Pagsab-ug nga may mga Luha, Pag-ani nga may Kalipay

“IHINGUYANG ang inyo tion sang pagretiro sa mainit-init nga Espanya!” Minilyon ka taga-Europa ang nagbaton sining makagalanyat nga tanyag kag nagsaylo didto. Sang nag-edad ako sing 59 anyos, namat-od man ako nga ibaligya ang tanan nga pagkabutang kag nagsaylo halin sa Inglaterra padulong sa Espanya, apang indi lamang mainit nga panahon kag kalipayan ang akon ginpangita.

Ginpili ko nga magkadto sa Santiago de Compostela​—⁠isa sang labing maulanon nga mga siudad sa Espanya​—⁠sanglit ang akon tulumuron amo ang pag-alagad subong bug-os tion nga ministro sa baylo nga magpulupainit sa adlaw. Sang nagligad nga 22 ka tuig, bangod sang mga sirkunstansia napilitan ako nga bayaan ang akon pag-ebanghelyo sa Espanya, diin nagkadto ako bangod ang kinahanglanon sa sinang pag-alagad mas daku didto. Handum ko gid pirme nga makabalik, kag karon nagmadinalag-on gid man ako.

Apang ang pagpasibu indi mahapos subong sang pagdumdom ko. Ang una nga bulan mabudlay kaayo! Amo pa lang ako sadto nakabatyag sing tuman nga kakapoy. Nagapuyo ako sa ikalima nga panalgan sang apartment, nga wala sing elebeytor. Kada adlaw nagataklad kag nagadulhog ako sa bulubakulod nga mga kalye sang Santiago, ginasaka ang dimaisip nga halintang sang hagdanan sa akon panikasog nga mabantalaan sing maayong balita ang madamo nga tawo subong posible. Pagkatapos sadtong makalalapyo nga bulan, nagpangduhaduha ako. Husto bala ang akon desisyon? Indi ayhan tigulang na ako para sa sining sahi sang hilikuton?

Apang, sang ikaduha nga bulan, nagbaskog ako liwat. Kaangay yadto sa nagpanumbalik nga enerhiya sang manugdalagan sa malayo nga distansia. Sa katunayan, naagom ko ang isa sang pinakamalipayon nga tion sa akon kabuhi. Naeksperiensiahan ko ang kalipay sa pag-ani, pagkatapos sang madamong tinuig nga pagsab-ug nga may mga luha. (Salmo 126:⁠5) Tuguti ako sa pagpaathag.

Tion sang Kalipay

Nagsaylo kami sang akon asawa nga si Pat sa Espanya sang 1961. Sadto nga tion, ang ministeryo nga hilikuton sang mga Saksi ni Jehova wala ginakilala sing legal didto. Walay sapayan, ang amon teritoryo nga bantalaan amo ang mainit nga siudad sang Seville, diin mga 25 lamang ang nagapakigbahin sa pagbantala nga hilikuton.

Sang isa ka adlaw sa amon ministeryo, nakighambal ako sa isa ka Pranses nga lalaki nga nagapinta sing balay. Sang masunod nga adlaw ginpalapitan kami sang akon asawa sang isa ka babayi kag namangkot kon bala nakapakighambal kami sa isa ka pintor sang nagligad nga adlaw. Nagsiling sia nga amo yadto si Francisco nga iya bana. Sibu nga ginlaragway kami sang iya bana amo kon ngaa nakilala niya kami sa gilayon. “Yara sia subong sa balay kon luyag ninyo sia duawon,” pahibalo niya sa amon.

Gilayon nga ginbaton namon ini nga pangagda, kag wala magdugay ang bug-os nga pamilya nagtuon sing Biblia upod sa amon. Sang ulihi, nagbalik si Francisco sa Pransia bangod sang kapigaduhon. Nabalaka kami. Makapakig-angot pa ayhan sia sa mga Saksi? Apang, wala madugay sa tapos sia makasaylo, nakabaton kami sing sulat halin sa iya nga nagdula sang amon kabalaka. Nagsiling sia nga ginpamangkot sia sang iya bag-o nga amo kon pila ang relihion sa Espanya.

“Bueno, duha, ang Katoliko kag ang Protestante,” mahalungon nga paathag ni Francisco. Sanglit ang amon hilikuton indi pa legal, gindumdom niya nga dimaalamon ang maghambal sing dugang pa.

“Sigurado ka?” pamangkot sang iya amo.

“Bueno, sa pagkamatuod, tatlo,” sabat ni Francisco, “kag katapo ako sang ikatlo​—⁠mga Saksi ni Jehova.”

