“Dayawa Ninyo si Jah, Kamo nga Katawhan!”

“Ang tagsa ka buhi nga butang​—⁠magdayaw kay Jah.”​—⁠SALMO 150:⁠6.

1, 2. (a) Tubtob sa anong kasangkaron ang matuod nga Cristianismo nag-uswag sang unang siglo? (b) Anong paandam ang ginhatag sang mga apostoles? (c) Paano naglambo ang apostasya?

GIN-ORGANISAR ni Jesus ang iya mga disipulo sa Cristianong kongregasyon, nga nag-uswag sang unang siglo. Walay sapayan sang mabaskog nga relihioso nga paghingabot, ang “maayong balita . . . ginwali sa bug-os nga tinuga sa idalom sang langit.” (Colosas 1:23) Apang sang napatay na ang mga apostoles ni Jesucristo, malalangon nga ginpadabdab ni Satanas ang apostasya.

² Nagpaandam ang mga apostoles batok sa sini. Halimbawa, ginhambalan ni Pablo ang mga gulang gikan sa Efeso: “Tatapa ang inyo kaugalingon kag ang bug-os nga panong, nga sa ila gintangdo kamo sang balaan nga espiritu nga mga manugtatap, sa pagbantay sang kongregasyon sang Dios, nga ginbakal niya sang dugo sang iya kaugalingon nga Anak. Nahibaluan ko nga sa makataliwan na ako sudlon kamo sang mga lobo nga mapintas kag indi pagpakig-angutan ang panong sing mapinalanggaon, kag gikan sa inyo gid magalutaw ang mga tawo nga nagapamulong sing mga butang nga balingag sa pagpasunod sa ila sang mga disipulo.” (Binuhatan 20:​28-30; tan-awa man ang 2 Pedro 2:​1-3; 1 Juan 2:⁠18, 19.) Sa amo, sang ikap-at nga siglo, ang apostata nga Cristiandad naghiusa sa Romanong Emperyo. Pagligad pa sang pila ka siglo, ang Balaan nga Romanong Emperyo, nga may kaangtanan sa papa sang Roma, naggahom sa daku nga bahin sang katawhan. Sang ulihi, nagrebelde ang Protestante nga Repormasyon batok sa mga pag-abuso sang Iglesia Katolika, apang wala man sini mapasag-uli ang matuod nga Cristianismo.

3. (a) San-o kag paano ang maayong balita ginbantala sa tanan nga tinuga? (b) Anong pasad sa Biblia nga mga pagpaabot ang natuman sang 1914?

³ Apang, samtang nagahingapos ang ika-19 nga siglo, isa ka sinsero nga grupo sang mga estudyante sang Biblia ang nagmasako liwat sa pagbantala kag sa pagpalapnag sa ‘bug-os nga tinuga sa idalom sang langit sang paglaum sang maayong balita.’ Pasad sa ila pagtuon sang tagna sang Biblia, 30 ka tuig antes sang 1914 ginpatuhuyan sini nga grupo nga amo ini ang petsa nga magatanda sang katapusan sang “gintangdo nga panag-on sang mga pungsod,” isa ka panahon sang “pito ka tion,” ukon 2,520 ka tuig, nga nagsugod sa pagkalaglag sang Jerusalem sang 607 B.C.E. (Lucas 21:24; Daniel 4:16) Suno gid sa ginpaabot, ang 1914 nangin isa ka daku nga pagbag-o sa kahimtangan sang tawo sa duta. Natabo man sa langit ang maragtason nga mga hitabo. Sadto nga tion ginpalingkod sang Hari nga dayon ang iya kaupod nga Hari, si Jesucristo, sa isa ka langitnon nga trono, bilang paghanda sa pagdula sang tanan nga kalautan gikan sa nawong sining duta kag tukuron liwat ang Paraiso.​—⁠Salmo 2:​6 8, 9; 110:​1, 2, 5.

Tan-awa ang Mesianikong Hari!

