Ilugon Mo Bala ang Kaluoy sang Dios?
“Magmanug-ilog kamo sang Dios, subong nga mga anak nga hinigugma.”—EFESO 5:1.
1. Ngaa ang pag-ilog sa iban dapat magpabalaka sa aton tanan?
PARA sa maayo ukon para sa malain, ang kalabanan nga mga tawo nagailog sa iban. Ang mga tawo sa palibot naton, kag mahimo nga mailog naton, nagaapektar sing daku sa aton. Ang ginbugna nga manunulat sang Hulubaton 13:20 nagpaandam: “Ang nagalakat upod sa maalam nga mga tawo mangin maalam, apang ang nagaupod sa mga buangbuang magaantos.” Gani, bangod sang maayong rason nga ang Pulong sang Dios nagasiling: “Indi mo pag-ilugon ang malaut kundi ang maayo. Ang nagahimo sing maayo iya sang Dios.”—3 Juan 11.
2. Sin-o ang dapat naton ilugon, kag sa anong mga paagi?
2 May yara kita maayong mga halimbawa sa Biblia sang mga lalaki kag mga babayi nga sarang naton mailog. (1 Corinto 4:16; 11:1; Filipos 3:17) Apang, ang una gid naton nga ilugon amo ang Dios. Sa Efeso 4:31–5:2, sa tapos nahatag ang mga batasan kag mga buhat nga dapat naton likawan, si apostol Pablo naglaygay nga kita mangin “malulo, nga nagapinatawaray.” Nagdul-ong ini sa pangunang laygay: “Busa, magmanug-ilog kamo sang Dios, subong nga mga anak nga hinigugma, kag maggawi sa gugma.”
3, 4. Anong paglaragway ang ginhatag sang Dios nahanungod sa iya kaugalingon, kag ngaa dapat naton binagbinagon ang iya pagkamakatarunganon nga Dios?
3 Ano ang mga dalanon kag mga kinaiya sang Dios nga dapat naton ilugon? Madamong mga aspeto ang iya personalidad kag mga buhat, subong sang makita sa kon paano niya ginlaragway ang iya kaugalingon kay Moises: “Si Jehova, Dios nga maluluy-on kag mainayuhon, makuli sa pagpangakig kag bugana sa mahigugmaon nga kaluoy kag kamatuoran, nga nagatipig sing mahigugmaon nga kaluoy sa mga linibo, nga nagapatawad sang kalautan kag sang paglapas kag sang sala, kag indi nga mas-a magpasaylo sang malalison, nga nagasilot sang mga kalautan sang mga ginikanan sa mga anak kag sa mga anak sang mga anak.”—Exodo 34:6, 7.
4 Bangod kay si Jehova “nagahigugma sang pagkamatarong kag katarungan,” mahibaluan kag mailog gid naton ini nga bahin sang iya personalidad. (Salmo 33:5; 37:28) Sia ang Manunuga, subong man ang supremo nga Hukom kag Manughatag-Kasuguan sang katawhan, gani ginapakita niya ang katarungan sa tanan. (Isaias 33:22) Maathag ini nga makita sa kon paano niya ginakinahanglan ang katarungan kag ginapatuman ini sa tunga sang iya katawhan nga Israel kag sang ulihi sa sulod sang Cristianong kongregasyon.
Ang Balaan nga Katarungan Ginpatuman
5, 6. Paano ang katarungan ginpadayag sa mga pagpakig-angot sang Dios sa Israel?
5 Sang ginpili niya ang Israel subong iya katawhan, ang Dios namangkot kon bala ‘tumanon nila ang iya tingog kag bantayan ang iya katipan.’ Nagatipon sa tiilan sang Bukid Sinai, nagsabat sila: “Ang tanan nga napamulong ni Jehova himuon namon.” (Exodo 19:3-8) Isa gid ka serioso nga saad! Paagi sa iya mga anghel, ang Dios naghatag sa mga Israelinhon sing mga 600 ka sugo, nga subong katawhan nga dedikado sa iya, obligado sila nga tumanon ini. Kamusta kon ang isa indi makatuman sini? Ang espesyalista sa Kasuguan sang Dios nagpaathag: “Ang pulong nga ginhambal paagi sa mga anghel nagmalig-on, kag ang tagsa ka paglapas ukon pagkadimasinulundon nakabaton sing tumbas nahisanto sa katarungan.”—Hebreo 2:2.