“Nalipay ako nga mabatian ina,” sabat sang iya amo. “Isa ako ka alagad sa inyo kongregasyon!” Sadto mismo nga gab-i nakatambong si Francisco sa miting sang kongregasyon sang mga Saksi ni Jehova.

Sang 1963 ginsaylo kami gikan sa Seville padulong sa Valencia, kag wala madugay pagkatapos sadto, sa Barcelona. Ginhanas ako didto agod mag-alagad subong isa ka nagalakbay nga ministro. Dayon, ginpabalik kami sa Valencia agod mag-alagad sa nagalakbay nga hilikuton sa amo nga duog. Apang pagligad sang duha ka tuig sa sining makalilipay nga patag sang hilikuton, ginbudlayan si Pat nga mahuptan ang iya panimbang. Wala madugay, binudlayan sia sa paglakat. Sa amo nagsugod ang tion nga ‘nagsab-ug [kami] nga may mga luha.’​—⁠Salmo 126:⁠5.

Tion sang mga Luha

May pangalag-ag, naghalin kami sa Espanya agod magpabulong sa Inglaterra. Ang kabangdanan sang mga sintoma ni Pat? Multiple sclerosis, isa ka nagapaluya nga balatian nga amat-amat nagapainutil sa tawo. Sa ulihi, bangod sang lamita nga mga epekto sini kag mga problema may kaangtanan sini, mahimo magresulta ang kamatayon.

Nabudlayan kami sa pagpasibu sang amon kabuhi kag pagbaton sining balatian. Apang paagi sa sini tanan, natun-an namon ang kamatuoran sang mga pinamulong sang salmista: “Si Jehova mismo magasakdag sa iya [ang bisan sin-o nga nagapatugsiling sa maluya] sa higdaan sang pagbalatian.”​—⁠Salmo 41:⁠3.

Sa sulod sang mga napulo ka tuig, nagsulusaylo kami sing balay. Sensitibo kaayo si Pat sa gahod, kag nagpangita kami sing maayo nga puluy-an para sa iya​—⁠nga sang ulihi narealisar namon nga imposible. Kinahanglan maanad si Pat sa paggamit sing wheelchair. Walay sapayan nga masarangan niya ang pagluto kag paghimo sing madamo iban pa nga hilikuton, napung-awan sia bangod indi sia makahulag sing maayo. Bangod tuman ka aktibo nga tawo anay, nasapwan niya nga ining pisikal nga pagkawalay ikasarang pirme ginabangdan sang emosyonal nga kahuol.

Kusog Upod ang mga Luha

Natun-an ko kon paano buligan si Pat sa pagbangon, pagpungko, pag-ilis, pagpaligo, kag paghigda kag pagbangon sa katre. Ang tayuyon nga pagtambong sa Cristianong mga miting isa gid ka hangkat. Nagakinahanglan sing daku nga panikasog ang paghanda sang amon kaugalingon. Apang nahibal-an namon nga ang lamang nga paagi agod mahuptan namon ang kalig-on sa espirituwal amo ang pagpakig-upod sa amon Cristianong mga kauturan.

Sa sulod sang 11 ka tuig gin-atipan ko si Pat sa balay, samtang nagatrabaho subong isa ka manugdibuho kon adlaw. Sang ulihi, narealisar namon nga bangod sang nagalubha niya nga panglawas, kinahanglan niya ang pinasahi nga pag-atipan nga indi ko mahatag. Gani nagatener sia sa ospital sa inadlaw sang semana, kag ginaatipan ko sia sa balay sa talipuspusan sang semana.

Kada Domingo pagkatapos panyaga, ginadala ko si Pat sa Miting Publiko kag Pagtinuon sa Lalantawan, nga sa sining tion amo lamang nga mga miting ang masarangan niya nga tambungan. Sa tapos sini ginabalik ko sia sa ospital. Ang rutina makalalapyo gid para sa akon, apang takus gid yadto, bangod napalig-on si Pat sa espirituwal. Kon kaisa nagpalibog ako kon tubtob san-o nga mahimo ko ini, apang ginhatagan ako ni Jehova sing kusog agod makapadayon. Kada Sabado sang aga ginapangunahan ko ang isa ka grupo sa pagbantala nga hilikuton antes ko kuhaon si Pat sa ospital. Nasapwan ko nga sa sining mabudlay kaayo nga tion, ang akon Cristianong rutina nagbulig sa akon nga makapadayon.

