“Ang Manugtatap Dapat . . . Mapinugungon sa Kaugalingon”
“Ang manugtatap dapat . . . mapinugungon sa kaugalingon.”—TITO 1:7, 8.
1, 2. Anong halimbawa sang pagpugong ang ginpakita ni William sang Orange, kag upod ang anong maayong mga resulta?
ANG maragtas nagahatag sing pinakatalalupangdon nga halimbawa may kaangtanan sa pagpugong sa balatyagon. Sadtong tungatunga sang ika-16 ka siglo, ang hoben nga Olandes nga prinsipe nga si William sang Orange nagpangayam kaupod ni Hari Henry II sang Pransya. Ginsugid sang hari kay William ang plano nila sang hari sang Espanya nga papason ang tanan nga mga Protestante sa Pransya kag sa Netherlands—sa katunayan, sa bug-os nga Cristiandad. Nagdumdom si Hari Henry nga ang hoben nga si William isa ka debotado nga Katoliko kaangay niya kag gani ginsugid niya ang tanan nga detalye nahanungod sa buko. Nangidlis si William sa nabatian niya bangod madamo sang iya suod nga mga abyan mga Protestante, apang wala niya ginpasat-om ang iya balatyagon; sa baylo, nagpakita sia sing daku nga interes sa tanan nga mga detalye nga ginhatag sa iya sang hari.
2 Apang, sa masarangan ni William, gilayon sia nga naghimo sing mga plano agod paslawon ang buko, kag nagdul-ong ini sang ulihi sa kahilwayan sang Netherlands gikan sa dominasyon sang Espanyol nga Katoliko. Bangod nahimo ni William nga punggan ang iya kaugalingon sang una niya nga nabatian ang nahanungod sa buko, nakilala sia nga “si William nga Hipuson.” Madinalag-on gid si William sang Orange sa bagay nga ginasugiran kita: “Amo gid sia ang matuod nga tagpasad sang kahilwayan kag kabantugan sang Olandes nga republika.”
3. Sin-o ang nagabenepisyo kon ang Cristianong mga gulang nagapakita sing pagpugong sa kaugalingon?
3 Bangod sang iya pagpugong, daku ang nabulig ni William nga Hipuson sa iya kaugalingon kag sa iya katawhan. Sa kaanggid nga paagi, ang bunga sang espiritu nga pagpugong sa kaugalingon dapat ipakita sa karon sang Cristianong mga gulang, ukon mga manugtatap. (Galacia 5:22, 23) Paagi sa pagpakita sini nga kinaiya, ginabuligan nila ang ila kaugalingon kag ang mga kongregasyon. Sa pihak nga bahin, ang indi nila pagpakita sing pagpugong sa kaugalingon makatuga sing dimabanta nga halit.
Pagpugong sa Kaugalingon—Kinahanglanon Para sa mga Gulang
4. Anong laygay ni apostol Pablo ang nagapadaku sang kinahanglanon nga magpakita sing pagpugong sa kaugalingon ang mga gulang?
4 Gin-apresyar ni Pablo, isa mismo ka gulang, ang importansia sang pagpugong sa kaugalingon. Sang naglaygay sa mga gulang nga nagpalapit sa iya gikan sa Efeso, nagsiling sia sa ila: “Tatapa ang inyo kaugalingon kag ang bug-os nga panong.” Lakip sa iban nga mga butang, ang pagtatap nila sang ila kaugalingon naglakip sang kinahanglanon nga ipakita ang pagpugong sa kaugalingon, ang pagbantay sa ila pagginawi. Sang nagsulat kay Timoteo, ginsambit man ini si Pablo, nga nagasiling: “Andami ang imo kaugalingon kag ang imo pagpanudlo.” Ina nga laygay nagpakita nga nahibaluan ni Pablo ang tawhanon nga huyog sang iban nga labi na nga nabalaka sa pagbantala sa baylo sang sa pagbuhat kon ano ang ila ginabantala. Gani, ginpadaku niya primero ang kinahanglanon nga andaman ang ila kaugalingon.—Binuhatan 20:28; 1 Timoteo 4:16.
