Pag-alagad nga May Pagkahilingagawon
PANUGIRON NI HANS VAN VUURE
Isa ka aga sang 1962, si Paul Kushnir, manugtatap sa sanga sang Watch Tower Society sa Netherlands, nakigkita sa akon sa pantalan nga distrito sang Rotterdam. Nagatulok sa akon sa pihak sang lamesa sa nagakipawkipaw sing suga nga restawran, sia nagsiling: “Nahangpan mo bala, Hans, nga kon batunon mo ini nga asaynment, one-way lamang ang matigayon ninyo nga tiket sang imo asawa?”
“HUO, kag sigurado ako nga magasugot man sa sina si Susie.”
“Kon amo, hambali ninyo ini ni Susie. Mas maayo kon pahibaluon ninyo ako sing mas temprano sang inyo desisyon.”
Pagkaaga nabaton niya ang amon sabat: “Malakat kami.” Gani sang Disiembre 26, 1962, ginpanghakos namon ang amon mga paryente kag mga abyan sa natabunan sing yelo nga Schiphol Airport sa Amsterdam, kag nagsakay kami sa eroplano pakadto sa ulay nga teritoryo sa pagkamisyonero—sa Netherlands New Guinea (karon West Iran, Indonesia)—duta sang mga taga-Papua.
Nangduhaduha bala kami nga batunon ining makahalangkat nga asaynment? Wala gid. Bug-os tagipusuon nga gindedikar namon ang amon kabuhi agod himuon ang kabubut-on sang Dios, kag nagsalig kami nga sakdagon niya kami. Nagabalikid sa amon pagkabuhi, nakita namon nga wala kami magsayop sa pagsalig namon kay Jehova. Apang antes namon isugid kon ano ang natabo sa Indonesia, pasugira anay ako sang tuhoy sa amon pagkabata.
Tiempo-Gira nga Paghanas
Sang ang akon pamilya una nga ginduaw sadtong 1940 sang maisog nga Saksi nga si Arthur Winkler, dies anyos lamang ako. Nakibot gid ang akon mga ginikanan sang natukiban nila ang ginasiling sang Biblia nahanungod sa butig nga mga panudlo sang Cristiandad. Sanglit sakop sadto sang Nazi nga Alemanya ang Netherlands kag ang mga Saksi ni Jehova ginahingabot, ang akon mga ginikanan dapat mamat-od kon bala makig-upod sila sa ginadumilian nga organisasyon. Namat-od sila nga himuon ini.
Pagkatapos sadto, nahamuot gid ako sa kaisog sang akon iloy kag sa pagkahanda niya nga irisgo nga madula ang kahilwayan kag bisan ang kabuhi. Kis-a nagbisikleta sia sing onse kilometros kag naghulat sa dulom nga may isa ka bag nga puno sing mga tract tuhoy sa Biblia. Sa gintalana nga tion para sa isa ka pinasahi nga kampanya, nagbisikleta sia sa kadasigon nga masarangan niya, nagakuotkuot sa iya bag, nagapanghaboy sing tract sa mga dalan. Naabtan sia sang ulihi sang isa ka nagalagas nga siklista kag, nagahangos nga nagsinggit: “Ma’am, may nawigit ka!” Nag-utoy-utoy kami kadlaw sang ginsugid ni Nanay ini nga sugilanon.
Tuman pa sa akon ka bata, apang nahibal-an ko na kon ano ang luyag ko himuon sa akon kabuhi. Sa isa sang amon mga miting sang tungatunga sang 1942, sang ang konduktor namangkot, “Sin-o ang luyag magpabawtismo sa masunod nga okasyon?” ginbayaw ko ang akon kamot. May kabalaka nga nagtulukay ang akon mga ginikanan, nangduhaduha kon bala nahangpan ko ang pagkaimportante sina nga desisyon. Apang bisan pa 12 anyos lamang ako, nahangpan ko na kon ano ang buot silingon sang dedikasyon sa Dios.