Sa amo nga tion, ginhimo ni Pat ang iya masarangan sa pagbantala sing maayong balita. Sa ospital nasugdan niya ang duha ka pagtuon sa Biblia sa mga nars nga nagaatipan sa iya. Ang isa nga si Hazel, nag-uswag tubtob nga gindedikar niya ang iya kaugalingon kay Jehova. Sing makapasubo, wala makatambong si Pat sa bawtismo ni Hazel bangod napatay sia antes gid lang sini, sang Hulyo 8, 1987.

Ang kamatayon ni Pat isa ka tion sang kaumpawan kag kasubo. Isa ka kaumpawan nga makita ang katapusan sang iya pag-antos, apang nasubuan ako sing tuman sa pagkadula sang akon kaupod. Ang iya kamatayon nagbilin sing daku nga kadulaan.

Kalipay Liwat

Subong nga daw indi kinaandan, nakapamat-od na kami ni Pat kon ano ang masunod ko nga himuon. Sanglit nahibaluan namon nga duha nga madali na lang sia mapatay, ginhambalan namon kon paano ako makaalagad sing maayo kay Jehova kon mapatay na sia. Ang amon desisyon amo nga mabalik ako sa Espanya, ang asaynment nga napilitan kami nga bayaan.

Tatlo ka bulan pagkatapos napatay si Pat, nagkadto ako sa sanga talatapan sang mga Saksi ni Jehova sa Espanya agod hibaluon kon diin ako mahimo makaalagad sing daku. Nabaton ko ang asaynment subong isa ka espesyal payunir nga ministro kag gindestino sa dumaan, maulanon nga siudad sang Santiago de Compostela.

Wala magdugay sa tapos sadto, nakabaton ako sing sulat halin sa sanga talatapan, nagahatag sa akon sing direksion sang isa ka interesado nga tawo nga si Maximino. Pagkatapos sang tatlo ka semana sang pagtinguha nga maabtan sia sa balay, nagkitaay kami sang ulihi. Nakatigayon si Maximino, nga isa ka dyanitor sa lokal nga ospital, sing tract nga Kabuhi sa Mahidaiton nga Bag-ong Kalibutan kag nagpangabay sing libro nga Mahimu Ka Mabuhi sing Dayon sa Paraiso sa Duta.a Sang ginduaw ko sia, tatlo ka beses na niya nga nabasa ang libro. Nangayo sia sing pasaylo bangod wala niya mabasa sing maayo ang Biblia​—⁠ang ‘daan nga bahin’ sing makaisa kag ang ‘bag-o nga bahin’ sing makaduha. Ginhimo niya ini samtang nagahulat sia nga duawon.

Ginsugiran man niya ako nga nagkadto sia sa Kingdom Hall agod magtambong sa isa sang amon mga miting. Apang, sanglit tuman sia ka mahuluy-on, wala sia magsulod sa duog tilipunan. Ginsugdan ko ang pagtuon sing Biblia sa iya, kag nagtambong sia sa mga miting sa amo nga semana. Malangkagon nga ginbaton niya ang kamatuoran, apang binudlayan gid sia nga malandas ang iya pagkagiyan sa tabako. Sa bulig ni Jehova, nauntatan niya sang ulihi ang pagpanabako, kag isa na sia karon ka bawtismado nga Saksi.

Dugang nga Kalipay, Pagkatapos sang Madamo nga Luha

Sa sulod sang isa lamang ka tuig nga nakabalik ako sa Espanya, gin-agda ako liwat nga mag-alagad subong isa ka nagalakbay nga manugtatap. Apang antes ko ginbaton yadto nga asaynment, sing wala ginapaabot nagbag-o ang akon kabuhi. Nakilala ko ang isa ka payunir nga si Paquita, nga nagaalagad malapit sa Santiago. Isa sia ka balo nga yara sa bug-os tion nga ministeryo sa sulod sang madamong tinuig. Wala madugay natukiban namon nga magkapareho kami sa madamo nga butang. Sang 1990, anom ka bulan pagkatapos nga nagsugod ako sa nagalakbay nga hilikuton, nagpakasal kami​—⁠kalipay liwat.

