Ang Pagsaka sa Langit—Isa Bala ka Doktrina nga Ginpahayag sang Dios?

ANG Pagsaka sa Langit​—⁠ang doktrina nga si Maria, nga iloy ni Jesus, nagkayab sa langit sa unod​—⁠ginapakabahandi sang minilyon nga mga Romano Katoliko. Siling sang istoryador nga si Wil­liam Doug­las: “Ang Pagsaka sa Langit, ukon ang pagkayab sa langit, ni Birhen Maria [madugay] na gintamod subong ang pinakadaku sa iya mga kapiestahan kag isa sang pangunang solemne nga mga seremonya sang tuig sang Simbahan.”

Apang, ginabaton sang Katolikong mga teologo nga wala sing ginasiling ang Biblia tuhoy kay Maria nga naghimo sina nga pagkayab sa langit. Sa pagkamatuod, pila lamang ka Katoliko ang nakahibalo nga ining ginapakahamili nga doktrina siniglo na kadugay nga tema sang binais kag maakigon nga debate. Gani paano gid bala ginbaton sang simbahan subong doktrina ang Pagsaka sa Langit ni Maria?⁠a May rason bala agod tamdon ini subong ginpahayag sang Dios? Ang mga sabat sa sining mga pamangkot indi lamang akademiko. May daku ini nga kahulugan para kay bisan sin-o nga nagahigugma sang kamatuoran.

Ebolusyon sang Doktrina

Ayhan makibot ka mahibaluan nga sang unang siglo pagkatapos mapatay si Jesus, ang ideya tuhoy sa Pagsaka sa langit ni Maria indi gid kilala sa panghunahuna sang mga Cristiano. Ang Katolikong teologo nga si Jean Galot nagsulat sa L’Osservatore Romano: “Sa pamuno, wala sing handumanan sang kamatayon ni Maria ang gin-angot sa Cristianong komunidad.”

Apang, sang ang Trinidad nga panudlo nangin opisyal nga doktrina sang simbahan, si Maria ginsugdan nga ginhatagan sing dugang pa nga importante nga papel. Ang matahom nga mga tinaga, subong sang “Iloy sang Dios,” “ginpanamkon nga wala sing sala,” “Manugpatunga,” “Reyna sang Langit,” ginsugdan nga iaplikar sa iya. Sang ulihi, pangatarungan sang teologo nga si Galot, “ang paghipos sang karaan nga tradisyon may kaangtanan sa kamatayon ni Maria indi makapaayaw sing bug-os sa mga Cristiano nga nagkilala sang kahimpitan ni Maria kag luyag nga simbahon sia. Busa, ang mga paglaragway sa Pagsaka sa Langit, nga produkto sang popular nga imahinasyon, nahuman.”

Sang mga ikap-at nga siglo C.E., ang ginatawag nga mga sinulatan sang mga asamyunista nagsugod sa paglapnag. Ining mga sinulatan naghatag sing himu-himo nga mga sugilanon sa pagsaka kuno sa langit ni Maria. Binagbinaga, halimbawa, ang sinulatan nga gintawag “Ang Pagtulog sang Balaan nga Iloy sang Dios.” Ginbulubanta nga ginsulat ini sang walay liwan na kundi ni apostol Juan, apang mahimo nga ginsulat ini mga 400 ka tuig pagkatapos napatay si Juan. Suno sa sining dimatuod nga sugilanon, ang mga apostoles ni Cristo milagruso nga gintipon kay Maria, diin nakita nila sia nga nag-ayo sang bulag, bungol, kag piang. Sang ulihi, subong sang ginsiling diri, nabatian sang mga apostoles ang Ginuo nga nagsiling kay Maria: “Tan-awa, ang imo lawas isaylo sa paraiso, kag ang imo balaan nga kalag mangin sa mga langit sa mga bahandi sang akon Amay nga may dimatupungan nga kasanag, diin may paghidait kag pagsinadya sang balaan nga mga anghel, kag ang pagpadayon sini.”

