Mga Anabaptist kag “ang Sulundan sang Maayong mga Pulong”

SI APOSTOL Pablo nagpaandam nga kon mapatay sia, ang apostata nga mga Cristiano, nga kaangay sang “mga lobo nga mapintas,” magasulod sa tunga sang panong sang Dios kag magatinguha sa “pagpasunod sa ila sang mga disipulo.” Paano nila ini himuon? Paagi sa pagpasulod sang mga tradisyon kag dimatuod nga mga panudlo nga magapatiku sang kamatuoran sang Kasulatan.—Binuhatan 20:29, 30; 1 Timoteo 4:1.

Bangod sini nga rason, ginlaygayan ni Pablo ang pamatan-on nga si Timoteo: “Sunda ang sulundan sang maayong mga pulong nga nabatian mo sa akon upod ang pagtuo kag paghigugma nga yara kay Cristo Jesus. Bantayi ang kamatuoran nga gintugyan sa imo paagi sa balaan nga espiritu nga nagapuyo sa imo.” Ano ining “sulundan sang maayong mga pulong”?—2 Timoteo 1:13, 14.

Ang “Sulundan” Ginpasad

Ang tanan nga tolon-an sang Cristianong Griegong Kasulatan natapos sang nahaunang siglo sang aton Kumon nga Dag-on. Bisan pa nga ginsulat ini sang lainlain nga mga manunulat, ginpasalig sang balaan nga espiritu sang Dios, ukon sang aktibo nga kusog, nga nagahilisanto ini indi lamang sa sulod nila kundi upod sa nauna nga Hebreohanong Kasulatan. Sa sining paagi, ang “sulundan” sang maayong Makasulatanhon nga panudlo nahuman kag dapat sundon sang mga Cristiano, subong nga si Jesucristo nangin “modelo” para sa ila nga sundon.—1 Pedro 2:21; Juan 16:12, 13.

Sadtong madulom sa espirituwal nga mga siglo pagkapatay sang mga apostoles, ano ang natabo sa “sulundan sang maayong mga pulong”? Gintinguhaan sang madamong sinsero nga mga tawo nga tukibon ini liwat, bisan pa nga ang bug-os nga pagpasag-uli magahulat tubtob “sa tion sang katapusan.” (Daniel 12:4) Kon kaisa nagaisahanon ini nga tingog, kag sa iban nga tion isa ka diutay nga grupo nga nagapangita sa “sulundan.”

Isa sina nga minoridad amo ang mga Waldenses.a Nagpuyo sila sa Pransia, Italya, kag sa iban nga lugar sa Europa sadtong ika-12 tubtob ika-14 ka siglo. Gikan sini nga hublag naglutaw sang ulihi ang mga Anabaptist. Sin-o sila, kag ano ang ginapatihan nila?

Sadsaran nga mga Panudlo

Una nga nakilala ang mga Anabaptist sang mga tuig 1525, sa Zu­rich, Swit­zerland. Halin sa sina nga siudad madasig nga naglapta ang ila mga pagpati sa madamong bahin sang Europa. Ang unang ika-16 ka siglo nga Repormasyon naghimo sing pila ka pagbalhin, apang sa mata sang mga Anabaptist, indi ini bastante.

Bangod sang luyag nila nga magbalik sa Cristianong mga panudlo sang nahaunang siglo, ginsikway nila ang madamo pa nga doktrina sang Romanong Katoliko sang sa ginsikway ni Martin Lu­ther kag sang iban nga mga repormador. Halimbawa, ginpahayag sang mga Anabaptist nga may yara lamang adulto nga dedikasyon kay Cristo. Bangod sang ginahimo nila nga pagbawtismo sa adulto, bisan sa isa nga ginbunyagan anay sang lapsag pa, ginhatagan sila sing ngalan nga “mga Anabaptist,” nga nagakahulugan sing “mga manugbawtismo liwat.”—Mateo 28:19; Binuhatan 2:41; 8:12; 10:44-48.

“Para sa mga Anabaptist ang matuod nga Iglesia isa ka asosasyon sang nagatuo nga katawhan,” sulat ni Dr. R. J. Smith­son sa iya libro nga The Anabaptists—Their Contribution to Our Protestant Heritage. Busa, ginkabig nila ang ila kaugalingon nga isa ka katilingban sang mga tumuluo sa sulod sang komunidad sa kabilugan kag sa umpisa wala sing nahanas sing pinasahi, ukon ginabayaran, nga ministeryo. Kaangay sang mga disipulo ni Jesus, mga nagalakbay sila nga manugbantala nga nagaduaw sa mga banwa kag mga minuro, nga nagapakighambal sa mga tawo sa mga tindahan, mga ulubrahan, kag mga puluy-an.—Mateo 9:35; 10:5-7, 11-13; Lucas 10:1-3.