Kaangay sa akon, ‘nagsab-ug man [si Paquita] nga may mga luha.’ Ang iya una nga asaynment subong isa ka espesyal payunir nasablagan man sang isa ka trahedya. Samtang nagahakot sang ila kagamitan padulong sa Orense, sa ila bag-o nga puluy-an, napatay ang iya bana sa aksidente sa awto​—⁠isa ka nagapadulong nga trak ang nagsugata sa dalan nga iya ginaagyan. Si Paquita kag ang iya napulo-ka-tuig nga anak nga babayi didto na sa Orense sang nabalitaan nila ang iya kamatayon. Walay sapayan sang daku nga kadulaan, duha ka adlaw pagkatapos sang lubong, ginsugdan ni Paquita ang iya asaynment subong ginplano.

Sa sulod sang mga tinuig, nagpadayon si Paquita sa bug-os tion nga ministeryo. Nian, natabo liwat ang isa ka trahedya. Napatay ang iya anak nga babayi, nga 23 anyos na sadto sa isa pa ka aksidente sa awto. Daku gid ang kasakit, kag ang paglalaw naglawig. Subong sang una, ang iya Cristianong rutina kag ang pagsakdag nga nabaton niya gikan sa mga masigka-Cristiano nakabulig gid sa iya nga maumpawan. Nakilala ko si Paquita sang 1989, duha ka tuig lamang pagkatapos nga napatay ang iya anak nga babayi.

Kutob sang mag-asawahay kami sang 1990, nag-alagad kami sa nagalakbay nga hilikuton sa Espanya. Walay sapayan nga ang nagligad nga pila ka tuig nangin makaalayaw gid nga tion sang amon kabuhi, wala namon ginahinulsulan nga nagkabuhi kami sa idalom sang mga pagtilaw. Nakumbinsi kami nga gindihon kami sini sa positibo nga paagi.​—⁠Santiago 1:​2-4.

Mga Leksion nga Akon Natun-an

Nagapati ako nga bisan ang pinakamabudlay nga mga pagtilaw may positibo nga bahin, kay nagatudlo ini sa aton sing mga leksion. Labaw sa tanan, gintudluan ako sang mga kabudlayan sing importansia sang kahanuklog, isa ka importante nga kinaiya para sa Cristianong manugtatap. Sining karon lang, halimbawa, nakighambal ako sa isa ka Cristianong utod nga lalaki nga may inutil nga anak nga lalaki. Nahangpan ko sing bug-os ang iya daku nga panikasog kada semana sa pagdala sang iya anak sa tanan nga miting. Pagkatapos sang amon paghambalanay, ginpasalamatan niya ako kag nagsiling nga ini ang una nga tion nga may isa nga nakahangop gid sang mga kabudlayan nga ginaatubang nila sang iya asawa.

Ang isa pa ka importante nga leksion nga akon natun-an amo ang pagsalig kay Jehova. Kon maayo ang kahimtangan, mahimo nga may huyog kita sa pagsalig sa aton kaugalingon nga kusog kag ikasarang. Apang kon ang tuman kabudlay nga pagtilaw nagapadayon sa sulod sang mga tinuig kag indi mo ini masarangan sa imo kusog, matun-an mo nga magsalig kay Jehova. (Salmo 55:22) Ang mabuligon nga kamot sang Dios nagbulig sa akon nga makapadayon.

Sa pagkamatuod, wala ini nagakahulugan nga ang tanan mahapos para sa akon. Ginabaton ko nga sang nagmasakit ang akon una nga asawa, naakig ako kon kaisa kag nalugaw-an sa akon kahimtangan, ilabi na gid kon kapoy ako. Sa tapos sini, ginakonsiensia ako bangod sang akon nabatyagan. Ginpakighambal ko ini sa isa ka maawaon nga gulang nga may propesyonal nga eksperiensia sa pagbulong sa mga pasyente nga may nagadugay nga balatian. Ginpasalig niya ako nga maayo ang akon nahimo sa akon mga kahimtangan kag nga kinaandan lamang para sa dihimpit nga mga tawo nga makasayop sa sining paagi kon nagaatubang sila sing malawig emosyonal nga kahuol.

Walay sapayan nga nalipay kami sing daku ni Paquita karon sa amon bug-os-tion nga pag-alagad, wala gid namon ginapasapayanan ang mga pagpakamaayo sa amon. Ginpadyaan kami ni Jehova sa madamong paagi kag ginhatagan kami sing makaalayaw nga hilikuton, isa nga mahimo namon nga magkaupod. Sa sulod sang mga tinuig nagsab-ug kami nga duha nga may mga luha, apang karon, bangod kay Jehova, nagaani kami nga may kalipay.​—⁠Panugiron ni Raymond Kirkup.

[Footnote]

[Retrato sa pahina 21]

Nalipay kami ni Paquita sa amon ministeryo nga magkaupod