‘Si Miguel ang Daku nga Prinsipe’—Sin-o Sia?
ANG espiritu nga tinuga nga si Miguel wala pirme ginasambit sa Biblia, apang kon ginasambit sia, ang konteksto pirme nga dramatiko. Sa Daniel makita naton sia nga nagapakig-away sa malaut nga mga anghel tungod sa katawhan sang Dios. Sa Judas nagapakigbais sia kay Satanas bangod sang lawas ni Moises. Kag sa tolon-an sang Bugna gintagbong niya si Satanas kag ang iya mga demonyo sa duta. Sing hayag, si Miguel importante nga persona sa langit. Busa, nagakaigo ipamangkot, Sin-o si Miguel?
Sa madamung tinuig ang mga Saksi ni Jehova gintudloan nga si Miguel amo ang langitnon nga ngalan para sa lamang-bugtong nga Anak sang Dios, nga ginhingadlan Jesus sang yari sa duta. Apang, ginatamod sang kalabanan iban pa nga mga relihion si Miguel subong isa sang madamu nga mga arkanghel, subong nga daw may kapin pa sa isa ka arkanghel. Bangod sini, Husto bala ang panudlo sang mga Saksi ni Jehova? Ano ang ginasiling sang Biblia nahanungod kay Miguel?
“Inyo Prinsipe”
Ginpakilala kita sa isa nga nagahingalan Miguel sa tolon-an sang Daniel. Didto ginapatuhoyan sia sang anghel sang Dios sa sining mga pulong: “Apang ang prinsie sang giharian sang Persia nagbatok sa akon sing duha ka pulo kag isa ka adlaw, kag yari karon si Miguel, nga isa sang mga prinsipe nga puno, nag-abot sa pagtabang sa akon . . . Apang karon magabalik ako sa pag-away batok sa prinsipe sang Persia. Kon magguwa ako, yari karon! magaabot ang prinsipe sang Gresya. Apang, isugid ko sa imo ang napagkit sa sulat sang kamatuoran, kag wala gid sing nagapugong sa akon batok sa ila sini kundi si Miguel, nga inyo hari.”—Daniel 10:13, 20, 21.
May yara kita diri makawiwili nga pagpasiplat sa espiritu nga duog. Nakita naton nga ang espiritu nga mga tinuga—maayo kag malain—nadalahig katama sa mga hilikuton sa kalibutan. Yara ang espiritu nga “prinsipe sang ginharian sang Persia,” nga nagapamatok sa ginahimu sang anghel sang Dios. Pagkatapos sang Persia yara ang “prinsipe sang Gresya,” nga nagapadaku sa intereses sinang kagamhanan sa kalibutan. Sa tunga sining espiritu nga mga tinuga, si Miguel amo ang isa sang “mga prinsipe nga puno.” Diin nga pungsod ang iya ginatuytuyan kag ginaamligan? Sing maathag, amo yadto ang katawhan ni Daniel, ang mga Judiyo.
Ang ngalan “Miguel” nagakahulugan “Sin-o Ang Kaangay Sang Dios?” busa nagapakita nga ining prinsipe nga puno nagasakdag sang pagkasoberano ni Jehova. Sanglit si Miguel sumalakdag man sang katawhan sang Dios, may rason kita nga kilalahon sia upod sa wala mahingadli nga anghel nga ginpadala sang Dios sing una sa mga Israelinhon mga ginatos ka tuig antes: “Ginapadala ko ang anghel sa una nimo sa pagbantay sa imo sa dalanon kag sa pagdala sa imo sa duog nga gin-aman ko. Talupangda ninyo sia kag pamatii ang iya tingog. Dili ka magbatok sa iya, kay indi sia magpatawad sang inyo paglapas; kay ang akon ngalan yara sa iya.”—Exodo 3:2, 3; 4:10.
May yara bala diri nga nagahimu sa aton sa pagpati nga si Miguel kag si Jesucristo pareho nga persona? Bueno, si Jesus gintawang “ang Pulong.” (Juan 1:1) Sia ang humalambal sang Dios. Ining pinasahi angheliko nga mensahero, maathag man nga pangulo nga humalambal sang Dios sa mga Israelinhon.
