“Ang Trahedya sang Pareho nga Kahigayunan”

“WALA mahangpan sang mga dalagita ang mensahe,” report sang The Toronto Star. Anong mensahe? Nga ang pagpanigarilyo isa ka makamamatay nga bisyo. Ginpakita sang isa ka surbe sang 1991 nga 25 porsiento sang mga dalagita sa ulot sang pangidaron nga 15 kag 19 sa Canada ang nagapanigarilyo, ipaanggid sa 19 porsiento sang mga solterito sa pareho nga pangidaron. Bisan sa tunga sang mga adulto, ginalabawan sang mga babayi ang mga lalaki nga nagapanigarilyo. “Ang pagpanigarilyo sa tunga sang mga kababayin-an nangin isa ka trahedya sang pareho nga kahigayunan,” report sang mga Manugbulong para sa Smoke-Free Canada.

Ngaa nagapanigarilyo ang mga dalagita? Ang pagkamausisaon, pag-ipit sang mga katubutubo, kag pagrebelde amo ang kabangdanan. Apang, ang indi dapat kalimtan amo ang industriya sang pasayod, nga nagapasundayag sa babayi nga nagapanigarilyo subong maniwangon. Huo, madamo ang nagapanigarilyo agod matapna ang sobra nga pagkaon, kag nahadlok sila nga magtambok kon mag-untat sila sa pagpanigarilyo. Sing makapasubo, ining mga babayi mahimo nga nabalaka sing labi sa pagtambok sangsa katalagman sa kanser. Si Robert Coambs, isa ka kabulig nga propesor sa Unibersidad sang Toronto, nagsumaryo sang ila panimuot: “Ang kanser sa baga 20 ka tuig pa antes ko kabalak-an. Ang pagtambok ginakabalak-an ko karon.”

Ginapuntariya man sang industriya sang tabako ang mga babayi paagi sa pag-angot sang pagpanigarilyo sa pagkaindependiente. Apang, si Jean Kilbourne, anay manuglaygay sa duha ka surgeon general sa Estados Unidos, maalamon nga nagsiling: “Mahimo lamang makabig sang isa ang pagpanigarilyo subong makahatag sing kahilwayan kon ginakabig niya ang kamatayon subong amo ang katapusan nga kahilwayan.”