6 Huo, ang Israelinhon nga indi magtuman nagaatubang sing “tumbas nahisanto sa katarungan,” indi dinagakaigo nga tawhanon nga katarungan, kundi katarungan gikan sa aton Manunuga. Ang Dios nagtangdo sing lainlain nga mga silot para sa paglapas sa kasuguan. Ang labing serioso nga silot amo ang ‘pag-utod,’ ukon pagpatay. Ginapadapat ina sa grabe nga paglapas, subong sang idolatriya, panglahi, incestuso, bestialidad, homoseksuwalidad, paghalad sang bata, pagpatay, kag sayop nga paggamit sang dugo. (Levitico 17:14; 18:6-17, 21-29) Dugang pa, ang Israelinhon nga hungod kag dimahinulsulon nga naglapas sang balaan nga kasuguan “pagautdon.” (Numeros 4:15, 18; 15:30, 31) Kon ginatuman ining balaan nga katarungan, ang mga epekto mabatyagan gid sang mga kaliwatan sang nakasala.
7. Ano ang iban nga mga resulta sang pagpatuman sang katarungan sa tunga sang katawhan sang Dios anay?
7 Ang mga silot nagapakita sang kabug-at sang paglapas sa balaan nga kasuguan. Halimbawa, kon ang anak nga lalaki nangin palahubog kag hakugan, dal-on sia sa atubangan sang hamtong nga mga hukom. Kon masapwan nila nga sia hungod kag dimahinulsulon nga makasasala, ang mga ginikanan magapakigbahin sa pagpatuman sang katarungan. (Deuteronomio 21:18-21) Mahanduraw sang mga ginikanan sa tunga naton nga indi ini mahapos himuon. Apang nahibal-an sang Dios nga kinahanglanon ini agod ang kalautan indi maglapta sa tunga sang matuod nga mga sumilimba. (Ezequiel 33:17-19) Ginhimus ini sang Isa nga nahanungod sa iya masiling: “Ang tanan niyang dalanon katarungan. Dios sang katutom kag walay kalautan; matadlong kag matarong sia.”—Deuteronomio 32:4.
8. Paano ang katarungan nagatanda sang pagpakig-angot sang Dios sa Cristianong kongregasyon?
8 Pagkatapos sang madamong mga siglo ginsikway sang Dios ang pungsod sang Israel kag ginpili ang Cristianong kongregasyon. Apang si Jehova wala magbalhin. Nagahimo gihapon sia sing katarungan kag sarang malaragway subong “kalayo nga nagapapas.” (Hebreo 12:29; Lucas 18:7, 8) Busa padayon sia nga may aman sa pagpatudok sang diosnon nga kahadlok sa bug-os nga kongregasyon paagi sa pagpaguwa sa mga makasasala. Ang dedikado nga mga Cristiano nga nangin dimahinulsulon nga makasasala dapat idisfellowship.
9. Ano ang pagdisfellowship, kag ano ang ginahimo sini?
9 Ano ang nadalahig sa pagdisfellowship? Makakuha kita sing leksion sa kon paano ginauyatan ang problema sadtong nahaunang siglo. Isa ka Cristiano sa Corinto ang nakahimo sing imoralidad upod sa asawa sang iya amay kag wala sia naghinulsol, gani nagsugo si Pablo nga pagguwaon sia gikan sa kongregasyon. Ginhimo ini agod amligan ang katinlo sang katawhan sang Dios, kay “ang diutay nga tapay nagalatum sang bug-os nga linamas.” Ang pagpaguwa sa iya magatapna sang iya kalautan sa pagpakahuya sa Dios kag sa katawhan Niya. Ang mabug-at nga disiplina sang pagdisfellowship mahimo man nga makapamarasmas sa iya kag magapatudok sa iya kag sa kongregasyon sang nagakaigo nga pagkahadlok sa Dios.—1 Corinto 5:1-13; ipaanggid ang Deuteronomio 17:2, 12, 13.