Ang pagpamalaybalay nga ginasulusundan sang mga Nazi nagkinahanglan sing paghalong. Agod likawan nga maduaw ang mga balay sadtong mahimo manugid sa mga Nazi, ginhimo ko ang masunod, sa mga adlaw nga ang mga ugyon sa mga Nazi nagapatapik sing karatula sa ila mga ganhaan, nagabisikleta ako kag ginalista ang ila mga direksion. Kis-a nakita ako sang isa ka tawo kag nagsinggit: “Maayo, bata. Isulat mo ini—tanan ini!” Malangkagon ako apang maathag nga indi gid mainandamon! Sang natapos ang inaway sang 1945, nalipay ako sa paglaum nga makabantala sing hilway.
Panugod sang Isa ka Karera
Sang Nobiembre 1, 1948, sang natapos ko ang akon pag-eskwela, nabaton ko ang akon nahaunang bug-os tion nga asaynment sa pagbantala subong payunir. Pagligad sang isa ka bulan ginduaw ni Utod Winkler ang pamilya nga ginadayunan ko. Ayhan nagkari sia agod tan-awon ako bangod wala madugay pagkatapos sadto gin-agda ako nga mangabudlay sa sanga talatapan sang Sosiedad sa Amsterdam.
Sang ulihi ginpaduaw ako sa mga kongregasyon sang mga Saksi ni Jehova subong isa ka manugtatap sa sirkito. Nian, sang tigragas sang 1952, nabaton ko ang imbitasyon nga mag-eskwela sa ika-21 nga klase sang Watchtower Bible School of Gilead sa New York agod makatigayon sing paghanas sa pagkamisyonero. Gani, sang talipuspusan sang 1952, nagsakay kami nga walo gikan sa Netherlands sa barko nga Nieuw Amsterdam kag naglayag pa Amerika.
Sang manugtapos na ang kurso sang eskwelahan, si Maxwell Friend, isa sang mga instruktor, nagsiling: “Malimtan ninyo ang kalabanan sang natun-an ninyo diri, apang ginalauman namon nga magapabilin sa inyo ang tatlo ka butang: pagtuo, paglaum, kag gugma.” Yara man sa akon tagipusuon ang hamili nga handumanan tuhoy sa organisasyon ni Jehova nga nagapangabudlay nga may pagkahilingagawon.
Sang ulihi nabaton ko ang daku nga kapaslawan. Katunga sa amon Olandes nga grupo—lakip ako—ang gintangdo pabalik sa Netherlands. Bisan pa napaslawan, wala ako maakig. Naglaum lang ako nga kuntani indi ako magahulat pa, kaangay ni Moises sang una, sing 40 ka tuig antes mabaton ang asaynment sa guwa sang pungsod.—Binuhatan 7:23-30.
Ginapakabahandi nga Kabulig
Sang nabalitaan ni Fritz Hartstang, nga akon amaynon nga abyan, ang tuhoy sa akon plano sa pagpakasal, sia nagtu-ad: “Wala ako sing nahunahuna pa nga mas maayo nga pagpili.” Ang amay ni Susie, nga si Casey Stoové, isa anay ka nagapanguna nga hangaway sa Resistance batok sa mga Nazi sang Inaway Kalibutanon II. Apang sang masugilanon sia sang mga Saksi sang 1946, gilayon niya nga ginbaton ang mga kamatuoran sang Biblia. Sang ulihi sia kag ang tatlo sa iya anom ka kabataan—sanday Susie, Marian, kag Kenneth—ginbawtismuhan. Sang Mayo 1, 1947, ining tatlo nagsugod tanan sa bug-os tion nga pagministeryo subong mga payunir. Sang 1948, ginbaligya ni Casey ang iya negosyo, kag nagpayunir man sia. Sang ulihi nagsiling sia: “Yadtong mga tinuig amo ang pinakamalipayon sa akon kabuhi!”
