Matigayon bala ang Relihiosong kamatuoran?

SA Sweden isa ka mausisaon sa espirituwal nga tawo sa may unibersidad nga siudad sang Uppsala ang namat-od nga tun-an ang mga pagtuluuhan sang lainlain nga mga relihion sa iya banwa, ginduaw pa gani ang ila mga simbahan. Namati sia samtang nagawali ang ila mga klerigo, kag gin-interbyu niya ang pila ka katapo. Natalupangdan niya nga mga Saksi ni Jehova lamang ang daw kumbinsido nga ila “nakita ang kamatuoran.” Bangod sang lainlain nga relihiosong mga opinyon nga nagaluntad, nagpalibog sia kon paano ina nasiling sang mga Saksi ni Jehova.

Nagahunahuna ka bala sing personal nga posible matigayon ang kamatuoran nahanungod sa relihion? Posible pa bala nga mahibaluan kon ano ang mahimo matawag nga sadsaran nga kamatuoran?

Ang Pilosopiya kag ang Kamatuoran

Napalambo sang mga nagatuon sing pilosopiya ang pagtamod nga indi matigayon sang tawo ang sadsaran nga kamatuoran. Ayhan nahibaluan mo nga ang pilosopiya ginapaathag subong “ang siensia nga nagapanikasog sa pagpaathag sang ginhalinan sang pagluntad kag sang kabuhi.” Apang, sa katunayan, malaka lang ini ginahimo. Sa Filosofins Historia (Ang Maragtas sang Pilosopiya), ang Sweko nga awtor nga si Alf Ahlberg nagsulat: “Madamong pinilosopo nga mga pamangkot ang indi mahimo mahatagan sing pat-od nga sabat. . . . Madamong tawo ang nagahunahuna nga ang tanan nga metapisika nga mga problema [may kaangtanan sa unang mga prinsipio sang mga butang] natungod sa sining . . . grupo.”

Bangod sina, yadtong mga nagpanikasog nga makita ang sabat sa importante nga mga pamangkot tuhoy sa kabuhi paagi sa pilosopiya masunson nga wala maayawan ukon nalisang. Sa iya libro nga Tankelinjer och trosformer (Mga Panghunahuna kag Relihiosong Pagtuluuhan), ang Sweko nga awtor nga si Gunnar Aspelin nagsiling: “Ang isa ka butang nga nakita namon amo nga mas interesado ang kinaugali sa alibangbang kag lamok sangsa tawo . . . Wala kami sing gahom, wala gid sing gahom, sa atubangan sang mga puwersa sang kinaugali nga nagapanghikot ayon sa isa kag isa sa uniberso kag sa aton nasulod nga kalibutan. Amo ini ang pagtamod sa kabuhi nga masunson mabasa sa mga literatura sa talipuspusan sang isa ka siglo nga sa diin ginbutang sang mga tawo ang ila pagtuo sa pag-uswag kag ginhandum ang maayo pa nga palaabuton.”

Ang Pagpahayag sang Kamatuoran Kinahanglanon Bala?

Maathag nga ang tawhanon lamang nga mga panikasog wala magmadinalag-on sa pagsapo sang kamatuoran nahanungod sa kabuhi, kag mahimo nga indi gid nila ini masarangan. May maayong rason, nian, sa paghinakop nga ang pila ka sahi sang diosnon nga pagpahayag kinahanglanon. Ang ginatawag sang madamo nga tulun-an sang kinaugali nagahatag sing pila ka pagpahayag. Bisan pa nga wala ini nagahatag sing dimabais nga mga detalye nahanungod sa ginhalinan sang kabuhi, ginapakita sini nga may yara labi pa ka makaalayaw sangsa materyalistiko lamang nga paathag sa kabuhi. Ang dahon sang hilamon nga nagatubo sing paibabaw aktuwal nga nagasunod sang mga kasuguan nga tuhay sa mga kasuguan nga nagagahom sa isa ka tumpok sang mga bato sa narumpag nga buho. Ang buhi nga mga butang kinaugali nga nagatukod kag nagaorganisar sang ila kaugalingon sa paagi nga wala ginahimo sang patay nga mga butang. Busa ang isa ka kilala nga estudyante sang kasuguan kag relihion may rason sa paghinakop: “Ang dikitaon nga mga kinaiya sang [Dios] maathag nga makita kutob sa pagtuga sang kalibutan, bangod nahantop ini paagi sa mga butang nga ginhimo.”​—⁠Roma 1:⁠20.

