“Mabuhi” Ka Bala, Kaangay ni Jeremias?

1, 2. Ngaa importante gid nga talupangdon mo ang imo kaugalingon kag ang imo pamilya?

SANG napapili na ni Josue ang mga Israelinhon kon sin-o ang ila alagaron, nagsiling sia: “Ako kag ang akon panimalay magaalagad kay Jehova.” (Jos. 24:15) Determinado sia nga magmainunungon sa Dios, kag napat-od niya nga ilugon sia sang iya pamilya. Sang dali na lang laglagon ang Jerusalem, ginsilingan ni Jeremias si Hari Sedequias nga kon maampo sia sa Babilonia, ‘mabuhi sia kag ang iya panimalay.’ (Jer. 38:17) Napahamak ang hari, iya mga asawa, kag kabataan bangod sa iya sala nga desisyon. Nasaksihan niya ang pagpatay sa iya mga bata, kag nian ginbulag sia kag gindala nga bihag sa Babilonia.—Jer. 38:18-23; 39:6, 7.

² Sa sining duha ka nagahilay nga prase, isa lang ka tawo ang direkta nga nadalahig. Pero ginsambit man ang ila pamilya. Makatarunganon gid ina. Bisan pa mga adulto lang ang may salabton sa Dios, ang kalabanan nga Israelinhon may pamilya. Ang pamilya importante man sa mga Cristiano. Mabasa naton sa Biblia kag mabatian sa mga miting ang pagbinagbinag parte sa pag-asawahay, pagpadaku sa kabataan, kag pagtahod sa miembro sang pamilya.—1 Cor. 7:36-39; 1 Tim. 5:8.

INDI KINAANDAN NGA SUGO

3, 4. Ngaa lain ang kahimtangan ni Jeremias sa kalabanan, kag ano ang benepisyo sini sa iya?

³ Isa si Jeremias sa nagpabilin nga ‘buhi’ sa iya panahon. Naluwas sia sang ginlaglag ang Jerusalem, bisan pa lain ang iya kahimtangan sa kalabanan. (Jer. 21:9; 40:1-4) Ginsugo sia sang Dios nga indi mangasawa ukon magpamata ukon makigbahin sa kinaandan nga mga buluhaton sang mga Judiyo sadto.—Basaha ang Jeremias 16:1-4.

⁴ Normal lang sang panahon ni Jeremias ang pagminyo kag pagpamata, kag bahin ini sang ila kultura. Nagapangasawa ang mga Judiyo para mahuptan sang ila tribo kag pamilya ang ila ginpanubli nga duta.a (Deut. 7:14) Kon amo, ngaa wala nangasawa si Jeremias? Bangod sang nagahilapit nga kalaglagan, ginsilingan sia sang Dios nga indi makigbahin sa kinaandan nga paglalaw ukon pagkalipay. Indi sia puede maglugpay sa mga namatyan ukon magkaon upod sa ila pagkatapos sang lubong ukon makigbahin sa kinasadya sa mga kasal. Ina nga kapiestahan kag kalipay mauntat sa indi madugay. (Jer. 7:33; 16:5-9) Ang ginhimo ni Jeremias nakabulig para patihan ang iya mensahe kag nagpadaku kon daw ano ka serioso ang nagahilapit nga kalaglagan. Kag nag-abot gid ina nga kalaglagan. Ano ayhan ang pamatyag sang mga nagkaon sang unod sang tawo bangod sa sobra nga gutom ukon sang mga nagatan-aw sa bangkay sang ila mga hinigugma nga amat-amat nga nagakadunot? (Basaha ang Jeremias 14:16; Pan. 2:20) Gani, indi pagkaluy-an si Jeremias bangod wala sia nangasawa. Sa 18 ka bulan nga pagpanglikop, madamo nga pamilya ang ginpamatay, pero wala naeksperiensiahan ni Jeremias ang kasubo nga mapatyan sing asawa ukon kabataan.