4. Paano si Jesus nagkabuhi nahisuno sa kahulugan sang iya ngalan nga Miguel?

⁴ Sang 1914 ining Mesianikong Hari, nga si Jesus, nagsugod sa paghulag. Sa Biblia, ginatawag man sia nga Miguel, buot silingon “Sin-o ang Kaangay sang Dios?,” kay determinado sia nga ibindikar ang pagkasoberano ni Jehova. Subong ginrekord sa Bugna 12:​7-12, ginlaragway ni apostol Juan paagi sa palanan-awon kon ano ang matabo: “May inaway sa langit: Si Miguel kag ang iya mga anghel nagpakig-away batok sa dragon, kag ang dragon kag ang iya mga anghel nagpakig-away apang gindaug sila kag wala na sing duog sa ila sa langit. Gani ginhulog ang dakung dragon, yanang dumaan nga man-ug, nga ginatawag nga Yawa kag Satanas, nga nagapatalang sa bug-os napuy-an nga duta; ginhulog sia sa duta, kag ang iya mga anghel ginhulog kaupod niya.” Isa gid ka mabaskog nga pagkahulog!

5, 6. (a) Pagkatapos sang 1914, anong makakulunyag nga pahibalo ang ginhimo sa langit? (b) Paano ang Mateo 24:​3-13 naangot sa sini?

⁵ Nian ang isa ka mabaskog nga tingog sa langit nagsiling: “Karon nag-abot ang kaluwasan kag ang gahom kag ang ginharian sang aton Dios kag ang pagbulut-an sang iya Cristo, kay ginhulog ang manunumbong sang aton mga kauturan, nga nagasumbong sa ila sa atubangan sang aton Dios sa adlaw kag gab-i! Kag gindaug nila [matutom nga mga Cristiano] sia bangod sang dugo sang Kordero kag bangod sang pulong sang ila pagpanaksi, kag wala nila paghigugmaa ang ila kalag bisan tubtob sa kamatayon.” Nagakahulugan ini sing kaluwasan para sa mga nagahupot sing integridad, nga nagpakita sing pagtuo sa hamili nga halad nga gawad ni Jesus.​—⁠Hulubaton 10:​2; 2 Pedro 2:⁠9.

⁶ Ang mabaskog nga tingog sa langit nagpadayon sa pagsiling: “Bangod sini magkalipay kamo, kamo nga mga langit kag kamo nga nagapuyo sa sini! Kailo sa duta kag sa dagat, kay ang Yawa nagpanaug sa inyo sa dakung kasingkal, bangod nga nahibaluan niya nga may malip-ot lamang sia nga tion.” Ang “kailo” nga gintagna para sa duta nangin dayag sa mga inaway sa kalibutan, mga tiggulutom, mga piste, mga linog, kag pagkamalinapason nga nagsalot sa duta sa sining siglo. Subong ginaasoy sang Mateo 24:​3-13, gintagna ni Jesus nga mangin bahin ini sang ‘tanda sang katapusan sang sistema sang mga butang.’ Suno gid sa tagna, sugod sang 1914 nakaeksperiensia ang katawhan sing kailo sa duta nga walay tupong sa tanan nga nagligad nga maragtas sang tawo.