Apang agod mahibaluan kon sin-o ang yara sa likod sining tanan nga pagtukod kag pag-organisar, kinahanglan naton ang dugang nga pagpahayag. Indi bala naton dapat paabuton nga magaluntad ina nga pagpahayag? Indi bala makatarunganon paabuton nga ang Isa nga nagtuga sang kabuhi sa duta magapahayag sang iya kaugalingon sa iya mga tinuga?

Ang Biblia may kinamatarong sa sina nga pagpahayag. Sa sining magasin masunson namon ginahatag ang maayong mga rason agod batunon ini nga kinamatarong, kag madamong mahunahunaon nga mga tawo ang nagbaton sini. Ang katunayan nga ang mga lalaki nga nagsulat sang Biblia nabalaka sa pagpaathag nga ang ginsulat nila indi ila kaugalingon talalupangdon gid mismo. Sing kapin sa 300 ka beses, makita naton nga gingamit sang mga manalagna sang Biblia ang mga ekspresyon subong sang, “Amo ini ang ginsiling ni Jehova.” (Isaias 37:33; Jeremias 2:2; Nahum 1:12) Ayhan nahibaluan mo nga ang mga lalaki kag mga babayi nga nagasulat sing mga libro ukon mga artikulo masunson nga nalangkag gid sa pagpirma sang ila ngalan sa ila mga sinulatan. Apang, ang mga nagsulat sang Biblia naghinago sang ila kaugalingon; sa pila ka hitabo mabudlay mahibaluan kon sin-o ang nagsulat sang pila ka bahin sang Biblia.

Ang isa pa ka kinaiya sang Biblia nga masapwan mo nga talalupangdon amo ang nasulod nga paghilisantuanay sini. Tumalagsahon gid ini, bangod ang 66 ka tulun-an sang Biblia ginsulat sa sulod sang 1,600 ka tuig. Kuno abi nagkadto ka sa isa ka publiko nga librarya kag nagpili sing 66 ka relihiosong mga libro nga ginsulat sa sulod sang 16 ka siglo. Nian gintingob mo yadtong indibiduwal nga mga libro sa isa ka tomo. Mapaabot mo bala nga ina nga tomo may isa ka tema kag nagahilisanto nga mensahe? Indi gid. Nagakinahanglan ina sing milagro. Binagbinaga ini: Ang mga tulun-an sang Biblia may isa lamang ka tema, kag nagahilisantuanay ini sa isa kag isa. Nagapakita ini nga may isa ka utok, ukon awtor, nga nagtuytoy sang ginsulat sang mga manunulat sang Biblia.

Walay sapayan, labaw sa bisan ano pa, masapwan mo ang isa ka bahin nga nagapamatuod sang diosnon nga ginhalinan sang Biblia. Mga tagna​—⁠mga impormasyon nga ginsulat sing abanse kon ano gid ang mahanabo sa palaabuton. Ang mga ekspresyon subong sang, “Mahanabo sa sadtong adlaw” kag, “Mahanabo sa ulihi nga bahin sang mga adlaw” pinasahi sa Biblia. (Isaias 2:2; 11:​10, 11; 23:15; Ezequiel 38:18; Oseas 2:​21-23; Zacarias 13:​2-4) Ginatos ka tuig sa wala pa magkabuhi si Jesucristo sa duta, ang mga tagna sa Hebreong Kasulatan naghatag sing mga detalye nahanungod sa iya kabuhi​—⁠halin sa iya pagkabun-ag tubtob sa iya kamatayon. Wala na sing liwan pa nga makatarunganon nga konklusion ang malab-ot sangsa nga ang Biblia amo ang ginhalinan sang kamatuoran nahanungod sa kabuhi. Ginapalig-on ini mismo ni Jesus paagi sa mga pinamulong: “Ang imo pulong kamatuoran.”​—⁠Juan 17:⁠17.