Nakilala ko si Susie sang 1949, sang gin-agda sia nga mangabudlay sa sanga talatapan sang Amsterdam. Apang, pagkadason nga tuig, nag-eskwela sila sang iya manghod nga si Marian sa ika-16 nga klase sang Gilead kag naglayag pakadto sa ila nahaunang misyonero nga asaynment—sa Indonesia. Sang Pebrero 1957, pagkatapos sang lima ka tuig sang misyonero nga pag-alagad didto, nagbalik si Susie sa Netherlands agod magpakasal sa akon. Sadto nga tion, nagaalagad ako subong manugtatap sa sirkito, kag sa bug-os nga tinuig sang amon pag-asawahay, madamong beses nga ginpakita niya ang iya kahanda sa personal nga pagsakripisyo tungod sa pag-alagad sa Ginharian.
Pagkatapos sang amon kasal, nagpadayon kami sa pagduaw sa mga kongregasyon sa lainlain nga bahin sang Netherlands. Ang mga tuig sang pagmisyonero ni Susie sa mabudlay nga mga asaynment naghanda gid sa iya para sa amon mga paglakbay nga nagabisikleta halin sa isa ka kongregasyon pakadto sa masunod. Samtang didto kami sa sirkito nga hilikuton sang 1962 nga ginduaw ako ni Utod Kushnir sa Rotterdam kag gin-agda kami nga magsaylo sa West Irian, Indonesia.
Misyonero nga Pag-alagad sa Indonesia
Nag-abot kami sa banwa sang Manokwari—isa gid ka tuhay nga kalibutan! Yara ang makahaladlok nga mga gahod sang tropiko nga kagab-ihon kag ang init kag yab-ok. Kag nian yara ang mga taga-Papua gikan sa ilaya nga nagabahag lamang, nagabitbit sing ispading, kag maluyag mag-ibid-ibid sa amon kag maghikap sang amon puti nga panit—ini tanan indi mahapos maandan.
Sa sulod sang senemana sang pag-abot namon, ang mga klerigo nagbasa sing sulat gikan sa mga pulpito sang simbahan nga nagapaandam batok sa mga Saksi ni Jehova, kag ginpanghatagan nila sing kopya ang tanan nga nagtambong. Ginpalayag pa gani sang lokal nga estayon sang radyo ang sulat. Nian tatlo ka klerigo ang nagduaw sa amon kag nagsugo nga magpailaya kami agod mangabudlay sa tunga sang ginatawag nila nga “mga pagano.” Ang mataas sing ranggo nga taga-Papua nga pulis naglaygay man sa amon nga maghalin, kag ang isa ka sekreta nagsugid sa amon nga ginabuko ang pagpatay sa amon.
Apang, indi tanan batok sa amon. Ang isa ka manuglaygay sa politika sang mga taga-Papua, isa ka Olandes nga manugpauli na sa Netherlands, ang nagpakilala sa amon sa pila ka taga-Papua nga mga hepe. “Ang mga Saksi ni Jehova magadala sing maayo pa nga sahi sang Cristianong relihion sangsa nahibaluan ninyo,” siling niya sa ila. “Busa, dapat ninyo sila abiabihon.”
Sang ulihi, isa ka opisyal sang gobierno ang nagpalapit kay Susie sa dalan kag naghutik: “Ginreport sa amon nga ginsugdan ninyo ang isa ka bag-ong hilikuton diri, kag gani, indi namon kamo matugutan nga magpabilin. Apang, . . . kon may simbahan lang kuntani kamo.” Isa ka ideya! Gilayon namon nga ginguba ang mga dingding sang amon balay, ginraya ang mga bangko, nagplastar sing speaker’s stand, kag nagbutang sa atubangan sing karatula nga “Kingdom Hall.” Nian gin-agda namon ang opisyal para sa isa ka pagduaw. Nagtangotango sia, nagyuhum, kag nagtultog sang iya tudlo sa iya ulo, nga daw nagasiling, ‘Maalam, maalam.’
