Kon Paano Mangin Mabakod

ANO ANG KABAKOD?

Ang tawo nga mabakod nagapadayon bisan makaatubang sang mga kabudlayan ukon kapaslawan. Ini nga ikasarang matun-an paagi sa eksperiensia. Pareho sa isa ka bata nga pirme nagakatumba samtang nagatuon ini maglakat, indi man sia magmadinalag-on sa kabuhi kon indi niya anay maagyan ang mga problema.

NGAA IMPORTANTE ANG KABAKOD?

Ang iban nga bata nagaluya ang buot kon makaagi sila sing kapaslawan, kabudlayan, ukon kon may maghambal nga sala ang ila ginahimo. Ang iban gani nagauntat na lang. Pero dapat nila maintiendihan ang masunod nga kamatuoran:

• May mga tion gid nga mapaslawan kita sa aton ginahimo.—Santiago 3:2.

• Ang kada isa makaeksperiensia gid sang kabudlayan.—Manugwali 9:11.

• Kinahanglan nga may maghambal kon ano ang imo sala para makatuon ka.—Hulubaton 9:9.

Ang kabakod makabulig sa imo bata nga maatubang ang mga kabudlayan sa kabuhi.

KON PAANO ITUDLO ANG KABAKOD

Kon mapaslawan ang imo bata.

PRINSIPIO SA BIBLIA: “Bisan pa mapukan sing makapito ang matarong magabangon sia gihapon.”—Hulubaton 24:16.

Buligi ang imo bata nga makita kon bala ang problema serioso gid ukon indi. Halimbawa, ano ang iya himuon kon wala sia makapasar sa eksam? Mahimo nga magsiling sia, “Wala gid ’ko sing ginahimo nga maayo!”

Para matudluan mo sia nga mangin mabakod, buligi ang imo bata sa iya himuon para makapasar sia sa sunod. Sa sini nga paagi, makatinguha sia nga masolbar ang problema kag indi masubuan.

Pero, likawi nga ikaw ang magsolbar sang problema sang imo bata. Kundi, buligi sia nga makakita sing paagi nga masolbar ini. Puede mo sia pamangkuton, “Ano ang mahimo mo para mas maintiendihan mo ang ginatudlo sa imo?”

Kon may malain nga matabo.

PRINSIPIO SA BIBLIA: “Wala kamo makahibalo kon ano ang matabo sa inyo buas.”—Santiago 4:14.

Indi naton mapaktan ang kabuhi. Ang tawo nga manggaranon subong mahimo mamigado buas, kag ang tawo nga mapagros subong mahimo magmasakit buas. “Indi pirme ang madasig ang nagadaug sa palumba, ukon ang makusog ang nagadaug sa inaway,” siling sang Biblia, “bangod ang tion kag ang wala ginapaabot nga hitabo nagakatabo sa ila tanan.”—Manugwali 9:11.

Bilang ginikanan, ginahimo mo ang tanan para maproteksionan ang imo bata. Pero ang matuod, indi mo gid maproteksionan ang imo bata sa tanan nga malain nga butang nga nagakatabo sa kabuhi.

Siempre, mahimo nga gamay pa ang imo bata kag indi pa man niya maeksperiensiahan nga madulaan sing obra ukon mamigado. Pero, mabuligan mo gihapon sia nga maatubang ang malain nga mga hitabo, halimbawa, kon mapatyan kamo sing abyan ukon miembro sang pamilya.a

Kon ang imo bata makabaton sing pagtadlong.

PRINSIPIO SA BIBLIA: “Pamatii ang laygay . . . agod sa ulihi mangin maalamon ka.”—Hulubaton 19:20.

Ang pagtadlong lain sa pag-bully ukon pagdaugdaug. Paggiya ini para mabag-o ang isa ka buhat ukon batasan.

Kon tudluan mo ang imo bata nga batunon ang pagtadlong, pareho kamo nga makabenepisyo. “Kon pirme mo lang ginasalod ang sala sang imo mga bata,” siling sang amay nga si John, “indi gid sila makatuon. Padayon lang sila nga magahimo sing sala, kag kinahanglan mo pirme nga solbaron ang ila problema. Miserable gid ini para sa mga ginikanan kag sa bata.”

Paano mo mabuligan ang imo bata nga makatuon sa pagtadlong sa iya? Kon may magtadlong sa imo bata, sa eskwelahan man ukon sa bisan diin, likawi ang pagsiling nga indi ini insakto. Sa baylo, puede mo pamangkuton ang imo bata:

• “Ano sa banta mo ang rason kon ngaa gintadlong ka?”

• “Ano ang himuon mo para mag-uswag?”

• “Ano ang himuon mo kon matabo ini liwat sa imo?”

Tandai nga ang pagtadlong makabulig sa imo bata indi lang subong kundi pati man kon magdaku na sia.