Ang Walrus kag ang Droga nga Negosyo

MABUDLAY magpamensar sing duha ka daku nga mamalya nga magkatuhay sa isa kag isa sang sa walrus kag elepante. Apang ang daku kag uyaya nga mga seal nga nagapahuway sa yelo sang Bering Sea may pareho nga problema sa mga hari sang kahilamnan sa Aprika: Ang ila hamili gid nga pagkabutang masami nga nagakahulugan sang ila hilaw nga kamatayon. Pareho sila may mga bangkil.

Ayhan sing kapin pa sa elepante, ang walrus nagakabuhi paagi sa iya mga bangkil. Kon magsalop sia sa letso sang dagat agod mangita sing pagkaon, nagadalhay sia paagi sa iya mga bangkil samtang ginasuyop niya paagi sa iya mga bangkil ang mga litob kag mga pakinhason. Kon luyag niya magtaklas sa ibabaw sang yelo agod magpainit-init sa adlaw, ginagamit niya ang iya mga bangkil subong tukod sa paghakwat sang iya 900 tubtob 1,400 kilos nga lawas gikan sa tubig. Ginagamit sang iloy nga walrus ang iya mga bangkil sa pagpakig-away tubtob kamatayon batok sa bisan ano nga manunukob nga buot magtukob sa iya bata.

Apang sing makapasubo para sa walrus, ang mga bangkil sini ginapabilihan man sang mga tawo. Ang tawo may wala sing katapusan nga kauhaw para sa tiposo (ivory). Kag ang 3- ukon 4 metros ka laba nga walrus nga nagadayandayan sa idalom sang adlaw sa Arctico indi isa ka mabudlay nga puntariya para sa isa ka tawo nga may semiawtomatiko nga riple. Gani masunson nga nagaliyong ang pila ka taga-Alaska sa Bering Sea sa diutay nga mga sakayan, nga ginapatay ang mga walrus nga makita nila, kag nagapauli sila nga puno ang sakayan sang may bangkil nga mga ulo, nga gin-utod sang lagari.

Tubtob sa karon kinaandan na ini nga sugilanon, apang may lain sa sini nga tion: ang droga. Daw subong bala nga ginagamit sang pamatan-on nga taga-Alaska nga mga Eskimo ang mga bangkil sang walrus sa pagsakdag sa ila pagkagiyan sa droga. Kag subong ginsiling sang Newsweek nga magasin: “Ang bili sang pagbayluhanay barato lang.” Ginsugiran sang isa ka pinasahi nga sekreta sang Fish and Wildlife Service sang E.U. ang magasin nga ang mga negosyante sa black market makabakal sing isa ka paris sang bangkil—nga nagabili sing mga $800—sa baylo sang anom ka marijuana nga sigarilyo.

Ang kasuguan nagahatag sa mga mangangayam sing kapin nga proteksion sang sa pinangayam. Nagatugot ini sa taga-Alaska nga mga tumandok sa pagpangayam sing walrus agod kaunon nila. Sa pagkamatuod, mahimo nila kuhaon ang mga bangkil kag gamiton ini subong tumandok nga produkto. Daw makatarunganon ang kasuguan, apang ginagamit ini nga proteksion sang mga wala sing konsiensia. Ang iban sang dumuluong nga mga negosyante sang tiposo nagpuyo upod sa Eskimo nga mga babayi agod nga masiling nila nga ang ila pagtago sing mga bangkil gamiton para sa tumandok nga mga produkto.

Samtang nagapadayon ang pagpamatay, ang kabalaka nagabaskog. Ginabatyag sang mga tawo nga nagapangayam sing walrus sa legal nga paagi kag sang mga nagagamit sang ivory para sa tumandok nga produkto nga ang ila palangabuhian yara sa katalagman. Nagakabalaka ang may edad nga mga Eskimo sa daku nga kalalat-an sang pagkagiyan sa droga sa tunga sang ila mga pamatan-on. Kag ang walrus? Mga 250,000 pa ang kadamuon nila sa Pasipiko, gani wala ginakabig nga sila yara sa katalagman. Apang ginatos sang patay nila nga lawas ang ginaanod sa baybayon. Kadamo gid sang naanod sa baybayon sang Siberia amo kon ngaa ginpalig-on sang Unyon Sobyet ang Estados Unidos nga untaton ang pagpamatay. Apang tubtob san-o ang walrus mangin wala sing peligro nga madula sing bug-os kon ang mga bangkil sini nagakahulugan sing kuwarta para sa mga makagod kag sing droga para sa malain nga mga tawo?

Armstrong Roberts