Ang mga Saksi ni Jehova kag ang Medikal nga Propesyon Nagabuligay
SANG 1945, nahantupan sang mga Saksi ni Jehova nga ang pagpatayhon sang dugo indi makasulatanhon nga paggamit sang dugo. Nalakip sa Mosaikong Kasuguan, ang pagdumili ginpadayon sa Cristianong Griegong Kasulatan. Ang Binuhatan 15:28, 29 nagasiling: “Kay ginpakamaayo sang balaan nga espiritu kag namon nga indi na kamo paglulanan pa, luwas sining mga butang nga kinahanglan, nga maglihi kamo sa mga butang nga ginhalad sa mga diosdios kag sa dugo kag sa nakuga kag sa pagkamakihilawason. Kon maglikaw kamo sa ila sini, mangin maayo sa inyo. Paalam sa inyo!” (Tan-awa ang Levitico 17:10-12.) Ang pagdumili sang mga Saksi sa mga pagpatayhon sang dugo nagdul-ong sa madamong komprontasyon sa pila nga yara sa medikal nga propesyon.
Mga Hospital Liaison Committee
Ang Nagadumala nga Hubon sang mga Saksi ni Jehova nagtukod sang mga Hospital Liaison Committee sa pagsakdag sa mga Saksi sa ila pagdumili sa pagbaton sang dugo, sa pagtadlong sa sayop nga paghangop sang mga doktor kag mga ospital, kag sa pagtuga sing dugang nga espiritu sang pagbuligay sa ulot sang medikal nga mga institusyon kag sang mga pasyente nga Saksi. Ginatapuan sang hamtong nga mga Saksi nga nahanas sa pagpakig-angot sing mahinangpanon sa mga doktor kag ospital, ining mga komite nagpakanay sa mga komprontasyon, kag ila natukod ang dugang nga espiritu sang pagbuligay. Gikan sa diutay lamang nga katapo sang komite sang 1979, ang ila kadamuon naglab-ot na karon sa 850 sa 65 ka kadutaan. Buot silingon nga ang ila mabuligon nga pag-alagad matigayon na sang mga 3.5 milyones nga mga Saksi ni Jehova.
Kapin sa 4,500 ka gulang sa kongregasyon sang mga Saksi ni Jehova ang ginhanas sa paghambal sa mga doktor agod buligan sila nga makita gikan mismo sa medikal nga mga literatura ang tanan nga butang nga mahimo nga wala nagaresulta sa mga pagtayhon sang dugo. Sa mga kaso nga may espesyal nga kinahanglanon, ginpadala ang sibu nga mga artikulo paagi sa fax direkta sa ospital agod buligan ang mga doktor nga bulngon ang mga Saksi nga wala nagagamit sing dugo. Ukon ang mga komite nagapatigayon sang konsultasyon upod sa iban nga mabuligon nga mga doktor sa paghimo sang mga tikang sa wala nagagamit sing dugo nga pagbulong ukon pagbusbos.
Halimbawa, sa madamo nga mga kaso sang pagkahubas sang dugo bangod sang malala nga anemia, diin ang mga doktor nagasiling nga kinahanglanon ang pagpatayhon agod magdamo ang pula nga selula, ang mga katapo sang Hospital Liaison Committee nagapaambit sang mga artikulo halin sa medikal nga literatura nga nagapakita sang pagkaepektibo sang recombinant erythropoietin (EPO) nga makahimo man sang amo nga butang. Ining sintetiko nga hormone nagahikot subong sang kinaugali nga erythropoietin nga masapwan sa aton batubato kag nagapahulag sa utok sang tul-an nga magpadala sang bag-o, preska nga pula nga mga selula sa kaugatan.
Ang iban nga mga doktor nagabatyag nga ang EPO indi makapanghikot sing madasig sa paghatag sa ginakinahanglan, apang ginapakita sang madamo nga kaso nga nagadalahig sa mga Saksi ni Jehova nga may madasig ini nga resulta. Isa ka halimbawa, sa adlaw gid nga ginhatag ang EPO, ang kadamuon sang bag-o nga mga pula nga selula nangin apat na kapilo labaw sangsa normal nga kadamuon! Sang masunod nga adlaw mabaskog na ang pasyente, kag sang ikap-at nga adlaw, ang kadamuon sang pula nga dugo amat-amat nga nagadamo. Sa nagsunod nga mga pila ka adlaw, nagdamo ini sing madasig. Nakaluwas ang pasyente. Sa sini nga paagi ang mga doktor kag subong man ang pasyente lunsay nga nakabenepisyo sa mga hilikuton sining mga Hospital Liaison Committee.
