Ang Relo sang Tiempo ni Lolo
● Ang mekanikal nga relo mahimo gin-imbento sa China sobra 900 na ka tuig ang nagligad. Sugod sadto, madamo na nga pagbag-o ang ginhimo sa mga relo. May daku gid nga pag-uswag sang tungatunga sang ika-17 nga siglo sang gingamit na ang pendulum sa mekanikal nga relo. Bangod sini nga pag-uswag, nangin sibu na gid ang mga relo kay may bag-o na ini nga bahin, ang kamot para sa minuto! Ining bag-o nga desinyo nga may pendulum, pampabug-at, kag mekanismo nagakinahanglan gid sing mapag-on kag nagatindog nga kaha. Gani, naimbento ang longcase ukon grandfather nga mga relo nga nangin kilala sa bilog nga kalibutan. Suno sa isa ka eksperto sa relo, “masaligan gid ini.”a
Sang primero, ining matahom nga mga relo ginahimo lang sa dalagku nga mga siudad sa Europa pareho sang London kag Paris. Pero amat-amat ini nga naglapta sa pinakamalayo nga mga lugar sa kontinente sang Europa. Gani, ang orihinal nga desinyo sini ginpatahom pa gid. Ang korte sang relo mahimo nga nagapalaba ukon nagakurba. Ang iya naman kaha mahimo nga manipis ukon madamol kag puede dekorasyunan. Puede ini himuon halin sa pine, ebony, mahogany, oak, ukon walnut. Gani, ang grandfather clock nangin kilala indi lamang bangod masaligan ang oras sini, kundi nagapatahom man ini sa balay.
Ang isa pa gid ka rason kon ngaa nanamian ang mga tawo sa grandfather clock kay daw tawo ini kon tan-awon. Suno sa researcher sa Finland nga si Dr. Sinikka Mäntylä, “daw tawo ang kadakuon sini kag daw may matahom nga hitsura.” Ang tunog sini daw pitik sang tagipusuon. Sa karon, mas madamo na ang nagagamit sang sibu kag barato nga quartz nga mga relo sangsa grandfather clock. Pero bisan sa aton masako nga tion, makahatag gihapon sing kalinong ang grandfather clock. Ang libro nga Keeping Time—Collecting and Caring for Clocks nagsiling: “Ang malaba sing kaha nga relo nga wala nagabulubag-o ang tunog, makapakalma sa aton kag makapahanumdom sang malinong nga tion.”
[Nota]
a Ang ngalan nga grandfather clock ukon ginatawag nga longcase sa iban nga lugar, ginasiling nga naghalin sa kilala nga kanta sang 1876 nga “My Grandfather’s Clock.”
[Retrato sa pahina 19]
Ini nga relo mahimo nahuman sang maaga nga bahin sang ika-19 nga siglo