5. Paano ginatangdo ang Cristianong mga gulang, kag diin ginarekord sa Kasulatan ang ila mga kalipikasyon?
5 Sa bug-os nga tuig, ang Makasulatanhon nga papel sang mga gulang amat-amat nga nag-athag. Sa karon, nakita naton nga ang pagkagulang isa ka gintangdo nga posisyon. Ang mga gulang ginatangdo sang Nagadumala nga Hubon sang mga Saksi ni Jehova ukon sang direkta nga mga tiglawas sini. Ina nga hubon nagarepresentar naman sa “matutom kag mainandamon nga ulipon.” (Mateo 24:45-47) Ang mga kalipikasyon agod mangin isa ka Cristianong manugtatap, ukon gulang, ginhatag ni apostol Pablo sa 1 Timoteo 3:1-7 kag Tito 1:5-9.
6, 7. Anong ispisipikong mga kalipikasyon sa mga gulang ang nagakinahanglan sing pagpugong sa kaugalingon?
6 Si Pablo nagasiling sa 1 Timoteo 3:2, 3 nga ang manugtatap dapat mahaganhaganon sa batasan. Ini kag ang pagkinahanglan sa isa ka gulang nga mangin mahim-ong nagakinahanglan sang pagpakita sing pagpugong sa kaugalingon. Ang lalaki nga kalipikado mangin isa ka manugtatap dimakiawayon kag dimabinangigon. Ining mga kalipikasyon nagakinahanglan man nga ang isa ka gulang mapinugungon sa kaugalingon. Dugang pa, agod ang isa ka gulang indi mangin palahubog, palainom sing alak, dapat sia magpakita sing pagpugong sa kaugalingon.—Tan-awa man ang footnote sa 1 Timoteo 3:2, 3.
7 Sa Tito 1:7, 8, ispisipiko nga ginsambit ni Pablo nga ang isa ka manugtatap dapat mapinugungon sa kaugalingon. Apang, talupangda kon pila sa iban pa nga mga kinahanglanon nga ginlista sa sining mga bersikulo ang nagalakip sang pagpugong sa kaugalingon. Halimbawa, ang manugtatap dapat magdisalawayon, huo, magdisalabdungon. Sa pagkamatuod, indi ini mahimo sang gulang kon wala sia nagapakita sing pagpugong sa kaugalingon.
Kon Nagapakig-angot sa Iban
8. Anong mga kinaiya nga kinahanglan sang mga gulang sa paglaygay ang nagapakita sang pagkinahanglan sang pagpugong sa kaugalingon?
8 Nian sa liwat, ang isa ka manugtatap dapat mapailubon kag mabinatason kon nagapakig-angot sa mga masigkatumuluo, kag nagakinahanglan ini sing pagpugong sa kaugalingon. Halimbawa, sa Galacia 6:1, aton mabasa: “Mga kauturan, kon ang isa ka tawo magahimo sing sayop nga tikang antes sia makamarasmas sini, kamo nga may espirituwal nga mga kalipikasyon [labi na ang mga gulang] magatinguha sa pagpasag-uli sa iya sa espiritu nga malulo, samtang nagaandam sang imo kaugalingon, basi kon ikaw man pagsulayon.” Nagakinahanglan sing pagpugong sa kaugalingon ang pagpakita sing espiritu nga malulo. Bangod sina, ang pagpugong sa kaugalingon nalakip man sa pag-andam sa kaugalingon. Sa kaanggid, kon ang gulang ginapangayuan sing bulig sang isa ka tawo nga may problema, ang pagpugong sa kaugalingon importante katama. Bisan ano man ang mahimo nga ginapensar sang gulang tuhoy sa indibiduwal, dapat sia magmangin malulo, mapailubon, kag mahangpunon. Sa baylo nga magmaabtik sa paghatag sing laygay, ang gulang dapat handa sa pagpamati kag sa paghibalo gikan sa indibiduwal kon ano gid ang nagatublag sa iya.
9. Anong laygay ang dapat dumdumon sang mga gulang kon nagapakigsugilanon sa napung-awan nga mga utod?
9 Ang laygay sa Santiago 1:19 nagakaigo labi na kon nagapakigsugilanon sa napung-awan nga tawo: “Kilalaha ini, hinigugma kong mga kauturan. Ang tagsa ka tawo magmadagmit sa pagpamati, magmahinay sa paghambal, magmakuli sa pagpangakig.” Huo, labi na kon nagaatubang sang akig kag emosyonal nga reaksion nga ang gulang dapat maghalong nga indi man magkaakig. Nagakinahanglan sing pagpugong sa kaugalingon nga indi pagsugataon ang tuga sang emosyon nga mga hambal sing tuga sang emosyon nga mga hambal, wala ‘nagabayad sing malaut sa malaut.’ (Roma 12:17) Ang pagsabat sa amo man nga paagi nagapalain lamang sang kahimtangan. Gani diri liwat ang Pulong sang Dios nagahatag sa mga gulang sing maayo nga laygay, nagapahanumdom sa ila nga “ang mahumok nga panalabton nagapalugpay sang kasingkal.”—Hulubaton 15:1.