5. Ano ang matun-an sang mga Cristiano sa Jeremias 16:5-9?

⁵ Maaplikar bala sa aton ang Jeremias 16:5-9? Indi. Ginpalig-on ang mga Cristiano nga ‘lugpayan ang yara sa bisan ano nga sahi sang kapipit-an’ kag “magkasadya upod sa mga tawo nga nagakasadya.” (2 Cor. 1:4; Roma 12:15) Nagtambong si Jesus sa kasal kag nagbulig para mangin masadya ini. Pero serioso ang matabo sa sining malauton nga sistema sang mga butang. Mahimo pa gani mabudlayan kag madingutan ang mga Cristiano. Ginpadaku ni Jesus ang paghanda para makabatas kag makapabilin nga matutom, kaangay sang aton mga kauturan nga nagpalagyo gikan sa Judea sang unang siglo. Gani ang pagpabilin nga di-minyo, pagminyo, ukon pagpamata kinahanglan hunahunaon sing maayo.—Basaha ang Mateo 24:17, 18.

6. Sin-o ang makabenepisyo sa sugo sang Dios kay Jeremias?

⁶ Ano ang aton matun-an sa sugo sang Dios kay Jeremias nga indi mangasawa ukon manganak? Sa karon, ang pila ka matutom nga Cristiano di-minyo ukon wala sing kabataan. Ano ang ila matun-an kay Jeremias? Kag ngaa dapat ini talupangdon bisan sang mga Cristiano nga mag-asawa kag may kabataan?

7. Ngaa dapat naton binagbinagon ang sugo kay Jeremias nga indi magpamata?

⁷ Una, binagbinaga nga ginsugo si Jeremias nga indi magpamata. Wala ginsugo ni Jesus ang iya mga sumulunod nga indi magpamata. Pero nagtagna sia nga “makaluluoy” ang mga nagabusong ukon ang mga nagapasuso. Natabo ini sang nag-abot ang kalaglagan sa Jerusalem sang 66-70 C.E. Nangin mabudlay gid ina nga tion para sa ila bangod sang ila kahimtangan. (Mat. 24:19) Nagapaabot man kita sang mas daku nga kapipit-an. Bangod sini, dapat gid hunahunaon sang Cristianong mag-asawa kon bala magbata sila ukon indi. Indi bala nga nagabudlay kag nagabudlay pa gid ining makahalanguyos nga mga tion? Ginabaton gid sang mga mag-asawa nga mabudlay ang pagpadaku sa mga kabataan para maluwas sa katapusan sining sistema. Bisan pa ang mag-asawa ang magadesisyon kon magbata sila ukon indi, mas maayo kon binagbinagon nila ang sitwasyon ni Jeremias. Pero ngaa nagsugo ang Dios nga indi sia mangasawa?

ANG MATUN-AN NATON SA PAGKADIMINYO NI JEREMIAS

8. Ngaa indi kinahanglan magminyo para kahamut-an sang Dios?

⁸ Sang ginsilingan si Jeremias nga indi mangasawa, wala ini nagapahangop nga sundon ini sang tanan nga alagad sang Dios. Maayo ang pagpangasawa. Ginkasal ni Jehova ang una nga mag-asawa para pun-on sang tawo ang duta kag bug-os nga mangalipay sa sini. (Hulu. 5:18) Pero, indi tanan minyo. May mga eunuco nga nagapakig-upod sa katawhan sang Dios sang panahon ni Jeremias.b Isa pa, may mga balo man. Gani indi lang si Jeremias ang sumilimba nga wala sing asawa. Siempre, may rason sia nga indi mangasawa, kag amo man ang pila ka Cristiano subong.

9. Ano nga laygay sang Biblia parte sa pagminyo ang dapat binagbinagon sing serioso?

⁹ Madamo nga Cristiano ang wala nagminyo. Si Jesus wala nangasawa, kag nagsiling sia nga ang pila ka disipulo “makasunod” sa pagkadiminyo. Ginpalig-on niya ang mga makahimo sini. (Basaha ang Mateo 19:11, 12.) Gani, sa baylo nga sunlugon, dapat dayawon ang nagpabilin nga di-minyo tungod sa pag-alagad. Ang pila ka Cristiano wala pa anay nagminyo bangod sang mga kahimtangan. Halimbawa, wala pa sila makakita sing nagakaigo nga Cristianong tiayon kag gusto gid nila sundon ang sugo sang Dios nga magminyo “lamang sa Ginuo.” (1 Cor. 7:39) Ang pila naman sa mga alagad sang Dios mga balo.c Dapat nila dumdumon nga nabalaka gid ang Dios (kag si Jesus) sa ila.—Jer. 22:3; basaha ang 1 Corinto 7:8, 9.