10. Paano dapat maghulag ang mga alagad sang Dios kon ang isa gindisfellowship?
10 Ang balaan nga sugo amo nga kon ang malaut ginpaguwa, ang mga Cristiano dapat “dili magpakig-upod sa [iya] . . . , bisan sa pagkaon dili magpakig-upod sa iya.”a Busa nautod ang iya pagpakig-upod, nagalakip sang sosyal nga pagpakig-upod, sa mga matutom nga nagatahod kag maluyag maglakat nahisuno sa kasuguan sang Dios. Ang iban sa ila mahimo nga malayo nga mga paryente, indi bahin sang isa ka panimalay. Mahimo nga ang mga paryente mabudlayan sa pagtuman sining balaan nga sugo, subong nga indi man ini anay mahapos para sa Hebreong mga ginikanan sa idalom sang Mosaikong Kasuguan nga makigbahin sa pagpatay sa malaut nga anak. Apang, ang sugo sang Dios maathag; makapat-od gid kita nga ang pagdisfellowship makatarunganon.—1 Corinto 5:1, 6-8, 11; Tito 3:10, 11; 2 Juan 9-11; tan-awa Ang Lalantawan, Marso 15, 1982, pahina 26-31; Abril 15, 1988, pahina 28-31.
11. Paano ang lainlain nga mga aspeto sang personalidad sang Dios mapadayag may kaangtanan sa pagdisfellowship?
11 Apang, dumduma nga ang aton Dios indi lamang makatarunganon; sia man “bugana sa mahigugmaon nga kalulo, nga nagapatawad sang kalaut kag paglalis.” (Numeros 14:18) Ginaathag sang iya Pulong nga ang isa nga nadisfellowship mahimo maghinulsol, nagapangayo sang kapatawaran sang Dios. Nian ano? Ang eksperiensiado nga mga manugtatap magapakigsapol sa iya sa pagpat-od sing mapangamuyuon kag mahalungon kon bala nagapakita sia sing ebidensia nga nagahinulsol sia sa iya sala nga nagdul-ong sa pagdisfellowship sa iya. (Ipaanggid ang Binuhatan 26:20.) Kon amo, mapasag-uli sia liwat sa kongregasyon, subong sang ginapakita sang 2 Corinto 2:6-11 nga natabo sa tawo sa Corinto. Apang, ang iban nga ginpaguwa madugay na nga napahilayo sa kongregasyon sang Dios, gani may mahimo bala agod mabuligan sila nga makapanumbalik?
Ang Katarungan nga Gintimbangan sang Kaluoy
12, 13. Ngaa ang pag-ilog naton sa Dios nagalakip sang labi pa sa pagpabanaag sang iya katarungan?
12 Ang nagligad nagahinun-anon labi na sa isa ka aspeto sang kinaiya sang Dios, subong sang ginasiling sang Exodo 34:6, 7. Apang, ina nga mga bersikulo nagabalay sang labi pa sa katarungan sang Dios, kag ang luyag mag-ilog sa iya wala lamang nagasentro sa pagpatuman sa katarungan. Kon nagahimo ikaw sang modelo sang templo nga gintukod ni Solomon, tun-an bala nimo ang isa lamang sa mga haligi sini? (1 Hari 7:15-22) Indi, kay indi ina makahatag sa imo sang timbang nga laragway sang kinaugali kag papel sang templo. Sa kaanggid, kon luyag naton ilugon ang Dios, dapat naton ilugon ang iban man nga mga dalanon kag mga kinaiya niya, subong sang iya pagka “maluluy-on kag mainayuhon, makuli sa pagpangakig kag bugana sa mahigugmaon nga kaluoy kag kamatuoran, nga nagatipig sing mahigugmaon nga kaluoy sa mga linibo, nga nagapatawad sang kalautan.”
13 Ang kaluoy kag pagpatawad amo ang pangunang mga kinaiya sang Dios, subong sang makita naton sa kon paano sia anay nakig-angot sa Israel. Ang Dios sang katarungan wala magpasaylo sa ila gikan sa silot tungod sang sulitsulit nga sala, apang nagpakita sia sing nagakaigo nga kaluoy kag pagpatawad. “Ginpakita niya ang iya mga dalanon kay Moises, ang iya mga ginhimo sa mga anak sang Israel. Si Jehova maluluy-on kag mainayuhon, makuli sa pagpangakig kag bugana sa mahigugmaon nga kaluoy. Dili sia magsabdong sing dalayon, kag dili sia maghupot sang iya kaakig sa gihapon.” (Salmo 103:7-9; 106:43-46) Huo, ang pagdumdom sang iya mga pagpakig-angot sa sulod sang kapin sa mga gatos ka tuig nagapamatuod sinang mga pulong nga matuod.—Salmo 86:15; 145:8, 9; Miqueas 7:18, 19.