Ang Relihion kag ang Kamatuoran

Bisan ang madamo nga nagapangangkon nga nagatuo sa Biblia nagapati nga ang bug-os nga kamatuoran indi matigayon. Ang klerigo sa E.U. nga si John S. Spong nagkomento: “Dapat naton . . . islan ang panghunahuna nga may kamatuoran kita kag nga ang iban magaugyon sa aton pagtamod sing paghangop nga ang sadsaran nga kamatuoran indi naton tanan matigayon.” Ang isa ka Romanong Katoliko nga awtor, si Chris­topher Der­rick, nagahatag sing isa ka rason tungod sinang negatibo nga mga pagtamod nahanungod sa pagsapo sang kamatuoran: “Ang bisan ano nga pagsambit sa relihiosong ‘kamatuoran’ nagapakita sing pila ka sahi sang pag-angkon nga nakahibalo . . . Ginapakita mo nga ang iban mahimo nga nagsayop; kag indi gid ina mabaton.”

Apang, subong isa ka mahunahunaon nga tawo, mangin mapuslanon para sa imo nga binagbinagon ang pila ka nagakaigo nga mga pamangkot. Kon ang kamatuoran indi matigayon, ngaa nagsiling si Jesucristo: “Mahibaluan ninyo ang kamatuoran, kag ang kamatuoran magahilway sa inyo”? Kag ngaa nagsiling ang isa sang mga apostoles ni Jesus nga kabubut-on sang Dios nga “ang tanan nga sahi sang mga tawo maluwas kag makadangat sa sibu nga ihibalo sang kamatuoran”? Ngaa ang tinaga nga “kamatuoran” mabasa sing kapin sa isa ka gatos ka beses sa Cristianong Griegong Kasulatan may kaangtanan sa pagtuo? Huo, ngaa, kon ang kamatuoran indi matigayon?​—⁠Juan 8:32; 1 Timoteo 2:​3, 4.

Sa pagkamatuod, wala lamang ginpatalupangod ni Jesus sa aton nga ang kamatuoran matigayon kundi ginpakita nga agod ang aton pagsimba mangin kalahamut-an sa Dios, kinahanglan naton ini masapwan. Sang namangkot ang isa ka Samariahanon nga babayi kon ano ang matuod nga dagway sang pagsimba​—⁠ang pagsimba nga ginhimo sang mga Judiyo sa Jerusalem ukon yadtong ginhimo sang mga Samariahanon sa Bukid Gerizim​—⁠si Jesus wala magsabat paagi sa pagsiling nga ang kamatuoran indi matigayon. Sa baylo, sia nagsiling: “Ang matuod nga mga sumilimba magasimba sa Amay sa espiritu kag kamatuoran, kay, sa pagkamatuod, ang Amay nagapangita sang mga kaangay nila sa pagsimba sa iya. Ang Dios Espiritu, kag yadtong mga nagasimba sa iya dapat magsimba sa espiritu kag kamatuoran.”​—⁠Juan 4:​23, 24.

Madamong tawo ang nagasiling, ‘Ang Biblia mahimo patpaton sa nanuhaytuhay nga mga paagi, gani indi mahimo mapat-od sang isa kon ano ang kamatuoran.’ Apang ginsulat gid bala ang Biblia sa sinang dimaathag nga paagi sa bagay nga indi mo mapat-od kon paano ini hangpon? Matuod, ang pila ka matagnaon kag malaragwayon nga hambal mahimo nga mabudlay hangpon. Halimbawa, ang Dios nagsiling kay manalagna Daniel nga ang iya tulun-an, nga nagaunod sing madamong matagnaon nga hambal, indi mahangpan sing bug-os tubtob sa “panahon sang katapusan.” (Daniel 12:⁠9) Kag ang pila ka mga parabola kag mga simbulo dapat gid patpaton.