7. Ngaa ang mga Saksi ni Jehova apurado nga nagapanaksi?

⁷ Sa sining dag-on sang sataniko nga kasisit-an, may paglaum bala ang katawhan? Huo, may yara! Kay ang Mateo 12:21 nagasiling tuhoy kay Jesus: “Sa pagkamatuod, sa iya ngalan magalaum ang mga pungsod.”! Ang masakit nga mga kahimtangan sa tunga sang mga pungsod wala lamang nagatanda ‘sang tanda sang katapusan sang sistema sang mga butang’ kundi sang ‘tanda man sang presensia ni Jesus’ subong langitnon nga Hari sang Mesianikong Ginharian. Tuhoy sina nga Ginharian, si Jesus dugang pa nga nagasiling: “Ibantala ining maayong balita sang ginharian sa bug-os napuy-an nga duta subong panaksi sa tanan nga kapungsuran; kag ugaling magaabot ang katapusan.” (Mateo 24:14) Sin-o nga katawhan sa duta karon ang nagabantala sang dakung paglaum sang paggahom sang Ginharian sang Dios? Amo ang mga Saksi ni Jehova! Apurado nga ginawali nila sa publiko kag sa mga balay nga ang matarong kag may paghidait nga Ginharian sang Dios magagahom sa duta sa indi madugay. Nagapakigbahin ka bala sa sining ministeryo? Wala na sing pribilehiyo nga maglabaw pa sa sini!​—⁠2 Timoteo 4:​2, 5.

Paano Magaabot “ang Katapusan”?

8, 9. (a) Paano ang paghukom nagsugod “sa balay sang Dios”? (b) Paano ginlapas sang Cristiandad ang Pulong sang Dios?

⁸ Ang katawhan nagsulod na sa isa ka tion sang paghukom. Ginapahibalo kita sa 1 Pedro 4:17 nga ang paghukom nagsugod sa “panimalay sang Dios”​—⁠isa ka paghukom sa mga nagapangangkon nga Cristianong mga organisasyon nga nangin dayag kutob sang nagsugod ang “katapusan nga mga adlaw” paagi sa pagpamatay sang Inaway Kalibutanon I sang 1914-18. Kamusta ang Cristiandad sa sining paghukom? Ti, binagbinaga ang panindugan sang mga iglesia sa tion sang mga inaway kutob sang 1914. Indi bala nga ang mga klero “nadagtaan sang dugo sang mga kalag sang mga wala sing sala” nga ila ginhaylo sa pagkadto sa inaway?​—⁠Jeremias 2:⁠34.

⁹ Suno sa Mateo 26:​52, si Jesus nagsiling: “Ang tanan nga nagagamit sing espada sa espada mapatay.” Daw ano ka matuod ini sa mga inaway sining siglo! Ginpalig-on sang klero ang pamatan-on nga mga lalaki sa pagpamatay sang iban pa nga pamatan-on nga mga lalaki, bisan pa yadtong pareho nila sing relihion​—⁠ang Katoliko nagapatay sa Katoliko kag ang Protestante nagapatay sa Protestante. Ginbayaw ang nasyonalismo labaw sa Dios kag kay Cristo. Sa pila ka pungsod sang Aprika, sining karon lang, ang magkatribo nga relasyon ginpalabi sangsa mga prinsipio sang Biblia. Sa Rwanda, diin kalabanan sang mga pumuluyo mga Katoliko, sa dimagkubos tunga sa milyon ang ginpamatay sa isa ka kasingki sang tribo batok sa lain nga tribo. Sa pamantalaan sang Batikano nga L’Osservatore Romano ang papa nagbaton: “Isa gid ini ka pagpapas sa isa ka kaliwatan, nga sing makapasubo ginhimo bisan sang mga Katoliko.”​—⁠Ipaanggid ang Isaias 59:​2, 3; Miqueas 4:​3, 5.

10. Anong paghukom ang himuon ni Jehova sa butig nga relihion?

¹⁰ Paano ginatamod sang Hari nga dayon ang mga relihion nga nagapalig-on sa mga tawo sa pagpatyanay ukon wala nagasapak samtang ang mga katapo sang ila panong nagapatay sa iban nga mga katapo? Tuhoy sa Babilonia nga Daku, ang bug-os kalibutan nga sistema sang butig nga relihion, ang Bugna 18:​21, 24 nagasugid sa aton: “Nian ang anghel nga gamhanan nagkuha sing bato nga kaangay sa dakung bato sang galingan kag gintagbong ini sa dagat, nga nagasiling: ‘Sa amo ang Babilonia nga dakung siudad itagbong sing hinali, kag indi na gid makita. Huo, sa iya nasapwan ang dugo sang mga manalagna kag sang mga balaan kag sang tanan nga ginpatay sa duta.’ ”