14. Paano ginpakita ni Jesus nga gin-ilog niya ang pagkamaluluy-on sang Dios?
14 Sanglit si Jesucristo “nagapabanaag sang himaya sang Dios kag nagadala sang larawan gid sang iya kinaugali,” mapaabot naton sa iya nga ipakita niya ang kaanggid nga kaluoy kag kahanda sa pagpatawad. (Hebreo 1:3) Ginhimo niya ini, subong sang ginapakita sang iya ginhimo sa iban. (Mateo 20:30-34) Ginpadaku man niya ang kaluoy paagi sa iya mga pulong nga aton mabasa sa Lucas kapitulo 15. Ang tatlo ka ilustrasyon didto nagapamatuod nga gin-ilog ni Jesus si Jehova, kag naghatag ini sing importante nga mga leksion para sa aton.
Kabalaka sa Kon Ano ang Nadula
15, 16. Ano ang nagtiklod kay Jesus nga ihatag ang mga ilustrasyon sa Lucas 15?
15 Ina nga mga ilustrasyon nagapamatuod sa maluluy-on nga interes sang Dios sa mga makasasala, nagalaragway sang nagakaigo nga larawan para ilugon naton. Binagbinaga ang kahimtangan sang mga ilustrasyon: “Karon ang mga manugsukot sang buhis kag mga makasasala nagapalapit tanan [kay Jesus] sa pagpamati sa iya. Kag ang mga Fariseo kag ang mga escriba nagkumod, nga nagasiling: ‘Ining tawo nagabaton sang mga makasasala kag nagakaon upod sa ila.’ ”—Lucas 15:1, 2.
16 Ang tanan nga tawo nga nadalahig mga Judiyo. Ang mga Fariseo kag mga escriba nagpabugal sang ila mahalungon kuno nga pagtuman sang Mosaikong Kasuguan, isa ka sahi sang legalistiko nga pagkamatarong. Apang, ang Dios indi ugyon sa pagpakamatarong sa kaugalingon. (Lucas 16:15) Ayhan ang mga manugsukot sang buhis nga ginsambit mga Judiyo nga nagkolekta sang buhis para sa Roma. Bangod kay madamo ang nagsukot sing sobra nga kantidad sa mga masigka Judiyo, ang mga manugsukot sang buhis isa ka talamayon nga grupo. (Lucas 19:2, 8) Ginklase sila upod sa “mga makasasala,” nga naglakip sa mga imoral, bisan sa mga makihilawason. (Lucas 5:27-32; Mateo 21:32) Apang ginpamangkot ni Jesus ang nagareklamo nga mga lider sang relihion:
17. Ano ang nahaunang ilustrasyon ni Jesus sa Lucas 15?
17 “Sin-o bala ang tawo sa inyo nga may isa ka gatos ka karnero, kon nadula ang isa sa ila, nga indi magbiya sang kasiaman kag siam sa kamingawan kag magpangita sang nadula tubtob nga makita niya ini? Kag sang nakita niya ini, ginapahamtang niya ini sa iya mga abaga, nga nagakalipay. Kag sang nakapauli sia, ginatipon niya ang iya mga abyan kag mga kasilingan, nga nagasiling sa ila, ‘Kalipay kamo upod sa akon, kay nakita ko ang akon karnero nga nadula.’ Nagasiling ako sa inyo nga sa among kalipay may kalipay sa langit tungod sa isa ka makasasala nga nagahinulsol labi pa sa kasiaman kag siam nga matarong nga wala nagakinahanglan sing paghinulsol.” Mahangpan sang mga lider sang relihion ang malaragwayon nga paglaragway, kay ang mga karnero kag mga manugbantay kinaandan nga talan-awon. Bangod sang pagkabalaka, ginbiyaan sang manugbantay ang 99 ka karnero sa paghalab sa pamilyar nga halalban samtang naglakat sia sa pagpangita sa isa nga nadula. Nagpadayon tubtob nakita niya ini, mahigugmaon nga ginhakwat niya ang hinadlukan nga karnero pabalik sa panong.—Lucas 15:4-7.