Pagpugong sang Kaugalingon sa mga Miting sang mga Gulang kag Hudisyal nga mga Husay
10, 11. Ano ang natabo sa mga miting sang mga gulang, nagapakita sang pagkinahanglan sing pagpugong sa kaugalingon sa sinang mga okasyon?
10 Ang isa pa ka bahin diin ang Cristianong mga manugtatap dapat maghalong sa pagpakita sing pagpugong sa kaugalingon amo ang sa tion sang mga miting sang mga gulang. Ang paghambal sing matawhay sang kamatuoran kag katarungan nagakinahanglan sing daku nga pagpugong sa kaugalingon. Nagakinahanglan man sing pagpugong sa kaugalingon ang paglikaw nga pangibabawan ang paghambalanay. Kon ang isa ka gulang may amo sina nga kinaugali nga huyog, ang isa pa ka gulang malulo nga makalaygay sa iya.—Ipaanggid ang 3 Juan 9.
11 Nian sa liwat, sa mga miting sang mga gulang, ang sobra ka hanuot nga gulang mahimo masulay nga mag-emosyonal, magtunog pa gani sang iya tingog. Ini nga buhat nagapakita gid sing kakulang sang pagpugong sa kaugalingon! May duha ini ka disbentaha sa kaugalingon. Sa isa ka bahin, kon tubtob diin nadula sang isa ang iya pagpugong sa kaugalingon, tubtob man dira nga ginapaluya niya ang iya kaugalingon nga kaso paagi sa pagtugot sa emosyon nga mangibabaw sa lohiko. Sa pihak nga bahin, kon ang isa nangin emosyonal, maakigon sia ukon magapamatok pa gani sa iya kaupod nga mga gulang. Luwas pa, kon ang mga gulang indi magahalong, ang pagkatuhay sing mga opinyon mahimo makatuga sing pagbinahinbahin sa tunga nila. Nagahalit ini sa ila kaugalingon kag sa kongregasyon.—Ipaanggid ang Binuhatan 15:36-40.
12. May kaangtanan sa anong mga kahimtangan nga ang mga gulang dapat maghalong sa pagpakita sing pagpugong sa kaugalingon?
12 Kinahanglan man katama sang mga gulang ang pagpugong sa kaugalingon agod malikawan nila ang pagpasulabi ukon pag-abuso sa ila gahom. Mahapos magpadaug sa pagsulay, sa pagtugot sa tawhanon nga konsiderasyon nga magaimpluwensia sa kon ano ang ginasiling ukon ginahimo sang isa! Sa liwat kag liwat, ang mga gulang wala makadesisyon sing maayo sang ang isa sang ila mga anak ukon himata natukiban nga nakasala. Sa sinang mga kahimtangan kinahanglan ang pagpugong sang kaugalingon agod indi pagtugutan ang relasyon sa dugo sa pagtapna sa makatarunganon nga buhat.—Deuteronomio 10:17.
13. Ngaa ang pagpugong sa kaugalingon labi na nga kinahanglan sang mga gulang sa hudisyal nga mga husay?
13 Ang isa pa ka kahimtangan diin ang pagpugong sa kaugalingon importante katama amo kon may yara hudisyal nga husay. Ang mga gulang dapat magpakita sing daku nga pagpugong sa kaugalingon agod indi sila maimpluwensiahan sing dinagakaigo sang emosyon. Indi sila dapat madali madala sang mga paghibi. Sa amo man nga tion, ang gulang dapat maghalong nga indi niya madula ang iya pagpugong sa kaugalingon kon ginasumbong sia kag ginapasipalahan, subong sang kon nagapakig-angot sa mga apostata. Nagakaigo gid diri ang ginsiling ni Pablo: “Ang ulipon sang Ginuo dili dapat magpakigbanggianay, kundi magmalulo sa tanan.” Nagakinahanglan sing pagpugong sa kaugalingon agod ipakita ang kalulo kon ginaipit. Padayon nga ginpakita ni Pablo nga “ang ulipon sang Ginuo” dapat “mapainumuron, nagasaway nga may kalulo sang mga kasumpong niya.” Ang pagpakita sing kalulo kag paghupot sing pagpugong sa kaugalingon kon nagapakig-angot sa nagapamatok nagakinahanglan sing dakung pagpugong sa kaugalingon.—2 Timoteo 2:24, 25.