11. Anong makangilidlis nga mga butang ang nagakatabo sa Cristiandad?

¹¹ Subong katumanan sang tagna sang Biblia, makakulugmat nga mga butang ang nagakatabo sa Cristiandad. (Ipaanggid ang Jeremias 5:​30, 31; 23:⁠14.) Bangod sang matinuguton nga panimuot sang klero, lapnag ang imoralidad sa ila mga panong. Sa Estados Unidos, nga isa kuno ka Cristianong pungsod, mga katunga sang tanan nga pag-asawahay ang nagadangat sa diborsio. Indi makontrol sa tunga sang mga katapo sang simbahan ang pagbusong sang mga tin-edyer kag ang homoseksuwalidad. Seksuwal nga ginaabusuhan sang mga pari ang mga kabataan​—⁠kag indi ini malaka lamang nga mga hitabo. Ang danyos sang korte sa sining mga kaso mahimo magbili sa Iglesia Katolika sa Estados Unidos sing isa ka bilyon dolyares sa sulod sang isa ka dekada. Ginsikway sang Cristiandad ang paandam ni apostol Pablo sa 1 Corinto 6:​9, 10: “Ano! Wala bala kamo makahibalo nga ang mga dimatarong indi makapanubli sang ginharian sang Dios? Dili kamo magtalang. Bisan ang mga makihilawason, ukon mga nagasimba sa idolo, ukon mga makihilahion, ukon ang mga lalaki nga ginahuptan para sa dikinaugali nga mga katuyuan, ukon mga lalaki nga nagahulid sa lalaki, ukon mga makawat, ukon mga mahamkunon, ukon mga palahubog, ukon mga mapasipalahon, ukon mga malugos indi makapanubli sang ginharian sang Dios.”

12. (a) Paano ang Hari nga dayon naghulag batok sa Babilonia nga Daku? (b) Kabaliskaran sa Cristiandad, sa ano nga rason ang katawhan sang Dios magaamba sing mga koro nga “Hallelujah”?

¹² Sa indi madugay, padabdabon sang Hari nga Dayon, nga si Jehova, paagi sa iya langitnon nga Punong Hangaway, nga si Cristo Jesus, ang dakung kapipit-an. Una, ang Cristiandad kag ang tanan iban pa nga bahin sang Babilonia nga Daku magabaton sing paghukom ni Jehova. (Bugna 17:​16, 17) Indi sila mangin takus sa kaluwasan nga gin-aman ni Jehova paagi sa halad nga gawad ni Jesus. Gintamay nila ang balaan nga ngalan sang Dios. (Ipaanggid ang Ezequiel 39:⁠7.) Daw ano nga pagyubit nga nagaamba sila sing “Hallelujah” nga mga koro sa ila dalagku nga mga simbahan! Ginkuha nila ang hamili nga ngalan ni Jehova sa ila mga badbad sang Biblia apang daw wala nila ginasapak ang katunayan nga ang “Hallelujah” nagakahulugan sing “Dayawon si Jah”​—⁠kay ang “Jah” amo ang pinalip-ot nga porma sang “Jehova.” Sing nagakaigo, ginrekord sang Bugna 19:​1-6 ang koro nga “Hallelujah” nga gin-amba bilang paghugyaw sa paghukom sang Dios batok sa Babilonia nga Daku.

13, 14. (a) Anong importante nga mga hitabo ang sunod nga natabo? (b) Ano ang malipayon nga resulta para sa mahinadlukon sa Dios nga mga tawo?