Sang ang mga doktor sa Australia nagsiling nga indi nila sarang maluwas ang kabuhi sang isa ka Saksi nga pasyente nga wala nagagamit sang dugo sa pagbulong sa isa ka tumalagsahon nga balatian sa tropiko, nangabay sila sa lokal nga Hospital Liaison Committee para sa bisan ano nga bulig nga mahatag sa ila sang komite sa pagpangita sang impormasyon sa walay dugo nga pagbulong. Ang opisina sang sanga sang mga Saksi ni Jehova sa Australia ginpahibalo sa sining kinahanglanon. Nakig-angot sila sa Hospital Information Services sa internasyonal nga ulong-talatapan sang mga Saksi ni Jehova sa Brooklyn, New York. Nagpanalawsaw ini sa mga natipon nga mga impormasyon sa pagbulong. Ang makabulig nga mga artikulo ginpafax sa Australia. Pagligad lamang sang 11 ka oras nga nakahalin sa opisina sang doktor, ang katapo sang Hospital Liaison Committee sang Australia nagbalik dala ang mga kinahanglanon nga mga artikulo. Napamatud-an ini nga epektibo, kag ang pasyente nag-ayo. Ang medikal nga materyal halin sa New York ginapadala tubtob sa malayo nga Nepal paagi sa fax.
De-kalidad nga Panalawsaw kag Bulig
Ang kalidad sang panalawsaw nga nahimo sang mga Saksi ni Jehova sa medikal nga literatura maayo gid kag suno sa tion. Ang isa ka rehistrado nga nars nga kaupod nga direktor sa surgical services sa isa ka ospital sa Oregon, E.U.A., nagsiling sa isa ka medikal nga pamantalaan para sa mga manugdumala sang hulot-operahan: “Ang mga Saksi ni Jehova tuman na ka abanse sangsa aton. Sila ang may labi nga ihibalo sa mga tal-us sa dugo kag mga produkto sang dugo nga sa masami nagaaman sa aton sang mga literatura nga wala pa naton mabatian.”—OR Manager, Enero 1993, pahina 12.
Ang pila ka bantog nga mga doktor kag mga sentro sa pamulong nga makabulong nga wala nagagamit sang homologous nga dugo mahimo makonsulta sa ila mga padugi kag mga pamaagi. Ang ila maalwan nga sabat sa sini nga kinahanglanon nagbulig sa pagluwas sang mga kabuhi, subong sang masapwan sa madamo nga kaso sang madinalag-on nga pagbulong sa leukemia kag sa nanuhaytuhay nga sahi sang pagbusbos. Ining medikal nga mga konsultasyon masami nga ginahimo paagi sa telepono sa bug-os nga kalibutan.
Ang dugang nga nagapamatuod sa kasangkaron sang nahimuan sang mga Saksi ni Jehova sa pagbulig sa mga nagakinahanglan kon ginaatubang sila sing makahalangkat-pagtuo nga mga kahimtangan amo ang pagpatigayon sa pagsaylo sang isa ka pasyente pakadto sa isa ka ospital padulong sa isa ka bahin sang pungsod, kag bisan pa gani padulong sa isa ka pungsod. Ang pila ka mga halimbawa: Ang isa ka may edad na nga pasyente ginlupad gikan sa Suriname padulong sa Puerto Rico; ang isa pa ka lalaki ginlupad halin sa Samoa padulong sa Hawaii; isa ka lapsag gikan sa Australia padulong sa Florida, E.U.A.