Apang, kon tuhoy sa sadsaran nga Cristianong mga panudlo kag mga kabilihanan sa moral nga kinahanglanon agod masimba ang Dios sa kamatuoran, maathag nga ang Biblia talangkod gid. Wala sini ginatugot ang nagasumpakilay nga mga pagpatpat. Sa sulat sa mga taga-Efeso, ang Cristianong pagtuo ginpatuhuyan subong “isa,” nagapakita nga wala sing pila ka mga pagtuo. (Efeso 4:​4-6) Ayhan mamangkot ka, ‘Kon ang Biblia indi mapatpat sing husto sa madamong lainlain nga mga paagi, ngaa madamo katama ang lainlain nga “Cristianong” mga denominasyon?’ Makita naton ang sabat kon balikan naton ang tion wala madugay pagkatapos napatay ang mga apostoles ni Jesus kag naglambo ang apostasya gikan sa matuod nga Cristianong pagtuo.

‘Ang Trigo kag ang mga Gamhon’

Gintagna ni Jesus ining apostasya sa iya parabola nahanungod sa trigo kag mga gamhon. Ginpaathag ni Jesus mismo nga ang “trigo” nagarepresentar sa matuod nga mga Cristiano; ang “mga gamhon” nagarepresentar sa butig, ukon apostata, nga mga Cristiano. “Samtang nagakatulog ang mga tawo,” siling ni Jesus, ang “kaaway” nagsab-ug sing mga gamhon sa tunga sang talamnan sang trigo. Ining pagsab-ug nagsugod pagkatapos natulog sa kamatayon ang mga apostoles. Ginapakita sang parabola nga ining pag-impon sang butig sa matuod nga mga Cristiano magapadayon tubtob sa “konklusion sang sistema sang mga butang.” Busa, sa bug-os nga mga siglo, ang pagkilala sa matuod nga mga Cristiano nangin dimaathag bangod kontrolado sang mga Cristiano lamang sa ngalan ang patag sang relihion. Walay sapayan, sa “konklusion sang sistema sang mga butang,” ang pagbalhin mahanabo. “Ipadala sang Anak sang tawo ang iya mga anghel” sa pagpain sang butig nga mga Cristiano gikan sa matuod nga mga Cristiano. Nagakahulugan ini nian nga ang Cristianong kongregasyon mangin mahapos na nga makilal-an, subong sang pagkakilala sa sini sang panahon sang mga apostoles.​—⁠Mateo 13:​24-30, 36-⁠43.

Gintagna sang mga tagna ni Isaias kag ni Miqueas inang pagtipon liwat sang matuod nga mga sumilimba sa “ulihi nga bahin sang mga adlaw.” Si Isaias nagasiling: “Mahanabo sa ulihing mga adlaw nga ang bukid sang balay ni Jehova tukuron sing malig-on sa putukputukan sang kabukiran, kag pakataason sa ibabaw sang kabakuluran; kag magadugok sa iya ang tanan nga pungsod. Kag ang madamong mga katawhan magakadto kag magasiling: ‘Kari kamo, magataklad kita sa bukid ni Jehova, sa balay sang Dios ni Jacob; kag tudluan niya kita sang iya mga dalanon, kag magalakat kita sa iya mga banas.’ ” Ginapakita sang mahinantupon nga pagtan-aw sa mga katunayan nga ang tagna ni Isaias nagakatuman sa tion naton.​—⁠Isaias 2:​2, 3; Miqueas 4:​1-3.

