KAPITULO 1
“Tan-awa! Ini ang Aton Dios!”
1, 2. (a) Ano nga mga pamangkot ang gusto mo ipamangkot sa Dios? (b) Ano ang ginpamangkot ni Moises sa Dios?
MAIMADYIN mo bala nga nagapakighambal ka sa Dios? Daw indi ka makapati nga ang Soberano sang uniberso nagapakighambal sa imo! Sa primero nagapangalag-ag ka pa, pero nakasabat ka gid man. Nagapamati sia, nagasabat sia, kag ginasilingan ka niya nga puede mo ipamangkot ang bisan ano. Ti, ano ang imo ipamangkot?
2 Sang una, may isa ka tawo nga nakapakighambal sa Dios. Ang iya ngalan amo si Moises. Pero, mahimo nga makibot ka sa iya ginpili nga ipamangkot sa Dios. Wala sia mamangkot parte sa iya kaugalingon, sa iya palaabuton, ukon bisan gani sa kahimtangan sang katawhan. Kundi, namangkot sia kon ano ang ngalan sang Dios. Mahimo nga daw matingala ka sa sini, bangod nahibaluan na ni Moises ang personal nga ngalan sang Dios. Gani, mahimo gid nga ang iya ginpamangkot may madalom pa nga kahulugan. Ang matuod, amo ini ang pinakaimportante nga pamangkot nga napamangkot ni Moises. Ang sabat nagaapektar sa aton tanan. Makabulig ini sa imo nga mangin suod nga abyan sang Dios. Paano? Usisaon naton ang ginhambal sang Dios kay Moises.
3, 4. Ano ang mga natabo antes nagpakig-istorya ang Dios kay Moises, kag ano ang ila gin-istoryahan?
3 Otsenta anyos si Moises. Kuarenta ka tuig nga napahilayo sia sa iya katawhan, ang mga Israelinhon, nga mga ulipon sadto sa Egipto. Isa ka adlaw, sang ginaatipan niya ang mga panong sang iya ugangan nga lalaki, nakakita sia sing isa ka makatilingala nga talan-awon. Nagadabdab ang tunukon nga kahoykahoy, pero wala nagakasunog. Padayon ini nga nagadabdab, nga nagasiga pareho sang suga sa kiliran sang bukid. Nagpalapit si Moises para mangusisa. Sigurado nga nakibot gid sia sang maghambal sa iya ang tingog halin sa tunga sang kalayo! Dayon paagi sa isa ka anghel nga humalambal, malawig nga nag-istoryahanay ang Dios kag si Moises. Kag mahimo nahibaluan mo na nga ginsugo didto sang Dios ang nagapangduhaduha nga si Moises nga biyaan ang iya malinong nga kabuhi kag magbalik sa Egipto para luwason ang mga Israelinhon sa pagkaulipon.—Exodo 3:1-12.
4 Sadto nga tion, mahimo kuntani ginpamangkot ni Moises ang Dios sang bisan ano nga pamangkot. Pero, talupangda ang pamangkot nga ginpili niya: “Pananglitan nag-abot na ako sa mga Israelinhon kag magsiling ako sa ila, ‘Ginpadala ako sa inyo sang Dios sang inyo mga katigulangan,’ kag magsiling sila sa akon, ‘Ano ang iya ngalan?’ Ano ang isiling ko sa ila?”—Exodo 3:13.
5, 6. (a) Ano nga simple kag importante nga kamatuoran ang ginatudlo sa aton sang pamangkot ni Moises? (b) Ano ang ginhimo sang mga tawo sa ngalan sang Dios, kag ngaa malain ini? (c) Ngaa importante gid nga ginpakilala sang Dios ang iya ngalan sa mga tawo?
