Ang Pag-ipit nga Magmadinalag-on

GINAREKOMENDAR sang isa ka pasayod sa TV sa mga taga-Nigeria nga “Mangin madinalag-on. Mangin importante” paagi sa paggamit sa isa ka klase sang toothpaste. Bisan pa nga nahibaluan naton tanan nga ang toothpaste indi ang solusyon agod ang isa ka tawo mangin importante, ginapakita sang mga manugpasayod nga nahibaluan nila nga luyag sang mga tawo makilal-an upod sa mga butang nga nagadala sa ngalan sang “kadalag-an.”

Natural ang handum nga magmadinalag-on kag makilala sang iban. Apang, masunson nga ginahatagan sing labi nga pagpadaku sang mga lalaki kag mga babayi ang hinimuan sang tawo sa bagay nga ginabutang nila ang ila kaugalingon sa idalom sang pag-ipit nga makigdungan sa ila isigkatawo. Mangin makatalagam bala ini? Magaapektar bala ini sa imo?

Ang mga Pag-ipit nga Ginaatubang sang mga Tawo

Ang personal nga ambisyon nga magmanggaranon nagahatag sing pag-ipit. Luyag sang madamo nga tawo nga ‘ipabugal ang [ila] pangabuhi,’ matigayon ang sosyal nga pagkilala kag reputasyon.​—⁠1 Juan 2:⁠16.

Ang pamilya mahimo nga nagahatag sing pag-ipit. Sa madamong puluy-an ang bana padayon nga nagapanikasog sa pagpauswag sang iya kita kag sang iya tindog sa iya ulubrahan agod mapataas ang tindog sang pamilya sa katilingban. Ukon ang asawa mahimo nga magpanikasog agod mangin madinalag-on nga de-karera nga babayi. Ang kabataan mahimo nga piliton nga makakuha sing mataas nga grado sa eskwelahan. Problema ini labi na sa nagatin-ad nga mga pungsod diin madamo ang nagapati nga ang solusyon agod mag-ayo ang kahimtangan sang isa amo ang mas mataas nga edukasyon.

Ang komunikasyon mahimo man nga nagaipit sa isa ka tawo nga himud-osan ang mas mataas nga edukasyon, manggad, kag mga posisyon nga kilala kag impluensiado. Ang kadalag-an, nga masunson ginatakus paagi sa kuwarta, mahimo magadul-ong sa kabantugan, kadayawan, kag pagtahod. Ang editoryal sang Daily Times sa Nigeria nagsiling: “Bisan kon daw ano kaayo kag dalayawon ang mga kinaiya sang isa, ang kalabanan [nga tawo] wala nagatahod kag nagakilala sa iya, kon wala sia sing kuwarta.”

Ano ang Magaresulta?

Ina nga kadalag-an sa kalibutan sarang makahatag sing kalipay, apang binagbinaga ang mataas nga bili nga ginapangayo sini. Ang kolumnista sa pamantalaan nga si Achike Okafo nagsulat: “Ang malig-on nga mga pamilya . . . nagakaguba adlaw-adlaw, sa kalabanan bangod sang kuwarta kag sang kon ano ang sarang mabakal sang kuwarta. . . . Bisan ang mga mag-asawa nga mahimo pa gihapon magtingob wala nagahambalanay tuhoy sa ila mga obligasyon subong mga ginikanan . . . bangod masako gid sila tanan sa paghimud-os sa materyal nga mga kinahanglanon sang kadalag-an.” Idugang sa sini ang problema tuhoy sa ginpatumbayaan nga kabataan nga nagliso sa mga druga kag krimen ukon naglayas sa balay, kag ang bili nangin tuman kataas.

Ang pag-ipit nga magmadinalag-on nagtiklod sa iban nga ambisyuso nga mga tawo sa pagkadibunayag kag imoralidad. Ang lanubo nga mga babayi nagsugot sa pagpahulid sa sekso bilang bayad sa maayo nga resulta sa exam kag palamugnan. Bisan pa nga ang kadalag-an natigayon sing dungganon, mahimo atubangon sang madinalag-on nga mga tawo ang kalain sang buot ukon kahisa sang mga dimadinalag-on kag ang pagkasalimpapaw man sang “mga abyan” nga naganyat sa manggad kag dungog. (Manugwali 5:11) Amo gid bala sini ang kadalag-an?

Ang maalamon nga manunulat sang Manugwali sa Biblia nagasabat sing indi. Sa tapos mausisa ang iya daku nga manggad, gahom, kag dungog, subong man ang kalipay nga ginadala sini, naghinakop sia nga ini “walay pulos kag pagpanikasog sa hangin.”​—⁠Manugwali 2:​3-11.

Nagakahulugan bala ini nga ang tagsa ka panikasog sa kabuhi wala sing pulos? Ukon sarang bala matigayon sang katawhan ang nagakaigo nga pagkatimbang samtang nagatukod sing mapatubason nga karera? Ano ang ginapakita sang eksperiensia nga mahimo mangin ang ila labing maayo nga tulumuron?