10, 11. (a) Ano ang nakabulig kay Jeremias para makapabilin nga di-minyo? (b) Ano ang pamatuod nga malipayon ang mga di-minyo subong?

¹⁰ Bangod di-minyo si Jeremias, nagasalig gid sia sa bulig sang Dios. Paano? Dumduma nga gintalupangod gid ni Jeremias ang pulong ni Jehova. Amo ini ang nagpabakod kag nagpasalig sa iya sa sulod sang mga dekada samtang ginatuman niya ang sugo sang Dios. Isa pa, ginlikawan niya ang mga tawo nga mahimo magyaguta sa iya pagkadiminyo. Mas gusto pa niya nga ‘magpungko nga nagaisahanon’ imbes nga mag-upod sa ila.—Basaha ang Jeremias 15:17.

¹¹ Madamong di-minyo nga Cristiano—lalaki kag babayi, pamatan-on ukon tigulang—ang nagailog sa halimbawa ni Jeremias. Ginapakita sang ila mga eksperiensia nga daku nga bulig ang kasakuon sa pag-alagad sa Dios—ang pagpakigbahin sing malipayon sa espirituwal nga mga buluhaton. Halimbawa, ang isa ka Saksi nga nagaalagad sa kongregasyon nga nagahambal sing Intsik nagsiling: “Ang pagpayunir naghatag sing direksion sa akon kabuhi. Subong dalaga, nangin masako kag aktibo ako sa akon hilikuton, nga nagbulig sa akon agod indi masubuan. Malipayon gid ako pagkatapos sang isa ka adlaw nga pagministeryo bangod madamo ako sang nabuligan. Nagahatag ini sa akon sing daku nga kalipay.” Ang 38 anyos nga payunir nagsiling: “Sa banta ko ang sekreto agod mangin malipayon amo ang paghibalo sa mga positibo nga bahin sang bisan ano nga kahimtangan nga imo ginaatubang.” Prangka nga nagsiling ang isa ka dalaga nga Cristiano sa bagatnan nga Europa: “Indi man amo sini ang ginplano ko nga kabuhi, pero malipayon gihapon ako.”

12, 13. (a) Ano ang realistiko nga pagtamod sa pagkadiminyo kag pagminyo? (b) Ano ang ginapadaku sang kabuhi kag laygay ni Pablo parte sa pagkadiminyo?

¹² Naghunahuna ayhan si Jeremias nga indi amo sini ang plano niya sa iya kabuhi? Mahimo nga nakita niya nga wala man natuman ang tanan nga plano sang mga nagminyo kag nagpamata. Ang isa ka payunir nga taga-Espanya nagsiling: “May kilala ako nga mga minyo na, ang iban sa ila malipayon pero ang iban indi. Gani nagapati ako nga ang akon kalipay wala nagadepende sa kon makapamana ako ukon indi.” Si Jeremias isa sa madamo nga pamatuod nga posible gid magmalipayon bisan di-minyo. Ginpamatud-an pa gid ini ni Pablo sang nagsulat sia: “Ginasiling ko sa mga di-minyo kag sa mga balo nga babayi, maayo sa ila nga magpabilin subong sa akon.” (1 Cor. 7:8) Mahimo nga balo si Pablo. Ano man ang iya estado, di-minyo sia sang panahon nga masako sia bilang misyonero. (1 Cor. 9:5) Indi bala may bentaha gid ang iya pagkadiminyo? Nagamit ni Pablo ang iya kabuhi sa “pag-alagad sing dalayon sa Ginuo nga wala sing tublag,” gani madamo gid sia sing nahimo.—1 Cor. 7:35.