¹³ Ang masunod amo ang ‘pagkari’ ni Jesus agod ipahibalo kag ipatuman ang paghukom sa mga pungsod kag katawhan. Sia mismo nagtagna: “Kon magkari ang Anak sang tawo [si Jesucristo] sa iya himaya, kag ang tanan nga manugtunda kaupod niya, nian magalingkod sia sa iya mahimayaon nga trono. Tipunon sa atubangan niya ang tanan nga pungsod, kag painpainon niya sila subong sang manugpahalab nga nagapain sang mga karnero sa mga kanding, kag ipahamtang niya ang mga karnero sa iya tuo, apang ang mga kanding sa wala. Nian ang Hari magasiling sa mga natoo niya, ‘Kari kamo, mga ginpakamaayo sang akon Amay, panublia ninyo ang ginharian nga gin-aman sa inyo kutob pa sa pagtukod sang kalibutan.’ ” (Mateo 25:​31-34) Ang bersikulo 46 nagasugid nga ang kanding nga klase “magakadto sa walay katapusan nga kalaglagan, apang ang mga matarong sa walay katapusan nga kabuhi.”

¹⁴ Ginalaragway sang tulun-an sang Biblia nga Bugna kon paano ang “Hari sang mga hari kag Ginuo sang mga ginuo,” ang aton langitnon nga Ginuo, nga si Jesucristo, magapakig-away sa sadtong tion sa Armagedon, laglagon niya ang politikal kag komersial nga mga elemento sang sistema ni Satanas. Sa amo ibubo ni Cristo “ang kaakig sang Dios nga Labing Gamhanan” sa bug-os nga ginharian ni Satanas sa duta. Bangod ‘nagtaliwan na ining daan nga mga butang,’ ang mahinadlukon sa Dios nga mga tawo pasudlon sa mahimayaon nga bag-ong kalibutan diin ang Dios ‘magapahid sang tagsa ka luha sa ila mga mata.’​—⁠Bugna 19:​11-16; 21:​3-5.

Isa ka Tion sang Pagdayaw kay Jehova

15, 16. (a) Ngaa importante nga pamatian naton ang matagnaon nga pulong ni Jehova? (b) Ano ang ginapakita sang mga propeta kag mga apostoles nga dapat naton himuon agod maluwas, kag ano ang kahulugan sini karon para sa madamo?

¹⁵ Malapit na ina nga adlaw sang paghukom! Busa, maayo nga pamatian naton ang matagnaon nga pulong sang Hari nga dayon. Para sa ila nga ulipon gihapon sang mga panudlo kag mga kinabatasan sang butig nga relihion, ang isa ka langitnon nga tingog nagasiling: “Guwa ka sa iya, katawhan nakon, kon indi ninyo luyag nga makigbahin sa iya sa mga sala niya, kag kon indi ninyo luyag makabaton sing bahin sa iya mga kalalat-an.” Apang sa diin dapat makadto ang mga malagyo? Isa lamang ang kamatuoran, busa isa lamang ang matuod nga relihion. (Bugna 18:​4; Juan 8:​31, 32; 14:​6; 17:3) Ang pagtigayon naton sing dayon nga kabuhi nasandig sa pagsapo sina nga relihion kag sa pagtuman sa Dios sini. Ginatuytuyan kita sang Biblia padulong sa iya sa Salmo 83:​18, nga mabasa: “Ikaw, nga ang imo ngalan amo si JEHOVA, amo lamang ang Labing Mataas sa bug-os nga duta.”​—⁠King James Version.

¹⁶ Apang, kapin pa ang dapat naton himuon sangsa hibaluon lamang ang ngalan sang Hari nga dayon. Dapat naton tun-an ang Biblia kag ang iya matahom nga mga kinaiya kag mga katuyuan. Nian dapat naton himuon ang iya kabubut-on sa sini nga tion, subong sang ginasiling sa Roma 10:​9-13. Ginkutlo ni apostol Pablo ang inspirado nga mga propeta kag naghinakop: “Ang bisan sin-o nga magtawag sa ngalan ni Jehova maluwas.” (Joel 2:​32; Sofonias 3:9) Maluwas? Huo, kay ang kadam-an karon nga nagatuo sa gawad nga aman ni Jehova paagi kay Jesucristo pagaluwason sa nagapakari nga dakung kapipit-an, kon ipatuman na ang paghukom sa malaut nga kalibutan ni Satanas.​—⁠Bugna 7:​9, 10, 14.