Si Miguel ‘Magatindog’
Si Miguel “inyo prinsipe.” Apang magabaton sia sing dugang nga awtoridad. Masunod nga nakita naton sia sa katapusan nga kapitulo sang tolon-an sang Daniel. “Sa sadto nga tion si Miguel magatindog, ang daku nga prinsipe nga nagatindog tungod sa mga anak sang imo katawhan. Kag may tion sang kagamu subong sang wala pa mahanabo kutob sang may pungsod tubtob sa amo nga tion.”—Daniel 12:1.
Si Daniel, sa kapitulo 11, bag-o lang maglaragway sang pagmartsa sang mga kagamhanan sa kalibutan kutob sang iya panahon tubtob sa palaabuton. Nalaragway niya sing sibu ang pagkapukan sang Persia kag ang pagbangon sang Gresya. Nian ang pagtunga sa emperyo sang Gresya. Ang duha ka nagresulta nga politika nga bahin—ang hari sang aminhan kag ang hari sang bagatnan—magaagaway sa pagpangulo kag pagkontrol sa katawhan sang Dios. Sa putokputokan sina nga inaway, si Miguel “magatindog.” Ano ang buot silingon sini?
Bueno, sa iban nga bahin sini man nga tagna, ang termino “magatindog” nagakahulugan nga ang isa nagaagom sing awtoridad nga maggahom subong hari. (Daniel 11:3, 4, 7, 20, 21) Busa, sang si Miguel ‘nagtindog’ sia man, nagsugod sa paggahom subong hari. Binagbinaga ang mga ginapakita tuhoy sa sini.
Sa wala pa mapatay si Daniel, ang kataposan nga Judiyo nga hari, nga si Zedequias ginpahalin. Wala na sing Judiyo nga hari ang magaabot sing siniglo. Ginapakita sang tagna ni Daniel nga pila ka adlaw sa ulihi ang katawhan sang Dios makatigayon sang isa ka hari—si Miguel.
Si Ezequiel, ang katubotubo ni Daniel, nagtagna sang pagkari sang isa “nga may legal nga kinamatarong” nga maggahom liwat subong hari sang katawhan sang Dios. (Ezequiel 21:25-27) Ini sia indi makilal-an upod sa Levinhon nga mga Macabeo nga nagbuhat sang pila ka awtoridad sadtong malip-ot nga panag-on sang kahilwayan. Bangod indi mga kaliwat ni Hari David, wala sila sing “legal nga kinamatarong” subong mga hari. Sa baylo, amo ini si Jesucristo nga gintangdoan sang Dios nga maggahom subong hari sa langitnon nga ginharian. (Lucas 1:31-33; 22:29, 30; Salmo 110:1) Busa sia lamang ang gintangdoan. Gani makatarunganon lamang isiling nga sanday Jesus kag Miguel pareho nga persona.
Sa Daniel kapitulo 7, may isa pa ka tagna nahanungod sa pagmartsa sang mga kagamhanan sang kalibutan nga may kaanggid sa Daniel kapitulo 11. Apang, sa putokputokan sina nga tagna, mabasa naton nga ang “isa nga kaangay sang anak sang tawo” “ginhatagan sing pagginahom kag dignidad kag ginharian.” (Daniel 7:13, 14) Ang isa nga “kaangay sang anak sang tawo” ginkilala gid nga amo si Jesus. (Mateo 10:23; 26:64; Bugna 14:14) Busa, sa putokputokan sang isa ka tagna, si Jesus nangin hari. Sa iban nga tagna sang Daniel, si Miguel nangin hari. Sanglit ang mga tagna nagahambal tuhoy sa pareho nga tion kag pareho nga hitabo, makatarunganon gid ihinakop nga nagahambal man sila tuhoy sa pareho nga persona.
Ang Arkanghel
Masunod naton nga mabasa ang tuhoy kay Miguel sa Cristianong Griegong Kasulatan. “Ang tolon-an sang Judas nagasiling sa aton: “Apang si Miguel nga arkanghel sang nagapakigsuay sa Yawa nagpakigbais sia nahanungod sang lawas ni Moises, wala magpangahas sa paggamit sing mapasipalahon nga paghukom batok sa iya, kundi nagsiling: ‘Si Jehova magsabdong sa imo.’ (Judas 9) Ini nga hitabo nagabulig sa pagpakita sang pagkasuod ni Miguel sa dumaan nga katawhan sang Dios. Gani, nagasakdag ini sa argumento nga sia ang anghel nga yara sa unahan sang mga Israelinhon agod amligan sila.
