Kinahanglanon Gid Bala ang Relihion?

IMPORTANTE bala para sa imo ang relihion? Miembro ka bala sang isa ka relihioso nga grupo ukon simbahan? Kon matuod, katulad ka sang kalabanan nga tawo nga nagkabuhi anay sang 1844, ang tuig nga ang Aleman nga pilosopo nga si Karl Marx nagsulat: “Ang relihion . . . amo ang opio sang katawhan.” Sadto halos ang tanan nagasimba kag ang relihion may daku nga impluwensia sa tagsa ka nibel sang katilingban. Sa karon, hinali ina nga nagbag-o, kag ang relihion wala ukon may diutay nga bahin sa kabuhi sang ginatos ka milyon nga tawo. Kon nagasimba ka pa, isa ka sa mga pila lamang sa inyo komunidad.

Ano ang kabangdanan sang pagbag-o? Ang isa ka rason amo nga, si Karl Marx naghimo sing kontra sa relihion nga pilosopiya nga may tuman ka daku nga impluwensia. Dayag nga ginkabig ni Karl Marx ang relihion nga isa ka upang sa kauswagan. Nangangkon sia nga ang mga kinahanglanon sang katawhan madali nga matigayon paagi sa materyalismo, isa ka pilosopiya nga nagadula sang lugar sang Dios ukon sang tradisyonal nga relihion. Nagdul-ong ini sa iya nga magsiling: “Ang una nga kinahanglanon para sa kalipay sang tawo amo ang pagdula sang relihion.”

Ang pilosopiya sang materialismo ni Marx dugang nga ginpasangkad sang Aleman nga sosyalista nga si Friedrich Engels kag sang Ruso nga Komunista nga lider nga si Vladimir Lenin. Gintawag ini sang ulihi subong Marxisismo-Leninismo. Tubtob sang ulihi, labaw sa ikatlo nga bahin sang katawhan ang nagkabuhi sa idalom sining politikal nga gahom nga nagsunod sa kadakuon ukon sing diutay sa sining ateistiko nga pilosopiya. Kag madamo sa gihapon nga mga babayi kag lalaki ang nagapaidalom sa sini.

Ang Pagtubo sang Sekularismo

Apang ang paglapnag sang pilosopiya sang Komunismo indi lamang ang kabangdanan sang paghuyang sang impluwensia sang relihion sa katawhan. Ang pag-uswag sa patag sang siyensia may daku man nga papel. Halimbawa, ang pagbantog sang ebolusyon nga teoriya nagtuytoy sa madamo nga pangduhaduhaan ang pagluntad sang Manunuga. Kag may iban pa nga mga rason.

Ang Encyclopædia Britannica nagasambit sang “pagkatukib sang sientipiko nga pagpaathag sa mga hitabo nga sang una ginakabig nga labaw sa kinaugali nga mga kabangdanan” kag sang “pagkadula sang impluwensia sang organisado nga relihion gikan sa patag sang mga hilikuton subong sang medisina, edukasyon, kag arte.” Ang mga hitabo kaangay sini nagdul-ong sa pagtubo sang sekularismo. Ano ang sekularismo? Ginapaathag ini subong ang “pagtamod sa kabuhi . . . pasad sa una nga pagtamod nga ang relihion kag ang relihioso nga pagtamod dapat sikwayon ukon dulaon.” Ang sekularismo may tuman ka daku nga impluwensia sa komunista kag dikomunista nga mga kadutaan.

Apang ang sekularismo kag ang Marxisismo-Leninismo indi lamang ang rason sa paghuyang sang impluwensia sang relihion. Ang mga iglesia sang Cristiandad dapat man may bahin sa basol. Ngaa? bangod sa nagligad nga siniglo gin-abusuhan nila ang ila awtoridad. Kag gintudlo nila ang mga doktrina nga napasad sa dimakasulatanhon nga mga tradisyon kag tawhanon nga mga pilosopiya sang sa iya sang Biblia. Sa amo, madamo sa ila panong ang tuman ka huyang sa espirituwal agod sa pagbato sa pagsalakay sang sekularismo.

Dugang pa, ang mga simbahan mismo sa kalabanan nagpadaug sang ulihi sa sekularismo. Sang ika-19 nga siglo, ang mga relihioso nga eskolar sang Cristiandad naghimo sang isa ka porma sang mataas nga kritisismo nga nagguba, sang kredibilidad sang Biblia sa madamo nga tawo subong ang inspirado nga Pulong sang Dios. Ang mga Iglesia, lakip ang Iglesia Katolika Romana, nagbaton sang teoriya sang ebolusyon. Huo, na⁠gapangangkon sila sa gihapon nga nagapati sila sa pagpanuga. Apang ginatugutan nila ang posibilidad nga ang lawas sang tawo nag-agi sa proseso sang ebulosyon, kag kalag lamang sang tawo ang gintuga sang Dios. Sang katuigan 1960, ang Protestantismo nagbaton sing isa ka teolohiya nga nagapakilala sang “kamatayon sang Dios.” Madamo sang klero sang Protestante ang nagapahanugot sang materialistiko nga paagi sang pagkabuhi. Ginatugutan nila ang sekso sa guwa sang pag-asawahay kag bisan pa ang homoseksuwalidad. Ang iban nga Katoliko nga mga teologo nag patubo sang liberation theology, nga nagasamo sang Katolisismo kag sang rebolusyunaryo nga Marxisismo.