Pagpugong sa Kaugalingon Upod sa Tuhay nga Sekso
14. Anong maayong laygay ang dapat sundon sang mga gulang sa pagpakig-angot nila sa tuhay nga sekso?
14 Dapat gid mangin alisto ang mga gulang sa pagpakita sing pagpugong sa kaugalingon kon nagapakig-angot sa tuhay nga sekso. Indi maayo para sa isa ka gulang nga magduaw sa isa ka utod nga babayi sing isahanon. Dapat sia magpaupod sa isa pa ka gulang ukon ministeryal nga alagad. Ayhan nagatan-aw sini nga problema, si Pablo naglaygay sa gulang nga si Timoteo: “Kabiga . . . ang magulang pa sa imo nga mga babayi subong nga mga iloy, ang manghud pa sa imo nga mga babayi subong nga mga utod sa bug-os nga kaputli.” (1 Timoteo 5:1, 2) Ang iban nga mga gulang nakita nga nagahikap sa utod nga babayi sa daw katulad sang isa ka amay. Apang mahimo nila ginadaya ang ila kaugalingon, kay ang romantiko nga silabo lamang sa baylo sang Cristianong utudnon nga pagpalangga ang mahimo nga nagatiklod sina nga buhat.—Ipaanggid ang 1 Corinto 7:1.
15. Paano ginapakita sang isa ka hitabo ang pasipala sa ngalan ni Jehova nga mahanabo kon ang gulang wala nagapakita sing pagpugong sa kaugalingon?
15 Daku gid nga halit sa kamatuoran ang nagresulta bangod ang iban nga mga gulang wala nagpakita sing pagpugong sa kaugalingon sa ila pagpakig-angot sa mga utod nga babayi sa kongregasyon! Sang nagligad nga mga pila ka tuig, ang isa ka gulang gindisfellowship bangod nagpanglahi sia kaupod sa isa ka Cristianong utod nga babayi nga ang bana indi Saksi. Sadto mismo nga gab-i nga ginpahibalo ang pagdisfellowship sa isa anay ka gulang, ang agrabyado nga bana nagsulod sa Kingdom Hall nga dala ang riple kag gintiro ang duha. Wala sing napatay sa ila, kag sa gilayon gindis-armahan sia, apang sang masunod nga adlaw ginbalita sang isa ka dakung pamantalaan sa unang pahina sini ang nahanungod sa ‘pagtiro sa isa ka simbahan.’ Daw ano nga pasipala ang gindala sang kakulang sing pagpugong sa kaugalingon sang gulang sa kongregasyon kag sa ngalan ni Jehova!
Pagpugong sa Kaugalingon sa Iban nga mga Bahin
16. Ngaa ang mga gulang dapat maghalong sa pagpakita sing pagpugong sa kaugalingon kon nagapamulongpulong publiko?
16 Ang pagpugong sa kaugalingon kinahanglan man katama kon ang isa ka gulang nagapamulongpulong publiko. Ang manugpamulongpulong publiko dapat isa ka huwaran sang pagsalig kag pagkatimbang. Tuyo sang iban pakadlawon ang ila mga tagpalamati paagi sa pagkomento sing kaladlawan. Nagapakita ini nga nagapadaug sila sa pagsulay nga pahamut-an ang ila tagpalamati. Matuod, ang tanan nga nagapadaug sa pagsulay kulang sing pagpugong sa kaugalingon. Masiling pa gani nga ang pagsobra sa oras kon nagapamulongpulong nagapakita sing kakulang sing pagpugong sa kaugalingon, kag subong man sing indi bastante nga paghanda.
17, 18. Ano ang papel sang pagpugong sa kaugalingon sa pagbalanse sang gulang sang iya nanuhaytuhay nga mga responsabilidad?
17 Ang tanan nga mapisan nga gulang dapat magaatubang sang hangkat nga balansehon ang lainlain nga mga butang nga nagakinahanglan sang iya tion kag enerhiya. Nagakinahanglan sing pagpugong sa kaugalingon agod indi magsobra. Ang iban nga mga gulang nabalaka sing daku sa mga problema sa kongregasyon sa bagay nga napatumbayaan nila ang ila mga pamilya. Busa, sang ang isa ka utod nga babayi nagsugid sa asawa sang gulang nahanungod sa makapalig-on nga pagduaw bilang pagbantay sang iya bana sa iya, ang asawa sang gulang nagsiling: “Kuntani duawon man niya ako!”—1 Timoteo 3:2, 4, 5.
