Ang Akon Dumot Nangin Gugma

Panugiron ni Ludwig Wurm

Pinakamatugnaw nga gab-i yadto nga akon naeksperiensiahan​—52 degrees Celsius ubos sa 0 degrees Celsius (-52°C.). Ang petsa: Pebrero 1942​—tungatunga sang tigtulugnaw kag panahon sang inaway. Ang duog: sa patag-awayan sang Rusya malapit sa Leningrad. Suldado ako sa Waffen-SS (Waffen Schutzstaffel) sang Alemanya, isa ka halangdon nga armadong kusog. Ginhatagan ako kag ang isa ka sarhento sing makasiligni nga hilikuton sa paglubong sing kapin sa 300 ka kaupod, nga kalabanan sini napatay sa ila ginapanaguan nga buho​—napatay bangod sa katugnaw. Apang, ang duta nagkusog sing tuman, nga nangin imposible ang paglubong sa ila. Sa baylo, ginhantal namon ang nagtilig-a nga mga bangkay sa likod sang mga balay nga wala sing tawo, kaangay sang mga troso. Magahulat pa sila sang tigpamulak agod malubong.

ANG pagsiling nga ining makangilil-ad nga asaynment nagpalain sang buot ko kulang pa. Sa akon daku nga kaugot, nagtuaw ako, nga may mga luha: “Unterscharführer (sarhento), masugiran mo bala ako kon para sa ano ining binuang nga pagpamatay? Ngaa may daku nga dumot sa kalibutan? Ngaa nagailinaway pa kita?” Ginsabat niya ako sing mahinay: “Ludwig, wala gid ako makahibalo. Patihi ako, indi ko man mahangpan kon ngaa may tuman nga pag-antos kag dumot sa kalibutan.”

Duha ka adlaw sang ulihi naigo ako sang bala sa liog, kag bangod sini naparalisado ako, nadulaan sang pangalibutan, kag diutayan na lang mapatay.

Apang ang akon padayon nga palamangkutanon nagtugot sa akon sang ulihi nga maeksperiensiahan sa una nga tion kon paano ang akon dumot kag pagkadesperado ginbuslan sang gugma kag paglaum. Tuguti ako sa pagpaathag.

Ang Amon Pagkit-anay ni Hitler

Natawo ako sa Austria sang 1920. Ang akon amay isa ka Lutheran kag ang akon iloy Katoliko. Nagaeskwela ako sa isa ka pribado nga eskwelahan sang Lutheran, diin nagabaton ako sang regular relihioso nga instruksion gikan sa klerigo. Apang wala ako gintudluan tuhoy kay Jesucristo subong ang Manluluwas. Ang pirme ginapadaku amo ang “ginpadala sang Dios nga führer,” si Adolf Hitler, kag ang ginaplano nga Emperyo sang Pan-German. Ang akon ginagamit nga libro daw amo ang iya ni Hitler libro nga Mein Kampf (Ang Akon Paghimakas) sa baylo sang Biblia. Gintun-an ko man ang libro ni Rosenberg nga Der Mythus des 20 Jahrhunderts (Ang Mito sang Ika-20 nga Siglo), sa diin gintinguhaan niya nga pamatud-an nga si Jesucristo indi isa ka Judiyo kundi isa ka puti nga Aryan!

Nakombinsi ako nga si Adolf Hitler matuod gid nga ginpadala sang Dios, kag sang 1933, may pagpabugal nga nag-entra ako sa Hitler Youth nga kahublagan. Handurawa lamang ang akon kakunyag sang ginhatagan ako sing kahigayunan nga makigkita sa iya sing personal. Tubtob karon, madumduman ko pa sing maathag ang dikinaandan nga pagdulot sang iya mga mata sang gintulok niya ako. May daku gid ini nga epekto sa akon nga sang magpauli ako, nagsiling ako kay Nanay: “Sugod karon ang akon nga kabuhi indi na imo. Ang akon kabuhi iya na sang akon führer, nga si Adolf Hitler. Kon may makita ako nga luyag magpatay sa iya, itaya ko ang akon kaugalingon sa iya atubangan agod luwason ang iya kabuhi.” Mga tinuig pa sang ulihi kag nahangpan ko kon ngaa naghibi na lang si Nanay kag ginhakos ako.

