Hustisya Para sa Tanan—Magaabot Ayhan Ini?

NAKITA sang mga bisita sa ibabaw sang maragtason nga Old Bailey sang London, sa tinukod sang Central Criminal Court, ang estatwa sang isa ka babayi nga nagasimbulo sa hustisya. Sa isa ka kamot, nagauyat sia sing timbangan, nagapakita nga ginatimbang sing maayo ang ebidensia. Ang isa pa niya ka kamot nagauyat sing espada, sa pag-amlig sa wala sing sala kag sa pagsilot sa nakasala. Sa madamong iban pa nga mga duog, makita ninyo ang mga bersion sining simbulo, kon kaisa ang “Hustisya” ginatakpan ang mata sa pagrepresentar sang iya pagkawalay nadampigan.⁠a

Apang, mahimo nga mamangkot ka: ‘Yara gid bala sa bisan anong pungsod, ang hustisya para sa tanan, nga ginarepresentar niya?’ Ang tagsa ka pungsod, sa pagkamatuod, may mga kasuguan, subong man sing mga nagapatuman sa ila. Kag nian may mga hukom kag mga hukmanan. Huo, madamong de-prinsipio nga mga tawo ang nagtinguha sa pagsakdag sa tawhanon nga mga kinamatarong kag sa pagpat-od nga may yara alangay nga hustisya para sa tanan. Apang, maathag nga napaslawan ang kalabanan nila nga mga panikasog. Halos sa adlaw-adlaw, makita naton, mabatian, ukon mabasa ang nahanungod sa kalautan, walay katarungan, kag inhustisya.

Binagbinaga ang halimbawa sang isa ka babayi nga gindemanda. Sa wala pa mapamatud-an ang iya kasal-anan ukon pagkawalay kasal-anan, ginpahibalo sia sang hukom nga sia ang “magatatap” sa panumbungon batok sa iya kon makigkita sia sa iya sa isa ka motel, sing maathag para sa isa ka ginadilian nga relasyon. Huo, ang mga nagaamlig kuntani sang hustisya masunson napamatud-an nga mahiphipan ukon indi kalipikado. Ang magasin nga Time nagasugid nahanungod sa isa ka estado sa Estados Unidos diin 3/5 sang mga huwes sa mataas nga hukmanan ang gin-akusar sing didungganon nga pagginawi sa pagbulig sa kaupod nga hukom.

Dugang pa, kon mabalitaan sang katawhan ang nahanungod sa mga kriminal nga pirme nakalikaw sa silot, madamo ang nangin mayugataon kag nakasapo mismo nga mas mahapos lapason ang kasuguan. (Manugwali 8:11) Nahanungod sa Neth­erlands aton mabasa: “Ginabasol sang madamong Olandes ang mga politiko bangod sang pagpalig-on sing pagkamatinuguton nga nagaresulta sa krimen. Ginasumbong sang iban ang mga hukmanan, labi na ang mga hukom . . . nga padayon nga nagapadapat sing pinakamanubo, kon kaisa dimakatarunganon ka maluluy-on, nga mga pamatbat.” Apang ang aton desperado nga pagkinahanglan sing hustisya nagalakip sing kapin pa sa pagtadlong sa nagapatuman sa kasuguan nga mga ahensia kag sa hudisyal nga sistema.

Nahibal-an ninyo nga sa madamong pungsod ang manggaranon nga minoridad padayon nga nagamanggaranon, samtang ang imol nga masa nagaatubang sing inhustisya sa pangabuhi. Inang inhustisya nagapangibabaw kon ang katawhan, bangod sang ila duag sang panit, etniko nga ginhalinan, hambal, sekso, ukon relihion, may diutay nga kahigayunan sa pagpauswag sa ila kahimtangan, bisan sa pagsakdag sa ila kaugalingon. Ang resulta amo nga minilyon ang ginhalitan sing daku sang kaimulon, gutom, kag balatian. Samtang madamong katawhan sa manggaranon nga mga pungsod ang nakabenepisyo gikan sa nag-uswag nga mga paagi sa medisina, dimaisip nga minilyon ang nagaantos kag nagakapatay bangod indi nila masarangan ang kinahanglanon nga mga medisina ukon bisan ang matinlo nga tubig. Makigsugilanon sa ila nahanungod sa hustisya! May yara sila halin sa duyan tubtob sa lulubngan nga inhustisya.​—⁠Manugwali 8:⁠9.

Kag kamusta ang mga inhustisya nga indi kontrolado sang tawo? Hunahunaa ang mga lapsag nga nabun-ag nga may mga depekto​—⁠bulag, abnormal, ukon may deperensya? Makabatyag bala sing hustisya ang isa ka babayi kon ang iya lapsag mabun-ag nga piang ukon patay, samtang ang iban nga mga babayi sa tupad nagakugos sing mapagros nga mga lapsag? Subong sang ipakita sang masunod nga paghambalanay, inang mga inhustisya pagatadlungon.

Apang, sa sini nga punto sang tion, wala bala kamo nagaugyon sa komento sang Manugwali 1:​15? Didto ginbaton sang isa ka maalam kag eksperiensiado nga hari, gikan sa tawhanon nga punto-de-vista: “Anak ko, indi ka maglakat sa dalan upod sa ila, punggi ang imo mga tiil gikan sa ila banas.”

Ang labi pa ka bantog nga tawo amo si Jesucristo. Sa Lucas 18:​1-5 aton mabasa ang iya ilustrasyon nahanungod sa isa ka hukom “nga wala mahadlok sa Dios kag wala magtahod sa tawo.” Ti, ang isa ka balo padayon nga nagpakiluoy sa sina nga hukom para sa hustisya nga ginahatag sang kasuguan sa iya. Apang nagsiling si Jesus nga ginbuligan lamang sia sang malaut nga hukom bangod ang iya pagpakiluoy nangin paggamo. Gani mahangpan ninyo nga si Jesus nakahibalo nga ang inhustisya bugana. Sa katunayan, sia mismo ginsakit sang ulihi kag ginpatay bangod sang dimatuod nga panumbungon, isa pa ka daku nga dipagpatuman sa hustisya!

Nagapati ang madamo nga may isa ka Dios nga nabalaka nahanungod sa inhustisya. Sa Misa sa isa ka pungsod sa Central America, si Papa Juan Paulo II nagsiling: “Kon tapakon mo ang isa ka tawo, kon indi mo pagtalupangdon ang iya mga kinamatarong, kon himuan mo sia sing malain katama nga inhustisya, kon paantuson mo sia, sudlon kag ipabukot sia ukon tapakon ang iya mga kinamatarong sa kabuhi, nakahimo ka sing krimen kag daku nga sala sa Dios.” Matahom nga mga pulong. Apang, ang mga inhustisya nagapadayon. Ang malnutrisyon sa sina nga pungsod nagapaantos sang 8 sa 10 ka bata nga ubos sa lima ka tuig ang edad. Dos porsiento sang katawhan ang nagapanag-iya sang 80 porsiento sang mapangumahan nga duta.

Gani may Dios gid bala nga nagakabalaka sing daku sa sinang makahaladlok nga mga inhustisya, Dios nga labi pa nga mabalaka sa mga inhustisya nga nagaapektar sa imo? Makita mo bala ayhan nga magaabot ang hustisya?

[Footnote]