Ang tagsa ka indibiduwal nga Anabaptist ginkabig nga may personal nga salabton sa Dios, nagaagom sing kahilwayan sa pagbuot kag nagapakita sang iya pagtuo paagi sa iya mga buhat, apang nagakilala nga ang kaluwasan wala nagaabot paagi sa mga buhat lamang. Kon may isa nga maglapas sang pagtuo, mahimo sia masikway paguwa sa kongregasyon. Ang pagpanumbalik magasunod lamang sa pamatuod sang nagakaigo nga paghinulsol.—1 Corinto 5:11-13; ipaanggid ang 2 Corinto 12:21.

Ang Ila Pagtamod sa Kalibutan

Narealisar sang mga Anabaptist nga indi nila mabag-o ang kalibutan. Bisan pa nga ang Iglesia nangin alyado sang Estado kutob sang panahon sang Romanong emperador nga si Constantino sang ikap-at nga siglo C.E., para sa ila wala ini nagakahulugan nga ang Estado nangin Cristiano. Gikan sa ginsiling ni Jesus, nahibaluan nila nga ang Cristiano dapat mangin “indi bahin sang kalibutan,” bisan pa nga ini magaresulta sa paghingabot.—Juan 17:15, 16; 18:36.

Kon wala nagasumpakil sa Cristianong konsiensia kag sekular nga mga interes, ginakilala sang mga Anabaptist nga ang Estado makatarunganon nga dapat tahuron kag tumanon. Apang ang isa ka Anabaptist wala nagapasilabot sa politika, nagauyat sing katungdanan sibil, nangin isa ka mahistrado, ukon nagapasumpa sing mga sumpa. Nagasikway sang tanan nga porma sang kasingki kag puersa, indi man sia makigbahin sa inaway ukon serbisyo militar.—Marcos 12:17; Binuhatan 5:29; Roma 13:1-7; 2 Corinto 10:3, 4.

Ginasakdag sang mga Anabaptist ang mataas nga talaksan sa moral sa malinong nga pagkasimple sang kabuhi, nga hilway sa materyalistiko nga mga butang kag mga handum. Bangod sang ila gugma sa isa kag isa, masunson sila nga nagtukod sing mga kabalayan (settle­ment), bisan pa ginasikway sang kalabanan sa ila ang komunal nga pagkabuhi subong dalanon sang kabuhi. Walay sapayan, bangod sang rason nga ang tanan nga butang iya sang Dios, pirme sila handa sa paggamit sang ila materyal nga mga pagkabutang para sa kaayuhan sang mga imol.—Binuhatan 2:42-45.

Paagi sa maid-id nga pagtuon sang Biblia, labi na sang Cristianong Griegong Kasulatan, ang iban nga mga Anabaptist nagdumili sa pagbaton sang doktrina sang Trinidad nga tatlo ka persona sa isa ka Dios, subong sang ginapamatud-an sang iban nga mga sinulatan. Ang ila paagi sa pagsimba masunson nga simple, kag ang Panihapon sang Ginuo may pinasahi nga lugar. Nagasikway sang tradisyonal nga mga pagtamod sang Romano Katoliko, Luterano, kag Calvinistiko, ginhangop nila ang selebrasyon subong memorial sang kamatayon ni Jesus. “Sa ila,” sulat ni R. J. Smith­son, “amo ini ang pinakasolemne nga buhat diin ang isa ka Cristiano sarang makapakigbahin, nga nagadalahig sa pagbag-o liwat sang pagpakigkatipan sang tumuluo nga ihugod ang iya kabuhi sing bug-os sa pag-alagad kay Cristo.”

Paghingabot—Kag Pagkatapos

Wala mahangpi ang mga Anabaptist, subong sang una nga mga Cristiano. Kaangay nila, gintamod sila subong nagatublag sang establisado nga kahim-ong sang katilingban, ‘nagabaliskad sang napuy-an nga duta.’ (Binuhatan 17:6) Sa Zu­rich, Swit­zerland, ang mga awtoridad, nga may labot sa repormador nga si Huldrych Zwingli, naghimo nga isyu sang pagdumili sang mga Anabaptist nga bunyagan ang mga lapsag. Sang 1527 mapintas nga ginlumsan nila si Felix Manz, ang isa sa mga lider sang mga Anabaptist, kag ginhingabot katama ang Swiso nga mga Anabaptist sa bagay nga halos napapas sila.

Sa Alemanya ang mga Anabaptist ginhingabot katama sang mga Katoliko kag mga Protestante. Ginpatuman sang mando sang imperyo, nga ginpapanaug sang tuig 1528, ang silot nga kamatayon sa kay bisan sin-o nga nangin mga Anabaptist—kag nga wala sing bisan ano nga dagway sang kasaba. Ang paghingabot sa Austria nagtiklod sa kalabanan nga mga Anabaptist nga magdangop sa Moravia, Bohemia, kag Poland, kag sang ulihi sa Hungaryo kag Rusya.

