Pamatian Mo Bala ang Paandam sang Dios?
ANG mga tawo masami nga wala nagasapak sa makaluwas kabuhi nga mga paandam. Ang kalabanan sang mga pumuluyo sang Pompeii wala magsapak sa maakigon nga mga tunog sang Bukid Vesuvius. Sing kaanggid, ang kalabanan sang mga tawo karon wala nagasapak sa mga paandam sang nagapakari nga kalaglagan sa bug-os nga globo. Apang para sa mga tawo nga handa sa pag-atubang sa mga kamatuoran, ang paandam subong gid ka matuod sa mga kilat kag kalayo nga nagguwa gikan sa Bukid Vesuvius sang una nga siglo. Ang duha ka inaway kalibutanon, ginatos ka diutay nga mga inaway, mga tiggulutom, mabaskog nga mga linog, mga pesti, paagisod nga mga krimen kag kasingki, kag ang bug-os globo nga kampanya sa pagbantala, tanan isa ka dramatiko nga paandam nga ang katilingban sang tawo madasig nga nagahilapit sa kalaglagan.
Ang Biblia nagahatag sining makapaserioso nga tagna: “Kay nian magaabot ang dakung kapipit-an nga wala pa sing subong nga nahanabo kutob sa ginsuguran sang kalibutan tubtob karon, wala, kag indi na gid mahanabo.” (Mateo 24:21) Subong sang kalamidad sa Pompeii, may mga maluwas—“ang dakung kadam-an, nga walay tawo nga makaisip, gikan sa tanan nga mga pungsod kag mga tribo kag mga katawhan kag mga hambal” maluwas, kon sayuron, ‘magaguwa sa dakung kapipit-an.’—Bugna 7:9, 14.
Ang pamangkot amo, San-o maabot ining kalaglagan? May makakombinsi nga rason sa pagpati nga ang kapipit-an malapit na. Ayhan agod mahibaluan kon san-o ini matabo, ang mga disipulo ni Jesus namangkot: “Ano bala ang tanda sang imo presensia kag sang katapusan sang sistema sang mga butang?” (Mateo 24:3) Talupangda ang ginsabat ni Jesucristo.
Inaway—Daku nga Bahin sang Kabilugan nga Tanda
Indi lamang isa ka hitabo ang gintagna ni Jesus. Sa baylo, madamo nga mga tanda ang iya ginhatag nga, kon bilugon, nagahuman sing isa ka balaan nga paandam—isa ka kabilugan nga tanda sang katapusan sang sistema sang mga butang. Ginlaragway sa Mateo 24:7 ang unang hitabo nga gintagna: “Ang pungsod magatindog batok sa pungsod kag ang ginharian batok sa ginharian.” Sa kaanggid nga tagna sa Bugna 6:4, gintagna sang Biblia nga ang ‘paghidait pagakuhaon sa duta.’ Nagakahulugan ini sing inaway sa walay tupong nga kasangkaron.
Ang maragtas nagasugid sa aton nga ining gintagna nga tugob-globo nga inaway natuman kutob sadtong indi malipatan nga tuig sang 1914. Ang libro nga American Adventures nagasiling tuhoy sa mga tinuig antes sang 1914: “Madamo nga Amerikano ang nagsulod sa bag-o nga siglo nga puno sing paglaum. Ini ‘maayo nga tinuig’ kag nagdugay ini tubtob sa ikaduha nga dekada sang siglo. . . . Nian, sang Hulyo 28, 1914, ini nga kahimtangan gintay-ug sang isa ka tinaga: inaway.” Sa amo nagsugod ang Inaway Kalibutanon I, nga nagdugay halin sang 1914 tubtob sang 1918 kag gintawag sang iban nga “inaway sa pagtapos sang tanan nga inaway.” Duha ka pulog-walo ka pungsod ang direkta nga nadalahig sa sini. Kag kon ilakip mo ang kadutaan nga mga sakop nila, ang nagpakig-away nga mga pungsod nagtiglawas sa halos 90 porsiento sang populasyon sang kalibutan sadtong tion.
