Ang Pagtamod sang Biblia

Dapat Ka Bala Magpatuytoy sa Imo Konsiensia?

SAMTANG nagalakat ikaw sa isa ka masako nga kalye, nalabayan mo ang isa ka ismarte nga babayi kag sing walay hinalung-ong nawigit niya ang isa ka bugkos sang papelon nga kuwarta. Sang magduko ka agod pudyuton ini, nakita mo nga madasig sia nga nagsakay sa isa ka limousine. Ano ang imo himuon? Tawgon mo bala sia ukon maabtik nga isulod sa bulsa ang mga papelon nga kuwarta?

Ang sabat nagadepende sa imo konsiensia. Ano ang isiling sini sa imo nga himuon mo? Sing mas importante, masaligan mo bala ang isiling sini sa imo? Dapat gid bala ikaw magpatuytoy sa imo konsiensia?

Kon Ano Ini

Ang konsiensia ginapaathag subong kinaugali nga balatyagon kon ano ang husto kag sala, matarong kag dimatarong, moral kag imoral. Ang Biblia nagapaathag sang pagpanghikot sang konsiensia sa Roma 2:14, 15: “Kon ang mga tawo sang mga pungsod nga walay kasuguan nagahimo sa kinaugali sang ginakinahanglan sang kasuguan, sila, bisan pa walay kasuguan, kasuguan sa ila kaugalingon. Nagapahayag sila nga ang ginakinahanglan sang kasuguan nasulat sa ila mga tagipusuon, samtang ang ila konsiensia nagasaksi sini sa ila kag, sa ila mga panghunahuna, magasumbong ukon ayhan magaapin sa ila.” Kon amo, ang imo konsiensia gindesinyo agod mabulubanta mo ang mga kahimtangan, mapili ang husto, kag mahukman ang imo kaugalingon sa mga pagpili nga ginhimo mo. Apang masaligan mo bala ini?

Depende. Ti, madamo sing pamatuod nga ang mahimo makasala nga konsiensia mahimo nga magadul-ong sa isa sa sayop nga paggawi. Ang kamatuoran nga ang konsiensia sang isa nagatugot sang pila ka paggawi indi garantiya nga ginapatawad ini sang Dios. Halimbawa, antes sia mangin Cristiano, si Saulo sang Tarso nanguna sa paghingabot sa mga Cristiano. Gin-aprobahan pa gani niya kag nakigbahin sia sa pagpatay sa Cristianong martir nga si Esteban. Sa sini tanan, ang iya konsiensia wala magtagudili sa iya.​—Binuhatan 7:​58, 59; Galacia 1:​13, 14; 1 Timoteo 1:​12-16.

Sa Nazi nga Alemanya sadtong Inaway Kalibutanon II, madamong SS nga mga tropa ang nagsiling nga nagsunod lamang sila sa mga sugo sang ginsakit kag ginpatay nila ang minilyon sa mga kampo konsentrasyon ni Hitler. Ang ila konsiensia nagtugot sa ila nga himuon ini. Apang ang paghukom sang kalibutan​—kag sing mas importante ang paghukom sang Dios​—wala magpatawad sa ila mga buhat. Sing nagakaigo, gintagudilian sila.

Ngaa Wala Ini Magpanghikot sing Nagakaigo?

Ngaa ang butang nga gintuga sang Dios wala nagapanghikot sing nagakaigo? Ang Biblia nagapaathag. Bangod sang pagkahulog sang tawo sa sala paagi sa paglapas ni Adan, ang sala ginasiling nga ‘nagahari,’ nagatiklod sa mga tawo sa pagsunod sa mga kailigbon sini. (Roma 5:12; 6:12) Ang konsiensia sang tawo, nga sing orihinal himpit, nagbalingag; ang nagapahulag nga kusog sang sala nagapaindis-indis karon sa sini. (Roma 7:​18-20) Nagapautwas ini sing pagsumpakilay nga pamilyar gid sa aton: “Gani, nasapwan ko ini nga kasuguan sa akon: nga kon luyag ko maghimo sing maayo, ang malaut malapit gid. . . . Nakita ko ang tuhay nga kasuguan sa akon mga bahin nga nagapakig-away batok sa kasuguan sang akon hunahuna kag nagadala sa akon sa kabihagan sa kasuguan sang sala nga yari sa akon mga bahin.”​—Roma 7:​21-23.