Ang Una nga Impluwensia sang Partido sang Nazi

Sang 1934 ang mga National Socialists nagribok batok sa gobierno sang Austria. Sa tion sining kinagamo, si Chancellor Engelbert Dollfuss, nga nagpamatok sa pagtingob sang Austria kag Alemanya, ginpatay sang mga Nazi. Ang mga pangulo sang pagribok gin-aresto, ginkasaba, kag ginsentensiahan sang kamatayon. Ang gobierno sang Austria naglansar sang martial law, kag nangin aktibo ako sa tago nga kahublagan sang National Socialist German Workers’ Party​—ang partido sang Nazi.

Nian nag-abot ang Anschluss, pagtingob sang Austria sa Alemanya sang 1938, kag ang partido Nazi nangin legal. Wala madugay isa ako sang mga matutom nga katapo sang partido nga gin-agda ni Hitler sa amo nga tuig sa pagtambong sa tuigan nga pagtinipon sang partido Reich sa Nuremberg sa Zeppelin Meadow. Didto nakita ko si Hitler nga nagpakita sang iya nagauswag nga gahom. Ang iya mabaskog nga mga pamulongpulong, nga nagbihag sa mga tagpalamati, puno sang dumot batok sa tanan nga mga manugpamatok sang Partido Nazi, lakip ang internasyonal nga Judaismo kag ang Internasyonal nga mga Estudyante sang Biblia, nga karon kilala subong mga Saksi ni Jehova. Madumduman ko pa sing maathag ang iya pagpabugal: “Ining kaaway sang Dakung Alemanya, ining grupo sang Internasyonal nga mga Estudyante sang Biblia, pagadulaon sa Alemanya.” Wala pa gid ako sing nakilala nga mga Saksi ni Jehova, gani natingala ako kon sin-o ining makatalagam nga mga tawo nga ginasiling niya upod ang daku nga kaakig.

Ang Akon Pag-alagad sa Kampo Konsentrasyon sang Buchenwald

Sang pagsugod sang Inaway Kalibutanon II sang 1939, gilayon ako nga nagsulod sa halangdon nga armadong kusog sang Alemanya, ang Waffen-SS. Kombinsido ako nga ang bisan ano nga mga pagsakripisyo nga akon himuon sa sining inaway mangin makatarunganon, bangod ang amon führer ginpadala sang Dios, indi bala? Apang natublag ako sang 1940, sang ang amon tropa naglakbay sa Luxembourg kag Belgium pakadto sa Pransya, nakita ko sa una nga tion sa malapit ang isa ka patay nga suldado​—isa ka guwapo kag lamharon nga Pranses. Indi ko mahangpan kon ngaa ang lamharon nga mga Pranses naluyag magsakripisyo sang ila kabuhi sa isa ka inaway batok sa Alemanya, nga bangod ang Dios yara sa amon bahin, maathag gid nga magadaug.

Napilasan ako sa Pransya kag gindala pabalik agod maospital sa Alemanya. Sang nag-ayo ako ginsaylo ako sa guwa sang dulunan sang kampo konsentrasyon sa Buchenwald, malapit sa Weimar. Nakabaton kami sing istrikto nga mga instruksion gikan sa amon mga opisyal nga indi makig-upod sa mga Totenkopfverbände (Pangulo sang Kamatayon) nga SS nga mga guwardia sang kampo ukon mga bilanggo. Labi pa nga gindumilian kami sa pagsulod sa mga dalayunan sang mga bilanggo, nga ginapalibutan sang mataas nga pader kag may daku nga ganhaan. Sa ibabaw sang ganhaan may nasulat: “Arbeit Macht Frei” (Ang Pagtrabaho Makahilway). Ang SS nga mga guwardia lamang ang may pinasahi nga pahanugot sa pagsulod sa sining duog.

Tagsa ka adlaw sa kampo, nakita namon ang mga bilanggo samtang nagamartsa sila padulong sa ila mga asaynment sa trabaho nga ginapangunahan sang isa ka SS nga guwardia kag isa pa ka tulugyanan nga bilanggo nga ginatawag nga Kapo. May mga Judiyo nga may tanda sang bituon ni David sa ila mga jacket, politikal nga mga bilanggo sa ila pula nga trayanggulo, mga kriminal sa ila itom nga pintok, kag mga Saksi ni Jehova sa ila lila nga trayanggulo.

