Pamangkot sang mga Pamatan-on . . .

Nagiyan Ako! Paano Ko Mauntat ang Pagsugal?

“NAGSUGOD ako sa paghampang sa slot machine sang 13 anyos ako,” tu-ad ni David. “Nakalab-ot ako sa kahimtangan nga indi ako makalabay sa amusement arcade nga indi anay magsulod agod magsugal sa slot machine.” Ang isa pa ka sugarol anay, nga si Thomas nagbaton: “Nangawat pa gani ako sa akon mga abyan, pamilya, kag mga kaupod sa trabaho agod may isuporta sa akon bisyo. Nagsugal ako sa halos tanan nga butang.”

Sanday David kag Thomas lunsay ginpadaku subong mga Cristiano. Sila nga duha lunsay nagiyan sa sugal​—nasiod sang isa ka makamamatay nga sugyot. Ang mga mananalawsaw nagasiling nga makapabalaka nga kadamuon sang mga pamatan-on ang nabiktima sang malalangon nga mga pahito nga nagaganyat sa mga pamatan-on sa pagsugal. Ang Time nga magasin nagsiling: “Ang mga mananalawsaw sa sugal nagasiling nga sa ginabanta nga 8 milyones ka nayanggaw nga mga sugarol sa Amerika, 1 ka milyon ang mga tin-edyer.” Ang iban nagapati nga sa Estados Unidos, halin sa 4 tubtob 6 porsiento sang tanan nga tin-edyer ang nayanggaw nga mga sugarol.

Ginaentrahan sang mga pamatan-on ang nanuhaytuhay nga mga sahi sining bisyo. Sa Japan, walay sapayan sang estrikto nga kasuguan nga nagadumili sa mga menor-de-edad sa pagpusta, ang mga pamatan-on “nangin kitaon gid sa ila nagasunson nga presensia subong mga sugarol sa karerahan kag sa guwa sang karerahan nga mga establisamento, sa isa ka makatulublag nga huyog sang pagdamo,” suno sa Mainichi Daily News. Ang paghampang sing loterya, pagpusta sa mga hampang, kag ang paghampang sing baraha popular man nga mga paagi sa tunga sang mga pamatan-on nga nagapadaug sa sugyot sa pagpusta.

Pagkagiyan sa Sugal​—Ang mga Resulta

Si Gordon Moody, sang Gamblers Anonymous, nagsiling: “Sa primero, [ang sugal] isa ka matahom nga bag-ong eksperiensia, kaangay sang paghimo sing daku nga tukib ukon paghigugma. . . . Ang pagpakighampang sa tsansa makakulunyag kag makahalaylo.” (Quit Compulsive Gambling) Huo, para sa madamo nga tawo makakulunyag nga eksperiensia ang magdaug sing paagisod kag ang kaupod nga pagtaas sang adrenaline. Apang indi mahimo nga mangin dayon ang imo pagdaug. Sa ulihi, pierdi ang sugarol. Kag ang utang kag kapierdihan sa pinansial pamuno lamang sang iya mga problema.

Ang isa ka makagiliyan nga dibersion, kaangay sang makagiliyan nga sustansia, makahimo sing dimasugid nga halit sa espirituwal, emosyonal, kag moral. Mahimo ini mangin subong sang ginatawag ni Gordon Moody nga isa ka “pagkamalimbungon nga . . . sa ulihi, magahimo sa imo nga isa ka ulipon.” Ginapahanumdom kita sang mga pulong ni apostol Pablo: “Wala bala kamo makahibalo nga kon nagatugyan kamo sang inyo kaugalingon sa bisan kay sin-o subong nga mga ulipon nga matinumanon, mga ulipon kamo sang inyo ginatuman?” (Roma 6:16) Ang badbad ni J. B. Phillips nagabadbad sang bersikulo sing subong sini: “Iya kamo sang gahom nga inyo ginapili nga tumanon.” Hunahunaa lamang, sa idalom sang kapintas sang isa ka bisyo nga indi mo makontrol!

Bangod ang isa ka pamatan-on masami nga nagabinutig, nagalimbong, kag nagapangawat agod masuportahan ang iya bisyo, ang iya relasyon sa iya pamilya pat-od nga maapektuhan. Ang Britanikong magasin nga Young People Now nagasiling: “Kon marealisar mo nga ikaw nangin isa ka makawat, butigon, kag kabug-atan, sa mga tawo nga imo ginahigugma kag nagahigugma sa imo, ang imo pagtahod sa kaugalingon naganubo.” Sing indi makapakibot, ang The Harvard Mental Health Letter nagareport nga ang nayanggaw nga mga sugarol madali maapektuhan sang “sobra nga kapung-aw, mga kabalaka,” kag sing madamo pa nga balatian sa lawas, subong sang “indi madali matunawan, indi makatulog, sakit sang ulo, alta-presyon, hapo, palanakit sang likod kag palanakit sang dughan.”