Gingamit man sa Inaway Kalibutanon I ang bag-o kag makamamatay gid nga mga instrumento sa pagpakig-away, subong sang machine gun, poison gas, mga flamethrower, mga tangke, mga eroplano, kag mga submarino. Halos napulo ka milyon nga soldado ang napatay—labaw sa tanan nga soldado sa tanan sang dalagku nga mga inaway nga natabo sang nagligad nga 100 ka tuig! Mga 21 milyones ka soldado ang napilasan. Sa pagkamatuod, isa yadto ka bug-os globo nga inaway, nga nagtanda sang 1914 subong ang pamuno sang “katapusan nga mga adlaw.” (2 Timoteo 3:1) Apang, ang inaway isa lamang ka bahin sang tanda ni Jesus.
Iban Pa nga mga Bahin sang Tanda
Si Jesus nagdugang: “May mga kakulang sing pagkaon kag mga linog sa nagakalainlain nga mga duog. Tanan ini pamuno lamang sang mga kasakit.” (Mateo 24:7, 8) Ang Lucas 21:11 nagadugang sing “mga pesti” sa sina nga listahan. Sa wala pa matapos ang Inaway Kalibutanon I, ang trangkaso Espanyola nga epidemia madasig nga naglapta sa bug-os nga duta. Sang ulihi, kapin sa 20 milyones ka tawo ang ginpatay sini, labaw pa sa tanan nga napatay sa inaway.
Sa tion kag sa tapos sang inaway, minilyon nga iban pa ang napatay bangod sa kagutom. Madamo man ang napatay sa mga linog. Sang 1915 kapin sa 30,000 ang napatay sa Italya; sang 1920 mga 200,000 ang napatay sa Tsina; sang 1923 halos 143,000 ang napatay sa Hapon. Sa gihapon, subong ginpakita ni Jesus, ini tanan pamuno lamang sang kasakit. Ang isa ka diksionaryo nagapatpat sang “kasakit” subong isa ka “malip-ot nga pag-abut-abot sang kahapdi.” Ining kalibutan nagadunglaydunglay gikan sa isa ka pag-abot sang kahapdi padulong sa masunod naman nga nagabaskog ang kasakit kag kasunson sugod sang 1914. Halimbawa, 21 ka tuig lamang sa tapos sang Inaway Kalibutanon I nag-abot ang ikaduha nga inaway kalibutanon, nga nagkutol sing 50 milyones ka biktima kag nagpasulod sang katawhan sa dag-on nuklear.
Sining nagligad nga tinuig madamo ang ginsiling nahanungod sa isa pa ka kabangdanan sang kasisit-an: ang paglaglag sang tawo sa iya palibot. Bisan pa indi espesipiko nga ginsambit ini ni Jesus sa iya tagna, ginapakita sang Bugna 11:18 nga antes sang nagapakari nga kalaglagan, ‘ginalaglag [sang tawo] ang duta.’ Bugana ang pamatuod nga ining paglaglag nagakatabo. Ginbalikwat sa libro nga State of the World 1988, ang consultant sa palibot nga si Norman Myers naghatag sining makahaladlok nga mensahe: “Wala sing kaliwatan sang una ang nakaatubang sing posibilidad nga magkalamatay ang madamo sa sulod sang pagkabuhi sini nga kaliwatan. Wala sing kaliwatan sa palaabuton ang makaatubang sa kaanggid nga hangkat: kon indi malandas sining kaliwatan karon ang problema, ang halit madayon gid kag wala na sing ‘ikaduha nga kahigayunan.’ ”
Binagbinaga ang report sa Pebrero 17, 1992, nga guwa sang Newsweek nga magasin tuhoy sa pagnipis sang ozone sa atmospera. Ang espesyalista sa ozone nga si Alexandra Allen sang Greenpeace nga isa ka organisasyon para sa kaayuhan sang palibot ginbalikwat nga nagapaandam nga ang nagakadula nga ozone “karon isa ka katalagman sa palaabuton sang tanan nga kabuhi sa duta.”—Tan-awa ang kahon sa sining pahina para sa dugang pa nga pamatuod nga ginalaglag ang palibot sang duta.
Kulang ang espasyo kon isugid sing tul-id ang tanan nga bahin sang tagna ni Jesus. (Tan-awa ang tsart sa pahina 5 para sa kabilugan sang iban pa nga mga bahin sang tagna.) Apang, ang isa ka bahin nga indi mahimo laktawan amo ang ginlaragway sa Mateo 24:14: “Iwali ining maayong balita sang ginharian sa bug-os napuy-an nga duta subong panaksi sa tanan nga kapungsuran; kag ugaling magaabot ang katapusan.” Indi maduhaduhaan kon sin-o ang nagahimo sining tugob-globo nga pagbantala nga hilikuton. Ang mga Saksi ni Jehova sa 229 ka kadutaan nakahinguyang sing kapin sa isa ka bilyon ka oras sa sining hilikuton sang tuig 1992 lamang. Sa amo ang ila hilikuton isa sang labing kitaon nga mga pamatuod nga nagakabuhi kita sa katapusan nga mga adlaw.