18. Subong sang ginpatalupangod sa ikaduhang ilustrasyon ni Jesus sa Lucas 15, ano ang nagdul-ong sa pagkalipay?
18 Si Jesus nagdugang sang isa pa ka ilustrasyon: “Ukon sin-o bala nga babayi nga may napulo ka dracma, kon madula niya ang isa, nga indi magsindi sing suga kag magsilhig sang balay kag magpangita sing matinatapon gid tubtob nga makita niya ini? Kag sang nakita niya ini gintipon niya ang iya mga abyan kag mga kasilingan, nga nagasiling, ‘Kalipay kamo upod sa akon, kay nakita ko ang dracma nga nadula ko.’ Sa among bagay, nagasiling ako sa inyo, nga may kalipay sa atubangan sang mga anghel sang Dios tungod sa isa ka makasasala nga nagahinulsol.” (Lucas 15:8-10) Ang dracma katumbas sa halos isa ka adlaw nga suweldo sang isa ka mamumugon. Ang dracma sang babayi mahimo nga ginpanubli, ukon bahin sang isa ka hubon nga ginhimo nga alahas. Sang nadula ini, ginpangita gid niya ini sing maayo, kag nian sia kag ang iya mga abyan nga babayi nagkalipay. Ano ang ginasugid sini sa aton nahanungod sa Dios?
Kalipay sa Langit—Tungod sa Ano?
19, 20. Nahanungod kay sin-o ang nahaunang duha ka ilustrasyon ni Jesus sa Lucas 15, kag anong pangunang punto ang ginapakita sini?
19 Ining duha ka ilustrasyon pagsabat sa pagmulay kay Jesus, nga mga pila ka bulan ang nagligad ginpakilala niya ang iya kaugalingon subong ang “maayong manugbantay” nga magahatag sang iya kalag tungod sa iya mga karnero. (Juan 10:11-15) Apang, indi lamang nahanungod kay Jesus ang mga ilustrasyon. Ang leksion nga dapat matun-an sang mga escriba kag mga Fariseo nasentro sa panimuot kag mga dalanon sang Dios. Gani, si Jesus nagsiling nga may kalipay sa langit tungod sang isa ka makasasala nga nagahinulsol. Ang mga relihionista nagaangkon nga ginaalagad nila si Jehova, apang wala nila sia ginailog. Sa pihak nga bahin, ang maluluy-on nga mga dalanon ni Jesus nagarepresentar sa kabubut-on sang iya Amay.—Lucas 18:10-14; Juan 8:28, 29; 12:47-50; 14:7-11.
20 Kon isa sa isa ka gatos ang sadsaran para sa kasadya, ang isa ka sensilyo sa napulo labi pa. Bisan karon, mabatyagan naton ang balatyagon sang mga babayi nga nagkalipay sang nakita ang dracma! Ang leksion man diri nasentro sa langit, sa bagay nga “ang mga anghel sang Dios” nagkalipay upod kay Jehova “tungod sa isa ka makasasala nga nagahinulsol.” Talupangda inang katapusan nga tinaga, “nagahinulsol.” Ining mga ilustrasyon nahanungod gid sa mga makasasala nga naghinulsol. Kag makita mo nga ginpadaku sang duha ang pagkanagakaigo sang pagkalipay tungod sang paghinulsol nila.
21. Anong leksion ang dapat naton matun-an gikan sa mga ilustrasyon ni Jesus sa Lucas 15?
21 Ang napatalang nga mga lider sang relihion nga nagpabugal bangod sang pakitakita nga pagtuman sa Kasuguan nagpasapayan sa pagka “maluluy-on kag mainayuhon [sang Dios], . . . nga nagapatawad sang kalautan kag sang paglapas kag sang sala.” (Exodo 34:6, 7) Kon gin-ilog nila ining aspeto sang mga dalanon kag personalidad sang Dios, kuntani ginpasalamatan nila ang kaluoy ni Jesus sa mga makasasala nga naghinulsol. Kamusta kita? Ginabutang bala naton sa tagipusuon ang leksion kag ginaaplikar ini? Ti, talupangda ang ikatlo nga ilustrasyon ni Jesus.
Paghinulsol kag Kaluoy Nagapanghikot
22. Sa malip-ot, ano ang ginhatag ni Jesus subong ikatlong ilustrasyon sa Lucas 15?
22 Masunson ini ginatawag nga ilustrasyon nahanungod sa buhaha nga anak. Apang, sa pagbasa nimo makita mo kon ngaa nagahunahuna ang iban nga parabola ini sang gugma sang isa ka amay. Nagasugid ini tuhoy sa manghud nga anak nga lalaki sa pamilya, nga nagkuha sang palanublion sa iya amay. (Ipaanggid ang Deuteronomio 21:17.) Nagpanlakatan sia sa malayong duta, kag didto gin-usikan niya ang iya pagkabutang sa patuyang nga pagpangabuhi, kag bangod sina nagpamugon sia sa pagbahog sang mga baboy, kag ginhandum niya ang ginakaon sang mga baboy sa kagutom. Nahaulian sia sang ulihi kag nagpamat-od sa pagpauli, bisan pa himuon sia sang iya amay nga mamumugon. Samtang nagahinampot sia sa balay, gin-abiabi sia sang iya amay, kag naghiwat pa sing sinalusalo. Ang magulang, nga nagpabilin sa balay nga nagapangabudlay, naakig sa ginpakita nga kaluoy. Apang ang amay nagsiling nga dapat sila magkalipay bangod ang anak nga napatay nabuhi.—Lucas 15:11-32.