Ano ang reaksion sang mga tumuluo sa sinang mga sinulatan? Ang Mariologo nga si René Laurentin nagapaathag: “Lainlain ang mga reaksion. Ang labing mapinatihon ginlimbungan, nga wala sing dugang pa nga paghunahuna, sang badlak sang matahom nga sugilanon. Gintamay sang iban ining wala nagahisanto nga mga sugilanon, nga sa masami nagasumpakilay kag indi mapatihan.” Busa ang teoriya tuhoy sa Pagsaka sa Langit naghimakas nga batunon sing opisyal. Dugang sa kagumon amo ang katunayan nga ang kinunukuno nga mga relikya sang lawas ni Maria ginsimba sa pila ka duog. Mabudlay ini ipahisanto sa pagtuluuhan nga ang iya undanon nga lawas ginhaumhaum nga gindala sa langit.

Sang ika-13 nga siglo, si Thomas Aquinas, kaangay sang madamo pa nga mga teologo, nagsiling nga indi mahimo kabigon ang Pagsaka sa Langit nga doktrina, kay “wala ini ginatudlo sang Kasulatan.” Sa gihapon, ang pagtuluuhan padayon nga nagbantog, kag ang mga paglaragway sang kuno pagsaka sa langit ni Maria sang kilala nga mga dibuhista kaangay ni Raphael, Correggio, Titian, Carracci, kag Rubens nagmu⁠ad.

Sining karon lamang nalubad ang hulusayon. Suno sa Jesuita nga si Giuseppe Filograssi, sadto pa sang talipuspusan sang unang katunga sang aton siglo, ang mga Katolikong iskolar padayon nga nagbalhag sang “mga pagtuon kag mga paathag nga indi gid kalahamut-an” sa teoriya sang Pagsaka sa Langit. Bisan ang mga papa, kaangay ni Leo XIII, Pio X, kag Benedict XV, “naghipos sa sina nga butang.” Apang sang Nobiembre 1, 1950, ang iglesia nagkuha sang ulihi sing pat-od nga tindog. Si Papa Pio XII nagpahibalo: “Ginapaathag namon ini nga isa ka doktrina nga ginpahayag sang Dios nga ang Imakulada nga Iloy sang Dios, nga si Maria nga nagpabilin nga Birhen, sang natapos niya ang iya dutan-on nga pagkabuhi, gindala ang lawas kag kalag sa kahimayaan sang langit.”​—⁠Munificentissimus Deus.

Ang pagpati sa lawasnon nga paglakbay ni Maria sa langit obligado na sa tunga sang mga Katoliko​—⁠isa ka doktrina na ini karon sang Simbahan. Si Papa Pio XII nagsiling nga “kon ang bisan sin-o . . . mangahas nga ipanghiwala ukon hungod nga pangduhaduhaan ang Amon ginpaathag, dapat niya mahibaluan nga wala niya masunod ang pagsulundan sang Diosnon kag Katolikong Pagtuluuhan.”

Kon Ano Gid ang Ginasiling sang Kasulatan

Apang sa anong sadsaran ginpasad sang simbahan ining masidla nga tindog? Si Papa Pio XII nagsiling nga ang doktrina sang Pagsaka sa Langit “pat-od gid nga napasad sa Balaan nga Kasulatan.” Lakip sa mga tekso nga masunson ginasitar subong pamatuod sang pagsaka sa langit ni Maria amo ang Lucas 1:​28, 42. Ining mga bersikulo nagasiling tuhoy kay Maria: “Himaya ka, napuno ka sang grasya, ang Ginuo yara sa imo; bulahan ka sa tanan nga mga babayi . . . , kag bulahan ang bunga sang imo tiyan.” (Douay) Ang mga asamyunista nagapangatarungan nga bangod si Maria ‘napuno sang grasya,’ indi gid mahimo nga napatay sia. Kag bangod ‘ginbulahan’ kaangay sang ‘bunga sang iya tiyan,’ mahimo nga may mga pribilehiyo sia nga katupong sa iya ni Jesus​—⁠lakip ang iya pagkayab sa langit. Nagahunahuna bala kamo nga husto ini nga pangatarungan?