Dugang sa sining napanubli nga kaluyahon, apektado man ang aton konsiensia sang mga butang sa guwa. Halimbawa, ang pag-ipit sang mga katubotubo maathag nga nagpatiko ukon nagpakunol sa konsiensia sang SS nga mga tropa sang Nazi nga ginsambit kaina. (Ipaanggid ang Hulubaton 29:25.) Isa pa, ang pagpasulod sa hunahuna sang malain nga mga butang, subong sang imoralidad kag kasingki sa TV kag sa mga sine kag mga libro, may epekto man. Kon tayuyon kita nga madayag sa sinang mga butang, sa ulihi mangin indi gid man ini malain, kag ang aton konsiensia magaluya. Sa tuhay nga paghambal, “ang malain nga mga kaupdanan nagadunot sang mapuslanon nga mga batasan.”​—1 Corinto 15:33.

Kon ang isa ka tawo ginahanas sa paghibalo kag sa pagtahod sa mga kasuguan sang Dios, ang iya konsiensia maathag nga mangin mas masaligan nga tuytoy sangsa kon wala sia nahanas. Walay sapayan, bisan ang isa ka tawo nga may paghangop kag tudok nga apresasyon sa mga dalanon sang Dios mahimo gihapon kon kaisa makasapo nga bangod sang napanubli nga sala kag pagkadihimpit, kag ayhan sang naguwa nga mga impluwensia, ang iya konsiensia indi isa ka masaligan nga tuytoy.

Ano ang Himuon Naton?

Mahimo bala mabag-o ang konsiensia, mahimo nga mas sensitibo sa husto nga mga prinsipio? Huo. Si Pablo naglaygay sa mga Cristiano nga sarang nila “magamit ang ila mga ikasarang sa paghantop nga nahanas sa pagkilala sang husto kag sala.” (Hebreo 5:​11-14) Ina nga paggamit kag paghanas nagalakip sing pagtuon sa Biblia, paghatag sing pinasahi nga igtalupangod sa himpit nga modelo nga ginbilin ni Jesucristo para sa aton. (1 Pedro 2:​21, 22) Pagkatapos sina, samtang ginagamit naton ang aton mga ikasarang sa paghantop sa paghimo sing mga desisyon, ang aton mga konsiensia magapahilayo sa aton sing labi kag labi gikan sa sayop nga mga panghunahuna kag mga buhat kag magatiklod sa aton sa paghimo kon ano ang talahuron kag matarong.

Bisan pa amo sina, indi kita dapat magmangin matarong sa kaugalingon ukon magsiling nga kon ini “wala nagatublag sang akon konsiensia,” wala sing malain sa sini. Ang nagakaigo kag maayo nga paggamit sang dihimpit nga mga tawo sa konsiensia sarang mailustrar sang mahalungon nga tsuper. Kon ang tsuper luyag magsaylo sing banas, duna nga nagapasiplat sia anay sa iya espeho sa likod. Kon makakita sia sing salakyan, nahibaluan niya nga makatalagam magsaylo sa pihak nga banas. Apang, bisan pa wala sia sing nakita, ang mainandamon nga tsuper nakahibalo nga may pila ka bahin nga indi makita sa espeho​—indi tanan nga butang mahimo nga makita pirme paagi sa pagsalig lamang sa espeho. Gani, wala lamang sia nagatan-aw sa espeho. Nagabalikid sia sa pagtan-aw, nagapat-od nga ang banas wala sing salakyan antes sia magsaylo. Amo man sa konsiensia. Kon nagapaandam ini sa imo, mamati! Apang bisan pa wala ini magpaandam sa primero, mangin kaangay sang maalamon nga motorista​—usisaa sing dugang pa agod pat-uron nga wala sing katalagman.

Usisaa ang imo panghunahuna agod tan-awon kon bala nagahisanto ini sa panghunahuna sang Dios. Gamita ang iya Pulong subong talaksan sa pag-usisa sang imo konsiensia. Ang Hulubaton 3:​5, 6 maalamon nga nagasiling: “Magsalig kay Jehova sa bug-os mo nga tagipusuon kag dili magsandig sa imo kaugalingon nga paghangop. Sa tanan mo nga dalanon kilalaha sia, kag magatuytoy sia sa imo mga banas.”

Gani maalamon nga pamatian ang imo konsiensia. Apang mas maalamon gihapon nga ipaanggid ang tanan nga ginahimo naton sa kabubut-on sang Dios subong sang ginapahayag sa iya Pulong. Sa sina lamang nga makasiling kita upod ang pagsalig, “Nagasalig kami nga kami may bunayag nga konsiensia.”​—Hebreo 13:18; 2 Corinto 1:12.

[Retrato sa Pahina 26]

“Pagkombertir kay San Pablo”

[Credit Line]

Ginpinta ni Caravaggion: Scala/Art Resouce, N.Y.