Apang, ang labing makahalapay nga epekto sa tanan amo ang halit sa espirituwalidad sang isa. Ginapakamalaut sang Biblia ang kakagod kag ang gugma sa kuwarta. (1 Corinto 5:​10, 11; 1 Timoteo 6:10) Kaangay sang bisan ano nga pagkagiyan, ang mabudlay punggan nga pagsugal isa ka “dagta sa unod kag espiritu.” (2 Corinto 7:1) Sa dugang nga pagpusta mo, dugang pa nga ginahalitan mo ang imo konsiensia kag ang imo kaangtanan sa Dios.​—Ipaanggid ang 1 Timoteo 4:2.

Ang Determinasyon sa Pag-untat

Paano mo mautod ining tudok gid nga bisyo? Una sa tanan, dapat handumon mo gid nga mag-untat. “Wala sing pagkagiyan ang malandas luwas kon luyag gid sang nagiyan nga magbag-o,” siling ni Liz Hodgkinson sa iya libro nga Addictions. Nagakahulugan ini sing pagtuon sa “pagdumot sa malain,” pagkangil-ad sa pagsugal. (Salmo 97:10) Paano? Paagi sa paghunahuna, indi sang kalipay sini, kundi sang mga resulta sini. Ang “umalagi nga pagpangalipay sang sala”​—ang kakunyag sa pagdaug sa pila ka hampang—​takus bala agod wasihon ang kabuhi nga walay katapusan? (Hebreo 11:25) Ang paghunahuna sing subong sini makabulig sa imo sa pagpabakod sang imo desisyon sa pag-untat.

Apang, ang mananalawsaw nga si Liz Hodgkinson, nagsiling: “Ang bisan ano nga sahi sang pagkagiyan tuman ka tudok nga ang pag-utod sini daw kaangay sang pag-utod sa tiil.” Apang si Jesus nagsiling: “Kon, karon, ang imo mata nga tuo nagapasandad sa imo, lukata ini kag ihaboy. Kay maayo pa sa imo nga ang isa ka bahin sang imo lawas mawala sangsa ihaboy ang bug-os mo nga lawas sa Gehenna.” (Mateo 5:29) Ang bisan ano nga nagabutang sang imo kaangtanan sa Dios sa katalagman dapat utdon sa imo kabuhi!

Nagakahulugan ini nga palambuon ang pagpugong sa kaugalingon. Si apostol Pablo may nagabalikbalik nga mga handum nga sarang kuntani matugutan sa pagdaug sa iya, apang nangindi sia nga mangin ulipon sang iya mga handum. Sia nagsiling, “Ginasakit ko ang akon lawas kag ginadaug ini subong ulipon.” (1 Corinto 9:27) Dapat mo tun-an nga estriktuhan ang imo kaugalingon, wala ginatugutan ang imo mga handum nga magkontrol sa imo.

Paghibalo sang Gamot sang Problema

Apang, ang pagdaug sa sining pagpakig-away nagakinahanglan sing kapin sa desidido nga kabubut-on. Ang pagkagiyan masami nga nagapabanaag sang madalom pa nga mga problema. Ang isa ka nayanggaw nga sugarol nga si Dick nagsiling: “Lain gid ang akon kabuhi sang bata pa ako. Wala gid sing gugma sa amon pamilya. . . . Pirme ako ginapakahuy-an. Manubo gid ang pagtamod ko sa akon kaugalingon.” Subong resulta sina nga kahuol, ang pagsugal amo ang iya palautwasan.