5 Una sa tanan, ini nga pamangkot nagatudlo sa aton nga may ngalan ang Dios. Indi naton dapat pagbalewalaon ining simple nga kamatuoran. Pero, madamo ang nagabalewala sa sini. Ang personal nga ngalan sang Dios ginkuha sa madamo nga translation sang Biblia kag gin-islan sing mga titulo, pareho sang “Ginuo” kag “Dios.” Isa ini sa pinakamalain nga nahimo sang relihion. Kay man, ano gid ang una nga ginahimo mo kon may maistorya ka nga tawo? Indi bala ginapamangkot mo kon ano ang iya ngalan? Amo man sa pagkilala sa Dios. Indi sia isa ka wala ngalan, wala pag-ulikid nga persona, nga imposible nga makilala ukon mahangpan. Bisan pa indi sia makita, isa sia ka matuod nga Persona, kag may ngalan sia, nga Jehova.
6 Ginpakilala man sang Dios ang iya ngalan kay gusto niya kita hatagan sang manami nga regalo: Gusto niya nga kilalahon naton sia kag mangin suod niya nga abyan. Amo ina ang pinakamaayo nga desisyon nga mahimo naton. Pero wala lang ginsugid ni Jehova ang iya ngalan sa aton. Gintudluan man niya kita kon ano sia nga klase sang Dios.
Ang Kahulugan sang Ngalan sang Dios
7. (a) Ano ang kahulugan sang personal nga ngalan sang Dios? (b) Ano ang gusto gid mahibaluan ni Moises sang ginpamangkot niya ang Dios sang Iya ngalan?
7 Si Jehova ang nagpili sang iya ngalan, nga nagatudlo sang madamo nga butang parte sa iya. Ang ngalan nga “Jehova” nagakahulugan sing “Ginapahanabo Niya nga Mangin Amo.” Wala na sing pareho sa iya sa bilog nga uniberso, bangod gintuga niya ang tanan nga butang. Ginapahanabo man niya nga matuman ang tanan niya nga katuyuan, kag ginapahanabo niya bisan sa iya indi perpekto nga mga alagad ang bisan ano nga kinahanglan para mahimo ang iya gusto. Kon pensaron naton ina, nagadaku ang respeto naton sa iya. Pero may iban pa bala nga kahulugan ang ngalan sang Dios? Mahimo nga gusto gid ni Moises nga madugangan ang iya nabal-an parte sa Dios. Ang matuod nahibaluan niya nga si Jehova amo ang Manunuga, kag nahibaluan man niya ang ngalan sang Dios. Ginagamit na ini sang mga tawo sa sulod sang mga siglo. Wala sing duhaduha nga sa pagpamangkot kon ano ang ngalan sang Dios, ginapamangkot ni Moises ang parte sa Persona nga ginarepresentar sang ngalan. Daw pareho bala nga nagsiling sia: ‘Ano ang ihambal ko sa imo katawhan nga Israel parte sa imo para magbakod ang ila pagtuo sa imo, para makumbinsi sila nga luwason mo gid sila?’
8, 9. (a) Paano ginsabat ni Jehova ang pamangkot ni Moises? Sa masami, paano gina-translate ang sabat ni Jehova kag ngaa sala ini? (b) Ano ang buot silingon sang “Mangin Amo Ako Kon Ano ang Luyag Ko nga Mangin Amo Ako”?
8 Bilang sabat, ginsugid ni Jehova ang dalayawon nga aspekto sang iya personalidad, ang isa nga may koneksion sa kahulugan sang iya ngalan. Sia nagsiling kay Moises: “Mangin Amo Ako Kon Ano ang Luyag Ko nga Mangin Amo Ako.” (Exodo 3:14) Madamo nga translation sang Biblia ang nagasiling: “Ako amo si Ako.” Pero ginapakita sang mahalungon nga pag-translate nga ang Dios wala lang nagasiling nga nagaluntad sia. Kundi, ginatudluan ni Jehova si Moises, lakip kita tanan, nga Sia “mangin amo,” ukon magahimo sang iya kaugalingon nga mangin amo, bisan ano man ang kinahanglanon para tumanon ang iya mga promisa. Ang translator sang Biblia nga si J. B. Rotherham maathag nga nag-translate sini nga bersikulo: “Ako Mangin bisan ano nga maluyagan ko.” Amo sini ang paathag sang isa ka eksperto parte sa Hebreo nga mga tinaga sa Biblia sa sini nga ekspresyon: “Bisan ano man ang kahimtangan ukon kinahanglanon . . . , ang Dios ‘mangin’ solusyon sa sina nga kinahanglanon.”