17. Anong dakung paglaum ang dapat magpahulag sa aton sa pagbuylog karon sa pag-amba sang ambahanon ni Moises kag sang Kordero?

¹⁷ Ano ang kabubut-on sang Dios para sa mga nagalaum nga maluwas? Amo nga magbuylog kita bisan karon sa pag-amba sang ambahanon ni Moises kag sang Kordero, ‘nagadayaw sa Hari nga dayon’ bilang pagpaabot sa iya kadalag-an. Ginahimo naton ini paagi sa pagsugid sa iban nahanungod sa iya mahimayaon nga mga katuyuan. Samtang nagadugang ang aton paghangop sa Biblia, ginadedikar naton ang aton kabuhi sa Hari nga dayon. Makadul-ong ini sa aton pagkabuhi sing dayon sa idalom sang kahimusan nga ginalaragway sining gamhanan nga Hari, subong masapwan sa Isaias 65:​17, 18: “Kay yari karon, ako nagatuga sing bag-ong mga langit [Mesianikong Ginharian ni Jesus] kag bag-ong duta [isa ka matarong nga bag-ong katilingban sang katawhan]; kag ang una nga mga butang indi na pagdumdumon, ukon magsulod sa tagipusuon. Apang, magkasadya kamo kag magkalipay sing dayon sa akon ginatuga.”

18, 19. (a) Ang mga pinamulong ni David sa Salmo 145 dapat magpahulag sa aton sa paghimo sing ano? (b) Ano ang masaligan nga mapaabot naton gikan sa kamot ni Jehova?

¹⁸ Ginalaragway sang salmista nga si David ang Hari nga dayon sa sining mga pulong: “Daku si Jehova kag dalayawon sing daku, kag ang iya pagkadaku dimatungkad.” (Salmo 145:3) Ang iya pagkadaku dimatungkad subong sang kahawaan kag dayon nga tion! (Roma 11:33) Samtang nagapadayon kita sa pagkuha sing ihibalo tuhoy sa aton Manunuga kag tuhoy sa iya gawad nga aman paagi sa iya Anak, nga si Cristo Jesus, handumdon naton nga dayawon ang aton Hari nga dayon sing dugang kag dugang pa. Handumon naton nga himuon ang ginasiling sa Salmo 145:​11-13: “Magapamulong sila sang himaya sang imo ginharian, kag magahambal sang imo gahom, sa pagpakilala sa mga anak sang mga tawo sang iya gamhanan nga mga buhat kag sang himaya sang pagkahari sang iya ginharian. Ang imo ginharian dayon nga ginharian, kag ang imo ginsakpan nagapadayon sa tanan nga kaliwatan.”

¹⁹ Makasalig kita nga tumanon gid sang aton Dios ang iya saad: “Ginahumlad mo ang imo kamot kag ginabusog ang handum sang tagsa ka butang nga buhi.” Ang Hari nga dayon magatuytoy sa aton nga may kalulo tubtob sa katapusan sining katapusan nga mga adlaw, kay ginapasalig kita ni David: “Ginabantayan ni Jehova ang tanan nga nagahigugma sa iya, apang ang tanan nga malauton laglagon niya.”​—⁠Salmo 145:​16, 20.