¹³ Gin-inspirar pa gid si Pablo sa pagsiling: “Ang mga [nagminyo] may kapipit-an sa ila unod.” Ginpalakip sang Dios kay Pablo ini nga kamatuoran: “Kon ang bisan sin-o determinado sa iya tagipusuon . . . nga magpabilin sia nga di-minyo nagahimo sia sing maayo. Gani sia man nga nagaminyo nagahimo sing maayo, apang sia nga wala nagaminyo nagahimo sing mas maayo pa.” (1 Cor. 7:28, 37, 38) Wala ini nabasa ni Jeremias, pero ang iya inagihan sa pag-alagad sa Dios nagapamatuod nga puede magmalipayon bisan ang mga di-minyo. Ang matuod, daku gid ang mabulig sini para sa malipayon nga pag-alagad sa matuod nga pagsimba. Bisan pa minyo, wala namati si Sedequias sa laygay ni Jeremias para “mabuhi,” apang ang di-minyo nga manalagna naghimo sang iya bug-os nga masarangan.

MAGPAUMPAW KAG MAUMPAWAN

14. Ano ang ginpadaku sa kaangtanan sang pamilya ni Aquila kag ni Pablo?

¹⁴ Subong sang nasambit na, ang kalabanan sang panahon ni Jeremias mga minyo kag may pamilya. Amo man ini sang panahon ni Pablo. Ang kalabanan sa mga Cristiano nga may pamilya indi makaalagad sa iban nga lugar pareho ni Pablo, pero madamo sila sing mahimo sa ila lugar. Nalakip sa sini ang pagbulig sa di-minyo nga mga kauturan. Dumduma nga sang nag-abot si Pablo sa Corinto, gin-abiabi sia nanday Aquila kag Priscila sa ila balay kag nagbulig sia sa ila obra. Isa pa, makapaumpaw gid ang pagpakig-abyan sang pamilya ni Aquila kay Pablo. Hunahunaa ang malipayon nga pagkaon sing tingob kag iban pa nga tion sang pag-updanay. Nakig-upod man bala si Jeremias sa iban? Gingamit niya ang iya pagkadiminyo sa pag-alagad sa Dios, pero wala niya ginlikawan ang mga tawo. Nagainupdanay sila sang pamilya sang debotado nga mga alagad sang Dios, ayhan nanday Baruc, Ebed-melec, ukon iban pa.—Roma 16:3; basaha ang Binuhatan 18:1-3.

15. Paano makabulig ang Cristianong mga pamilya sa di-minyo nga mga kauturan?

¹⁵ Makabenepisyo man ang di-minyo nga mga Cristiano karon sa pag-inupdanay kaangay sang ginhimo sang pamilya ni Aquila kay Pablo. Kon may pamilya ka, nagatinguha ka bala para makaupod ang mga di-minyo? Ang isa ka utod nga babayi nagsiling: “Gintalikdan ko ang kalibutan kag indi ko gusto nga balikan ini. Pero, kinahanglan ko ang pag-atipan kag pagpalangga. Ginapangamuyo ko kay Jehova nga mag-aman sia sing dugang nga espirituwal nga pagkaon kag pagpalig-on sa amon nga mga di-minyo. Kinahanglan namon ang bulig kay indi tanan may handum nga magminyo. Pero kon kaisa, daw wala sing nagabulig sa amon. Huo, makadangop kami pirme kay Jehova, pero kon kinahanglan namon nga may maistorya, may mapalapitan bala kami nga mga kauturan?” Linibo ka di-minyo nga kauturan ang makasabat sing huo. Malipayon sila sa pagpakig-upod sa mga kauturan sa kongregasyon. Indi lang nila mga kaedad ang ila mga abyan. Bangod gusto nila makig-upod sa iban, nalipay sila makig-abyan sa tanan, lakip na sa tigulang ukon sa pamatan-on nga mga Cristiano sa ila lugar.

