Mariposa Ukon Alibangbang—Paano Mo Makilal-an?
MASILING mo bala ang kinatuhayan sa una nga pagpasiplat? Ayhan ginpili mo ang isa ka alibangbang bangod sang matahom nga mga duag sini kag sang wala pahuway nga paglupad sini—nagasaylosaylo sa kabulakan, nagahapon diri sa makadali, nga ang mga pakpak ginakapakapa, dayon nagaisol-isol nga nagasaylo sa masunod nga kuluhaan sing pagkaon. Daw ano nga pagtilaw sa pailob sang bisan sin-o nga malangkagon nga retratista! Ang isa pa ka nagapatuhay nga bahin amo ang daw hilo nga antena nga tulutipulon sa punta.
Apang kamusta ang mariposa? Ti, malaka ini makita kon adlaw. Nagaguwa sila kon gab-i. Ang ila duag masami nga madulom. Ang ila lawas madamol, kag ang ila antena bulbulon, nga nagabulig sa ila sa pagtultol sang kaamyon sang babayi nga mariposa bisan sa malayo nga distansia. Ang isa nga ginlaragway diri amo ang Polyphemus nga mariposa, nga makita sa bug-os nga Estados Unidos. Bangod sang dalagku nga tulad-mata nga mga pintok sa pangulihi nga mga pakpak sini, ang ngalan sini ginsunod sa isa-sing-mata nga Cyclops sang Griegong mitolohiya nga gintawag Polyphemus. Ang kalaparon sang pakpak sini halin sa 9 tubtob 15 sintemetros, diutay gihapon kon ipaanggid sa iban nga mga mariposa.
Kapin sa 112,000 ang kilala nga mga espesyi sang mga alibangbang kag mga mariposa, suno sa Grzimek’s Animal Life Encylopedia. Ang ila mga pakpak “natabunan sa ibabaw kag sa idalom sing tama ka diutay nga mga himbishimbis . . . nga amo ang nagapatubas sing matahom nga mga duag kag desinyo nga masami makita.” Subong sang isugid sa inyo sang bisan sin-o nga lepidopterist (isa nga nagatuon sa mga alibangbang kag mga mariposa), makawiwili sila nga mga tinuga. Ang ila desinyo, pagkananuhaytuhay, kag dimapatihan nga pagbag-o sang dagway nagahimo sa ila nga takus tun-an, indi lamang sa karon nga pagkabuhi, kundi sa walay katapusan nga pagkabuhi!
[Retrato sa Pahina 25]
Bug-os nga kadakuon sang Polyphemus nga mariposa nga ginretratuhan sa Luverne, Alabama, E.U.A.
Ang bulbulon nga antena nagabulig sa lalaki sa pagtultol sa babayi