Ginaangot karon sang madamo sa patag sang ikaayo sang panghunahuna ang nanuhaytuhay nga mga pagkagiyan sa katublagan sa emosyon nga resulta sang pag-abuso kag pagpatumbaya nga inagihan sang isa sang bata pa sia. Kon ano man ang natabo, ang paghibalo sang gamot sang imo problema mahimo nga makabulig sa imo sa paglandas sini. Ang salmista nangamuyo: “Usisaa ako, O Dios, kag kilalaha ang akon tagipusuon. Usisaa ako, kag hibalua ang akon makatulublag nga mga panghunahuna, kag tan-awa kon may bisan ano nga malaut nga dalanon sa akon, kag tuytuyi ako sa dalan nga dayon.” (Salmo 139:​23, 24) Ang pagpakighambal sa isa ka hamtong nga Cristiano, ayhan isa ka gulang sa kongregasyon, tuhoy sa imo makatulublag nga mga panghunahuna mahimo nga makabulig sing daku agod mabuligan ikaw sa paghangop kon ngaa nagasugal ikaw kag kon ano ang dapat mo himuon agod bag-uhon ang imo panghunahuna kag paggawi.a

“Butang nga Mas Maayo Pa”

Suno sa libro nga Quit Compulsive Gambling, ang pag-untat “amo lamang ang una nga [tikang] sa pagpakig-away batok sa problema.” Dapat man himuon ang hinali nga mga pagbag-o sa imo estilo sang pagkabuhi. Agod indi ka masulay sa pagsugal liwat, dapat mo likawan ang imo mga kaupod anay sa sugal kag magpalayo sa mga sugalan, subong sang mga casino, bilyaran, kag kaangay sini. (Hulubaton 13:20) Indi buot silingon nga painon mo ang imo kaugalingon. (Hulubaton 18:1) Pauswaga ang mapuslanon, masinakdagon nga mga pagpakig-abyan sa sulod sang Cristianong kongregasyon. Magmasako sa mabungahon nga hilikuton, espirituwal nga mga buluhaton, kag mapuslanon nga kalingawan.

Apang, ginapahanumdom kita ni Hodgkinson, nga ang giyan magadaug sa iya pagpakig-away lamang kon iya “ginahantop nga may yara dira butang nga mas maayo pa​—nga ang kabuhi may kapin nga matanyag sangsa pagtinguha nga paayawan ang pagkagiyan.” Ti, ano ang mas maayo pa sa paglaum nga ginatanyag sang Biblia?

Napamatud-an ni Roddy nga matuod ini. Ginlaragway niya ang iya kaugalingon subong isa anay ka “nagiyan sing bug-os nga sugarol” sa sulod sang 25 ka tuig, halin sang tin-edyer pa sia. Natilawan ni Roddy ang tanan nga sahi sang sugal​—mga karera sang mga kabayo, mga karera sang mga ido, pagpusta sa resulta sang hampang nga football, mga casino nga sugalan. Apang nian ginsugdan niya nga iaplikar ang mga kamatuoran sa Pulong sang Dios nga natun-an niya gikan sa mga Saksi ni Jehova. “Sa sulod lamang sang tatlo ka bulan,” siling ni Roddy, “natabo ang talalupangdon nga mga pagbag-o.” Nag-untat sia sa pagsugal, kag karon nagaalagad sia subong isa ka gulang sa Cristianong kongregasyon.

Apang, ayhan may pila ka na nga nahibal-an sa mga panudlo sang Biblia. Kaangay nanday David kag Thomas, nga ginsambit sa pamuno, mahimo nga tubtob karon wala mo ginbaton ang mga kamatuoran sang Biblia subong imo. Kon amo sini, ngaa indi ‘pamatud-an sa imo kaugalingon ang maayo kag kalahamut-an kag himpit nga kabubut-on sang Dios’ paagi sa serioso nga pagtuon sa Biblia? (Roma 12:2) Sang ginsugdan nanday David kag Thomas nga iaplikar ang ila natun-an kag nagpalambo sing matuod nga pagtuo kag pagpati, nalandas nila ang mabudlay punggan nga pagsugal. Mahimo mo man ini!

Ang pagtuon sang Biblia magahimo sang paglaum nga ginatanyag sang Biblia para sa palaabuton​—butang nga mas maayo pa sa pagsugal—​nga kapin ka matuod para sa imo. Sa amo man nga tion, magabulig ini sa imo sa pagpalambo sing isa ka personal nga kaangtanan sa Dios. Sa amo, mangin hilway ikaw sa ‘pagpangamuyo sing walay untat’ sa iya para sa bulig, nagasalig nga nahangpan niya ang imo mga ginabatyag. (1 Tesalonica 5:17; Salmo 103:14) Padyaan niya ang imo maukod nga mga panikasog paagi sa paghatag sa imo sing kusog nga kinahanglanon agod magdaug sa pagpakig-away batok sa mabudlay punggan nga pagsugal.​—Galacia 6:9; Filipos 4:13.

[Mga footnote]

[Retrato sa Pahina 16]

Ang mga sugarol masami nagabinutig kag nagapangawat agod masuportahan ang ila pagsugal nga bisyo