Ngaa Dapat Batunon ang Sayop?

AMO ini sadto ang labing dikinaandan nga mga enkwentro sa maragtas sang militar. Ginpabalik sang di-armado nga tinugyanan ang 400 ka isganan nga mga soldado nga determinado nga itimalos ang isa ka insulto. Sa tapos mabatian ang mga pakiluoy sang isa lamang ka maisog nga babayi, gintalikdan sang lider sadtong mga lalaki ang iya misyon.

Yadto nga lider amo si David, nangin hari sang Israel sang ulihi. Namati sia sa babayi nga si Abigail bangod luyag niya pahamut-an ang Dios. Sang mataktikanhon nga ginpakita ni Abigail kay David nga ang pagtimalos sa iya bana, nga si Nabal, magaresulta sa pagpatulo sing dugo, si David nagsiling: “Dalayawon si Jehova nga Dios sang Israel, nga nagpadala sa imo sining adlaw sa pagsugata sa akon! Kag bulahan ang imo pagkamahinantupon, kag bulahan ikaw nga nagpugong sa akon sining adlaw gikan sa pagpakasala sa dugo kag gikan sa pagtimalos ko sa akon kaugalingon nga kamot.” Nagpasalamat si David nga gingamit sang Dios si Abigail agod punggan sia gikan sa paghimo sing grabe nga sala.​—⁠1 Samuel 25:​9-35.

Sa salmo, si David namangkot: “Sayop​—⁠sin-o bala ang makahantop?” (Salmo 19:12) Kaangay niya, mahimo nga wala kita makahibalo sang aton mga sayop kon wala sing isa nga magasugid sini sa aton. Sa iban pa nga mga okasyon ang dimaayo nga mga resulta magatiklod sa aton sa paghibalo nga nagsayop kita, nangin dimaalamon, ukon dimalulo.

Wala sing Rason Para Magkasubo

Bisan pa kita tanan nagasayop, indi ini kinahanglan mangin rason para magkasubo. Ang diplomatiko nga si Ed­ward ­John ­Phelps nagsiling: “Ang tawo nga wala nagasayop sa masami wala sing hinimuan.” Kag ang Cristianong disipulo nga si Santiago nagsiling: “Kita tanan nagakasandad sa madamo nga bes.” (Santiago 3:⁠2) Makatuon bala sa paglakat ang isa ka bata nga wala gid nagakasandad? Indi, kay ang bata nagatuon gikan sa mga sayop kag padayon nga nagatilaw tubtob matigayon ang pagkatimbang.

Agod magkabuhi sing timbang, kinahanglan man nga magtuon kita gikan sa aton mga sayop kag sa iya sang iban. Sanglit ang Biblia nagasugid sang mga eksperiensia sang madamo nga ang mga sirkunstansia mahimo nga kaangay sa aton, mahimo kita mabuligan nga malikawan ang paghimo sing kaanggid nga mga sayop nga nahimo nila. Ano, kon amo, ang matun-an naton gikan sa ila mga sayop?

Ang Pagkamapainubuson Isa ka Kinahanglanon nga Kinaiya

Ang isa ka leksion amo nga wala ginapakamalaut sang Dios ang tanan nga nagasayop kundi ginahukman lamang yadtong nagadumili nga tadlungon ini kon mahimo. Ginlapas ni Hari Saul sang Israel ang mga instruksion ni Jehova nahanungod sa pagpapas sa mga Amalekinhon. Sang ginsuknaan ni manalagna Samuel, ginpakadiutay primero ni Saul ang mga bagay kag nian gintinguhaan nga basulon ang iban. Mas nabalaka sia nga indi mahuy-an sa atubangan sang iya katawhan sangsa tadlungon ang sala. Gani, ‘ginsikway sia ni Jehova subong hari.’​—⁠1 Samuel 15:​20-23, 30.

Bisan pa ang nagbulos kay Saul, nga si David, nakahimo sing grabe nga mga sayop, ginpatawad sia bangod mapainubuson niya nga ginbaton ang laygay kag disiplina. Ang pagpaubos ni David nagpahulag sa iya nga pamatian ang pinamulong ni Abigail. Ang iya mga tropa handa na makig-away. Apang, sa atubangan sang iya mga tropa, ginbaton ni David nga nagdesisyon sia sing padasudaso. Sa bug-os niya nga kabuhi, ang subong nga pagpaubos nagbulig kay David nga mangayo sing kapatawaran kag tadlungon ang iya mga tikang.

