Di-nagakaigo nga Pag-inom sing Alkohol—Isa ka Daku nga Halit sa Katilingban
ANG pag-inom sing alkoholiko nga mga ilimnon may duha ka nawong: ang isa malipayon kag ang isa masinulub-on. Ang haganhagan nga pag-inom sing alkohol makapasadya sa tagipusuon sang tawo, siling sang Biblia. (Salmo 104:15) Apang, ang Biblia nagapaandam man nga ang di-nagakaigo nga pag-inom mahimo makahalit ukon makapatay pa gani, kaangay sang kagat sang dalitan nga man-ug. (Hulubaton 23:31, 32) Usisaon naton sing maid-id ang daku nga halit nga tuga sang di-nagakaigo nga pag-inom sing alkohol.
“Naipit sang hubog nga drayber ang isa ka 25-anyos nga iloy kag ang iya duha-ka-tuig nga bata nga lalaki sang Sabado. . . . Ining hoben nga babayi, nga nagabusong sing anom ka bulan, napatay sang Domingo. Ang iya bata, nga may mga samad sa ulo, grabe ang kahimtangan,” report sang pamantalaan nga Le Monde. Sing makapasubo, ining mga hitabo kinaandan na lamang. Ayhan may kakilala ka nga naaksidente bangod sang di-nagakaigo nga pag-inom sang alkohol. Kada tuig linibo ka tawo ang napatay ukon nasamaran sa aksidente sa dalan bangod sang hubog nga mga drayber.
Kadamuon sang Napatay
Sa bug-os nga kalibutan, ang halit sa kabuhi sang tawo nga resulta sang di-nagakaigo nga pag-inom sing alkohol tuman kadaku. Sa Pransia ang pag-abuso sa alkohol amo ang ikatlo nga kabangdanan sang kamatayon, sunod sa kanser kag sa malubha nga balatian sa tagipusuon, nga nagapatay kada tuig sing mga 50,000 ka tawo bangod sa inom ukon sa mga balatian nga tuga sang sobra nga pag-inom. “Katumbas [ini] sa pag-crash sang duha tubtob tatlo ka jumbo jet kada semana,” suno sa isa ka report sang French Health Ministry.
Madamo katama nga pamatan-on ang nagakapatay bangod sang pag-abuso sa alkohol. Suno sa report sang World Health Organization nga ginbalhag sang 2001, ang alkohol amo ang nagapanguna nga kabangdanan sang kamatayon sa tunga sang mga lalaki sa Europa nga nagapangidaron sing 15 tubtob 29. Ginapaabot nga sa dili madugay sa pila ka pungsod sa Sidlangan nga Europa, ang di-nagakaigo nga pag-inom sing alkohol magapatay sa 1 sa 3 ka pamatan-on didto.
Kasingki kag Seksuwal nga Pagsalakay
Ang alkohol isa man ka kabangdanan sang kasingki. Kon makainom, ang isa mahimo madulaan sing kontrol sa iya kaugalingon kag mahimo niya hangpon sing lain ang hulag sang iban, sa amo nagasingki sia.
Ang alkohol isa pa ka kabangdanan sang kasingki kag pagpanglugos nga nagakatabo sa puluy-an. Ginapakita sang isa ka pagtuon sa mga priso sa Pransia nga ang alkohol posible nga amo ang kabangdanan sang dos-tersia sang mga paglugos kag di-disente nga paggawi. Ginapakita sang mga surbe nga sa Poland, 75 porsiento sang asawa sang mga alkoholiko ang ginapintasan, siling sang magasin nga Polityka. Suno sa isa ka medikal nga pagtuon, ginabulubanta nga “ang paggamit sing alkohol naangot sa mga duha ka pilo nga risgo sang homisidyo sa tanan nga pangidaron kag [bisan] ang mga wala nagainom nga nagapuyo sa puluy-an nga may nagainom yara sa daku nga risgo sang homisidyo.”—American Medical Association, Council on Scientific Affairs.
Ang Bili sa Katilingban
Kon sumahon ang ginabayad sang paseguro kag ang nawasi nga mga produkto kag serbisyo bangod sang mga aksidente, balatian, ukon hilaw nga kamatayon, ang pinansial nga kadulaan sa katilingban daku katama. Ginasiling nga mga isa ka bilyon ka dolyar kada tuig ang ginabayaran sang apat ka milyon ka tawo sa Ireland bangod sang pag-abuso sa alkohol. Ang isa ka reperensia nga ginkutlo sa The Irish Times nagsiling nga ang kabilugan sini katumbas sang “bili sang isa ka bag-o nga ospital, isa ka sports stadium kag isa ka jet para sa kada Ministro kada tuig.” Sang 1998 ang Mainichi Daily News nagreport nga ang halit sang sobra nga pag-inom sa ekonomiya sang Japan “kapin sa 6 trilyones nga yen kada tuig.” Ang isa ka report sa Kongreso sang Estados Unidos nagsiling: “Ang ginabulubanta nga halit sang pag-abuso sa alkohol sa ekonomiya mga $184.6 bilyones sang 1998 lamang, ukon mga $638 sa kada lalaki, babayi, kag bata nga nagapuyo sa Estados Unidos sa sina nga tuig.” Kamusta naman ang epekto sini sa hunahuna bangod sang naguba ukon namatyan nga mga pamilya kag nahalitan nga mga edukasyon ukon karera?
Ang halit sa katilingban sang di-nagakaigo nga pag-inom sing alkohol mahapos makita. Ang imo bala batasan sa pag-inom makatalagam sa imo panglawas kag sa iya sang iban? Ining pamangkot pagabinagbinagon sa masunod nga artikulo.