PAGBANTAY SA KALIBUTAN

Southeast Asia

Suno sa World Wildlife Fund, sang 1997 asta 2011, madamo nga bag-o nga espesyi sang tanom kag sapat, lakip na ang ruby-eyed pit viper (Trimeresurus rubeus), ang nakita sa Greater Mekong, ang rehiyon nga nagasakop sa Cambodia, Laos, Myanmar, Thailand, Vietnam, kag probinsia sang Yunnan, China. Sang 2011, ang mga espesyi nga nadiskobrehan nagalakip sang 82 ka tanom, 21 ka reptilya, 13 ka isda, 5 ka amphibian, kag 5 ka mamalya.

Europa

Nangin daku nga problema ang human trafficking sa “bilog nga European Union,” suno sa The Moscow Times. Ginabaligya ang mga tawo para hingalitan sa sekso, piliton sa pag-obra, kag bisan gani sa “ilegal nga pagbaligya sang mga organo.” Ginahingalitan sang mga nagahimo sini ang kapigaduhon, pagkawala sing palangitan-an, kag pagkadi-alalangay sang mga lalaki kag babayi.

New Zealand

Ang mga researcher nakahinakop nga ang sobra nga pagtan-aw sang TV sang kabataan kag pamatan-on “isa sa mga kabangdanan sang paglain sang batasan sang kabataan.” Nagsiling ang mga researcher nga ang ila natukiban nagasuporta sa panugda nga ang mga bata dapat magtan-aw sang TV nga “indi magsobra sa 1 tubtob 2 ka oras sang maayo nga mga palaguaon kada adlaw.”

Alaska

Halos tanan nga “Tumandok nga baryo sa Alaska” malapit sa dagat ukon suba, kag 86 porsiento sa sini ang apektado sang baha kag pag-usmod sang duta. Ginasiling sang mga report nga ang pagtaas sang temperatura nagapadugay sa pagporma sang mga yelo nga amo ang nagaamlig sa sini nga mga baryo, gani mas madali sila maapektuhan sang mga bagyo kon tigragas.

Bilog nga Kalibutan

Bisan pa sang daku nga gasto sa mga teknolohiya nga ginagamit para makatigayon sang matinlo nga enerhiya, pareho sang enerhiya nga halin sa hangin kag adlaw, “ang aberids nga enerhiya nga ginapatubas subong pareho lang kahigko sa enerhiya nga ginpatubas 20 ka tuig na ang nagligad,” siling ni Maria van der Hoeven, executive director sang International Energy Agency.