Sang Hunyo 26, 1964, isa ka tuig kag tunga pagkatapos sang amon pag-abot, ang amon nahaunang 12 ka taga-Papua nga estudyante sa Biblia ginbawtismuhan. Wala magdugay, 10 pa ang nagsunod, kag ang tumalambong sa amon miting may promedyo nga 40. Duha ka taga-Indonesia nga payunir ang ginpadala sa pagbulig sa amon. Sang naglig-on na ang kongregasyon sa Manokwari, ang sanga sang Sosiedad sa Indonesia naghatag sa amon sing isa pa ka asaynment agod bantalaan, sang Disiembre 1964.
Antes kami naglakat, ang hepe sang Public Relations Department sang gobierno nakigsugilanon sa amon sing pribado kag nagsiling: “Nagakasubo ako nga malakat na kamo. Kada semana ang klero nagapakiluoy sa akon nga palakton kamo bangod siling nila ginapanguha ninyo ang ila bunga. Apang ginsilingan ko sila: ‘Indi, sa baylo, ginapatambok nila ang inyo mga puno.’ ” Nagdugang sia: “Diin man kamo makadto, padayon nga makig-away. Magadaug kamo!”
Sa Tunga sang Coup d’État
Isa ka gab-i sang Septiembre 1965, samtang nagaalagad kami sa kapital, ang Djakarta, ginpatay sang rebelde nga mga Komunista ang madamong mga lider sa politika, ginsunog ang Djakarta, kag ginsugdan ang bug-os pungsod nga pagpakig-away nga nagpukan sang ulihi sa presidente sang pungsod, si Sukarno. Mga 400,000 ang napatay!
Kis-a nagabantala kami samtang sa pihak nga kalye may tiniruhay kag sunog. Pagkadason nga adlaw nabalitaan namon nga gub-on sang militar ang kaingod nga Komunista nga pasilidad. Ang mga tagbalay nagakahadlok samtang nagapalapit kami sa ila, apang sang nabatian nila ang amon mensahe sang Biblia, nagtawhay sila kag ginpasulod kami. Nagbatyag sila nga luwas kon makaupod kami nila. Yadto nga panag-on nagtudlo sa amon tanan nga magsalig kay Jehova kag magpabilin nga timbang sa idalom sang mabudlay nga mga kahimtangan.
Napierde ang Dugang Pa nga Pamatok
Sang talipuspusan sang 1966 nagsaylo kami sa siudad sang Ambon sa matahom nga nabagatnan nga Molucca nga kapuluan. Didto, sa tunga sang mainabyanon, masadyahon nga populasyon, nakita namon ang daku nga espirituwal nga interes. Ang amon diutay nga kongregasyon madasig nga nagtubo, kag ang tumalambong sa miting naglab-ot sa isa ka gatos. Gani ang mga opisyales sang simbahan sang Cristiandad nagduaw sa Office for Religious Affairs agod ipiton ang hepe nga pahalinon kami sa Ambon. Apang didto sa lamesa sang hepe, nakita nila sing hayag ang mga libro sang Watch Tower Society! Bangod indi nila masulsulan ang hepe, ginsugilanon nila ang mga opisyales sang Ministry of Religion sa Djakarta, sa panikasog nga paguwaon kami indi lamang sa Ambon kundi sa bug-os man nga Indonesia.
Sini nga tion daw nagmadinalag-on sila, kay ang Pebrero 1, 1968, amo ang gintalana subong petsa sang amon paghalin. Apang, ang amon Cristianong mga kauturan sa Djakarta nakigsugilanon sa mataas nga Muslim nga opisyal sang Ministry of Religion, kag nagbulig sia sa pagbaliskad sang desisyon. Dugang pa, ang anay nga polisa gin-islan, kag gintugutan ang pagsulod sang iban pa nga mga misyonero.