Naton-an naton gikan kay Judas nga si Miguel may katungdanan nga arkanghel. Sa katunayan, sia amo ang arkanghel, sanglit wala sing iban pa nga arkanghel nga ginasambit sa Biblia, ukon ginagamit sang Biblia ang “arkanghel” sa plural. Ang “Arkanghel” nagakahulugan “Pangulo sang mga anghel.” (Thayer’s Greek-English Lexicon of the New Testament) Sa tunga sang espiritu nga mga alagad sang Dios, duha ka ngalan lamang ang nabuylog sa awtoridad sa ibabaw sang mga anghel: si Miguel kag si Jesucristo. (Mateo 16:27; 25:31; 2 Tesalonica 1:7) Ini man, nagapangatarungan nga si Jesus kag si Miguel isa.
Sing makawiwili, ang ngalan ni Jesus gin-angot sa tinaga nga “arkanghel” sa isa sang mga sulat ni Pablo. Ang apostol nagasulat: “Ang Ginuo [Jesus] gid magakunsad gikan sa langit nga may singgit sang pagmando, sa tingog sang arkanghel kag sa budyong sang Dios.” (1 Tesalonica 4:16) Ginabutang sang konteksto ini nga hitabo sa “presensia sang Ginuo,” sang si Jesus nagsugod sa paggahom subong hari.—1 Tesalonica 4:15; Mateo 24:3; Bugna 11:15-18.
Kabubut-on kag kahimusan ni Jehova para kay Jesus nga banhawon ang patay. (Juan 6:38-40) Ang budyong sang Dios amo ang nagapalanog sang panawagan para sa patay nga magkabuhi liwat, kaangay sang pagmando sang Dios nga ang mga budyong gamiton sa pagtipon sa iya katawhan sang dumaan nga tion. (Numeros 10:1-10) Si Jesus nagapaguwa sang “singgit sang pagmando” sa patay nga magguwa, kaangay sang ginhimu niya sang makapila samtang yari sa duta. (Juan 11:43) Apang karon nagapanawag sia, indi paagi sa tingog sang kaangay sang ginhimu niya anay, kundi paagi sa gahom sang “tingog sang arkanghel” (en pho·neʹ arkh·ag·geʹlou). Apang, isa lamang ka arkanghel! Kag wala na sing iban luwas kay Jesus ang ginhatagan sing awtoridad nga banhawon ang patay. Gani, ining makapulokaw nga tagna nagahatag sing dugang makusog nga rason nga kilalahon si Jesus upod sa arkanghel, nga si Miguel.
Inaway sa Langit
Ang katapusan nga pagkakita sa ngalan nga Miguel sa Biblia yara sa tolon-an sang Bugna. Didto aton mabasa: “Karon may inaway sa langit: si Miguel kag ang iya mga anghel nagapakig-away batok sa dragon, kag ang dragon kag ang iya mga anghel nagpakig-away apang gindaug sila.” (Bugna 12:7, 8) Nakita naton diri si Miguel nga nagapanghikot subong arkanghel sang Dios. Sia, kaupod sang “iya mga anghel,” nagpierde kay Satanas kag nagtagbong sa iya sa duta.
Amo ini ang ginsugoran sang “malip-ot nga tion” sa wala pa bug-os nga laglagon ang malaut nga sistema ni Satanas. Sa tapos malaglag ang Babilonia nga Daku sa kamut sang mga pungsod, ang mga pungsod mismo pagalaglagon ni Jesus kag sang iya angheliko nga kasoldadosan. (Bugna 12:12; 17:16, 17; 19:11-16) Sa katapusan, ginbilanggo si Satanas sa kadadalman sa isa ka libo ka tuig, sa tapos sini magaagom sia sing bug-os nga kalaglagan sa “linaw nga kalayo.” (Bugna 20:1, 2, 10) Ini—ang madugay na ginsaad nga katapusan nga ‘pagdugmok sa ulo ni Satanas’—ginhimu man ni Jesus, kupod sang iya ginbanhaw espirituwal nga mga kautoran.—Genesis 3:15; Galacia 3:16; Roma 16:20.