Ang Pag-isol sang Sekularismo

Sa amo, nangin dominante ang sekularismo, ilabi na sang katuigan 1960 tubtob sa mga tungatunga sang 1970. Nian liwat nga nagbag-o ang kahimtangan. Ang relihion, bisan pa indi sa masami ang dalagku nga mga relihion, daw nagbaskog liwat. Sa bug-os nga kalibutan, ang naulihi nga bahin sang 1970 kag 1980 nakasaksi sang pagdamo sang bag-o nga mga grupo sang relihion.

Ngaa nagbaskog liwat ang relihion? Ang Pranses nga sosyologo nga si Gilles Kepel nagsiling nga “ang sekular nga mga edukado nga tawo . . . nakatalupangod nga ang sekular nga kultura nagtuytoy sa ila sa wala sing pasingadtuan nga dalanon kag bangod sang ila pagpilit nga mahilway sa Dios, ginaani sang mga tawo ang ila nga ginsab-ug paagi sa bugal kag pagkawalay pulos, nga amo ang pagkadelingkuwente, diborsio, AIDS, abuso sa droga, kag paghikog.”

Sugod sang maathag nga pagkapukan sang Marxisismo-Leninismo nagdasig man ang pag-isol sang sekularismo. Para sa madamo ining ateistiko nga pilosopiya nangin isa ka maathag nga relihion. Handurawa, nian, ang pagsalangisag sadtong mga nagbutang sang ila pagsalig sa sini! Ang Washington Post nga pamantalaan nga ginpakadto sa Moscow nagkutlo sang isa ka anay ka rektor sang isa ka ka eskwelahan (High­er School) sang Partido Komunista nga nagasiling: “Ang isa ka pungsod nagakabuhi indi lamang sa iya ekonomiya kag institusyon, kundi subong man sa iya mitolohiya kag mga manunukod nga amay. Makahalapay gid para sa bisan ano nga katilingban nga mahibaluan nga ang iya pinakadaku nga mito napasad indi sa kamatuoran kundi sa propaganda kag dalamguhanon. Apang amo sina ang nagakatabo sa amon karon sa bahin ni Lenin kag sang rebolusyon.”

Nagahambal tuhoy sa Komunista kag kapitalista nga mga pungsod, ang Pranses nga sosyologo kag pilosopo nga si Edgar Morin nagbaton: “Indi lamang nga nakita naton ang pagkapukan sang masanag nga palaabuton para sa mga imol nga sahi (proletariat) kundi nakita man naton ang pagkapukan sang awtomatiko kag kinaugali nga pag-uswag sang sekular nga katilingban, sa diin ang siensia, pangatarungan, kag demokrasya dapat kuntani awtomatiko nga magauswag. . . . Sa karon wala sing pat-od nga kauswagan. Ang palaabuton nga aton ginalauman nahapay.” Amo sina ang balatyagon sang katawhan nga nagbutang sang ila paglaum sa tawhanon nga panikasog agod tugahon ang maayo nga kalibutan nga wala ang Dios.

Nabag-o nga Interes sa Relihion

Ining bug-os kalibutan nga balatyagon sang pagkawalay paglaum naghimo sa madamo nga sinsero nga katawhan nga kilalahon ang espirituwal nga bahin sa ila kabuhi. Nakita nila ang pagkakinahanglanon sang relihion. Apang wala sila maayawan sa madamo nga mga iglesia, kag ang iban nagapangduhaduha man sa bag-o nga mga relihion.​—⁠lakip ang mga nagapamulong nga kulto, grupo sang charismatic, sekta sang esoteric, kag bisan sa grupo sang mga sumilimba ni Satanas. Ang pagkapanatiko sa relihion nagapatindog man sang iya malaw-ay nga ulo. Busa, huo, ang relihion nakahimo sang isa ka sahi sang pagbaskog. Apang ang pagbalik bala sa relihion isa ka maayo nga butang para sa katawhan? Huo, may yara bala relihion nga nagasabat sang espirituwal nga mga kinahanglanon sing katawhan?

[Laragway sa pahina 3]

“Ang relihion amo ang panghayhay sang ginapigos nga mga tinuga, ang sentimiento sang wala sing tagipusuon nga kalibutan, kag ang kalag sang wala sing kalag nga kahimtangan. Amo ini ang opio sang katawhan”

[Ginkuhaan]

Retrato: New York Times, Berlin​—⁠33225115

[Laragway sa pahina 4]

Si Karl Marx kag si Vladimir Lenin nagtamod sa relihion subong upang sa pag-uswag sang katawhan

[Ginkuhaan]

Musée d’Histoire Contemperaine​—⁠BDIC (Universitiés de Paris)

[Laragway sa pahina 5]

Ang Marxisista-Leninista nga ideolohiya nagbutang sing mataas nga paglaum sa tagipusuon sang minilyon nga katawhan

[Ginkuhaan]

Musée d’Histoire Contemperaine​—⁠BDIC (Universitiés de Paris)

[Ginkuhaan sang Laragway sa pahina 2]

Cover photo: Garo Nalbandian