23. Ano ang dapat naton matun-an gikan sa ilustrasyon nahanungod sa buhaha nga anak?
23 Ang iban nga mga escriba kag mga Fariseo mahimo nagbatyag nga ginpaanggid sila sa magulang nga anak nga lalaki, kabaliskaran sa mga makasasala nga kaangay sang manghud nga anak nga lalaki. Apang, nakuha bala nila ang yabi nga punto sang ilustrasyon, kag kita bala? Nagapatalupangod ini sa talalupangdon nga kinaiya sang aton maluluy-on nga Amay, ang iya kahanda sa pagpatawad sa sadsaran sang tinagipusuon nga paghinulsol kag pagkanahaylo sang makasasala. Dapat ini magpahulag sa mga tagpalamati nga maghulag nga may kalipay sa pagtubos sa mahinulsulon nga mga makasasala. Amo sina kon paano ginatamod sang Dios ang mga butang kag kon paano sia nagapanghikot, kag ang nagailog sa iya nagahimo man sini.—Isaias 1:16, 17; 55:6, 7.
24, 25. Anong mga dalanon sang Dios ang dapat naton tinguhaan nga ilugon?
24 Sa maathag, ang katarungan nagatanda sang tanan nga mga dalanon sang Dios, busa ang tanan nga maluyag sa pag-ilog kay Jehova nagapakabahandi kag nagasunod sang katarungan. Apang, ang aton Dios wala ginapahulag sang mabudlay hangpon ukon estrikto nga katarungan. Ang iya kaluoy kag gugma daku. Ginapakita niya ini paagi sa kahanda sa pagpatawad pasad sa tunay nga paghinulsol. Nagakaigo, nian, nga iangot ni Pablo ang aton pagkamapinatawaron sa pag-ilog naton sa Dios: “Nga nagapinatawaray, subong nga ang Dios man kay Cristo nagpatawad sa inyo. Busa, magmanug-ilog kamo sang Dios, subong nga mga anak nga hinigugma.”—Efeso 4:32–5:2.
25 Madugay na gintinguhaan sang matuod nga mga Cristiano nga ilugon ang katarungan ni Jehova subong man ang iya kaluoy kag kahanda sa pagpatawad. Sa labi naton nga pagkilala sa iya, labi nga nagahapos para sa aton nga mailog sia sa sining mga bahin. Apang, paano naton ini iaplikar sa isa nga makatarunganon nga nakabaton sing mabug-at nga disiplina bangod nagpadayon sia sa dalanon sang sala? Tan-awa naton.
[Footnote]
a “Ang ekskomunikasyon sa kabilugan nga kahulugan amo ang hungod nga buhat diin ginadingot sang isa ka grupo ang pribilehiyo nga mangin miembro sini yadtong mga miembro anay nga maayo sing tindog. . . . Ang ekskomunikasyon sang Cristianong dag-on ginapatuhoy sa isa ka buhat sang dipaglakip diin ang isa ka relihioso nga komunidad nagadingot sa mga nakasala sang mga sakramento, pagsimba sang kongregasyon, kag ayhan bisan ano nga sahi sosyal nga pagpakig-angot.”—The International Standard Bible Encyclopedia.
Ano ang Imo Natun-an?
◻ Paano ang katarungan sang Dios ginpadayag sa kongregasyon sang Israel kag sang Cristianong kongregasyon?
◻ Ngaa dapat naton ilugon ang kaluoy sang Dios, dugang sa iya katarungan?
◻ Ano ang nagdul-ong sa tatlo ka ilustrasyon sa Lucas kapitulo 15, kag anong mga leksion ang ginatudlo sini sa aton?
[Laragway sa pahina 16, 17]
Patag sang er-Raha antes sang Bukid Sinai (nawala nga palibot)
[Ginkuhaan]
Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.
[Ginkuhaan sang Laragway sa pahina 15]
Garo Nalbandian
Ginkuhaan sang Laragway sa pahina 18]
Garo Nalbandian