9 Ano ang kahulugan sini para sa mga Israelinhon? Bisan ano man nga balagbag ang maatubang nila, bisan ano man kabudlay ang ila sitwasyon, mahimo ni Jehova ang bisan ano nga kinahanglanon para luwason sila sa pagkaulipon kag dal-on sila sa Ginsaad nga Duta. Sang natun-an sang mga Israelinhon ang kahulugan sang ngalan sang Dios, nagbulig ini sa ila nga magsalig sa iya. Amo man ang mahimo sini para sa aton subong. (Salmo 9:10) Paano?
10, 11. Paano ang ngalan ni Jehova nagapahunahuna sa aton nga madamo gid sia sing ikasarang kag sia ang pinakamaayo nga Amay naton? Iilustrar.
10 Sa pag-ilustrar: Kada adlaw, kinahanglan himuon sang mga ginikanan ang sarisari nga mga butang sa pag-atipan sa ila mga kabataan. Sa isa lang ka adlaw, ang isa ka ginikanan mahimo nga mangin nars, manugluto, manunudlo, manugdisiplina, hukom, kag iban pa. Madamo ang nagabatyag nga indi sila makaarapal sa madamo nga papel nga ginapaabot nga himuon nila. Nakita nila nga nagasalig gid sa ila ang ila mga anak, nga wala gid nagaduhaduha nga mapaayo ni Tatay ukon ni Nanay ang masakit, masolbar ang tanan nga gamo, makay-o ang naguba nga hampanganan, kag masabat ang bisan ano nila nga pamangkot. Kon kaisa, nasubuan ang mga ginikanan kon indi nila mahimo ang tanan nga dapat nila himuon para mangin maayo nga ginikanan.
11 Si Jehova isa man ka mahigugmaon nga ginikanan. Pero, lain sia sa mga tawo nga ginikanan, bangod mahimo pirme ni Jehova ang bisan ano para maatipan ang iya mga anak sa pinakamaayo nga paagi. Gani ginasugid sang iya ngalan nga gusto ni Jehova nga kabigon naton sia bilang aton pinakamaayo nga Amay. (Santiago 1:17) Napamatud-an sang ulihi ni Moises kag sang tanan nga matutom nga Israelinhon nga ginahimo gid ni Jehova ang kahulugan sang iya ngalan. Nasaksihan gid nila nga ginapamatud-an niya ang iya kaugalingon nga mangin isa ka indi mapierde nga Kumander sang Militar, Agalon sang tanan nga kinaugali nga puersa, wala tupong nga Manughatag sing Kasuguan, Hukom, Arkitekto, Manug-aman sing pagkaon kag tubig, Manug-amlig sang mga panapton kag mga sandalyas kag madamo pa.
12. Ano ang kinalain sang pagtan-aw ni Moises kay Jehova sangsa pagtan-aw sang Paraon kay Jehova?
12 Gani ginpakilala sang Dios ang iya personal nga ngalan, ginsugid niya ang makalilipay nga mga butang kon ano nga klase sang Persona ang ginarepresentar sina nga ngalan, kag ginpakita pa gani niya nga matuod ang ginasiling niya parte sa iya kaugalingon. Sigurado nga gusto sang Dios nga makilala naton sia. Gusto man bala naton nga makilala sia? Gusto gid ni Moises nga makilala ang Dios amo nga nakaimpluwensia ini sa kada desisyon nga ginhimo niya kag nakabulig sa iya nga mangin malapit pa gid sa iya Amay sa langit. (Numeros 12:6-8; Hebreo 11:27) Makapasubo nga pila lang sa mga katubotubo ni Moises ang may pareho man sini nga handum. Sang ginsambit ni Moises sa Paraon ang ngalan ni Jehova, nagsabat ining bugalon nga hari sang Egipto: “Sin-o si Jehova?” (Exodo 5:2) Wala ini ginpamangkot sang Paraon kay gusto niya makahibalo sing dugang parte kay Jehova kundi gusto niya ipakita nga indi importante si Jehova sa iya. Amo man sini ang ginapensar sang madamo nga tawo subong. Ginabulag sini ang mga tawo sa pinakaimportante nga kamatuoran, nga si Jehova amo ang Soberanong Ginuo.
