auschwitz, si Lord Rus­sell sang Liver­pool nagsiling: “Sa tion sang inaway mahimo nga indi magkubos sa napulog-duha ka milyon ka lalaki, mga babayi, kag kabataan gikan sa ginsalakay kag gin-agaw nga mga teritoryo ang ginpatay sang mga Aleman. Sa manubo nga pagbanabana, walo ka milyon sa ila ang napatay sa mga kampo konsentrasyon. Sa sini, indi magkubos sa lima ka milyon ang mga Judiyo. . . . Apang, indi gid mahibal-an ang matuod nga kadamuon.” Pasad sa sining mga numero lamang, sa dimagkubos pito ka milyon sang mga biktima ang indi Judiyo.

Ang isa pa ka pamatuod amo ang kay Cath­er­ine ­Leach, nga nagsulat: “Ang Po­land amo ang nahauna nga pungsod nga gin-aplikaran sang ‘negatibo nga pagsulundan sa pag-apod-apod’ ni Hitler, nga ang katuyuan amo ang paghanda sang masangkad nga mga teritoryo sa ‘Sidlangan’ para sa mga Aleman, kag ang Po­land amo ang may pinakamadamo nga namatyan sa tanan nga mga pungsod nga gin-agaw—220 sa kada 1000 ka pumuluyo. Ang Polaco nga mga ginhalinan nagsiling nga indi magkubos sa 6,028,000 ka Polaco nga mga banwahanon . . . ang napatay.” Sa sini, 3,200,000 ang mga Judiyo. Nagakahulugan ina nga halos 50% sang mga Polaco nga napatay ang indi mga Judiyo.

Sing di-masuay, ang minilyon sang di-Judiyo nga mga biktima, ang kalabanan mga Eslavo, isa ka “Nalipatan nga Holocaust.” Nagalakip ini sa minilyon ka Ruso nga ginpamatay sang mga Nazi. Yadtong mga Ruso wala sing mahimo. Bangod sang doktrina sang mga Nazi tuhoy sa kaliwatan, ginpakamalaut sila sa kamatayon.

Apang, wala maisip sining mga estadistika ang linibolibo ka di-Judiyo nga mga Aleman nga nag-antos man subong mga biktima sang Holo­caust bangod sang pagpamatok nila kay Hitler kag sa iya pilosopiya nga ang iya kaliwatan supremo. Lakip sa sini amo ang linibolibo ka Saksi ni Jehova nga nagdumili sa pagbuylog sa militaristiko nga mga pagpakunokuno ni Hitler. Huo, ang naputaputa sa Alemanya kag sa mga pungsod nga gin-agaw sang mga Nazi amo ang linibolibo ka tawo nga hungod nga naghimo sing desisyon nga nagdul-ong sa mga kampo konsentrasyon kag sa kamatayon para sa madamo subong mga martir.

Sa amo, ang may kahilabtanan nga pamangkot amo, Ano ang kinatuhayan sa ulot sang mga biktima sang Holo­caust kag sang mga nangin mga martir?

[Mapa/Mga Laragway sa pahina 10]

(Para sa kabug-usan sang teksto, tan-awa ang publikasyon)

Ang pila sang mga kampo konsentrasyon kag palatyan sang mga Nazi sa Europa. Dugang pa, may 165 ka kampo sang pilit nga pagpangabudlay

ATLANTIC OCEAN

LATVIA

LITHUANIA

NETH.

E. PRUSSIA

BELG.

LUX.

ALEMANYA

CZECHOSLOVAKIA

POLAND

PRANSYA

SWITZ.

AUSTRIA

ITALYA

[Laragway]

Si Hitler nagsiling: “Ang inaway mangin inaway sang paglaglag.” Pamatya nga “wala sing kaluoy ang tanan nga lalaki, mga babayi, kag kabataan nga may Polaco nga ginhalinan ukon hambal”

[Ginkuhaan]

Library of Congress

[Laragway]

Si Himmler nagsiling: “Ang tanan nga Polaco madula sa kalibutan”

[Ginkuhaan]

UPI/Bettman Newsphotos