Ang pagkamapainubuson nagapahulag man sa mga alagad ni Jehova nga tadlungon ang dimahunahunaon nga mga komento. Sa isa ka kasaba sa atubangan sang Sanhedrin, ang mataas nga saserdote nagsugo nga dapalon si Pablo. Ang apostol maabtik nga nagsabat: “Pagdapalon ka sang Dios, dingding nga ginpaputi.” (Binuhatan 23:⁠3) Ayhan bangod sang mapigaw nga panulok, wala nakahibalo si Pablo kon sin-o ang iya ginasugilanon tubtob nga namangkot ang mga tumalan-aw: “Ginapasipalahan mo bala ang mataas nga saserdote sang Dios?” Bangod sina, gilayon nga ginbaton ni Pablo ang iya sayop, nga nagasiling: “Mga kauturan, wala ako makahibalo nga sia amo ang mataas nga saserdote. Kay nasulat na, ‘Dili ka magpamulong sing malain nahanungod sa manugdumala sang imo katawhan.’ ” (Binuhatan 23:​4, 5; Exodo 22:28) Huo, mapainubuson nga ginbaton ni Pablo ang iya sayop.

Ginbaton Nila ang mga Sayop

Ginapakita man sang Biblia nga ginbag-o sang iban ang ila sayop nga panghunahuna. Halimbawa, binagbinaga si salmista Asap. Bangod ang mga malauton daw nagkaayuhan, nagsiling sia: “Sa pagkamatuod walay pulos ang pagtinlo ko sang akon tagipusuon.” Apang nakamarasmas si Asap sa tapos makakadto sa balay ni Jehova kag napamalandungan ang mga kaayuhan sang putli nga pagsimba. Dugang pa, ginbaton niya ang iya sayop sa Salmo 73.

Gintugutan man ni Jonas ang sayop nga panghunahuna nga magpadulom sang iya panimuot. Sa tapos nakabantala sa Ninive, nabalaka sia tuhoy sa personal nga kahamuot sa baylo nga luwason ang mga pumuluyo sadto nga siudad. Nagkasubo si Jonas sang wala pagsiluti ni Jehova ang mga taga-Ninive bangod naghinulsol sila, apang gintadlong sia sang Dios. Narealisar ni Jonas nga ang iya panimuot sayop, kay ang tulun-an sang Biblia nga nagadala sang iya ngalan tampad nga nagabaton sang iya mga sayop.​—⁠Jonas 3:10–4:⁠11.

Naghunahuna sing sayop nga si Jehova nga Dios, indi si Satanas nga Yawa, ang kabangdanan sang iya kasisit-an, gintinguhaan ni Job nga pamatud-an nga indi sia takus sa mga pag-antos niya. Wala sia makahibalo sang daku pa nga hulusayon: Ang mga alagad sang Dios bala magapabilin nga matutom sa iya sa idalom sang pagtilaw? (Job 1:​9-12) Sa tapos nabuligan si Job ni Elihu kag dayon ni Jehova nga makita ang iya sayop, ginbaton niya: “Namitlang ko ang wala ko mahangpi . . . Amo kon ngaa nagakangil-ad ako sa akon kaugalingon, kag nagahinulsol sa yab-ok kag abo.”​—⁠Job 42:​3, 6.

Ang pagbaton sa mga sayop nagabulig sa aton nga huptan ang maayong kaangtanan sa Dios. Subong sang ginapakita sang nasambit na nga mga halimbawa, indi sia magapakamalaut sa aton tungod sang aton mga sayop kon ginabaton naton ini kag ginahimo ang aton masarangan agod tadlungon ang sayop nga panghunahuna, dimahunahunaon nga mga pulong, ukon binuang nga mga buhat. Paano naton maaplikar ini nga ihibalo?

Paghimo sing Pila ka Butang Tuhoy sa Aton mga Sayop

Ang mapainubuson nga pagbaton sa sayop kag paghimo sing pila ka butang tuhoy sa sini makapabakod sang kaangtanan sa pamilya. Halimbawa, ayhan bangod sang kakapoy ukon kaugot, ang ginikanan mahimo nga padasudaso sa pagdisiplina sa iya anak. Ang indi pagtadlong sa sining sayop mahimo nga may malain nga mga epekto. Sing nahisuno, si apostol Pablo nagsulat: “Mga amay, dili pagpaakiga ang inyo mga anak, kundi sagura sila sa disiplina kag panghunahuna ni Jehova.”​—⁠Efeso 6:⁠4.

Si Paul, isa ka batan-on nga Cristiano, malipayon nga nagasaysay: “Pirme nagapangayo sing pasaylo si Dad kon sa banta niya nagsobra sia sa pagpangakig. Nagbulig ina sa akon nga tahuron sia.” Kon bala ang pagpangayo sing pasaylo kinahanglan sa isa ka partikular nga sitwasyon butang nga pamat-uran sing personal. Apang, ang pagpangayo sing pasaylo dapat sundan sang hanuot nga mga panikasog nga likawan ang kaanggid nga mga sayop sa palaabuton.

Ano kon ang bana ukon asawa nakahimo sing sayop nga ginabangdan sang kalisod? Ang prangka nga pagbaton, tinagipusuon nga pagpangayo sing pasaylo, kag ang mapinatawaron nga espiritu magabulig sa paghupot sang ila mahigugmaon nga kaangtanan. (Efeso 5:33; Colosas 3:13) Si Jesús, isa ka Espanyol nga madali maakig kag singkwentahon sing edad, indi tuman ka bugalon agod mangayo sing pasaylo sa iya asawa, nga si Albina. “Batasan namon ang mangayo sing pasaylo kon nasaklaw namon ang kada isa,” siling ni Albina. “Nagabulig ini sa amon nga patawaron ang kada isa sa gugma.”