Apang, ang pagtubo sang Cristianong kongregasyon wala mahanabo paagi sa tawhanon nga panikasog. Si Jesus nagtagna nga ‘ipadala [niya] ang iya mga anghel’ sa paghimo sang hilikuton nga pagtipon. Ginpakita man niya ang isa gid ka pinasahi nga katuyuan para sa sini: “Sa sina nga tion ang mga matarong magasidlak subong sang adlaw sa ginharian sang ila Amay.” (Mateo 13:43) Ginapakita sini nga ang nagapahangop, ukon ang nagatudlo, nga hilikuton pagahimuon sa bug-os nga kalibutan sang Cristianong kongregasyon.

Nakita sang mga Saksi ni Jehova ang katumanan sining mga tagna sa pagtudlo nga hilikuton nga ginahimo nila sa 232 ka kadutaan karon. Paagi sa pagpaanggid sang mga pagtuluuhan, mga talaksan sang pagginawi, kag organisasyon sang mga Saksi sa Biblia, maathag nga makita sang walay ginadampigan nga mga tawo nga nagahisanto ini sa unang-siglo nga Cristianong kongregasyon. Ginapatuhuyan sang mga Saksi ang ila pagtuluuhan subong “ang kamatuoran” apang indi bangod sang pag-angkon sing personal nga pagkasuperyor. Sa baylo, ginahimo nila ini bangod gintun-an nila sing maayo ang Pulong sang Dios, ang Biblia, kag ginasunod nila ini subong ang lamang nga talaksan nga sa sini ang relihion matakus sing nagakaigo.

Ginpatuhuyan sang unang mga Cristiano ang ila pagtuluuhan subong “ang kamatuoran.” (1 Timoteo 3:15; 2 Pedro 2:2; 2 Juan 1) Kon ano anay ang kamatuoran para sa ila dapat man mangin kamatuoran para sa aton karon. Ginaagda sang mga Saksi ni Jehova ang tanan nga pat-uron ina para sa ila kaugalingon paagi sa pagtuon sa Biblia. Ginalauman namon nga paagi sa paghimo sini maagom ninyo ang kalipay nga nagagikan indi lamang bangod nga nasapwan ang relihion nga nagalabaw sa iban kundi bangod nga nasapwan ninyo ang kamatuoran!

[Kahon sa pahina 5]

PILA KA MGA PILOSOPIYA KONTRA KAMATUORAN

POSITIVISM: Ang pagtamod nga ang tanan nga mga ideya tuhoy sa relihioso nga butang indi mapalig-on nga walay pulos kag nga ang tulumuron sang pilosopiya amo ang paghiusa sang positibo nga mga siensia sa paghuman sang isa ka kabilugan.

EXISTENTIALISM: Ang mga sumalakdag sini naimpluwensiahan katama sang mga kangidlis sang Inaway Kalibutanon II kag busa nakatigayon sing pesimistiko nga pagtamod sa kabuhi. Ginapadaku sini ang pag-usisa sa kalisang sang tawo sa atubangan sang kamatayon kag sang pagkawalay unod sang kabuhi. Ang existentialist nga awtor nga si Jean-Paul Sartre nagsiling nga sanglit wala sing Dios, ang tawo ginbiyaan kag nagaluntad sa isa ka uniberso nga indi gid masinapakon.

SKEPTICISM: Nagapati nga imposible malab-ot paagi sa obserbasyon kag pangatarungan ang bisan anong tulumuron, ang bug-os uniberso nga ihibalo​—⁠ang bisan anong kamatuoran⁠—​nahanungod sa pagluntad.

PRAGMATISM: Nagabanta sang tunay nga bili sang aton mga kombiksion paagi lamang sa ila praktikal nga kahilabtanan sa tawhanon nga mga interes, subong sang pagdihon liwat sa edukasyon, mga ­moral, kag politika. Wala sini ginakabig nga ang kamatuoran may kabilihanan sa iya kaugalingon.

[Credit Line sang retrato sa pahina 2]

Page 3: Second from left: Courtesy of The British Museum; Right: Sung Kyun Kwan University, Seoul, Korea