Bangod sang pagkapatay sang madamong orihinal nga mga lider, indi malikawan nga ang mga ex­tremist masobrahan. Nangin ditimbang sila kag nagdul-ong ini sa daku nga kagumon kag pagpahilayo sang ulihi sa mga talaksan nga nagatanda sang temprano nga mga adlaw. Makasulubo nga napamatud-an ini sang tuig 1534, sang pilit nga gin-agaw sang mga ex­tremist ang munisipal nga pangulohan sang Münster, West­phalia. Sang madason nga tuig naagaw liwat ang siudad sa tunga sang daku nga pagpatulo sing dugo kag pagsakit. Ini nga hitabo wala nahisanto sa panudlo sang matuod nga Anabaptist kag daku ang nahimo sa pagpakalain sa ila. Ginpakamaayo sang iban nga mga sumulunod nga isikway ang ngalan nga Anabaptist pabor sa titulo nga “Baptist.” Apang bisan ano man nga ngalan ang pilion nila, biktima gihapon sila sang mga pagpamatok kag labi na sang Katolikong Inkisisyon.

Sang ulihi, bangod sang pagpangita sing mas daku nga kahilwayan kag paghidait, ang grupo sang mga Anabaptist nagsaylo sa iban nga pungsod. Karon, makita naton sila sa Naaminhan kag Nabagatnan nga Amerika, kag subong man sa Europa. Madamong denominasyon ang naimpluensiahan sang ila una nga mga panudlo, lakip ang Quak­ers, modernong-adlaw nga mga Baptist, kag Ply­mouth Breth­ren. Ginaambitan sang mga Quak­er ang pagdumot sa inaway sang Baptist kag ang ideya nga ginatuytuyan sang ‘nasulod nga kapawa.’

Ang kaluwasan sang mga Anabaptist labi nga makita sing maathag sa karon sa duha ka partikular nga grupo. Ang una amo ang Hut­terian Breth­ren, nga ginhingadlan sunod sa ila ika-16 ka siglo nga lider, nga si Jacob Hut­ter. Ginpasad nila ang mga komunidad nga kabalayan (com­muni­ty settle­ment) sa Inglaterra, Nakatundan nga Can­a­da, Paraguay, kag ­South Dakota sa Estados Unidos. Ang mga Men­nonite amo ang iban nga grupo. Ginkuha nila ang ila ngalan kay Men­no Si­mons, nga daku ang nahimo sa pagpanas sang malain nga rekord nga nabilin sa Netherlands pagkatapos sang natabo sa Münster. Napatay si Simons sang 1561. Karon, ang mga Men­nonite makita sa Europa kag Naaminhan nga Amerika, upod sa Amish Men­nonites.

“Ang Sulundan” Karon

Bisan pa nga ginpangita sang mga Anabaptist ang “sulundan sang maayong mga pulong,” wala sila magmadinalag-on sa pagtukib sini. Dugang pa, sa iya libro nga A History of Christianity, si K. S. Latou­rette nagsiling: “Sa mapagsik anay nga misyonero, ang paghingabot naghimo sa ila nga magpahilayo sa isa kag isa kag magpabilin nga amo bangod sang pagkabun-ag sa baylo sang sa pagkanakomberti.” Kag matuod man ini bisan karon sa diutay nga mga grupo nga maasoy sa hublag sang Anabaptist. Ang handum nila nga mapahilayo sa kalibutan kag sa mga dalanon sini nagdul-ong sa ila sa paghupot sing tuhay nga dagway sang panapot, ginapalig-on bangod sang ila masunson tuhay nga pagkabuhi sa komunidad.

Busa, nian, masapwan gid bala karon ang “sulundan sang maayong mga pulong”? Huo, apang nagakinahanglan sing tion kag sing paghigugma sa kamatuoran agod masapwan ini. Ngaa indi pag-usisaon agod makita kon bala ang imo ginapatihan nahisanto sa ginpahayag sing balaan nga “sulundan”? Indi mabudlay mahibaluan kon ano ang hinimu-tawo nga tradisyon kag kon ano ang Makasulatanhon nga katunayan. Ang mga Saksi ni Jehova sa lugar ninyo malipay sa pagbulig sa inyo, kay ginaapresyar nila mismo ang paagi kon paano sila ginbuligan nga makahangop sang “sulundan sang maayong mga pulong.”

[Footnote]

[Laragway sa pahina 23]

Nabuligan sang mga Saksi ni Jehova ang madamo nga mahangpan ang “sulundan sang maayong mga pulong”