Kon ang Isa ka Gulang Makahimo sing Sayop

Ang pagbaton sang sayop kag paghimo sing hanuot nga pagpangayo sing pasaylo magabulig man sa Cristianong mga gulang sa pagpangabudlay sing nahiusa kag ‘sa pagpakita sing pagtahod sa isa kag isa.’ (Roma 12:10) Ang isa ka gulang mahimo mang-alag-ag sa pagbaton sang sayop bangod nahadlok sia nga basi magapaka­diu­tay ini sang iya awtoridad sa kongregasyon. Apang, ang pagtinguha nga pakamatarungon, indi pagsapakon, ukon pakadiutayon ang sayop mahimo nga magatiklod sa iban sa dipagsalig sa iya pagdumala. Ang hamtong nga utod nga lalaki nga mapainubuson nga nagapangayo sing pasaylo, ayhan bangod sang pila ka dimahunahunaon nga komento, makatigayon sing pagtahod sang iban.

Si Fernando, isa ka gulang sa Espanya, nagasugid sang isa ka okasyon sang ang manugtatap sa sirkito nga nagadumala sing isa ka daku nga pagtilipon sang mga gulang nakapamulong sing dihusto nahanungod sa kon paano dumalahan ang pagtuon. Sang matinahuron nga gintadlong sang utod ang ginsiling niya, gilayon nga ginbaton sang manugtatap sa sirkito nga nagsayop sia. Si Fernando nagapanugiron: “Sang nakita ko sia nga nagbaton sang iya sayop sa atubangan sadtong tanan nga mga gulang, daku gid ang akon pagdayaw. Labi ko sia nga gintahod pagkatapos sadtong pagpangayo sing pasaylo. Ang iya halimbawa nagtudlo sa akon kon daw ano ka importante batunon ang akon kaugalingon nga mga kakulangan.”

Mangin Maabtik sa Pagbaton sa Sayop

Ang pagpangayo sing pasaylo masunson ginaapresyar, ilabi na kon ginhimo sa gilayon. Sa katunayan, kon mas maaga nga ginabaton naton ang sayop mas maayo. Sa pag-ilustrar: Sang Oktubre 31, 1992, ginbaton ni Papa Juan Paulo II nga ang Inkisisyon nagpanghikot “sing sayop” sang nagligad nga 360 ka tuig sa pagsilot kay Galileo bangod sang pagsiling nga ang duta indi amo ang sentro sang uniberso. Apang, ang pagpaisol sa pagpangayo sing pasaylo sa amo sina kalawig nga tion nagadula sang kabilihanan sini.

Amo man sa personal nga mga kaangtanan. Ang maabtik nga pagpangayo sing pasaylo mahimo makapaayo sang pilas nga tuga sang dimalulo nga pulong ukon buhat. Si Jesus naglaygay sa aton nga indi palantangon ang pagpakighidait, nga nagasiling: “Kon . . . nagadala ka sang imo dulot sa halaran kag dira makadumdom ka nga ang imo utod may aligutgot sa imo, bayai dira ang imo dulot sa atubangan sang halaran, kag lakat ka; pasag-uli anay sa imo utod, kag ugaling kari ka kag maghalad sang imo dulot.” (Mateo 5:​23, 24) Sa masami, ang pagpasag-uli sa mahidaiton nga mga kaangtanan nagakinahanglan lamang sang pagbaton nga sala ang pag-uyat naton sa mga bagay kag sa pagpangayo sing kapatawaran. Kon magahulat kita sing madugay pa sa paghimo sini, labi pa ini nga magabudlay.

Malipayon sa Pagbaton sa mga Sayop

Subong sang ginapakita sang mga halimbawa ni Saul kag ni David, ang aton kabuhi mahimo maapektuhan kon paano naton ginatamod ang aton mga sayop. Si Saul matig-a nga namatok sa laygay, kag ang iya mga sayop nagmuad, sang ulihi nagdul-ong sa iya kamatayon nga wala sing kahamuot sang Dios. Apang, walay sapayan sang mga kasaypanan kag mga kasal-anan ni David, mahinulsulon nga ginbaton niya ang pagtadlong kag nagpabilin nga matutom kay Jehova. (Ipaanggid ang Salmo 32:​3-5.) Indi bala amo sina ang aton handum?

Ang pinakadaku nga padya sang pagbaton kag pagtadlong sa sayop ukon paghinulsol sa sala amo ang paghibalo nga ginapatawad ini sang Dios. “Malipayon sia . . . nga ang iya sala gintabunan,” siling ni David. “Malipayon ang tawo nga wala ginapasangti ni Jehova sang kalautan.” (Salmo 32:​1, 2) Daw ano ka maalamon, nian, nga batunon ang sayop!

[Piktyur sa pahina 29]

Makatuon bala sa paglakat ang isa ka bata nga wala gid nagakasandad?