Una, ang mga iskolar sang lengwahe nagasiling nga ang ekspresyon nga ‘napuno sang grasya’ indi husto nga pagbadbad kag nga ang orihinal nga Griegong ekspresyon nga gingamit ni Lucas mas husto ibadbad nga “ginakahamut-an sang Dios.” Busa ginabadbad sang Katolikong Jerusalem Bible ang Lucas 1:28: “Magkalipay, nahamut-an gid sing daku!” Wala sing rason sa paghinakop nga si Maria ginhaumhaum nga gindala sa langit bangod lamang kay sia “nahamut-an sing daku” sang Dios. Ang unang Cristianong martir, nga si Esteban, ginapatuhuyan man sa Katolikong Douay nga Biblia subong nahamut-an sing daku, ukon “napuno sang grasya”​—⁠kag wala sing lawasnon nga pagkabanhaw ang ginhatag sa iya.​—⁠Binuhatan 6:⁠8.

Apang, indi bala si Maria ginbulahan ukon ginkahamut-an? Huo, apang sing makawiwili, ang babayi nga si Jael sadtong mga adlaw sang mga hukom sang Israel ginkabig nga “bulahan sa mga babayi.” (Hukom 5:​24, Dy) Pat-od gid nga wala sing isa ang magapangatarungan nga si Jael gindala sing lawasnon sa langit. Isa pa, ang bug-os nga ideya tuhoy sa Pagsaka sa Langit ginpasad lamang sa pangatarungan nga si Jesus mismo nagkayab sa langit sa unod. Apang, ang Biblia nagasiling nga si Jesus “ginbuhi,” ukon ginbanhaw, “sa espiritu.” (1 Pedro 3:​18, Dy; ipaanggid ang 1 Corinto 15:45.) Si apostol Pablo dugang nga nagasiling nga “ang unod kag dugo indi makapanag-iya sang ginharian sang Dios.”​—⁠1 Corinto 15:​42-50, Dy.

Matuod, ang Biblia nagasambit sang langitnon nga pagkabanhaw sang matutom nga mga Cristiano nga ginhaplasan sang espiritu. Apang, ginapaathag sang 1 Tesalonica 4:​13-17 nga magasugod lamang ini nga pagkabanhaw sa “presensia sang Ginuo,” sa katapusan nga mga adlaw sining malauton nga dag-on. Antes sina, si Maria magatulog sa kamatayon, kaupod sang linibo pa ka matutom nga mga Cristiano.​—⁠1 Corinto 15:​51, 52.

Si Maria​—⁠Isa ka Babayi nga May Pagtuo

Makasalig kamo nga sa pagsiling sa nasambit na wala ini nagakahulugan nga wala namon ginatahod si Maria. Sa walay duhaduha, si Maria isa ka huwaran nga babayi​—⁠isa nga ang pagtuo takus ilugon. Gilayon niya nga ginbaton ang dungganon nga responsabilidad nga mangin iloy ni Jesus, upod ang tanan nga mga pagtilaw kag mga sakrisipiyo nga ginalakip sini. (Lucas 1:38; 2:​34, 35) Kaupod ni Jose, ginpadaku niya si Jesus sa diosnon nga kaalam. (Lucas 2:​51, 52) Nagpabilin sia upod ni Jesus sang nagaantos sia sa usok. (Juan 19:​25-27) Kag subong isa ka matutom nga disipulo, matinumanon sia nga nagpabilin sa Jerusalem kag naeksperiensiahan ang pagpasagahay sang espiritu sang Dios sang Pentecostes.​—⁠Binuhatan 1:​13, 14; 2:​1-4.