Indi Magpalimbong!
Apang, ang iban mahimo magabais nga ining tanan nga hambal tuhoy sa “katapusan nga mga adlaw” isa lamang ka pagkadimalaumon. ‘Ano ang masiling sa pagkalusod sang Komunismo sa Sidlangan nga Europa?’ pamangkot nila, ‘ukon sa panikasog sang mga nagapanguna nga mga kagamhanan sa pagpaluntad sing paghidait? Indi bala pamatuod ini nga nagaayo ang kahimtangan?’ Indi. Talupangda nga wala magsiling si Jesus nga ang bug-os nga kalibutan dalayon nga matugdang sa mga inaway, mga linog, kag mga tiggulutom sa tion sang katapusan nga mga adlaw. Agod maibantala ang maayong balita sa bug-os nga kalibutan, kinahanglan sa dimagkubos ang pila ka panahon sang relatibo nga kalinong.
Dumduma, man, nga ginpaanggid ni Jesus ang katapusan nga mga adlaw sa mga adlaw antes sang Anaw sang panahon ni Noe. Ang katawhan sadto nagmasako sa pagkaon, sa pag-inom, kag sa pagminyo—ang kinaandan nga mga hilikuton sang kabuhi. (Mateo 24:37-39) Ginapakita sina nga samtang ang mga kahimtangan sa tion sang katapusan nga mga adlaw mangin mabudlay, ang kahimtangan indi magalain tubtob sa punto nga mangin imposible ang normal nga mga paghimud-os sang kabuhi. Subong sang adlaw ni Noe, ang kalabanan sang katawhan masako gid sa adlaw-adlaw nga pagkabuhi amo kon ngaa wala nila ginasapak ang pagkaserioso sang panahon.
Busa, makatalagam ang indi pagsapak bangod sang daw maayo nga politikanhon nga mga hitabo. (Ipaanggid ang 1 Tesalonica 5:3.) Bugana ang pamatuod nga ang tagna ni Jesus nagakatuman karon—isa ka paandam nga malapit na ang kalaglagan!
Ang Mahimayaon nga Resulta Pagkatapos
Ang kalaglagan sang Pompeii nagdala sing kamatayon kag pag-antos. Apang, ang katapusan sining karon nga sistema magahawan sang dalan para sa dayon nga kabuhi sa isa ka matahom nga paraiso nga duta. (Bugna 21:3, 4) Wala na ang nabahinbahin nga mga gobierno sang tawo nga nagalaglag sa duta paagi sa mga inaway. Indi na magakurog ang mga tawo sa katalagman sang nuklear nga sunog. Wala na ang mga pabrika nga nagabuga sing makahililo nga mga kemikal sa palibot.—Daniel 2:44.
Sa amo nga tion ang tagsa ka tawo nga nagakabuhi mangin mahigugmaon sa pagkamatarong kag isa ka matuod nga abyan, bug-os nga matinumanon sa paggahom sang Ginharian. (Salmo 37:10, 11) Ang mga ospital, mga punerarya, kag mga patyo mangin mga butang sang nagligad. Wala naman sing diborsio, pagbulagay, kapung-aw, kag pag-abuso sa bata.—Isaias 25:8; 65:17.
Luyag bala ninyo makalampuwas sa katapusan nga mga adlaw kag magkabuhi agod makita ang mahimayaon nga bag-ong kalibutan sang Dios? Kon amo “magmata, kay wala ninyo mahibalui kon san-o ang gintalana nga tion.” (Marcos 13:33) Apang, ginapakita sang mga nagakatabo sa kalibutan nga malapit na ang gintalana nga tion—makatalagam nga malapit para sa madamo. Wala sing tion nga dapat uyangan. Gani himua ang nagaluwas-kabuhi nga aksion, kag sakdaga ang mga nagapamati sa tugob-globo nga tanda sang katapusan nga mga adlaw. Madali sila makilala, kay sila lamang ang nagatuman sang sugo ni Jesus nga ibantala ang maayong balita sang Ginharian sa bug-os nga kalibutan. Upod sa ila, kabay nga maghimo ka sing mga tikang nga pangitaon ang Hari, si Cristo Jesus, nga tuhoy sa iya ginasiling ini: “Sa iya ngalan magalaum ang mga pungsod.”—Mateo 12:18, 21.