Ang Soberanong Ginuong Jehova
13, 14. (a) Ngaa madamo sing titulo si Jehova sa Biblia, kag ano ang pila sini? (Tan-awa ang kahon sa pahina 14.) (b) Ngaa si Jehova lang ang kalipikado nga tawgon nga “Soberanong Ginuo”?
13 Mahimo ni Jehova ang bisan ano nga butang, amo kon ngaa nagakaigo lang nga madamo sia sing titulo sa Biblia. Bisan pa ini nga mga titulo indi pareho ka importante sa iya ngalan, nagatudlo ini sa aton sang iban pa nga kahulugan sang iya ngalan. Halimbawa, ginatawag sia nga “Soberanong Ginuong Jehova.” (2 Samuel 7:22) Ining dungganon nga titulo, nga ginatos ka beses nga mabasa sa Biblia, nagasugid sa aton sang posisyon ni Jehova. Sia lang ang may kinamatarong nga mangin Manuggahom sa bilog nga uniberso. Binagbinaga kon ngaa.
14 Wala gid sing pareho kay Jehova, bangod gintuga niya ang tanan nga butang. Ang Bugna 4:11 nagasiling: “Takus ka, Jehova, nga amon Dios, nga magbaton sang himaya kag dungog kag gahom, bangod gintuga mo ang tanan nga butang, kag bangod sang imo kabubut-on nagluntad sila kag natuga.” Ini nga mga tinaga nga nagahatag sang pagpadungog nagapatuhoy lang gid kay Jehova. Nagluntad ang tanan sa uniberso bangod kay Jehova! Gani insakto lang nga ihatag naton kay Jehova ang tanan nga kadungganan bangod sia ang Labing Mataas kag sia ang Manunuga sang tanan nga butang.
15. Ngaa ginatawag si Jehova nga “Hari nga dayon”?
15 Si Jehova lang ang puede matawag nga “Hari nga dayon.” (1 Timoteo 1:17; Bugna 15:3) Ano ang kahulugan sini? Mabudlay ini hangpon sang aton limitado nga panghunahuna, pero si Jehova wala sing katapusan sa duha ka direksion, sang nagligad kag sa palaabuton. Ang Salmo 90:2 nagasiling: “Halin sa wala sing katubtuban tubtob sa wala sing katubtuban, ikaw Dios.” Gani wala gid sing ginsuguran si Jehova; nagaluntad na sia nga daan. Ginatawag man sia nga “Dumaan sang mga Adlaw” bangod nagaluntad na sia sang wala pa magluntad sa uniberso ang bisan sin-o ukon ang bisan ano! (Daniel 7:9, 13, 22) Gani sin-o ang makakuestyon sang iya kinamatarong bilang ang Soberanong Ginuo?
16, 17. (a) Ngaa indi naton makita si Jehova, kag ngaa indi kita dapat matingala sa sini? (b) Sa ano nga kahulugan nga si Jehova mas matuod sangsa bisan ano nga butang nga matandog ukon makita naton?
16 Pero, ginaduhaduhaan sang iban ina nga kinamatarong, pareho sa ginhimo sang Paraon. Kay man, ang mga tawo nagasalig lang sa kon ano ang makita nila. Indi naton makita ang Soberanong Ginuo. Isa sia ka espiritu, indi sia makita sang aton mga mata. (Juan 4:24) Dugang pa, kon ang tawo magtindog sa atubangan mismo ni Jehova nga Dios, mapatay sia. Si Jehova nagsiling kay Moises: “Indi mo makita ang akon nawong, kay wala sing tawo nga makakita sa akon kag mabuhi pa.”—Exodo 33:20; Juan 1:18.