Dugang Pa nga mga Doktor ang Nagabulig
Ang pag-uswag sang kahimtangan sang mga Saksi ni Jehova makita man sa pagdamo sang mga manugbulong nga handa sa pagbulig sa ila sa sini nga bagay, halin sa mga 5,000 sang nagligad nga lima ka tuig tubtob sa 30,000 na karon sa 65 ka kadutaan. Ang sangkol nga mga doktor naghimo sang isa pa ka maayo nga pag-uswag—ang pagtukod sang kapin sa 30 ka sentro sang walay dugo nga pagbulong kag pagbusbos sa nanuhaytuhay nga kadutaan.
Hanti, sa karon, sa Aminhan nga Amerika lamang, talagsa na lang makabati nga ginapilit ang pagtayhon sang dugo sa mga adulto, kag madamo pa nga kadutaan ang nagauswag sa sini nga punto. Ang kalabanan nga problema sa karon amo ang sa bag-o natawo nga mga lapsag kag sa mga kulang sing binulan nga mga pagbun-ag. Ining kulang sa binulan nga mga lapsag may madamo nga problema may kaangtanan sa indi pa kompleto nga mga organo nga wala nagapanghikot sing normal, subong sang mga baga kag batubato. Apang ang mga doktor nagapangita sing mga paagi sa pagbulong sini nga kahimtangan nga wala sing pagtayhon sang dugo. Halimbawa, ang synthetic surfactant matigayon agod mapakanay ang respiratory distress syndrome. Ang paggamit sing EPO ginabaton agod mabulong ang anemia sang mga lapsag nga kulang sing binulan.
Bulig Para sa mga Doktor kag mga Opisyal
Agod mabuligan ang mga pediatrico kag neonatologo sa pagbulong sang mga kabataan sang mga Saksi ni Jehova nga wala sing pagtayhon sang dugo, ang Hospital Information Services nagbalhag sing may tatlo ka kategoriya nga indese nga tomo nga may 55 ka artikulo gikan sa literatura sa pamulong nga nagapasundayag kon ano ang himuon sa mga problema sang lapsag nga wala nagagamit sing dugo.
Agod malab-ot ang mga hukom, social worker, ospital sang mga kabataan, kag doktor sang mga kabataan sang impormasyon tuhoy sa matigayon nga mga walay dugo nga medikal nga mga tal-us, ang mga Saksi ni Jehova nagbalhag para gid sa sining mga manugbulong kag opisyal sang isa ka 260 pahina nga tomo nga ginatawag Family Care and Medical Management for Jehovah’s Witnesses.a Isa ini ka wala makulahi nga handbook gani mahapos ini magpasibo sa bag-o nga mga impormasyon. Sanglit may pila ka sayop nga paghangop tuhoy sa kabuhi subong pamilya sang mga Saksi ni Jehova, gin-athag man sini sa propesyunal nga mga tawo ang gugma sang mga ginikanan sa ila mga kabataan sa isa ka mabuligon gid, maulikdon nga kahimtangan nga resulta sang estilo sang kabuhi nga naangot sa panudlo sang Biblia.
Paano ginbaton ining publikasyon? Sa tapos mausisa ang kaundan sini, ang bise-presidente sang isa ka ospital para sa kabataan sa Pennsylvania, E.U.A., nagsiling nga ginapaabot niya sa iya mga tinawo nga hangpon nila ini sing maayo. Sia nagdugang: “Kon indi magbalik ini sa akon nga ukot kag pug-is, luyag ko mahibaluan kon ngaa!” Ang pila ka mga hukom nagligwat sang ila mga sugo sang hukmanan nga nagasugo sa mga doktor nga gamiton ang tanan walay dugo nga mga tal-us antes gamiton ang dugo. Ang mga kabataan ginbulong nga wala sing dugo kag nag-ayo.
Ang isa ka tipiko nga reaksion amo ang iya sang isa ka hukom para sa mga menor-de-edad sa Ohio, E.U.A. Dayaw gid sia sa Family Care nga tomo nga nag-order sia sing dugang nga pito pa kopya para sa iya mga kaupod. Iya karon ginligwat ang mga sugo sang iya hukmanan agod balansehon ang kabalaka sang mga doktor kag ang mga kinamatarong sang mga ginikanan, nga ginahimo ini sa duha ka paagi. Espesipiko nga ginsugo niya nga (1) dapat anay tilawan sang mga doktor ang tanan nga tal-us nga pagbulong antes gamiton ang dugo; kag (2) dapat sia pasaligon sang mga doktor nga ang dugo nga ila pagagamiton hilway sa AIDS kag hepatitis. Sa iya tatlo ka sugo kutob sang ginligwat niya ini, ang tatlo ka kabataan ginbulong nga madinalag-on nga wala sing pagtayhon sing dugo.