[Kahon sa pahina 5]
Duha ka Pulog-apat ka Bahin sang Tanda
1. Walay tupong nga inaway—Mateo 24:6, 7; Bugna 6:4
2. Mga linog—Mateo 24:7; Marcos 13:8
3. Kakulang sing pagkaon—Mateo 24:7; Marcos 13:8
4. Mga pesti—Lucas 21:11; Bugna 6:8
5. Pagdugang sang pagkamalinapason—Mateo 24:12
6. Paglaglag sa duta—Bugna 11:18
7. Pagbugnaw sang gugma—Mateo 24:12
8. Makahaladlok nga mga talan-awon—Lucas 21:11
9. Daku nga gugma sa kuwarta—2 Timoteo 3:2
10. Pagkamalalison sa mga ginikanan—2 Timoteo 3:2
11. Mahigugmaon sa mga kinalipay sangsa Dios —2 Timoteo 3:4
12. Nagapangibabaw ang gugma sa kaugalingon —2 Timoteo 3:2
13. Kakulang sing kinaugali nga gugma sang kalabanan—2 Timoteo 3:3
14. Ang mga tawo indi tampad sa bisan anong kasugtanan—2 Timoteo 3:3
15. Ang pagpugong sa kaugalingon kulang sa tanan nga bahin sang katilingban—2 Timoteo 3:3
16. Lapnag nga pagkadula sing gugma sa pagkaayo—2 Timoteo 3:3
17. Madamo ang salimpapaw nga nagapangangkon nga Cristiano—2 Timoteo 3:5
18. Sobra nga pagkaon kag pag-inom sang madamo—Lucas 21:34
19. Mga mayagutaon nagasikway sa tanda —2 Pedro 3:3, 4
20. Madamo nga butig nga mga manalagna ang aktibo—Mateo 24:5, 11; Marcos 13:6
21. Pagbantala sing maayong balita sang natukod nga Ginharian sang Dios—Mateo 24:14; Marcos 13:10
22. Paghingabot sa matuod nga mga Cristiano—Mateo 24:9; Lucas 21:12
23. Pagsinggit sing paghidait kag kalig-unan bilang talipuspusan sang katapusan nga mga adlaw —1 Tesalonica 5:3
24. Ang mga tawo wala nagasapak sa katalagman —Mateo 24:39
[Kahon sa pahina 6]
Mga Problema sa Palibot—Isa ka Tanda sang mga Panag-on
◻ Ang ozone nga taming nga nagaamlig sa madamo sing populasyon nga mga bahin sang Aminhan nga Hemisperio naganipis sing doble sa kadasigon nga ginahunahuna sang mga sientipiko sang nagligad nga pila ka tuig lamang.
◻ Sa pinakadiutay, 140 ka espesyi sang mga tanom kag mga sapat ang magakalamatay kada adlaw.
◻ Ang kadamuon sa atmospera sang nagahupot sa init nga carbon dioxide mas mataas karon sing 26 porsiento kon ipaanggid sa kadamuon sini sang indi pa lapnag ang industriya, kag nagapadayon ini sa pagtaas.
◻ Ang kadaygan sang duta mas mainit sang 1990 sangsa bisan ano nga tuig sugod sang ginsugdan ang pagrekord sini sang tunga-tunga sang ika-19 nga siglo; anom sang pito ka pinakamainit nga mga tuig nga narehistro ang natabo sugod sang 1980.
◻ Ang kagulangan ginabuhinan sa kalaparon nga mga 17 milyones ektaryas kada tuig, isa ka kalaparon nga katunga sang Finland.
◻ Ang populasyon sang kalibutan ginadugangan sing 92 milyones ka tawo kada tuig—halos katumbas sa pagdugang sing isa pa ka Mexico kada tuig; sa sining kabilugan, 88 milyones ang ginadugang sa imol nga mga pungsod.
◻ Mga 1.2 bilyones ka tawo ang kulang sing matinlo nga tubig nga ilimnon.
Suno sa libro nga “State of the World 1992,” sang Worldwatch Institute, pahina 3, 4, W. W. Norton & Company, New York, London.
[Piktyur sa pahina 7]
Sa tapos sang kalaglagan magaabot ang mahimayaon nga bag-ong kalibutan sang Dios