17 Indi kita dapat matingala sa sini. Nakita ni Moises ang isa lang ka bahin sang himaya ni Jehova paagi sa isa ka anghel nga representante. Ano ang epekto? Ang nawong ni Moises ‘nagsilak’ sa pila ka tion pagkatapos sadto. Hinadlukan gani ang mga Israelinhon nga magtulok sa nawong ni Moises. (Exodo 33:21-23; 34:5-7, 29, 30) Gani, ang matuod, wala sing tawo nga makatulok sa Soberanong Ginuo sa iya bug-os nga himaya! Nagakahulugan bala ini nga indi sia matuod kay indi naton sia makita kag matandog? Indi, ginabaton naton nga matuod ang madamo nga butang bisan indi naton ini makita. Halimbawa, nagapati kita nga may hangin, radio wave, kag mga panghunahuna. Dugang pa, si Jehova permanente, indi apektado sang pagligad sang tion, bisan binilyon ka tuig pa gani! Sa sini nga kahulugan, mas matuod sia sangsa bisan ano nga butang nga matandog ukon makita naton, kay ang pisikal nga mga butang nagadaan kag nagakadunot. (Mateo 6:19) Pero, isa lang bala sia ka gamhanan, indi makita nga persona, wala sing balatyagon, kag wala nagaulikid sa aton? Tan-awon naton.
Isa ka Dios nga May Matahom nga mga Kinaiya
18. Ano nga palanan-awon ang ginhatag kay Ezequiel, kag ano ang ginarepresentar sang apat ka nawong sang ‘buhi nga mga tinuga’ malapit kay Jehova?
18 Bisan pa indi naton makita ang Dios, may mga ginsulat sa Biblia nga nagasugid sa aton parte sa mga butang sa langit. Ang isa ka halimbawa amo ang una nga kapitulo sang Ezequiel. Ginhatagan si Ezequiel sang isa ka palanan-awon parte sa langitnon nga bahin sang bug-os uniberso nga organisasyon ni Jehova, nga nakita niya bilang isa ka daku nga kangga sa langit. Ang dalayawon gid amo ang paglaragway sa gamhanan nga espiritu nga mga tinuga sa palibot ni Jehova. (Ezequiel 1:4-10) Ining ‘buhi nga mga tinuga’ suod nga nagapakig-upod kay Jehova, kag ang ila hitsura may importante nga ginasugid sa aton parte sa Dios nga ila ginaalagad. Ang kada isa may apat ka nawong. Nawong sang toro nga baka, leon, agila, kag tawo. Ini nga mga nawong nagarepresentar sa apat ka kinaiya nga amo ang pundasyon sang dalayawon nga personalidad ni Jehova.—Bugna 4:6-8, 10.
19. Ano nga kinaiya ang ginarepresentar sang (a) nawong sang toro nga baka? (b) nawong sang leon? (c) nawong sang agila? (d) nawong sang tawo?
19 Sa Biblia, ang toro nga baka masami nga nagarepresentar sa gahom, kag nagakaigo ini, kay ang baka isa ka makusog gid nga sapat. Ang leon naman masami nga nagalaragway sa katarungan, kay ang matuod nga katarungan nagakinahanglan sing kaisog, isa ka kinaiya nga kilala ang mga leon. Ang mga agila kilala gid sa ila masipat nga panulok, kay makita nila bisan ang gagmay nga mga butang nga mga kilometro ang kalayuon. Gani ang nawong sang agila nagakaigo nga nagalaragway sang wala tupong nga kaalam sang Dios. Kag ang nawong sang tawo? Ti, bangod ginhimo ang tawo sa larawan sang Dios, tumalagsahon ang iya ikasarang sa pagpakita sang nagapanguna nga kinaiya sang Dios, ang gugma. (Genesis 1:26) Pirme ginasugid sang Biblia ang parte sa gahom, katarungan, kaalam, kag gugma ni Jehova. Gani makasiling kita nga amo ini ang iya panguna nga mga kinaiya.