Si Dr Charles H. Baron, propesor sa kasuguan sa Boston College Law School, nagpresentar sang isa ka sinulatan sang nagligad nga tuig sa miting sang mga akademiko sa Unibersidad sang Paris. Ang iya topiko amo ang “Dugo, Sala, kag Kamatayon: Ang mga Saksi ni Jehova kag ang Kahublagan sa mga Kinamatarong sang Amerikanong mga Pasyente.” Ginasambit mismo sa sinulatan ang masunod nga parapo nga nagasiling tuhoy sa hilikuton sang mga Hospital Liaison Committee sang mga Saksi:
“Nahimo nila nga ipabinagbinag liwat sa Amerikanong mga manugbulong ang pila sang ila mga pagpati ayon sa kasanag sang dugang nga pamatuod. Subong resulta, nakabenepisyo ang bug-os Amerikanong katilingban. Indi lamang mga Saksi ni Jehova, kundi ang mga pasyente sa kabilugan, ang wala na karon ginatayhunan sang dikinahanglanon nga dugo bangod sang nahimo sang mga Hospital Liaision Committee sang mga Saksi. Ang mga pasyente sa kabilugan nakatigayon sing mas dakung pagkinaugalingon nga pagdesisyon tuhoy sa bug-os nga kasangkaron sa pagtatap sang ila ikaayong lawas bangod sing nahimo sang mga Saksi subong bahin sang kabug-usan nga hublag tuhoy sa mga kinamatarong sang mga pasyente. Ang pagkatigayon sing kahilwayan sa kabilugan kag sing relihioso nga kahilwayan sa partikular resulta sang dedikado nga pagpamatok sang mga Saksi nga piliton sila nga himuon ang butang nga batok sa ila relihioso nga mga pagtuluuhan”
Ining tanan nga hilikuton sang Hospital Liaison Committee mahimo nga indi direkta nga pagbantala sang maayong balita sang Ginharian sang Dios, apang pat-od nga ginasabat sini ang isa ka direkta nga hangkat nga ginhimo sa aton pagsimba nga gintawag anay sang unang siglo nga nagagahom nga hubon nga “mga butang nga kinahanglan” sa aton balaan nga pag-alagad. (Binu. 15:28, 29) Apang, makawiwili nga ang aton maisog apang dungganon nga pagtinguha nga makig-angot nagbukas sang dalan para sa pila ka propesyunal nga mga manugbulong sa pagpamati sa mensahe sang Ginharian. Pila ka katapo sang Hospital Liaison Committee ang nakasugod sing pagtinuon sa Biblia upod sa mga doktor nga ila nakilala paagi sa hilikuton sang komite, duha sa sining mga doktor ang bag-o lang natugmawan.
Gani sa bulig sang Hospital Liaison Committee nga kahimusan, ang mga Saksi ni Jehova ginabuligan sa pagsunod sa himpit nga kasuguan ni Jehova sa paglikaw sa dugo, wala nagakompromiso sang ila integridad kag sa gihapon makakuha sing kinahanglanon nga medikal nga pagtatap. (Salmo 19:7) May yara gid mapinadayunon nga maayong kadalag-an sa pagtaytay sa kal-ang nga nagluntad sang una. Ang mga doktor kag ospital sa karon nahatagan sing impormasyon kon paano sila makaaman sing matigayon nga walay dugo medikal nga pagtatap. Para sa mga pasyente, himata, relihioso nga mga kaupod, kag mga tinawo sang ospital, nagabunga ini sang ginahandom sang tanan—ang mabakod nga pag-ayo sang pasyente.—Gin-amot sang Hospital Information Services sa ulong talatapan sang Watch Tower Society.
[Mga footnote]
a Matigayon lamang sa Ingles.
[Retrato sa Pahina 25]
Ang Liaison Committee nagapakigsugilanon sa isa ka doktor
[Retrato sa Pahina 26]
“Family Care”