Ang tiku nga pagtamod kay Maria wala nagapadungog sa Manunuga ukon kay Maria. Ang doktrina sang Pagsaka sa Langit nagapabakod sang walay sadsaran nga pangangkon nga si Maria isa ka manugpatunga sa Dios. Apang ginrekomendar gid bala ni Jesucristo ina nga panudlo? Sa kabaliskaran, sia nagsiling: “Ako ang dalan kag ang kamatuoran kag ang kabuhi. Wala sing makakari sa Amay luwas paagi sa akon. Kon magpangayo kamo sa akon sing bisan ano sa akon ngalan, ina himuon ko.” (Juan 14:​6, 14; ipaanggid ang Binuhatan 4:12.) Huo, si Jesucristo lamang, indi si Maria, ang manugpatunga sa Manunuga. Paagi kay Jesus​—⁠indi kay Maria​—⁠nga dapat kita magpangayo sa aton Manughatag Kabuhi sing “bulig sa tion sang kinahanglanon.”​—⁠Hebreo 4:​16, Revised Standard Version, Catholic Edition.

Ang pagbaton sang kamatuoran nahanungod kay Maria mahimo nga masakit sa iban. Sa indi gid magkubos, mahimo ini magakahulugan sang pagtalikod sa madugay na ginapatihan nga mga pagtuluuhan kag ginapakabahandi nga mga ideya. Apang, bisan nga masakit kon kaisa, ang kamatuoran sa ulihi ‘nagahilway sa isa.’ (Juan 8:32) Si Jesus nagsiling nga ang iya Amay nagapangita sa sadtong magasimba “sa espiritu kag sa kamatuoran.” (Juan 4:​24, Dy) Sa sinsero nga mga Katoliko, ining mga pulong nagakahulugan subong isa ka hangkat.

[Footnote]

[Kahon sa pahina 27]

NAPATAY BALA SI MARIA?

Napatay gid bala si Maria antes sang iya pagsaka kuno sa langit? Nasapwan mismo sang Katolikong mga teologo ang ila kaugalingon nga nag-atubang sang duha ka lunsay dimaayo nga teolohiko nga mga pililian sa sining hulusayon. Ang Nuovo dizionari di teologia nagasiling nga “mabudlay ihatag kay Maria ang pribilehiyo nga indi mapatay, nga wala ginpanag-iyahan bisan ni Cristo.” Sa pihak nga bahin, sa pagsiling nga si Maria napatay gid nagapautwas sang subong man kabudlay nga hulusayon. Ang teologo nga si Kari Børresen nagasiling nga “ang kamatayon amo ang silot sang orihinal nga sala, nga, suno sa [doktrina sang “Imakulada nga Pagpanamkon”], wala makaapektar kay Maria.” Sa anong sadsaran, nian, mahimo sia napatay? Indi katingalahan nga ginlikawan ni Papa Pio XII ang bug-os nga hulusayon tuhoy sa kamatayon ni Maria sang ginpaathag ang doktrina sang Pagsaka sa Langit.

Maayo na lang nga ang panudlo sang Biblia hilway sa sinang kagumon. Wala ini nagatudlo—ukon nagapanugda​—⁠nga si Maria produkto sang “putli nga pagpanamkon.” Sa kabaliskaran, ginapakita sini nga si Maria isa ka dihimpit nga tawo nga nagakinahanglan sing pagtubos. Bangod sini nga rason, pagkatapos natawo si Jesus, nagkadto sia sa templo kag naghalad sa sala sa Dios. (Levitico 12:​1-8; Lucas 2:​22-24) Kaangay sang tanan iban pa nga dihimpit nga mga tawo, si Maria napatay sang ulihi.​—⁠Roma 3:23; 6:⁠23.

Ining simple nga kamatuoran kabaliskaran gid sa dimasabat nga mga pamangkot nga ginpautwas sang doktrina sang Pagsaka sa Langit.

[Piktyur sa pahina 26]

‘Pagsaka sa Langit sang Birhen,’ ginpinta ni Titian (c.1488-1576)

[Credit Line]

Giraudon/Art Resource, N.Y.

[Piktyur sa pahina 28]

Paagi sa pagdala sing halad sa sala sa Templo pagkatapos natawo si Jesus, ginpahayag ni Maria ang iya kaugalingon nga isa ka makasasala nga nagakinahanglan sing pagtubos