Natalupangdan ko gid ang dikinaandan nga kalipay sa mga nawong sang mga Saksi. Nahibal-an ko nga indi maayo ang ila kahimtangan; apang nagahulag sila nga may dignidad nga nagahinago sang ila maniwang nga hitsura. Bangod wala gid ako sang nahibaluan nahanungod sa ila, nagpamangkot ako sa amon mataas nga mga opisyal kon ngaa ang mga Saksi ginpadala sa mga kampo konsentrasyon. Ang sabat amo nga sila isa ka Judiyo-Amerikano nga sekta nga may kaangtanan sa mga Komunista. Apang naintriga ako sang ila wala kasawayan nga pagginawi, ang dimakompromiso nga mga prinsipio, kag ang ila moral nga katinlo.

Ang Katapusan sang Akon “Mesias”

Sang 1945 ang kalibutan nga akon ginpatihan napukan. Ang akon “dios,” si Adolf Hitler, nga ginpadunggan sang mga klerigo subong ang ginpadala sang Dios nga führer, napamatud-an nga butig nga mesias. Ang ginplano niya nga “Tausendjährige Reich” (Isa ka Libo ka Tuig nga Paggahom) nalaglag sing bug-os pagkatapos lamang sang 12 ka tuig. Matalaw man sia nga nagpalagyo sa iya responsabilidad sa pagpamatay sa minilyon ka mga lalaki, babayi, kag mga kabataan paagi sa paghikog. Ang masunod nga mga balita sang paglupok sang una nga mga bomba atomika sa Hapon diutayan lang magpabuang sa akon.

Dramatiko nga mga Pagbag-o sa Akon Kabuhi

Wala madugay pagkatapos sang Inaway Kalibutanon II, ginsumbong ako sa CIC (Counterintelligence Corps) sang U. S. Army, bahin sang nagapangsakop nga puwersa sang Estados Unidos. Gin-aresto ako subong isa ka Nazi kag katapo sang Waffen-SS. Ang akon mahigugmaon nga nobya, si Trudy, sang ulihi nakakita sang doktor nga, bangod sang mga epekto sang kahalitan sa akon taludtod, nagkombinsi sa CIC nga paguwaon ako gikan sa bilangguan bangod sang akon panglawas. Nian ginpaidalom ako sa house arrest tubtob nga nahilway ako sa tanan nga sumbong bilang isa ka kriminal sang inaway.

Subong isa ka nahalitan nga biktima sang inaway, ginpadala ako pabalik sa ospital sa Austrian Alps para sa medikal nga pagpangusisa. Nian sa isa ka partikular kag matahom nga kaagahon sang tigpamulak samtang nalingaw ako sa makakulunyag nga talan-awon kag mainit nga silak sang adlaw kag nagapamati sa malulot nga mga ambahanon sang mga pispis, nagbungat ako sing malip-ot nga pangamuyo nga tudok gid sa akon tagipusuon: “Dios, kon nagaluntad ka gid man, masabat mo gid ang akon madamo makatulublag nga mga pamangkot.”

Pila ka semana sang ulihi, pagkatapos nga nakapauli ako sa balay, isa sang mga Saksi ni Jehova ang nagduaw sa akon ganhaan. Ginbaton ko ang literatura sa Biblia gikan sa iya. Bisan pa nagabalikbalik sia kada Domingo sang aga, wala ko ginhunahuna sing serioso ukon basahon ang literatura nga iya ginbilin sadto nga tion. Apang, isa ka adlaw, nagpauli ako sa balay gikan sa trabaho nga mas masinulub-on sangsa kinaandan. Nagpanugda ang akon asawa nga magbasabasa ako agod marelaks ang akon hunahuna​—isa ka bukleta nga ginbilin sang mga Saksi nga natig-uluhan Peace​—Can It Last?

Ginsugdan ko sa pagbasa ang bukleta kag nasapwan nga indi ko ini mabuy-an tubtob nga mabasa ko ini tanan. Nagsiling ako sa akon asawa: “Ining bukleta gin-imprinta sang 1942. Kon may isa sa kalye sadto ang nagsiling nga si Hitler kag Mussolini malutos sa inaway kag nga ang Liga de Nasyones magatuhaw liwat sa porma sang Nasyones Unidas, ang mga tawo magahunahuna nga buangit sia. Apang kon ano na karon ang maragtas amo gid sa ginsiling sini nga bukleta nga matabo. May yara bala kita Biblia agod nga mausisa ko ining mga reperensia sa Kasulatan?”

