Ang Awtor sang Pinasahi nga Libro

WALAY sapayan nga mga 96 porsiento sang mga Amerikano ang nagapangangkon nga nagapati sa Dios, ang porsiento mas manubo sa mga Europeanhon kag mga Asiano. Apang, bisan sa mga pungsod diin ang kalabanan nagapangangkon nga wala nagatuo sa isa ka personal nga Dios, ang pila nagabaton sa ideya nga ang materyal nga uniberso ginpaluntad sang wala mahibalui nga puwersa. Ang kilala nga Hapon nga edukador nga si Yukichi Fukuzawa, nga ang larawan niya makita sa 10,000 nga papelon nga yen, nagsulat anay: “Ang langit wala kuno nagatuga sa isa ka tawo nga labaw ukon kubos sa isa pa ka tawo.” Paagi sa paggamit sa tinaga nga “langit,” ginpatuhuyan ni Fukuzawa ang prinsipio sang kinaugali nga sa banta niya nagpatubas sang mga tawo. Madamo ang nagabaton sa sinang teoritiko nga “langit,” kaangay ni Kenichi Fukui, nga ginpadunggan sang Nobel. Ginpabutyag niya ang pagpati sa daku nga balayan sang uniberso​—⁠nga katumbas sa “Dios” sa relihioso nga terminolohiya—apang gintawag ini nga “pagkapinasahi sang kinaugali.”

² Nagpati ining mga maalamon nga may isa ka butang ukon isa nga wala katapusan nga nagapahulag sang tanan nga butang sa uniberso. Ngaa? Ti, binagbinaga ini: Ang adlaw isa ka daku gid nga bituon nga makapaigo sing isa ka milyon nga duta, apang isa lamang ini ka diutay nga bahin sang Milky Way nga galaksiya. Ang Milky Way naman isa lamang sang binilyon nga galaksiya sa uniberso. Ang mga pagpanilag sang siensia daw nagapakita nga ining mga galaksiya nagahulag nga nagahilayuay sa isa kag isa sing tuman kadasig. Agod maghulag ang uniberso, isa ka daku nga dinamiko nga kusog ang kinahanglan. Sin-o ukon ano ang tuburan sina nga kusog? “Itangla ang inyo mga mata sa hitaas kag tan-awa. Sin-o ang nagtuga sining mga butang?” pamangkot sang Biblia. “Amo ang Isa nga nagapaguwa sang ila kasuldadusan suno sa kadamuon sini, nga sila tanan ginatawag niya sa ngalan. Bangod bugana sa dinamiko nga kusog, makusog man sia sa gahom, wala sing isa sa ila nga nakulang.” (Isaias 40:​25, 26) Ginapakita sini nga teksto nga may isa nga nagapahulag sang uniberso​—⁠ang Tuburan sang “dinamiko nga kusog.”

³ Hunahunaa man ang kabuhi sa duta. Ang kabuhi bala mahimo nagtuhaw sa iya lamang kaugalingon, subong sang ginapangangkon sang mga ebolusyonista? Ang biokemiko nga si Michael Behe nagsiling: “Ang siensia nag-uswag sing daku sa paghangop kon paano nagapanghikot ang kemika sang kabuhi, apang ang pagkasibu kag pagkasibod sang biolohiko nga mga sistema sa molekula nagaparalisar sang panikasog sang siensia nga ipaathag ang ila mga ginhalinan. . . . Madamong sientipiko ang di-mationg nga nagsiling nga may mga paathag na, ukon mapaathag na ini sa dili madugay, apang wala sing makita nga suporta sa sina nga mga pahayag sa propesyonal nga literatura sa siensia. Sing importante pa, may mabakod nga mga rason​—⁠pasad sa porma sang [biomolekular nga] mga sistema mismo—agod maghunahuna nga ang paathag ni Darwin sa mga mekanismo sang kabuhi indi mahangpan sing dayon.”

⁴ Kontento gid bala ikaw sa teoriya nga ang tawhanon nga kabuhi nagluntad nga wala man lang sing bisan ano man nga intelektuwal nga kusog sa likod sini? Binagbinagon naton ang ginatamod sang iban nga “labing masibod nga butang sa uniberso,” ang utok sang tawo, kag tan-awon naton kon ano ang mahinakop naton. “Ang mahimo sang bisan labing moderno pa sa neural-network nga mga kompyuter,” siling ni Dr. Richard M. Restak, “may mga isa sang ikanapulo-ka-libo nga bahin sang ikasarang . . . sang langaw.” Ang utok sang tawo labaw gid sa ikasarang sang langaw. Naprograma ini sa pagtuon sing mga lenguahe. Makay-o sini ang kaugalingon, mabag-o liwat ang mga programa, kag mapauswag ang ikasarang sini. Pat-od gid nga magaugyon ka nga bisan ang pinakamaayo nga superkompyuter nga may yara lamang “isa sang ikanapulo-ka-libo nga bahin sang ikasarang . . . sang langaw” may isa ka intelihente nga desinyador. Kamusta naman ang utok sang tawo?a

⁵ Sang nagligad nga mga 3,000 ka tuig, sang panahon nga wala pa mahangpi sing bug-os sang tawo ang mga kalatingalahan sang paghimo sa ila mismo lawas, ginpamalandungan sang isa ka manunulat sang Biblia ang komposisyon sang tawhanon nga lawas kag nagsiling: “Magadayaw ako sa imo bangod sa makahalangawa nga paagi ginhimo ako sing makatilingala. Ang imo mga binuhatan makatilingala, subong nahibaluan sing maayo sang akon kalag.” Bisan wala sing ihibalo sa mga molekula sang DNA, nagsulat sia: “Nakita sang imo mata bisan ang akon sibudbod, kag sa imo tulun-an nasulat ang tanan nga bahin sini.” (Salmo 139:​14, 16) Sin-o ang ginahambal niya? Sin-o ang naghimo sang tanan nga butang sa uniberso paagi sa ‘pagkabugana sang dinamiko nga kusog’?

⁶ Ang nahauna gid nga bersikulo sang Biblia nagasiling: “Sa ginsuguran gintuga sang Dios ang mga langit kag ang duta.” (Genesis 1:⁠1) Sia man ang Awtor sang Biblia, ang Isa nga nagbugna sang mga kaundan sini. Ginapakilala niya ang iya kaugalingon subong isa ka persona nga upod sa iya makatigayon kita sing makahulugan nga kaangtanan.