16. Anong simple nga butang ang mahimo mo para mapalig-on ang mga di-minyo sa inyo kongregasyon?

¹⁶ Mapalig-on mo ang mga di-minyo kon ilakip mo sila kon kaisa sa inyo buluhaton subong pamilya, subong sang Pangpamilya nga Pagsimba. Malipay gid sila kon agdahon mo sila sa pagkaon. Maupdan mo bala sila sa pagministeryo? Ginaagda mo bala ang mga di-minyo nga updan kamo sang imo pamilya sa pagmentenar sang Kingdom Hall ukon pagpamalaklon? Ginahagad sang pila ka pamilya ang mga balo ukon di-minyo nga mga payunir nga mag-upod sa ila pagbiyahe pakadto sa kombension ukon bakasyon. Makapalig-on gid para sa tanan ini nga pag-updanay.

17-19. (a) Ngaa kinahanglan mangin mahigugmaon kag balanse ang mga kabataan sa pagtatap sa ila tigulang ukon nagamasakit nga mga ginikanan? (b) Ano ang aton matun-an sa pagtatap ni Jesus sa iya iloy?

¹⁷ Isa pa nga kinahanglan binagbinagon parte sa di-minyo nga mga utod amo ang pag-atipan sa tigulang nga mga ginikanan. Sang panahon ni Jesus, ang pila ka prominente nga Judiyo naglikaw sa pag-atipan sa ila mga ginikanan. Nagarason sila nga dapat nila unahon ang ginpatuman sang ila relihion sangsa hatag-Dios nga mga obligasyon sa ila mga ginikanan. (Mar. 7:9-13) Indi dapat amo sina sa Cristianong mga pamilya.—1 Tim. 5:3-8.

¹⁸ Kamusta kon madamo sing Cristianong kabataan ang tigulang nga mga ginikanan? Kon ang isa nila ka bata di-minyo, sia gid bala ang manguna sa pagtatap sa ila? Nagsulat ang isa ka utod nga babayi sa Japan: “Bisan gusto ko, indi ako makapamana bangod ako ang nagatatap sa akon mga ginikanan. Nahibaluan ko nga nahangpan ni Jehova ang kabudlay sang pag-atipan sa mga ginikanan kag ang kasubo sang mga di-minyo.” Mahimo bala nga nagdesisyon lang ang iya minyo nga mga utod nga sia ang matatap sa ila mga ginikanan pero wala sia ginkonsulta? Sa sini nga kahimtangan, si Jeremias wala man gintratar sing makatarunganon sang iya mga utod.—Basaha ang Jeremias 12:6.

¹⁹ Nahangpan ni Jehova ang mga di-minyo kag ang mga nakaeksperiensia sing mga kabudlayan. (Sal. 103:11-14) Pero, ang tigulang ukon nagamasakit nga mga ginikanan dapat atipanon sang tanan nila nga bata, indi lang sang di-minyo. Matuod, ang pila sa ila may kaugalingon na nga pamilya kag kabataan. Pero, dapat nila gihapon palanggaon ang ila mga ginikanan kag tungdan ang ila Cristianong obligasyon sa pagtatap sa ila. Dumduma nga bisan nagatagumatayon si Jesus, wala niya ginkalimtan ang iya obligasyon sa iya iloy. (Juan 19:25-27) Wala nagahatag sing detalyado nga pagsulundan ang Biblia kon paano tungaon ang pagtatap sa tigulang ukon nagamasakit nga mga ginikanan, ukon nagapanugda nga mas daku ang obligasyon sang di-minyo nga bata sa ila mga ginikanan. Sa sini nga kahimtangan, kinahanglan ang pagkamakatarunganon kag konsiderasyon sa tanan nga nadalahig, nga nagahunahuna sang halimbawa ni Jesus sa pagtatap sa iya iloy.

20. Ano ang imo balatyagon sa pagpakig-upod sa mga di-minyo sa kongregasyon?

²⁰ Gin-inspirar si Jeremias sa pagtagna: “Indi na nila pagtudluan ang ila isigkatawo ukon ang ila utod, nga nagasiling, ‘Kilalaha ninyo si Jehova!’ kay sila tanan makakilala sa akon.” (Jer. 31:34) Nagakalipay na kita subong sa sining pag-inupdanay sa sulod sang kongregasyon, upod ang di-minyo nga mga utod. Sigurado gid nga gusto naton tanan nga maumpawan upod sa ila kag makita ang mga di-minyo nga “mabuhi.”