Nagkadto ang akon asawa sa alibungan kag nakita ang isa ka daan nga Luther nga badbad sang Biblia. Gin-usisa ko ang mga bersikulo sang Biblia nga nalista sa bukleta. Wala madugay nasugdan ko nga matun-an ang mga butang nga wala ko pa gid mabatian sang una. Natun-an ko ang saad sang Biblia nga bag-ong kalibutan diri mismo sa duta sa idalom sang Mesianiko nga Ginharian sang Dios. Ining tunay nga paglaum sa isa ka malipayon kag malig-on nga palaabuton ginapabanaag sa mga pulong sang modelo nga pangamuyo ni Jesus nga akon ginsulitsulit sang bata pa ako: “Magkari ang imo ginharian. Paghimuon ang imo kabubut-on, sa duta, subong sang sa langit.” Kag sa akon daku nga kakibot, natun-an ko nga ang Labing Gamhanan nga Dios, ang Manunuga sang langit kag duta, may personal nga ngalan, nga Jehova.​—Mateo 6:​9, 10; Salmo 83:18.

Wala madugay nagsugod ako sa pagtambong sa mga miting sang mga Saksi ni Jehova. Sa akon una nga pagtambong, nakilala ko ang isa ka tigulang na nga babayi nga ang iya anak nga babayi kag umagad nga lalaki ginpatay sa isa ka kampo konsentrasyon sang Alemanya bangod sang ila pagtuo. Nagbatyag ako sing daku nga kahuya. Ginpaathag ko sa iya nga bangod sang akon mga pagpakig-angot sang nagliligad, nahibal-an ko gid kon ano ang naeksperiensiahan niya kag sang iya pamilya, kag bangod sang akon pagpakig-upod sa sadtong mga tawo nga amo ang may salabton, may kinamatarong sia sa pagdupla sa akon nawong nga may kaugot.

Sa akon kakibot, sa baylo sang dumot, mga luha sang kalipay ang nagpuno sang iya mga mata. Ginhakos niya ako sing tinagipusuon kag nagsiling: “O, daw ano ka dalayawon nga ang Labing Gamhanan nga Dios, si Jehova, nagatugot sa mga indibiduwal gikan sa magkaaway nga mga grupo sa pagsulod sa iya balaan nga organisasyon!”

Sa baylo sang dumot nga nakita ko sa akon palibot, ining mga tawo tunay gid nga nagapabanaag sang dimakagod nga gugma sang Dios​—ang matuod nga Cristianong gugma. Nadumduman ko nga nabasa ko ang ginsiling ni Jesus: “Sa sini ang tanan nga tawo makahibalo nga kamo mga disipulo ko, kon maghigugmaanay kamo.” (Juan 13:35) Amo gid ini ang ginapangita ko. Karon ako naman ang naghibi. Nagsugod man ako sa paghibi kaangay sang isa ka bata, sa pag-apresyar sa sinang dalayawon nga Dios, si Jehova.

Madamo Pa Ako sang Dapat Matun-an

Sang ulihi gindedikar ko ang akon kabuhi kay Jehova nga Dios kag ginbawtismuhan sang 1948. Apang nadiskubrehan ko sa gilayon nga madamo pa ako sang dapat matun-an. Halimbawa, bangod sang daku nga pag-impluwensia sang Nazismo sa akon, indi ko mahangpan kon ngaa ang organisasyon ni Jehova nagaimprinta sing mga artikulo kon kaisa batok sa malaut nga SS. Nakigsuay ako nga kami subong mga indibiduwal indi dapat basulon. Mga suldado lamang kami, kag kalabanan sa amon lubos nga ignorante sa kon ano ang nagakahanabo sa mga kampo konsentrasyon.