20. Dapat bala kita mabalaka nga basi nagbag-o ang personalidad ni Jehova, kag ngaa amo sina ang imo sabat?
20 Dapat bala kita mabalaka nga sa pagligad sang linibo ka tuig basi nagbag-o na ang Dios sugod sang ginlaragway sia sa Biblia? Indi, kay ang personalidad sang Dios wala nagabag-o. Ginasugiran niya kita: “Ako si Jehova; wala ako nagabag-o.” (Malaquias 3:6) Imbes nga magpagusto lang sa pagbag-o sang iya hunahuna bisan wala sing rason, ginapamatud-an ni Jehova nga isa sia ka modelo nga Amay sa kon paano niya ginaatubang ang kada sitwasyon. Ginapakita niya ang mga bahin sang iya personalidad nga nagakaigo gid. Sa tanan nga kinaiya sang Dios, ang isa nga nagapangibabaw amo ang gugma. Makita ini sa tanan nga ginahimo sang Dios. Ginapakita niya ang iya gahom, katarungan, kag kaalam sa mahigugmaon nga paagi. Ang matuod, pinasahi gid ang ginasiling sang Biblia parte sa Dios kag sa sini nga kinaiya. Ini nagasiling: “Ang Dios gugma.” (1 Juan 4:8) Talupangda nga wala ini nagasiling nga ang Dios may gugma ukon nga ang Dios mahigugmaon. Kundi, nagasiling ini nga ang Dios gugma. Ang gugma amo ang iya kinaugali mismo, gani ginahimo niya ang tanan bangod sa gugma.
“Tan-awa! Ini ang Aton Dios!”
21. Ano ang batyagon naton samtang nagadugang ang aton nabal-an parte sa mga kinaiya ni Jehova?
21 Nakakita ka na bala sing isa ka bata nga ginatudlo ang iya amay sa iya mga abyan kag may pagpabugal nga nagasiling sing malipayon, “Tatay ko ’na”? Ang mga sumilimba sang Dios may rason gid nga magbatyag man sini parte kay Jehova. Ang Biblia nagatagna sing tion nga ang matutom nga katawhan magasiling: “Tan-awa! Ini ang aton Dios!” (Isaias 25:8, 9) Samtang nagadugang ang imo nabal-an parte sa mga kinaiya ni Jehova, mas makasiling ka pa gid nga ang imo Amay amo ang pinakamaayo sa tanan.
22, 23. Ano ang ginasugid sang Biblia parte sa aton Amay sa langit, kag ngaa nahibaluan naton nga gusto niya nga mangin malapit kita sa iya?
22 Maathag nga ini nga Amay mahigugmaon kag nagaulikid sa aton. Gusto niya makig-abyan kag indi sia malayo sa aton pareho sa ginahambal sang iban nga tawo. Indi kita mangin malapit sa Dios nga wala nagaulikid, pero indi amo sina ang ginasugid sang Biblia parte sa aton Amay sa langit. Kundi, ginatawag sia sini nga “malipayon nga Dios.” (1 Timoteo 1:11) Importante man para sa iya ang ginahimo sang mga tawo. Sang ginlapas sang mga tawo ang mga kasuguan nga ginhatag ni Jehova para sa ila kaayuhan, mabasa naton: “Nasubuan gid ang iya tagipusuon.” (Genesis 6:6; Salmo 78:41) Pero kon maalamon ang ginahimo naton base sa iya Pulong, ‘ginapasadya naton ang iya tagipusuon.’—Hulubaton 27:11.
23 Gusto sang aton Amay nga mangin malapit kita sa iya. Ginapalig-on kita sang iya Pulong nga “pangitaon ang Dios, kag makita [naton] sia, apang, ang matuod, indi sia malayo sa tagsa sa aton.” (Binuhatan 17:27) Pero, paano kita nga kubos nga mga tawo mangin suod nga abyan sang Labing Mataas sang uniberso?