Busa, sang masunod nga napulo ka tuig, sa danyag sang dalayawon nga kabukiran, kagulangan, kag kalinawan sa naaminhan nga Sumatra, nangabudlay kami upod sa mga misyonero halin sa Australia, Austria, Alemanya, Pilipinas, Sweden, kag Estados Unidos. Ang pagbantala nga hilikuton nag-uswag, ilabi na sa tunga sang pangunang etniko nga grupo sang rehiyon, ang Batak.
Apang, ang relihioso nga mga manugbuko sing malain nga buhat nagmadinalag-on sang ulihi nga ipadumili ang amon pagbantala nga hilikuton sang Disiembre 1976, kag pagkadason nga tuig ang kalabanan nga mga misyonero naghalin agod itangdo sa iban nga mga pungsod. Sang ulihi, sang 1979, kami man kinahanglan nga maghalin.
Pakadto sa South America
Mga 50 anyos na kami sadto, kag nagpalibog kami kon masarangan pa namon ang magpasibu sa isa pa ka pungsod. “Batunon bala naton ang bag-o nga asaynment ukon sa baylo magpuyo na lang sa isa ka lugar?” pamangkot ni Susie.
“Ti, Susie,” sabat ko, “kon diin kita agdahon ni Jehova nga magkadto, atipanon niya kita. Sin-o ang nakahibalo kon anong dugang pa nga pagpakamaayo ang mahatag sang palaabuton?” Gani, nag-abot kami sa amon bag-ong asaynment, sa pungsod sang Suriname sa South America. Sa sulod sang duha ka bulan yara kami liwat sa nagalakbay nga hilikuton kag sang ulihi naanad na kami.
Ginarepaso ang amon kapin sa 45 ka tuig sa bug-os tion nga pagministeryo, narealisar namon ni Susie kon daw ano ka importante ang supurta sang amon mga ginikanan agod buligan kami nga padayunon ang misyonero nga hilikuton. Sang 1969, sang nakita ko liwat ang akon mga ginikanan pagligad sang anom ka tuig, ginpahigad ako sang akon amay kag nagsiling: “Kon mauna man nga mapatay si Nanay mo, indi na kinahanglan nga mapauli ka pa. Magpabilin ka sa inyo asaynment. Masarangan ko ini. Apang kon ako ang mauna, pamangkuta si Nanay mo.” Amo man ang ginsiling ni Nanay.
Ang mga ginikanan ni Susie may dimakagod man nga panimuot. Sadtong isa ka bes nga napahilayo sa ila si Susie sa 17 ka tuig, wala gid sila magsulat sa iya sing isa ka makapaluya nga pulong. Siempre pa, kon wala na sing iban pa nga makabulig sa amon mga ginikanan, mahimo nga nagpauli kami. Ang punto amo, ang amon mga ginikanan may amo man nga pagtamod sa misyonero nga hilikuton kag, tubtob sang mapatay sila, nag-alagad sila kay Jehova nga may amo man nga pagkahilingagawon nga gintanom nila sa amon mga tagipusuon.—Ipaanggid ang 1 Samuel 1:26-28.
Napalig-on man kami sang mga tawo nga tayuyon nga nagasulat sa amon. Ang iban wala gid magpal-at sa pagsulat sa isa ka bulan sa amon kapin sa 30 ka tuig sang misyonero nga pag-alagad! Apang labaw sa tanan, ginadumdom namon pirme ang amon mahal nga langitnon nga Amay, nga si Jehova, nga nakahibalo kon paano sakdagon ang iya mga alagad sa duta. Gani, samtang nagahinampot kami sa katapusan nga bahin sang mga hitabo sang ginahulat namon, luyag namon ni Susie nga huptan “sa hunahuna ang presensia sang adlaw ni Jehova” paagi sa padayon nga pag-alagad kay Jehova nga may pagkahilingagawon.—2 Pedro 3:12.
[Piktyur sa pahina 26]
Ginkasal sang 1957
[Piktyur sa pahina 29]
Daw ano nga kalipay —anom ka pamatan-on subong mga payunir!