Nian isa ka adlaw isa ka pinalangga nga utod nga lalaki nga nakahangop sang akon problema kag sia mismo nag-antos man sa madamong tinuig sa kampo konsentrasyon ang nag-agbay sa akon kag nagsiling: “Utod Ludwig, pamati sing maayo sa akon. Kon nabudlayan ka sa paghangop sining punto kag kon nasapwan mo nga nagatublag ini sa imo, dulaa na lang ini sa imo hunahuna. Nian itugyan ang imo problema kay Jehova sa pangamuyo. Makapati ka sa akon nga kon himuon mo ini, magaabot ang adlaw nga si Jehova magabukas sang paghangop sa sini kag sang iban pa nga butang nga nagapalibog sa imo.” Ginsunod ko ang iya maalamon nga laygay, kag samtang nagalipas ang mga tinuig, nasapwan ko nga amo gid ini ang natabo. Sang ulihi nahangpan ko nga ang bug-os nga sistema sang Nasyonal nga Sosialismo, upod ang iya SS, isa lamang ka malaut nga bahin sang bug-os nga sistema sang kalibutan ni Satanas nga Yawa.​—2 Corinto 4:4

Balik sa Zeppelin Meadow, Nuremberg

Mahanduraw mo bala kon daw ano ka importante sa akon kabuhi ang magbalik sa Nuremberg sang 1955 agod magtambong sa“Triumphierendes Koenigreich” (Madinalag-on nga Ginharian) nga Asambleya sang mga Saksi ni Jehova! Huo, ining asambleya ginhiwat sa amo man nga duog diin nabatian ko si Hitler nga nagpabugal nga iya dulaon ang mga Saksi ni Jehova sa Alemanya. Diri, sa bug-os nga semana, kapin sa 107,000 ka mga Saksi ni Jehova kag mga abyan gikan sa nagkalainlain nga bahin sang kalibutan ang nagtingob sa pagsimba. Wala sing nagadis-uganay; wala sing nagasinggitanay. Isa gid ka nahiusa, internasyonal nga pamilya nga nagakabuhi sing tingob sa paghidait.

Mabudlay ilaragway ang akon nabatyagan sang sa sadto nga asambleya nakita ko ang pila sang akon mga kaupod anay sa Waffen-SS nga karon dedikado na nga mga alagad ni Jehova nga Dios. Isa gid ka makalilipay nga pagkitaay liwat!

Nagatulok sa Palaabuton nga may Paglaum

Sugod sang akon dedikasyon kag bawtismo, may pribilehiyo ako sa paghiwat sing madamo nga pagtuon sa Biblia sa puluy-an sa mga anay Nazi sa Austria. Ang pila sa ila sa karon dedikado naman nga mga Saksi ni Jehova. Sang 1956, nagbiya ako sa Austria, kag nagapuyo na ako karon sa Australia. Natigayon ko diri ang pribilehiyo sang pag-alagad sa bug-os tion nga ministeryo. Apang, sang ulihi, ang katigulangon kag dimaayo nga panglawas naglimite sang akon hilikuton.

Isa sang akon hanuot gid nga ginalauman amo ang pag-abiabi gikan sa minatay sa pila sang matutom nga mga lalaki kag babayi nga nagpamalibad sa pagkompromiso sa malaut nga sistema sang Nazi kag ginpamatay sa mga kampo konsentrasyon bangod sang ila integridad.

Samtang, sa pinakaliteral nga paagi, naeksperiensiahan ko nga makita ang malaglagon nga kinaiya sang dumot nga nangin gugma kag paglaum. Ang akon mabaskog nga paglaum sa karon, amo ang magkabuhi sing dayon sa isa ka paraiso nga duta sa tawhanon nga kahimpitan, hilway sa balatian kag kamatayon​—isa ka paglaum nga indi lamang para sa akon kundi para man sa tanan nga nagapasakop sang ila kaugalingon sing mapainubuson sa karon nagagahom nga Hari ni Jehova, si Cristo Jesus. Sa akon kahimtangan mahimo ko gid masulit nga may pagsalig ang mga pulong ni apostol Pablo: “Ang paglaum wala nagapakahuya sa aton; bangod nga ang gugma sang Dios napasagahay sa aton mga tagipusuon paagi sa balaan nga espiritu, nga ginhatag sa aton.”​—Roma 5:5.

[Retrato sa Pahina 13]

Nagasuksok sang akon uniporme sa SS

[Retrato sa Pahina 14, 15]

Ang 1955 “Madinalag-on nga Ginharian” nga Asambleya sang mga Saksi ni Jehova nga ginhiwat sa Nuremberg sa duog diin ginhiwat ni Hitler ang iya tuigan nga pagtinipon sang mga Nazi

[Credit Line]

Retrato sang U.S. National Archives

[Retrato sa Pahina 15]

Dala ang akon briefcase, handa sa pagbantala sa Australia

[Picture Credit Line sa pahina 11]

UPI/Bettmann