18 Ang gulang nagakinahanglan man sing pagpugong sa kaugalingon agod balansehon ang tion nga ginahinguyang niya sa personal nga pagtuon kag sa tion nga ginahinguyang niya sa pag-alagad sa latagon ukon sa mga pagduaw bilang pagbantay. Bangod sang pagkamadayaon sang tawhanon nga tagipusuon, tuman kahapos para sa isa ka gulang ang maghinguyang sing mas madamo nga tion sang sa dapat sa nakita niya nga labing makalilipay. Kon mahuyugon sia sa mga libro, mahimo sia maghinguyang sing mas madamo nga tion sa personal nga pagtuon sang sa nagakaigo. Kon nabudlayan sia sa pamalaybalay nga pag-alagad mahimo sia magabalibad nga napatumbayaan niya ini bangod nagahimo sia sing mga pagduaw bilang pagbantay.
19. Anong mga obligasyon sang mga gulang ang nagapakita sang pagkinahanglan sing pagpugong sa kaugalingon?
19 Ang obligasyon nga huptan ang pagkakompidensiyal nagakinahanglan man sa gulang nga mangin alisto nga ipakita ang malig-on nga pagpugong sa kaugalingon. May kaangtanan sa sini amo ang laygay: “Dili pag-ibuyagyag ang tinago sang iban.” (Hulubaton 25:9) Ginapakita sang eksperiensia nga mahimo nga amo ini ang pinakalapnag nga ginalapas nga mga kinahanglanon sa tunga sang mga gulang. Kon ang bana may isa ka maalam kag mahigugmaon nga asawa diin may maayo sia nga komunikasyon, mahimo sia nahuyog sa paghinun-anon ukon sa pagsambit sang kompidensiyal nga mga butang. Apang indi ini nagakaigo kag indi gid maalamon. Una sa tanan, ginaguba mo ang pagsalig. Ang espirituwal nga mga kauturan nga lalaki kag babayi nagakadto sa mga gulang kag nagasugid sa ila bangod nagasalig sila nga kabigon ini nga kompidensiyal. Ang pagsugid sang kompidensiyal nga butang sa iya asawa sayop, dimaalamon, kag dimahigugmaon man bangod nagahatag ini sa iya sing dinagakaigo nga lulan.—Hulubaton 10:19; 11:13.
20. Ngaa importante gid para sa mga gulang nga ipakita ang pagpugong sa kaugalingon?
20 Sa walay duhaduha, ang pagpugong sa kaugalingon tuman gid ka importante, kag labi na gid para sa mga gulang! Bangod gintugyanan sila sing pribilehiyo nga manguna sa katawhan ni Jehova, mas daku ang ila salabton. Bangod madamo ang ginhatag sa ila, madamo ang ginakinahanglan sa ila. (Lucas 12:48; 16:10; ipaanggid ang Santiago 3:1.) Pribilehiyo kag katungdanan sang mga gulang nga magpahamtang sing maayo nga halimbawa para sa tanan. Kapin pa sa sina, ang gintangdo nga mga gulang yara sa posisyon nga maghimo sing daku pa nga kaayuhan ukon daku pa nga halit sa iban, sing masunson depende sa kon paano nila ginapakita ang pagpugong sang kaugalingon ukon indi. Indi katingalahan nga si Pablo nagsiling: “Ang manugtatap dapat . . . mapinugungon sa kaugalingon.”
Madumduman Mo Bala?
◻ Anong Makasulatanhon nga mga kinahanglanon sa mga gulang ang nagapakita nga dapat sila magpakita sing pagpugong sa kaugalingon?
◻ Ngaa ang pagpugong sa kaugalingon kinahanglan sang mga gulang kon nagapakig-angot sa mga masigkatumuluo?
◻ Paano dapat ipakita ang pagpugong sa kaugalingon sa mga miting sang mga gulang?
◻ Anong hangkat ang ginahatag sang kinahanglanon nga taguon sang mga gulang ang kompidensiyal nga mga butang?
[Laragway sa pahina 20]
Ang pagpakita sing pagpugong sa kaugalingon kinahanglanon sa mga miting sang mga gulang
[Laragway sa pahina 23]
Ang Cristianong mga gulang dapat magpakita sing pagpugong sa kaugalingon kag magtago sang kompidensiyal nga mga butang