20. Paano ikaw nagasabat sa pangagda sang Hari nga dayon, subong sang ginasiling sa katapusan nga lima ka salmo?

²⁰ Ang tagsa sang nagahinakop nga lima ka salmo sa Biblia nagabukas kag nagahinakop paagi sa “Hallelujah” nga pangagda. Sa amo, ang Salmo 146 nagaagda sa aton: “Dayawa ninyo si Jah, kamo nga katawhan! Dayawa si Jehova, O kalag ko. Dayawon ko si Jehova samtang nagakabuhi ako. Magaamba ako sing mga pagdayaw sa akon Dios sa nagakabuhi ako!” Sabton mo bala ina nga pangagda? Sa pagkamatuod dapat ninyo handumon nga dayawon sia! Kabay nga lakip kamo sa mga ginlaragway sa Salmo 148:​12, 13: “Mga pamatan-on nga lalaki kag mga ulay, mga tigulang nga lalaki kag mga bata. Magdayaw sila sang ngalan ni Jehova, kay ang iya ngalan lamang amo ang ginapakataas. Ang iya himaya yara sa ibabaw sang duta kag sang mga langit.” Kabay nga sabton naton sing tinagipusuon ini nga pangagda: “Dayawa ninyo si Jah, kamo nga katawhan!” Huo, sing tingob, dayawon naton ang Hari nga dayon!

Ano ang Imo Komento?

◻ Ano ang ginpaandam sang mga apostoles ni Jesus?

◻ Kutob sang 1914, anong positibo nga aksion ang natabo?

◻ Anong mga paghukom ang pagahimuon ni Jehova?

◻ Ngaa amo ini ang pinakaimportante nga tion sa pagdayaw sa Hari nga dayon?

[Kahon sa pahina 19]

Ining Makahalapay nga Tion sang Kagamo

Madamo ang nagkilala nga ang dag-on sang kagamo nagsugod sang maaga nga bahin sang ika-20 nga siglo. Halimbawa, sa introduksion sang libro nga Pandaemonium, ni Senador Daniel Pa­trick Moy­ni­han sang Estados Unidos, nga ginbalhag sang 1993, ang komento tuhoy sa “kapahamakan sang 1914” mabasa: “Nag-abot ang inaway kag ang kalibutan nagbag-o​—⁠sing bug-os. Walo lang ka estado sa duta karon nga nagluntad sang 1914 ang sa gihapon wala pa mabag-o sang kasingki ang ila porma sang panguluhan sugod sadto. . . . Sa nabilin nga mga 170 ka kadungan nga mga estado, ang iban sini bag-o lang maporma kag nakaeksperiensia na dayon sing kagamo kasan-o lang.” Sa pagkamatuod, ang dag-on halin sang 1914 nakasaksi sing paagisod nga mga kapahamakan!

Ang isa pa nga ginbalhag sang 1993 amo ang libro nga Out of Control​—⁠Global Turmoil on the Eve of the Twenty-First Century. Ang awtor sini amo si Zbig­niew Brzezin­ski, anay pangulo sang Na­tion­al Secu­rity Coun­cil sang Estados Unidos. Sia nagsulat: “Ang pagsugod sang ikabeinte nga siglo ginkilala sang madamo nga komentaryo subong amo ang matuod nga pamuno sang Dag-on sang Rason. . . . Baliskad sa panaad sini, ang ikabeinte nga siglo nangin amo ang pinakamadugo kag pinakapuno sing dumot nga siglo sang katawhan, isa ka siglo sang indi realistiko nga politika kag sang makakulugmat nga mga pagpatay. Gin-organisar ang kapintas sa walay tupong nga kadakuon, kag ang tigdamo nga pagpamatay. Ang kinatuhayan sa ulot sang kaayuhan nga mahatag kuntani sang siensia kag sang kalautan sang politika nga aktuwal nga ginhimo, makapakibot gid. Wala pa gid matabo sa maragtas nga ang pagpamatay naglapnag sa globo, wala pa gid matabo nga ini naglaglag sing tuman kadamo nga kabuhi, wala pa gid matabo nga ang pagpapas sa tawo ginhimo pasad sa matinaastaason kag dimaka­tarunganon nga mga tulumuron.” Daw ano ka matuod ini!

[Retrato sa pahina 17]

Gintagbong ni Miguel si Satanas kag ang iya mga demonyo sa duta pagkatapos nga natukod ang Ginharian sang 1914