Sanglit si Jesus amo ang gintagna nga magadugmok sa ulo ni Satanas, kag sanglit ginahimu niya ining tanan iban pa nga mga buhat sa paghukom, makatarunganon lamang ihinakop nga pangunahan niya ang mga kasoldadosan sa langit sa pagtabog kay Satanas paguwa sa langit. Busa, ang nagapangdaug nga si Miguel nga ginapatuhoyan sa Bugna 12 mahimu nga amo si Jesus, nga ginsilingan ni Jehova nga “maggahom sa tunga sang [iya] mga kaaway.”—Salmo 110:1, 2; Binuhatan 2:34, 35.
Ang pagsambit sa ngalan nga Miguel, sa baylo nga Jesus, sa Bugna kapitulo 12 nagapatalupangod sa aton sa tagna nga ginbinagbinag kaina sa Daniel kapitulo 12. Sa Daniel aton nabasa ang pagtindog ni Miguel. (Daniel 12:1) Sa Bugna kapitulo 12, si Miguel nagapanghikot kaangay sang nagapangdaug nga monarko sa pagtabog kay Satanas sa duta. Ang resulta: “Kailo sa duta kag sa dagat.”—Bugna 12:12.
Si Jesus Anghel Bala?
Ang iban nagapamatok sa pagkilala kay Jesus nga isa ka anghel ni Jehova nga ginsambit sa Hebreong Kasulatan. Para sa mga Trinitaryano, siempre pa, ina nga pagkilala nagahatag sing palaligban sanglit ginapakita sini sing may paghinakop nga indi sia pareho kay Jehova nga Dios. Apang bisan ang iban nga wala nagabaton sang doktrina sang Trinidad nagabatyag nga ang pagkilala kay Jesus nga isa ka anghel sa bisan paano nagapakanubo sang iya dignidad.
Apang, dumduma nga ang sadsaran nga kahulugan sang “anghel” (Hebreo, mal·’akhʹ; Griego, agʹge·los) amo ang “mensahero.” Subong “Pulong” (Griego, loʹgos), si Jesus mensahero sang Dios nga pinakamaayo. Dumduma man nga subong arkanghel, subong man “panganay sang tanan nga tinuga,” si Jesus may pinakamataas nga ranggo sa tunga sang mga anghel bisan sang wala pa sia magkari sa duta.—Colosas 1:15.
Matuod, si apostol Pablo nagsulat sa mga taga-Hebreo: “Nangin maayo pa sia [si Jesus] sa mga anghel sanglit nga nakaagom sia sing ngalan nga halangdon pa sang sa ila.” (Hebreo 1:4; Filipos 2:9, 10) Apang, nagalaragway ini sang iya kahimtangan, sa tapos sang iya pagkari sa duta. Sia gihapon ang arkanghel kag “ang ginsugoran sang tinuga sang Dios.” (Bugna 3:14) Apang nangin maayo pa sia sa mga anghel. Ang ‘mas ekselente nga ngalan’ ukon posisyon amo ang isa ka butang nga wala niya mapanag-iyahi sa wala pa magkadto sa duta. (Ginasumpakil sini nga mga kasulatan ang ideya sang Trinitaryano nga ang Anak amo kag pirme pareho sa bisan ano nga paagi sa Amay.)
Busa, ang katunayan nga si miguel amo ang arkanghel, ang puno sang mga anghel, ang katunayan nga nagtindog sia agod maggahom subong Hari, kag ang katunayan nga nanguna sia sa pagtagbong kay Satanas paguwa sa langit sadtong ginbun-ag ang Ginharian sang Dios nagadul-ong ang tanan sa isa lamang ka konklusion: ‘Si Miguel ang daku nga prinsipe’ wala sing liwan kundi si Jesucristo mismo.—Daniel 12:1.
[Blurb sa pahina 28, 29]
Si Miguel amo ang arkanghel nga nangin hari . . .
. . . Nanguna man sia sa pagtagbong kay Satanas gikan sa langit